Braderie rustiger, maar verkoop
niet minder dan in andere jaren
Redding molen Sint-Annaland
kost met inpakken 39.000 euro
Nieuwe dirigent bereidt zich
voor op muziekmarathon
Donderdag 7 augustus 2003
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
5
Het was zaterdag niet bepaald braderieweer met tempe
raturen tegen de dertig graden, maar de standhouders in
Sint-Maartensdijk waren over het algemeen tevreden.
Vooral 's ochtends tussen half elf en half een waren de
verkopen goed. Toen bezochten vooral de inwoners van
het dorp zelf het jaarlijkse evenememt. 's Middags lie
pen er voornamelijk campinggasten langs de ongeveer
honderd kramen en was het rustiger, 's Avonds trok het
weer aan. Een standhouder in de Kaaistraat brak halver
wege op omdat hij niet tevreden was over zijn staplaats.
Alles duurder
Ondanks de warmte zijn meeste standhouders in smalstad tevreden
Zeebaars
Oliebollen
Vliegend museum
Bonte knaagkever moet weg uit monument aan Molendijk
Eiken balken
Eerste keer
Gert van der Weide opvolger Pierre van Broekhoven
Accelerando heeft een nieuwe dirigent. De 31-jarige
Gert van der Weide uit Bruinisse is de opvolger van Pier
re van Broekhoven. De in Nunspeet geboren beroepsmu
sicus bereidt zich voor op de muziekmarathon. Vrijdag 3
en zaterdag 4 oktober wordt er 24 uur lang door leden
van de Sint-Annalandse koninklijke fanfare geblazen en
getrommeld in de Wellevaete. En dat allemaal om geld
in te zamelen voor de nieuwe repetitieruimte.
Drie verenigingen
Marjon de Hond
Volgens Kees van Koeveringe van
de braderiecommissie waren de
verkopen overwegend goed. ,,'s
Ochtends hebben de meeste stand
houders hun slag kunnen slaan.
Toen was het heel druk. 's Middags
viel het me nog niet tegen wat er
aan volk over de braderie liep."
Het opheffen van de braderie in het
naburige Scherpenisse heeft nog
niet voor een grote toename ge
zorgd van ondernemers en vereni
gingen uit dat dorp. Alleen hengel
sportvereniging de Zeebaars stond
er met een stand. „We hebben de
ondernemers ook niet actief bena
derd. Volgend jaar doen we dat mis
schien wel. Vooral de fietsbranche
zou hier best bij mogen komen."
Een standhouder brak halverwege
op. Hij stond in de Kaaistraat waar
sinds een aantal jaren vanwege de
veiligheid maar aan één zijde kra
men mogen worden opgesteld. „Hij
vond dat hij niet op de braderie
stond. De braderie was de Haven en
de Markt, zei hij."
Een nieuweling op de Markt was
een schoenverkoper. „Die heeft al
gezegd dat hij volgend jaar terug
komt. Hij had 9 meter schoenen
staan waarvoor hij huur moest beta
len. Dus dat zegt wel iets."
Bij tennisvereniging Jacoba van
Beieren in de Kaaistraat konden be
zoekers de snelheid van hun service
meten. In de poort was een net ge
spannen en een snelheidsmeter op
gesteld. Tennissers en niet-tennis-
sers konden hun krachten meten
door in drie keer zo hard mogelijk
met een racket tegen de tennisbal te
slaan. Bij de senioren bleek Martijn
van de Graaf met 181 kilometer per
uur de hoogste snelheid te bereiken.
Hij bleef met slechts 1 kilometer
voor Peter Potter die met 180 kilo
meter per uur de bal in het net joeg.
Rick Zwagemaker werd na een her
kansing derde met 176 kilometer
per uur. Bij de dames zegevierde
Diana van Bloppoel met 107 km.
per uur. En bij de jeugd was Ivo
Römgens de sterkste serveerder
met 146 km per uur.
Bij de stand van het evenementen
comité Smalstad was het rustig. Be
zoekers konden meedoen aan een
wedstrijd waarbij muziekfragmen
ten geraden moesten worden. Maar
daar was de animo niet groot voor.
„Nee, het waren vooral vakantie
gangers die de braderie bezochten,
die nauwelijks een band hebben
met de lokale verenigingen, zegt
voorzitter J. de Feijter van het co
mité. „Maar ik had het nog stiller
verwacht. De drukte viel me niet te
gen."
Voor het springkussen dat jaarlijks
door de ondernemersvereniging als
attractie voor de kinderen naar de
smalstad wordt gehaald, was de
animo wel groot. Leden van het co
mité houden toezicht. De Feijter:
„Dat was toch weer een grandioos
succes. Meer dan 300 kinderen
hebben er op gesprongen en dat is
gezien de temperaturen veel. Als ik
er naar keek, kreeg ik het al warm,
maar de kinderen had daar kenne
lijk geen last van. Het waren er
evenveel als andere jaren."
Volgens J.M. Foks uit Leiden die
met fleece-kleding al zes jaar op de
braderie staat en twee kramen
huurt, is het te warm voor de brade
rie. „Er is wel een bepaalde catego
rie die komt, maar die komt eerder
uit verveling. Dat merk je aan de
reacties." Daarnaast speelt ook de
economische recessie een rol en het
feit dat de euro de prijzen en kosten
omhoog heeft gejaagd, zegt hij.
„Iedereen heeft het nu moeilijk
vanwege de euro. Dat is ook best
voor te stellen."
Desalniettemin probeert Foks zijn
kleding onder de aandacht te bren
gen. In de fleece sweaters, polo's,
jacks, badjassen en bodywarmers
heeft hij zelf een eigen kledinglijn
met een eigen logo. Bedrijven en
Een clown op de hoek van de Haven en Kaaistraat spuit de haren van kinderen in een andere kleur.
instellingen kunnen via hem recla
me op de kleding laten borduren.
Dat neemt toe, zo legt hij uit.
Bij de bond van plattelandsvrou
wen worden bloemstukjes aangebo
den. De leden hadden er van tevo
ren negentig gemaakt maar moe
ten er op de dag zelf bijmaken om
aan de vraag te voldoen. Presidente
E. Sturris-van Ast prees de stukjes
bij de voorbijgangers aan. „De
meeste mensen weten dat we hier
staan. Dit is al voor het zesde jaar
zo. Het valt me honderd procent
mee, ook al is het zo warm en is de
euro geen gulden. Ook voor ons is
alles duurder geworden," zegt ze
terwijl er een hommel op een bloei
ende ridderspoor neerstrijkt. Be
zoekers konden ook raden naar het
aantal kilometers zeedijk rond het
eiland Tholen. Dat is 51,825 kilo
meter. Helma Hoek zat er van de
140 deelnemers met 51,820 kilome
ter heel dicht bij. Zij kreeg twee
'keuvelende kippen' van keramiek,
gemaakt door Truus de Vries. De
meesten hielden het op 40 kilome
ter, maar er was ook iemand die de
lengte met 204 kilometer bedui
dend hoger inschatte.
Nieuw op de braderie is de kraam
van hengelsportvereniging de Zee
baars uit Scherpenisse waar bezoe
kers prijzen kunnen winnen met het
stoppenspel. Een tableau met kur
ken. De kurken met een nummer
betekenen prijs. „Het is een beetje
blommig," zegt voorzitter Rien
Anemaet „Maar het valt me nog
niet tegen, de weersomstandighe
den in acht nemend."
De Zeebaars is naar de smalstad ge
komen omdat de braderie in Scher
penisse is opgeheven. Een aderla
ting, vindt Anemaet. Voor het dorp
en voor de verenigingen. „We ston
den er met het stoppenspel, een
schiettent en bakten er saté. Daar
hielden we als vereniging toch aar
dig wat van over. Die inkomsten
heb je nodig."
De kraam staat voor bakkerij Van
den Hoek. Een prima plek, vindt de
voorzitter. „Ja, je hebt hier een goe
de doorloop. We zijn niet ontevre
den."
Heel bijzonder is de kraam van
'Sjoerd en Marianne' uit Ooster
hout. Uit plexiglas worden allerlei
vormen gezaagd. De raamhangers
trekken veel belangstelling. Er zijn
sterren en manen, dieren en bloe
men in verwerkt. Ook is er een se
rie sporten uitgezaagd. En de na
men Ajax en Feyenoord. Wie zijn
naam in een hartje wil laten grave
ren, kan er ook terecht. Velen doen
dat. „Het is nog een hobby. We vin
den het gewoon leuk om mee te
doen. En mensen vinden het leuk
om te zien hoe ze gemaakt wor
den." Een hartje met naam kost drie
euro. „Dat is net zo veel als een ijs
je."
Voor de huishoud- en kadoshop
Potter kunnen bezoekers zelf limo
nade maken. De sodaclub geeft een
presentatie. Met de hitte, is deze at
tractie in trek. Minder hard gaat het
met de verkoop van oliebollen en
gladiolen die bij muziekvereniging
Euterpe te verkrijgen zijn.
Op de Haven proberen leden van
korfbalvereniging Emergo in de
brandende zon en op de klanken
van de muziek van cafetaria Cen
trum, loten te verkopen. „Het weer
is vanmiddag te goed," zegt Marco
van den Hoek tegen vijf uur. „Van
ochtend was het wat bewolkt, toen
was het veel drukker." Van den
Hoek hoopt tegen acht uur alle prij
zen te hebben uitgedeeld. Dat ver
wacht hij ook wel. Dit jaar is de
jeugd van 10 en 11 jaar ook inge
schakeld om met een emmertje lo
ten voorbijgangers aan te spreken.
Ze zijn enthousiast en doen volop
mee om de kas van de club te spek
ken.
Het terras voor de cafetaria zit vol.
Ook op de hoek voor café De
Zeeuwse Babbelaar zijn veel men
sen neergestreken om wat te drin
ken. Een clown vermaakt de kinde
ren door met een verfspuit hun
haren van kleur te laten veranderen.
Ook maakt hij dieren van ballon
nen. Ko Stoutjesdijk van J&C sport
heeft een goed overzicht over de
braderie. Zijn kraam staat schuin
tegenover het café. Hij kan de Ha
ven opkijken en de Kaaistraat inkij
ken. „Er staat een lekker windje,"
zegt hij vanonder de luifel van de
kraam. „Het is redelijk. Normaal
net als andere jaren. Naar het zo
warm is, zijn er toch heel wat men
sen."
Met het nieuwe voetbalseizoen
voor de deur, zijn er vooral voetbal
schoenen te koop. Ook artikelen
van de populaire topclubs als Ajax
en Feyenoord liggen klaar voor de
klanten.
Nieuw is ook het Vliegend museum
Seppe. Met de kraam vol folders,
boeken, stickers, (bouw)platen over
de oude toestellen die in Seppe
staan, proberen ze het museum te
promoten. „Het is ons doel om an
tieke vliegtuigen in de lucht te hou
den," legt Herman de Ruiter uit
Sint-Maartensdijk uit. „We probe
ren inkomen te genereren, maar dat
is niet echt gelukt vandaag. We
kunnen van de opbrengst niet eens
de huur betalen van de kraam." Om
vijf uur breken ze op. De Ruiter en
de andere drie liefhebbers proberen
het museum meer bekendheid te
geven. „Het bijzondere van het mu
seum is dat de meeste vliegtuigen
nog kunnen vliegen. Ze zijn nog
gewoon in particulier bezit, maar
worden wel tentoongesteld in Sep
pe. Veel mensen weten niet dat er
een museum is. Voor de mensen
hier en voor de toeristen is het een
leuk uitstapje."
Met trots wijst De Ruiter de gele
gipsy moth aan, de dubbeldekker
waarmee Robert Redford en Meryl
Streep in de film Out of Africa bo
ven Kenia vlogen. „Die was ge
veild bij Sotheby in Londen en door
een Nederlander gekocht. Die staat
nu op Seppe."
John van Houdt van de fiets- en
speelgoedwinkel is tevreden. Hij zit
met zijn kraam voor de winkel aan
de schaduwkant van de Markt. „Het
is rustiger dan andere jaren. Het zijn
meer campinggasten dan mensen uit
het eigen dorp. Maar we hebben
goed verkocht. Vooral de artikelen
voor het dartspel. Dat is op het
ogenblik weer heel populair. Overal
op de campings worden toernooitjes
gehouden." Borden en pijltjes gaan
dus goed in de verkoop. Van Houdt
heeft binnen een testbaan, zodat de
klanten even kunnen oefenen om te
beslissen welke pijlen ze willen.
Hij is blij dat het pas 's avonds hoog
water is en niet 's middags. Want
dan zouden er wellicht nog meer
mensen voor de waterkant hebben
gekozen. „We hebben het getroffen
met het tij."
Jan de Jong (links) en Bas van Etten van TNO blazen even uit op de houten standerdmolen in Sint-
Annaland na hun onderzoek naar de aanwezig van de bonte knaagkever.
Onderzoek van TNO heeft uitgewezen dat de standerdmolen in Sint-
Annaland zodanig is aangetast door de bonte knaagkever en hout
worm, dat bestrijding van de insecten nodig is om het monument voor
de toekomst te bewaren. Daarvoor wordt de molen maandag 18 augus
tus ingepakt, waarna er natuurlijk gas wordt ingepompt dat de zuur
stof verdringt. Na 15 tot 20 dagen zijn de larven dood.
„Je ziet er helemaal niets van", zegt
Jan de Jong van TNO uit Delft. „Het
speelt zich allemaal in het hout af."
De Jong inspecteert vrijdag samen
met zijn collega Bas van Etten de
standerdmolen op de Molendijk. De
bonte knaagkever, houtrot, vocht en
schimmels moeten opgespoord wor
den. Dat gebeurt met het oog, maar
ook met endoscopic, waarbij er
gaatjes in het hout geboord worden.
„Het is allemaal een beetje moeilijk
omdat het beestje zich in het hout
kan voortplanten. Herkenning is dus
lastig, wantje ziet hem niet", vertelt
De Jong.
De bonte knaagkever heeft verschil
lende bijnamen: grote houtwormke
ver, doodskloppertje en krobbe
(Fries). „Het gaat ook eigenlijk niet
om de bonte knaagkever zelf, het
kleine zwarte kevertje van 3 mm,
maar om de witte larven. Die larven
eten hout en de trillingen daarvan
zijn meetbaar. Daarvoor komen we
nog apart terug, want dat meten is zo
gevoelig, dat je dat niet kunt combi
neren met andere werkzaamheden.
Via die metingen hopen we de
knaagkarakteristiek te kunnen vast
stellen. Na de bestrijding komen we
dan nog een keer terug voor de con
trolemeting. Dan kun je vaststellen
hoe effectief de behandeling is ge
weest", aldus De Jong.
De twee specialisten van TNO trek
ken door het hele land om proble
men met hout op te sporen. Ze wer
ken veel met kozijnen, maar molens
komen ook regelmatig voor. „We
hebben er genoeg ervaring mee,
maar dit is wel een hele bijzondere
molen. Echt een mooi monument",
zegt De Jong. Hij wil er alles aan
doen om de standerdmolen te helpen
bewaren voor het nageslacht. Het
vochtgehalte wordt in kaart ge
bracht, de aantasting en de reststerk-
te van de constructie. Dat laatste is
van belang voor een toekomstige
restauratie. „De sterkte van de con
structie valt me mee, maar de aan
tasting is behoorlijk. Oude eiken
balken zoals in deze standerdmolen
zijn een goede voedingsbodem voor
de bonte knaagkever. Hij heeft ook
een voorkeur voor kernhout." De
Jong steekt zijn hand in een balk en
haalt er vermolmde resten uit. Aan
de buitenkant lijkt het nog heel wat,
maar binnenin is het brandhout. In
een grote balk bij de trap, buiten de
molen, zitten flinke scheuren. „Je
ziet de plantjes erin groeien. Wij be
kijken zowel dierlijke als schimmel
aantastingen." De Jong en Van Etten
hoeven niet lang te zoeken, want de
kleine gaatjes in de balken spreken
boekdelen. „Overal zijn de kleine
houtworm en de bonte knaagkever
actief geweest. In de voet is er zelfs
sprake van ernstige aantasting." De
TNO'er wijst naar een groot gat in
een balk.
Ec02 uit Numansdorp zal de bestrij
ding vanaf 18 augustus uitvoeren.
Dat gebeurt via een natuurvriendelij
ke methode, die gebaseerd is op ver
hitting van het te behandelen object
en het inbrengen van een bepaald
gas, waardoor het beestje stikt. In de
voedingsindustrie is deze aanpak al
vaker toegepast, maar voor zover
TNO bekend, is het in Sint-Anna
land de eerste keer dat een molen
wordt ingepakt. „We zijn heel be
nieuwd hoe dat gaat", zegt De Jong.
Er zijn door kunstenaars weieens ge
bouwen ingepakt, maar dit keer is er
voor Ec02 geen kunst aan, of mis
schien toch wel omdat het om de eer
ste molen gaat waarmee dat gebeurt.
De rijksdienst voor de monumenten
zorg heeft toestemming gegeven
voor de bestrijding van de bonte
knaagkever in dit monument.
De rode buitenkant van de molen
romp is niet aangetast. „Deze bepla
ting is van western red ceder, een
duurzame houtsoort", legt De Jong
uit. De afdeling bouw van TNO om
vat 320 mensen, maar bij het natio
nale onderzoeksinstituut in Delft
werken totaal 5000 mensen.
Voor de gemeente is de redding van
de Sint-Annalandse standerdmolen
een kostbare operatie. Het onder
zoek van TNO met constructieve be
rekeningen, eindrapport en hercon
trole vergt 12.500 euro, exclusief
btw. En de inschakeling van Ec02
kost met steigerbouw en de bestrij-
dingsmethode 20.000 euro, exclu
sief btw.
In de voet van de molen is er sprake van ernstige aantasting door de
bonte knaagkever, zoals deze balk laat zien.
Gert van der Weide werd gekozen
uit een drietal kandidaten. Nadat ie
dere gegadigde een gastrepetitie had
gegeven, mochten de leden hun me
ning laten horen en vervolgens nam
het bestuur een besluit. Na twee
maanden is duidelijk geworden dat
Accelerando en de nieuwe dirigent
het samen wel kunnen vinden. „Het
klikt goed", zegt Gert van der Wei
de. „Je probeert toch een eigen
draai aan de repetities te geven en
dat vergt even tijd." Pierre van
Broekhoven nam tijdens het jaar
concert in april na bijna negentien
jaar afscheid. „Als nieuweling moet
je dan wel even aan elkaar wennen,
maar ik heb het goed naar mijn
zin."
Gert van der Weide kwam al op
achtjarige leeftijd in de harmonie
van Nunspeet. Hij speelde er trom
pet. Hij ontwikkelde zich verder bij
het trompetterkorps van de Bereden
Wapens in Amersfoort en volgde
aan het conservatorium in Zwolle
de dirigentenopleiding. Bij twee
harmonie-orkesten kon Van der
Weide aan de slag: in het Brabantse
Zegge en in Zierikzee op Schou-
wen-Duiveland. Hij vestigde zich
eerst in Bergen op Zoom, maar ver
huisde later naar Bruinisse. Inmid
dels is Accelerando er als derde mu
ziekvereniging en enige fanfare
bijgekomen. Van der Weide is bo
vendien nog leraar bij een muziek
vereniging in Putte. Daarmee is hij
beroepsmusicus. „Hier kom ik van
rond. Ik heb er een volledige week
taak aan, al is het werk veel 's
avonds. Er is maar één vak dat be
roerder is, namelijk werken in de
horeca", lacht de dirigent uit Bru.
Zelf musiceert hij ook nog, maar de
trompet heeft hij ingewisseld voor
euphonium. Qua niveau zit Accele
rando in het midden tussen Zierik
zee, als best spelende harmonie, en
Zegge in. „Muzikanten zijn veelal
leergierig en dat is voor de repetities
een goede basis. Ik zeg altijd: wan
neer je wat hebt geleerd en je hebt
bovendien nog plezier gehad, dan
kun je spreken van een goede repe
titie."
Gert van der Weide kreeg na de pe
riode van gewenning als eerste gro
te opdracht de voorbereiding van de
muziekmarathon mee. „Dat bete
kent heel veel repeteren, maar ook
de aankleding krijgt de nodige aan
dacht. Gelukkig hoef ik die 24 uur
niet alleen voor Accelerando te
staan. Ik krijg nog diverse assisten
ten, zoals mijn voorganger Pierre
van Broekhoven en Meike van War-
moeskerken, die het leerlingenor
kest leidt."
De muziekmarathon begint vrijdag
avond 3 oktober om zeven uur in de
Wellevaete en eindigt op hetzelfde
tijdstip op zaterdag 4 oktober. De
bedoeling is, dat alle leden van Ac
celerando sponsors zoeken voor de
uren dat zij musiceren. Ze zullen el
kaar afwisselen, zodat er ook 's
nachts muzikanten zijn. Overdag
zijn de leerlingen ook volledig in
zetbaar. Een jury zal toezicht hou
den op de bezetting. Daarvoor heb
ben zich o.a. burgemeester Nuis en
de wethouders Van Kempen en
Velthuis beschikbaar gesteld. Ook
de uit Tholen afkomstige weer
vrouw van het NOS-journaal, Mar
jon de Hond, zal bij de muziekma
rathon aanwezig zijn. Het bestuur
van Accelerando zoekt nog verder
naar bekende Nederlanders die het
evenement willen steunen.
Op zaterdagmiddag wordt een aan
tal extra activiteiten georganiseerd,
zodat er voor de bezoekers meer is
dan alleen muziek. Tafeltennisver
eniging Smash '76, die samen met
Accelerando de nieuwe oefenac
commodatie gaat bouwen, werkt
mee, alsmede gymnastiekvereni
ging WIK, volksdansvereniging
Dodi Dodi, het koor van De Casem-
brootschool, de Citroentjes van
voetbalvereniging WHS, het chris
telijk jongerenkoor The Young Voi
ces en peuterspeelzaal Olleke Bolle-
ke.
Gert van der Weide (rechts), de nieuwe dirigent van Accelerando, bereidt zich samen met vice-voorzitter
Jacco Goedegebuure voor op de muziekmarathon.
