Scherpenisser vereniging krijgt stuk
landbouwgrond onbelast in eigendom
Overvloed en onbehagen worden
vertolkt op viola da gamba
Campinghouders zijn
'zwaar teleurgesteld'
'n Kaemer vor Keetie in
't centrum van Smurdiek
Thools stadhuis verandert in 17e eeuw se huiskamer
Klippel roept
Blom tot orde
Grondprijzen stijgen mede door schaarste met twintig procent
Donderdag 17 oktober 2002
EENDKAGH1 BODE, DE THOOLSE COURANT
Negen gulden per week
Dronkenschap
Geen landarbeiders
Bonen en aardappelen
Z'n gangetje
Zo heb je niets en zo ben je op papier 27.000 euro rijker.
Dat overkwam de Vereniging tot Bevordering van de
Verkrijging van Onroerend Goed uit Scherpenisse. Deze
vereniging, die in 1921 is opgericht om landarbeiders
aan een eigen lapje grond te helpen, heeft sinds dit jaar
twee hectare landbouwgrond in eigendom. En dat tikt fi
nancieel lekker aan bij de sterke stijging van de land-
bouwgrondprijzen. Tussen 1999 en 2000 met maar liefst
20 procent.
Onroerend goed
Het is alweer een poosje stil rond het in Tholen
nieuw te bouwen gemeentehuis. Het nieuws
gaat vooral over de aanleg van een rotonde bij
café de Tol. Achter de schermen zal er wel ge
werkt worden aan de verdere gang van zaken,
maar wordt het ook niet eens tijd om te kijken
wat er met het oude gemeentehuis in Sint-
Maartensdijk gebeurt? De boel 'n bitje opschud
de kan hin kwaed.
Het Laatste Oordeel, het beeldbepalende schilderij van
de navolger van Barend van Orley in de hal van het voor
malige stadhuis van Tholen, won zaterdagavond aan be
tekenis. Getuige het concert van het vermaarde ensemble
The Spirit of Gambo moeten onze voorvaderen uit de
vroege zeventiende eeuw, voorbij alle pracht en praal en
met de handelsvaart op Oost-Indië verworven rijkdom,
een diep geworteld besef van vergankelijkheid en schuld
hebben gehad.
Toeristenbelasting wordt verdubbeld
Afvalbakken
WeWjnB\JfcrèntugW%tèntugW|rèmugWsrèn-
CF1»'
Wc tlfi «vEi rlvCÜ i i i.-i „l J Ig..
tugWerèntMgWercrttugWerèntugWerènï^'e
Reacties van lezers op de
rubriek zijn welkom bij de
dialectgroep Tholen,
tel. 0166-602226
Op 't oahenblik bin ze bezig
om de hrint op 't dek van 't
nieuwe hedêêlte schóón te
maeken. Van de zeumer en z'
ok de rollaehen vernieuwd.
Ommes 't hebouw ei z'n on-
der'oud nöödig ok a trekke d'
amtenaeren d'r over 'n paer
jaer uut weg.
D' onderzoekers Van den Bos
en De longh uut Zurrikzaeje en
d'r mööje plannen vor uuthe-
docht. Vlejaere presenteerden
ze die, in ze zaehe in 't ouwe
raed'uus a 'n hotel-resterant of
kaemers vö hasten die atter
s'oches ok nog 'n eitje kunne
ete. Wat nie is kan nog kom-
me, ma de Stadsherberg op
de Mart was tot vö 'n paer jaer
't jinnegste resterant in 't durp;
d'r was hin méns die at dat as
resterant overneme wou.
Ok zou 'r volhes t' ingenieurs-
buro verhaederruumtes in on-
derhebrocht kunne worre. In
'n paer panden kunne wêê ge-
weun as weun'uus haen diene
(vroeher zat op 't 'oekje mee
de Koaistraete de wienkel van
Vinjé).
In 't nieuwe hedêêlte zouwe
kantoren of bedrieven kunne
komme (bedrijfsverzamelge
bouw, ma vee fedusie 'odden
d' opstellers van de toekomst
visie dae zelf ok nie in. In kan-
toorhebouwen zit overa de
klad. In de ervaeriengen mee
'n bedriefsverzaemelhebouw
bin in Smurdiek noe ok nie ai
ded zo heweldig hewist.
(Dienk mar an de Sapman in
hasjkwekeriejen).
Dan ma slope? D'r is teslotte a
zovee afhebroke in 't durp ('t
slot van Frank van Borsele, de
ouwe schole, 't wêês'uus, d'
Arke in de Boschstraete). 't
Kan volgens ulder zeker over-
wohe worre. Op die plekke
zouwe dan 'uuzen bebouwd
kunne worre vor 'een hoger
segment in de markt'. Da sè
lammere weeze. Ofwel, dat zal
veel kosten.
In deze visie is het ook afgelo
pen met het archief. Dat zal
nog een hele klus worden om
die kelder met die dikke muren
uit te kappen, afgezien van de
kapitaalvernietiging. Hopelijk
vindt de sloper dan weer een
pot met gouden munten, want
dat is daar in de buurt in 1980
ook al gebeurd.
Die vleuhel kan ok bluve
staen. Er mot teslotte ok een
'historisch steunpunt' komme
a 't archief nae Middelburg
ver'uust. Op de verdiepieng
kunne appartementen komme
in benaejen kan Zuurdeeg her-
ust bluve zitte. Er bin dan ok
mêêr kaemers over die he-
bruukt kunne worre vö bezoe
kers die belangstellieng en vor
de (lokale) heschiedenis en as
elk-wêêr-voorziening vor toe
risten. Elke kaemer z'n eihe
onderwérp. Netuurlek 'n kae
mer vor Frank van Borsele in
Jacoba van Beieren, mee as
blikvanger de maquette van 't
slot (hemaekt deur d' archiva
ris). Die stae noe te verdiezele-
veren op de zolder. Ok leuk vor
'n klasse mee schoolkinders.
Kunne ze d'r zélf ok jin bouwe.
Of d'r eihe verklaeje as Jacoba
in Frank.
Mar ok 'n kaemer mee 't wérk
van schilder Jan de Graaf be-
vobbeld. Die ei 'n berg schil-
derieën hemaekt van Smur
diek. Van 't slot, mar ok van de
koaje in de Vuuf Zinnen. Een
permanente expositie. En kae
mers vor andere markante fi-
huren uut 't durp: dokter Taze-
laar, Cornelis Vermuyden,
dominee De Bres, Pieter Wer-
rencoorn. Mar ok vor de ko-
ajewèrkers, de landaarebaa-
jers, koeiewachters, paerekne-
chten in pendelaers mot plek
ke weze in de Rooie durpkae-
mer. Joenge heschiedenis zo
hezeid.
In 'n kaemer speciaal inhe-
ruumd vor Keetie Hage (van
Reihersburg) mee foto's in
films van d'r triomfen die a ze
be'aelden toen a ze wereld
kampioene wier op de weg in
op de baene. De bezoekers vor
Keetie komme vaneihes op de
fiets in die bluve dan 'n nach
tje over. In dat 'otel van Van
den Bos en De longh.
Arie de Viet,
Sint-Maartensdijk.
van de Scherpenisser vereniging.'
Die is gedurende een lange tijd door
buitenstaanders vaak geassocieerd
met een maatschappij die onroerend
goed kocht en verkocht. „Dan vroe
gen mensen of we ze aan een huis
konden helpen. Maar daar hebben
we niets mee te maken", zegt de
voormalige secretaris/penningmees
ter A. Schipper uit Scherpenisse.
Zijn taak is onlangs overgenomen
door dorpsgenoot H. Poot, maar dat
neemt niet weg dat hij veel van de
vereniging weet. „Zelfs landelijke
dagbladen belden me soms op met
de vraag of we in huizen deden. Ze
vroegen informatie en dan stuurde
ik ze een briefje met de mededeling
dat ze abuis waren."
Ondanks de warme klanken van de
viola da gamba en het frêle getok
kel op de luit werd uit de muziek
keuze en enkele voordrachten dui
delijk dat de welvarende koop
mansgezinnen een zware gewetens-
last te torsen hadden.
De muziek laten horen die ten tijde
van de oprichting van de Verenigde
Oost-Indische Compagnie gezon
gen en gespeeld werd. Dat was de
achterliggende gedachte van het
door de Stichting Anthonie Kelder
mans Concerten georganiseerde op
treden van The Spirit of Gambo,
een toonaangevend ensemble als
het gaat om muziek uit de Renais
sance. Dit jaar is het precies vier
honderd jaar geleden dat de VOC
werd opgericht, een gebeurtenis die
overal is gevierd en die uiteindelijk
ook niet is voorbijgegaan aan Tho-
Het notulenboek van de vereniging,
sinds 1921 met vaste hand geschre
ven, zegt duidelijk dat het gaat om
het verkrijgen van een stukje grond
voor de landarbeiders van Scherpe
nisse. In een fraai handschrift staan
de namen van de leden en de aan
deelhouders genoteerd. M. IJzer
man, Joh. Bolier, Joh. Van der
Werff, de heer M. De Kwak-kool-
aard, C. Tiechem, Joh. De Jager, W.
De Viet en Jac. De Witte. Schipper
kent ze allemaal. „De Kwak was de
armste man van Scherpenisse. Maar
we waren geen van allen rijk. We
waren allemaal landarbeiders. De
meesten werkten uitsluitend bij een
boer. Of in vaste dienst, of in los
verband." Wie in vaste dienst was,
was volgens Schipper beter af. „Een
vaste arbeider had een vast inko
men. Je had geen honger, maar al
len. The Spirit of Gambo, onder lei
ding van Freek Borstlap en voor de
gelegenheid aangevuld met de
Vlaamse zangeres en voordracht
kunstenares Elise Caluwaerts,
bracht zaterdag op fraaie wijze het
levensgevoel van die woelige tijd
tot uitdrukking. Het programma
werd geopend met het toepasselijke
'Isser yemant uyt Oost-Indien ge
komen?' van Jan Pieterszoon
Sweelinck. Uitermate mooi was
ook de luitsolo van Jan van Outryve
in 'Onder de Lindenboom'. Calu
waerts raakte de tijdgeest misschien
wel het best in het lied 'Mijn ziele
treur' van Adriaan Valerius.
De VOC werd opgericht met de be
doeling om de krachten te bundelen
van verschillende, elkaar op dat
moment beconcurrerende onderne
mingen. Van de Staten-Generaal
het geld ging wel op." De krasse ex-
secretaris weet nog dat hij als land
arbeider vijf gulden in de week in
handen kreeg. „In de jaren dertig
ging het beter. Toen verdiende je ne
gen gulden of een tientje per week."
De vrij zaterdag was in die tijd nog
ver weg en van een veertig-urige
werkweek had nog niemand ge
hoord. Schipper: ,,'s Zomers was
het heel gewoon als je dagen van
tenminste tien uur maakte. Meestal
was het meer. Een boerenknecht
werkte veel langer. Die werkte met
de paarden en moest om vier uur op.
Om ze te voeren of uit de wei te ha
len en te roskammen."
Schipper wil niet zeggen dat de hui
dige boerenstand het gemakkelijk
heeft. Hij zou niet graag geconfron
teerd worden met de huidige regel
geving en de administratieve romp-
kreeg de nieuwe onderneming het
alleenrecht voor de vaart op Azië,
en daarmee werd zij de eerste Ne
derlandse multinational. Het leven
aan boord van een VOC-schip was
verre van paradijselijk. Muiterij,
schipbreuk en scheurbuik lagen
steeds op de loer. In Indië kwamen
daar nog eens allerlei tropische
ziekten bij. Slechts een derde van
de afgereisde bemanning zag het
vaderland terug. De winsten uit de
handel overzee waren echter
enorm. Er was geld in overvloed
voor huiselijke pracht en praal,
voor schilderijen en voor muziek
instrumenten. Met name het musi
ceren op de viola da gamba, popu
lair gezegd de knieviool, nam een
hoge vlucht. Al die aardse schatten
konden niet verhelen dat er vooral
ook onbehagen heerste, een door
het jonge Protestantisme ingegeven
schuldgevoel dat in het lied van Va
lerius een prachtige uitdrukking
vindt.
Zonde en Godsbesef klonken ook
door in de voordracht 'Hoort toe
matroosen al te saem', waarin ge
waarschuwd wordt voor de dron
kenschap als de moeder van alle
kwaad. Ook 'Het grote Java' uit
slomp die het boerenbedrijf geeft.
„En het werk blijft. Ploegen, eggen,
zaaien, wieden en oogsten. Wij de
den dat met Belse paarden. De
knecht liet ze voor het werk eten,
ging zelf thuis om een boterhamme
tje en dan aan het werk." Eer de man
naar huis ging, was het al gauw zes
uur. Schipper: „Dat verschilde soms
per streek. Aan de ene kant van het
eiland werd van half zes tot half zes
gewerkt, aan de andere kant van vijf
tot vijf." De landarbeider deed alles,
vertelt Schipper. „Maaien, hooien
en met de sikkel grassnijden. En de
eigenaar, de boer, die keek 's avonds
welke prestatie je had geleverd."
De vrouw van Schipper weet nog
dat er nogal op de arbeiders werd
Joost van den Vondel's Op het Oost
Indisch Huis passeerde de revue.
Het eerste deel werd afgesloten
met het boeiende 'Fantasia for the
great bass viol' van Orlando Gib
bons, een compositie vol stem
mingswisselingen en tempi. Na de
pauze lag het accent op muziek uit
Portugal en Spanje, het land waar
de jonge republiek mee in oorlog
was. Van Outryve had een boeiende
solo op de Spaanse gitaar in petto
bij het lied 'Matroos af-scheyt'. In
dit deel kon Caluwaerts, vaste
kracht in Coro Madrigalia waarin
ze voornamelijk Spaanse, Italiaan
se en Zuid-Amerikaanse 17e eeuw-
se muziek vertolkt, zich uitleven.
The Spirit of Gambo excelleerde in
het heftig gespeelde 'Batalla' van
José Ximénez, een strijdstuk vol
woede en ingehouden verdriet.
Eens te meer bleek zaterdagavond
dat het Thoolse stadhuis, met zijn
akoestiek en historisch decor, een
uitgelezen plek is voor de klein
schalige concerten zoals die de or
ganiserende stichting voor ogen'
staan. Een vijftigtal bezoekers, zo
wel kenners als liefhebbers, woon
de het optreden onder de oude bal
ken van het stadhuis bij en konden
zich twee uur lang lid van een ze
ventiende eeuws koopmansge
slacht wanen.
neergekeken. Ze werkte zelf bij een
boer. „Dat waren de bazen. Daar
was je van afhankelijk. Tegen een
boer keek je op. Die stond boven je.
Net als de dokter, de dominee en de
notaris. Daar durfde je bijna niets
tegen te zeggen. Gelukkig zijn we
nu een stuk mondiger." Ook hebben
de mensen het financieel aanzienlijk
beter, ervaart het echtpaar. „Van die
vijf gulden per week moest ook de
huishuur af. Het eten, de kleding en
de schoenen. De huur was door
gaans laag. De knecht bijvoorbeeld
woonde in een knechtenhuisje. Dat
was eigendom van de boer." Toch
konden ze van het weekloon wel
rondkomen. „Iedereen werkte voor
de kost. De man, de vrouw en de
kinderen. Ook de vrouwen werkten
op het land. Ze deden hetzelfde
werk als de mannen."
In die periode werden de onroerend-
goedverenigingen opgericht. Zowel
in Scherpenisse, als in Poortvliet en
Oud-Vossemeer. Schipper: „Er
kwam een landarbeiderswet die dat
mogelijk maakte. De gemeente
zorgde voor de voorfinanciering.
Die kreeg dat geld terug van het
rijk." Het doel was de eigendom van
grond te bevorderen, zodat landar
beiders naast hun werk een stukje
land konden bewerken voor eigen
gebruik. „Voor het verbouwen van
producten waar je van kon leven,
maar ook om wat te kunnen verko
pen." In Oud-Vossemeer konden be
langstellenden de kavels kopen.
Schipper: „Scherpenisse deed dat
niet. Wij verhuurden de kavels. Ver
kopen doen we nóg niet. De grond
is eigendom van de vereniging. Die
wilde toen al dat het land beschik
baar bleef voor de landarbeiders."
Schipper vindt die gedachte wat
achterhaald. „Er zijn geen landar
beiders meer. We hebben nu zestien
percelen verhuurd aan mensen die
er het een en ander op verbouwen.
Voor zichzelf en voor de handel.
Nee, het zijn geen volkstuinen.
Daarvoor zijn de percelen te groot."
In totaal heeft de vereniging dertig
leden. Die hebben niet allemaal een
perceeltje, sommigen zijn lid voor
de gezelligheid. Schipper, zelf ere
lid: „Als je eenmaal lid bent, dan
blijf je lid. Voor de contributie, drie
euro per jaar, hoef je het niet te la
ten."
De leden zien elkaar tenminste een
maal per jaar. Tijdens de jaarverga
dering. Dan wordt er gesproken
over vroeger en de perceelhuurders
praten over opbrengsten en andere
resultaten. Schipper: „De meesten
verbouwen bonen en aardappelen,
en enkelen doen aan bloemzaad
teelt. Bloemzaad wordt verkocht en
daar verdien je dan wat mee." De
Voorzitter M.J. Klippel van de com
missie middelen dreigde met schor
sing van de vergadering toen raads
lid L. Blom (PvdA) geen gehoor gaf
aan het verzoek om wethouder K.A.
Heijboer uit te laten spreken. De
commissie besprak het voorstel om
de tarieven van de reiningsheffing en
rioolrechten te verhogen.
verdiensten vallen vaak tegen, waar
schuwt Schipper tegen al te hoge
verwachtingen. „Je houdt er geen
Mercedes aan over." Naast bloem
zaad, telen de leden van de vereni
ging gladiolen, violen en augurken.
„Alles wordt met de hand geplukt."
De afspraken die de vereniging met
de gemeente maakte over de aan
koop van de grond hadden een loop
tijd van tachtig jaar. Schipper: „De
vereniging betaalde gedurende die
tijd een vast bedrag aan de gemeen
te als rente en aflossing. Per jaar een
bedrag van 245 gulden en zestig
cent. Die tachtig jaar zijn voorbij en
de grond is nu onbelast eigendom
van de vereniging." Voordat de
grond in eigendom overging, heeft
Schipper een bezoekje aan de nota
ris gebracht. „We hebben eerst goed
onderzocht wat de consequenties
waren. Die waren er niet. De notaris
heeft contact opgenomen met de ge
meente en die had geen bezwaar te
gen de eigendomsoverdracht."
Nu is het zover. De vereniging is de
trotse eigenaar van bijna twee hec
tare grond die volgens Schipper op
papier een verkoopwaarde heeft var)
minstens 60.000 gulden (27.227 eu
ro). Dat betekent voor de dertig le
den een bedrag van 2000 gulden per
lid. Niemand denkt er volgens
Schipper over om de grond te ver-;
kopen en de centjes te beuren.
„Vroeger was het een mooi bedrag.
Nu is nog geen maandsalaris." 5
De meeste huidige leden zijn naza
ten van de deelnemers van het eerste
uur, weet het echtpaar Schipper. Zo-,
als de vader van Tony Slager. „Dié
is tachtig en leeft nog. Die at aard
appels van de eerste perceeltjes." Of
Marie IJzerman. „Daar leeft Piet IJ
zerman op Sint-Annaland nog van."
En wat te denken van Johan Bolier.
„Daar leeft Leen Bolier nog van.
Die heeft een dochter op Scherpe
nisse die ook nog van de tuintjes
heeft gegeten."
Piet van Ko de Wit is eveneens een
bekende, terwijl David Tichem van
Cornelis Tichem evenmin mag wor
den overgeslagen. Ook zij zouden
volgens de Schippertjes duidelijk
kunnen maken dat het wel een aar
dige periode was, maar dat de land
arbeiders ook werden uitgebuit.
„Het was eigenlijk nooit goed wat
je deed. Soms kreeg je minder geld
als de boer dat vond." Schipper, 81
inmiddels, is in verband met zijn ge
zondheid dit jaar gestopt met het
verenigingswerk. Op 1 januari 2002
heeft hij het werk aan Poot overge
dragen. Die is niet van plan veel in
de vereniging te veranderen. „Over
de toekomst wordt nooit gepraat.
Het gaat z'n gangetje. Van het ene
jaar op het andere."
Blom was niet tevreden met het ant
woord dat Heijboer gaf en reageerde
daar direct op terwijl de wethouder
nog bezig was om zijn verhaal af te
maken. Dat herhaalde zich een paar
keer. „Dit is de laatste keer dat ik in
grijp." zei Klippel tegen het inter
rumperende raadslid.
„Wat dan?" vroeg Blom. „Dan
schors ik de vergadering", zei Klip
pel.
Blom bond in. Waarna de wethouder
verder ging en de vergadering zonder
schorsing kon worden voortgezet.
En, is de inschatting van het Land-
bouw-Economisch Instituut (LEI),
de prijzen voor landbouwgrond blij
ven voorlopig nog wel even stijgen.
Het LEI rekende uit dat in 2000 de
koopprijs van losse landbouwgrond
ten opzichte van het jaar daarvoor
met 20 procent omhoog was ge
gaan. Daarop kwam de gemiddelde
prijs van onverpachte losse land
bouwgrond op 79.000 gulden per
hectare. Verpachte landbouwgrond
is minder populair, maar doet nog
altijd 41.000 gulden per hectare. In
totaal is in het jaar 2000, de meetpe-
riode, 21.900 hectare van eigenaar
verwisseld.
Het LEI constateert wel een groot
prijsverschil tussen de gebieden in
Nederland. Soms is het verschil wel
40 procent tussen de hoogste en de
laagste prijs, zo blijkt uit de rappor
tage. Zo kan een hectare losse land
bouwgrond in Zuidwest-Brabant
85.000 gulden opbrengen, terwijl
een zelfde oppervlakte in het
Zeeuwse akkerbouwgebied 68.000
gulden oplevert.
Naar de exacte oorzaken van die gro
te verschillen zijn nog onderzoeken
gaande, maar aangenomen wordt dat
de toenemende schaarste een rol
speelt. De totale hoeveelheid land
bouwgrond in Nederland neemt af,
terwijl bestaande agrariërs in de
randstad worden uitgekocht om el
ders opnieuw te beginnen. Ook de
vermindering van het aantal bedrij
ven speelt de prijs in de kaart. Tussen
het jaar 2000 en 2001 is het aantal
agrarische bedrijven met vijf procent
gedaald, blijkt uit de telling van het
Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS). Het CBS constateert dat er
perioden zijn waarin er gemiddeld
90 bedrijven per week verdwijnen.
Tussen 1997 en 2001 daalde het aan
tal landbouwbedrijven met derig
procent. Dat zijn ruim 39.000 onder
nemingen. De daling is het grootst in
de sector gecombineerde bedrijven
en bij de zogenoemde hokdierbedrij-
ven. De economische omvang van de
bedrijven, zo berekende het CBS,
blijft stabiel. Bedrijven worden niet
opvallend groter of krimpen in be
langrijke mate.
Uitgaande van eerdere perioden,
bijvoorbeeld vergeleken met het
prijspeil in 1995, is de koopprijs van
los land, maar ook die van complete
boerderijen, inmiddels verdubbeld.
Wederom met grote prijsverschil
len. In het rivierengebied steeg de
prijs soms naar bijna 93.000 gulden
per hectare, maar wie zich in de
veenkoloniën vestigde was 54.300
gulden per hectare kwijt. Nederland
heeft sedert een jaar of twintig on
geveer 580.000 hectare akkerbouw
grond. Daarin is niet begrepen het
land waarop de boer snijmaïs ver
bouwt. Het CBS telt dat areaal niet
mee omdat er van wordt uitgegaan
dat snijmaïs veevoer is. En dat
wordt in andere categorieën inge
deeld. Het CBS rekent die opper
vlakte bij de categorie grasland.
En dan de reden voor enige feest
vreugde bij de Vereniging tot Bevor
dering van de Verkrijging van On
roerend Goed in Scherpenisse.
Groningen en Friesland raken in
hoog tempo akkerbouwgrond kwijt.
De oprukkende industrie en boeren
die het voor gezien houden of om
schakelen op andere producten zijn
daarvan de oorzaak. Groningen
verloor de laatste 20 jaar circa
21.000 hectare. Een deel van die
grond wordt gebruikt als grasland of
krijgt een tuinbouwbestemming,
maar het leeuwendeel wordt aan de
landbouw onttrokken. Van de totale
landbouwgrond in Nederland is cir
ca 65 procent in gebruik als gras
land en 30 procent als akkerland.
Volgens het LEI en het CBS neemt
in provincies met intensieve vee
houderij het akkerbouwareaal toe.
Dat komt doordat veehouders hun
veevoergewassen in toenemende
mate zelf verbouwen. De sterkste
uitbreiding noteerde Noord-Brabant
met 26.500 hectare. Gelderland is
een goede tweede met 11.000 hecta
re, met in het kielzog Overijssel en
Limburg.
Zeeland doet het qua oppervlakte
aan landbouwgrond het best van
Nederland. Tot 1980 telde de pro
vincie circa 100.000 hectare. Tot
1999 verdween daarvan slechts
5000 hectare en nu is Zeeland de
provincie met het grootste opper
vlak aan landbouwgrond. Dat bete
kent volgens het CBS niet dat er
voldoende grond is, maar dat er
weinig wordt aangeboden. En dat
bepaalt voor een deel de prijs, als
mede de waarde van de twee hectare
De nieuwe secretaris/penningmeester H. Poot (rechts) met zijn voorganger A. Schipper op het perceel van de vereniging aan de Randweg.
Op de achtergrond oogst onderwijzer N.P. Baaijens uit zijn tuin.
De stadhuishal is een uitgelezen plek voor kleinschalige concerten.O
Zwaar teleurgesteld. Dat waren de drie campinghouders na afloop van
de commissie middelen. De toeristenbelasting wordt met 100 procent
verhoogd en daarmee wordt Tholen dit jaar de duurste gemeente na
Veere, zo betoogden ze. Ze gebruikten het spreekrecht om bezwaren te
maken, maar de afspraken in Kleur bekennen over de tariefsverhoging
maakte het tot een achterhoedegevecht.
Nu betaalt een toerist 0,34 eurocent Ook volgens P. van Belzen (CU) is er
per nacht, volgend jaar moet dat 0,68
eurocent worden. Voor gasten met ca
ravans met vaste standplaats betekent
dat van 1 april tot 30 september voor
taan 122,40 euro, in plaats van 81,60
euro.
Namens de gezamenlijke camping
houders zei J. Bakker (camping de
Muie) grote moeite te hebben met de
verhoging van 100 procent. „Een ver
hoging van 0,34 eurocent per nacht
lijkt niet veel, maar voor een gemid
deld gezin met drie kinderen is het
bijna 2 euro per nacht meer. Maar 85
tot 90 procent van de stacaravans op
Tholen zijn vaste standplaatsen waar
de verhoging neerkomt op 270 gul
den per plaats. Dit is in 35 jaar nog
nooit voorgekomen. De hoogste ver
hoging was een dubbeltje of 5 cent
per jaar."
Bakker wees erop dat een aantal
campinghouders hun tarieven al heb
ben vastgesteld en geen rekening
hebben gehouden met de tariefsver
hoging. „De gasten weten het nog
niet."
Vergeleken met andere Zeeuwse ge
meenten komt Tholen met de tariefs
verhoging 37 procent boven het
Zeeuwse gemiddelde te liggen, zo zei
Bakker. „Terwijl Tholen op recreatief
gebied veel minder te bieden heeft
dan andere plaatsen in Zeeland."
Wat ook steekt, is dat de opbrengst in
de pot algemene middelen vloeit.
Bakker herinnerde aan de nota recre
atieve verkenningen waarin over een
toeristische reserve wordt gesproken
om toeristische projecten te bekosti
gen. Hij pleitte er verder voor een
verhoging van het tarief stapsgewijs
in te voeren.
Maar volgens de commissieleden
was het verhogen van de toeristenbe
lasting bij het opstellen van het be
leidsprogramma uit en te na bespro
ken. F.J. Goossen (VVD): „In an
dere gemeenten golden al hogere ta
rieven. Het is een forse verhoging,
maar we hebben dit niet onnaden
kend gedaan. Het was geen sluitpost
in Kleur bekennen, maar we moeten
er wel een bestemming aan geven."
uitvoerig gesteggeld over de tariefs
verhoging. „Het is geen hap-snapbe-
leid, we wilden een programma uit
voeren." Ook H. Geluk (SGP)
onderstreepte dat. „We zochten dek
king voor ambities. De toeristenbe
lasting valt hierin. Die konden we
niet ontzien."
L. Blom (PvdA) trok de vergelijking
van Bakker met andere gemeenten in
twijfel. Zo berekent de gemeente
Middelburg 0,50 eurocent en Oost
burg 0,65 eurocent. „Dat het Thoolse
tarief dan 37 procent boven het ge
middelde ligt is wat kort door de
bocht." Volgens zijn partijgenoot
M.A.J. van de Linde is de verhoging
fors maar niet onredelijk. „Van de
campinggasten is te verwachten dat
ze meebetalen aan voorzieningen op
Tholen." D.P. Suijkerbuijk (D66)
vond dat de gemeente duidelijk moet
maken aan de toeristen waar het geld
aan besteed wordt. De opbrengst uit
de heffing komt echter voor een deel
ten goede aan de gasten die in de zo
mer op de Thoolse camping verblij
ven, zei wethouder K.A. Heijboer.
Hij wees erop dat in alle woonkernen
afvalbakken zijn geplaatst zodat be
zoekers hun rommel kwijt kunnen.
Dat was enkele jaren geleden op ver
zoek van de VVD gedaan, zo vertelde
hij. De nota recreatieve verkenningen
wordt herzien. Of daar in staat dat het
geld uit de toeristenbelasting voor
toeristische voorzienigen wordt ge
bruikt, kon Heijboer niet zeggen.
„Daar zullen we nog duidelijkheid
over geven."
C. Menheere van camping Stavenisse
en B. Zwikker van de Pluimpot in
Scherpenisse waren na afloop niet te
spreken over de gang van zaken.
Menheere: „Wat heeft het voor zin
om hier in te spreken als het toch al
vast ligt. Vorige week hebben we pas
van wethouder Van Kempen gehoord
dat het ook voor de vaste staanplaat
sen bedoeld is We zijn zwaar teleur
gesteld."
