Rampherdenking uit respect en om
verleden door te geven aan jeugd
'Woorden schieten tekort om kern
van deze unieke mens te raken'
Tholenaren onder indruk
van afscheid prins Claus
Actief Stavenisse wil met jong en oud stilstaan bij watersnood 1953
Langdradig
Prins Claus herdacht tijdens buitengewone raadsvergadering
Bloemenmeisje
prinses Beatrix
trouwt in Tholen
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
Dat er aandacht is voor de ramp die het dorp een halve
eeuw geleden trof, vinden Ouke Hoedemaker en Flip de
Rijke van stichting Actief Stavenisse vanzelfsprekend.
„In de eerste plaats om de nabestaanden respect te beto
nen voor wat ze hebben meegemaakt. Maar ook uit edu
catief oogpunt, om een stuk geschiedenis van de eigen
leefomgeving door te geven aan de jeugd", zegt De Rij
ke. Want hoewel onwetendheid deels een eigen verant
woordelijkheid is, is het ook een verantwoordelijkheid
van de samenleving." De jongeren spelen dan ook een
belangrijke rol bij de activiteiten die de stichting komend
voorjaar ontplooit. Het thema 'hulpverlening en weder
opbouw' loopt daar als een rode draad doorheen. „Daar
mee belicht je de positieve kant van deze gebeurtenis,
voor zover je daarvan kunt spreken."
Donderdag 17 oktober 2002
Openhartig
Heemkundekring
Ouwerkerk
3
Christo
Voordracht
Thoolse vrijwilliger
Zware taak
Ongedwongen
Eregroet militairen Geluk en Oudesluijs
Thoolse militairen stonden dinsdag langs de route van de
rouwstoet toen het stoffelijk overschot van prins Claus
naar de Nieuwe Kerk in Delft werd gebracht. Andere
Tholenaren gingen eerder al naar het paleis Noordeinde
om afscheid te nemen van de prins. Hier hun ervaringen.
Serene stilte
Klein worden
Een tentoonstelling, een boek, een
looproute. Dat zijn de elementen
waarvoor Actief Stavenisse verant
woordelijk is. Ook komt er een her
denkingsbijeenkomst, maar die
wordt door de gemeente georgani
seerd. Landelijk gebeurt er even
eens het nodige, met een nationale
herdenking in Oude Tonge en Ou-
werkerk. Gezien het leed dat er is
geweest en het relatief hoge aantal
slachtoffers - de 153 verdronken in
woners vormden 8% van de bevol
king en daarmee was het het op één
na zwaarst getroffen dorp - is het
vreemd dat Stavenisse tot nog toe
voor nationale herdenkingen gene
geerd wordt, vindt de stichting. An
derzijds geeft De Rijke aan dat de
betrokkenen nooit zelf het moment
kunnen kiezen om bij deze ingrij
pende gebeurtenis stil te staan, om
dat anderen dat bepalen door het
plannen van herdenkingen.
Twee jaar geleden al kaartte De Rij
ke de rampherdenking 2003 aan bij
de toen juist aangetreden burge
meester Nuis. „Ko van Oeveren
sprak me er in de zomer over aan.
Hij vond dat de gemeente daaraan
wat zou moeten doen en opperde
ook het idee om de (inter)nationale
hulpverlening voor het voetlicht te
brengen." Actief Stavenisse besloot
daar de wederopbouw bij te betrek
ken en kon zijn gang gaan. „Nuis
zei dat de gemeente zeker aandacht
aan de ramp zou schenken, maar op
dat moment was er nog geen enkel
plan." Een jaar later had de stichting
nog niets gehoord en besloot om
aan de slag te gaan, om niet in tijd
nood te raken. Van het vijfkoppige
bestuur namen voorzitter De Rijke
en secretaris Hoedemaker de ramp
herdenking op zich.
Ouke Hoedemaker opperde het idee
voor een boek. De Rijke: „Maar dat
is nogal wat. Hoe pak je dat aan?
Bovendien is er in de loop van de ja
ren al zoveel over de ramp geschre
ven en iedere keer weer is er die
confrontatie." Er werd voor geko
zen om jonge inwoners overleven
den van de ramp te laten intervie
wen over de hulpverlening en de
wederopbouw. Vervolgens schreven
de jongeren hun verhaal, welk beeld
ze hebben gekregen na het inter
view. „Omdat we een bepaald ni
veau wilden, besloten we jongeren
te kiezen met minimaal een mbo-
opleiding. De groep is - door toeval
- een goede afspiegeling geworden
van de samenstelling van de bevol
king van Stavenisse." Doordat er
één wegens tijdgebrek afhaakte,
bleven twaalf jongeren over. De Rij
ke: „We spraken af om alles samen
te doen, als een team. Dat was een
uitdaging, want geen van ons had
dat ooit eerder gedaan. Bovendien
moest een gemêleerde groep als
team werken." Wie ze wilden inter
viewen, bepaalden de jongeren zelf
(het zijn elf inwoners en een oud-in
woner gewqrden), en verder werd
iedere stap besproken op maande
lijkse bijeenkomsten. „Oplossingen
van problemen werden samen ge
zocht, lay-out en omslag werd in de
groep besproken. In het begin had
den de jongeren veel aarzelingen en
vragen, maar gaandeweg zijn ze
heel enthousiast geraakt. Vooral de
laatste twee bijeenkomsten heb ik
als zeer positief ervaren", zegt De
Rijke. Hij en Hoedemaker lazen el
kaar de verhalen voor om te horen
hoe de zinnen klonken. „Liep het
niet, dan gingen we terug naar de
groep om erover te praten." De ver
wachtingen waren hooggespannen
met betrekking tot het materiaal dat
beschikbaar zou komen, maar dat
bleek net toereikend. De inhoud
heeft De Rijke echter verrast: „De
gesprekken blijken vrij openhartig
te zijn geweest en soms bijzonder
gedetailleerd." Was een boek van
ruim zestig pagina's het uitgangs
punt, dat worden er honderd. Pas
send fotomateriaal - vrij van rechten
- wordt nog gezocht, daarnaast ko
men twaalf kindertekeningen in het
boek. „We hebben beide basisscho
len in het dorp gevraagd om de leer
lingen tekeningen te laten maken,
ook nu weer rond het thema hulp
verlening en wederopbouw. Iedere
school zoekt daarna zes tekeningen
uit die in het boek komen." De Rij
ke schat dat het in een oplage van
600 exemplaren verschijnende boek
tussen de 12,50 en 15 euro gaat kos
ten. „Het eerste exemplaar willen
we op vrijdag 31 januari aanbieden
aan de burgemeester, tegelijk met de
opening van de tentoonstelling."
Die expositie zal tot en met zaterdag
8 februari in De Stove te zien zijn,
dagelijks van tien tot tien uur (uitge
zonderd op zondag en tijdens de
herdenkingsbijeenkomst op 1 febru
ari). Ook hier wordt de focus gericht
op hulpverlening en wederopbouw.
„Natuurlijk is er ook een stukje ge
wijd aan de ramp zelf", zegt Ouke
Hoedemaker die dit onderdeel voor
haar rekening neemt. In de grote
zaal van het dorpshuis wordt het
thema inzichtelijk gemaakt, onder
meer met voorbeelden van hulpgoe
deren, foto's en een landkaart waar
op de plaatsen worden aangegeven
waaruit hulp voor Stavenisse kwam.
En ook hier spelen de scholen een
rol. „Iedere school krijgt een opper
vlakte van drie bij drie meter waar
op ze een eigen invulling van het
thema kunnen geven. En de ge
maakte tekeningen worden door de
hele expositie getoond." In andere
ruimten kunnen bezoekers actief
aan de gang. „Er komen leestafels
met daarop mappen gevuld met een
verzameling krantenartikelen over
Stavenisse en de directe omgeving."
Ook computers waarop relevante
websites geraadpleegd kunnen wor
den, zitten in de planning. De Rijke:
„Als er tenminste een internetaan
sluiting in De Stove te realiseren
valt. We hopen dat de gemeente
daarvoor wil zorgen, in het kader
van de opwaardering van de dorps
huizen." De bibliotheek verleent
medewerking door een collectie
boeken over ramp, hulpverlening en
wederopbouw te presenteren. „Ze
laten zien wat er is en naderhand
kunnen belangstellenden dat dan bij
de bibliotheek lenen." Ook de film
die burgemeester Verburg destijds
maakte, is op videoband beschik
baar en wordt waarschijnlijk ge
toond. Van het laten horen van ge
luidsfragmenten ziet men af. „Dat is
bijzonder aangrijpend en confronte
rend voor mensen, zo is ons geble
ken bij bezoeken aan de expositie
op Neeltje Jans."
Wanneer mensen materiaal of ken
nis beschikbaar willen stellen voor
de expositie, is dat welkom bij de
stichting. Die is ook blij met het
aanbod van de nog jonge heemkun
dekring om te helpen. „Ze hebben
archiefonderzoek gedaan, daarvoor
ontbreekt bij ons de kennis. Verder
zijn ze bereid tijdens de expositie
aanwezig te zijn. Dat is fijn, want
we willen de hele week mensen pa
raat hebben om bezoekers informa
tie te kunnen geven", zegt Hoede
maker. Zelf bezocht ze in de voor
bereiding het kantoor van het Rode
Kruis in Den Haag, verder is het ar
chief van de voormalige gemeente
Stavenisse doorgenomen alsmede
het in Alkmaar bewaarde archief
van de stichting Adoptie Eiland
Tholen.
Een bijzonder aspect van de exposi
tie is de samenwerking met het wa
tersnoodmuseum in Ouwerkerk. Dat
is normaal in de winter niet open,
maar zal in het kader van de natio
nale herdenking door de koningin
bezocht worden. De Rijke zocht
contact en kreeg het voor elkaar dat
Ouwerkerk de hele week open blijft.
Hij wil een boot laten varen tussen
beide plaatsen, zodat mensen beide
tentoonstellingen kunnen bekijken.
Hoedemaker: „Dan voeg je het ele
ment toe van het contact met het
water van de Oosterschelde." De
praktische uitvoerbaarheid is niet
eenvoudig, maar De Rijke loopt
daar niet voor weg. „Gezien het
probleem van het tij en de beperkte
toegang voor grote schepen, kunnen
we in de haven van Stavenisse niet
terecht. En bij Ouwerkerk is geen
haven. Ik dacht aan een ponton te
gen de zeedijk, maar dat is te com
plex." Op Tholen wordt uitgeweken
naar de haven van Sint-Annaland,
op Schouwen naar de Val bij de
Zeelandbrug. Met bussen zouden de
mensen vervoerd moeten worden.
De Rijke heeft sponsors nodig, zegt
hij, want de stichting kan dit niet
betalen. „Ik ben in gesprek met een
reder die er positief tegenover staat,
en heb ook een schipper bereid ge
vonden om gratis te varen. Nu moet
ik nog een busondememer zien te
vinden."
Ook een laatste onderdeel is afhan
kelijk van financiële bijdragen van
derden. Dat wordt een looproute
langs een twaalftal plaatsen in het
dorp die iets met de ramp te maken
hebben. Op informatieborden zal
dat worden toegelicht. Dit idee
komt voort uit het verzoek van de
burgemeester om mee te denken
over de invulling van een herden
kingsdag waarop de hulpverlening
centraal staat. Die dag wordt op
Tholen georganiseerd in het kader
van Delta 2003, een project van drie
provincies rondom de rampherden
king. Eerst zou het in mei zijn, in
middels is 18 september geprikt.
Mogelijk is prinses Margriet daar
aanwezig en ook zullen ambassa
deurs van diverse landen uitgeno
digd worden. Tot die datum moeten
de borden van de looproute dan ook
blijven staan, vindt De Rijke. Dit
onderdeel is met name bedoeld voor
de jeugd en mensen van buiten Sta
venisse. In dit kader was het idee
gerezen om een rondvaart over de
Oosterschelde - die is donker en
grauw in die tijd van het jaar - te or
ganiseren. „Maar we kunnen niet
alles behappen en daarom is er van
afgezien." Een initiatief van het wa
terschap of rijkswaterstaat om iets
bij de zeedijken te doen, zou de
stichting toejuichen. De Rijke heeft
zelfs met de gedachte gespeeld om
de kunstenaar Christo te benaderen
voor het inpakken van een stuk zee
dijk. „Dan ben je in ieder geval van
internationale aandacht verzekerd.
Maar ethisch heb ik er toch wel pro
blemen mee."
Actief Stavenisse heeft nog een gat
in de begroting. De Rijke gaat zeker
nog sponsors zoeken, zegt hij, maar
verwacht ook iets van de gemeente.
Met name voor het laatste onder
deel. „Natuurlijk is het niet terecht
om alles op het bord van de ge
meente te leggen. Maar wanneer ik
moet snijden in mijn begroting,
wordt de looproute als eerste ge
schrapt." De gemeenteraad zal een
voorstel krijgen om voor de ramp
herdenking een bedrag beschikbaar
te steHen. Niet alleen voor Stavenis
se, maar ook voor activiteiten in
Sint-Philipsland. Verder is er de ei
gen bijeenkomst van de gemeente,
die bovendien een boek over de
ramp op Tholen wil laten schrijven.
Daarvoor is oud-Scherpenissenaar
Kees Slager benaderd.
De Rijke vertelt dat Acief Stavenis
se ook al een herdenkingsbijeen
komst had gepland. „Beide kerken
in het dorp zouden eraan meewer
ken en dat is op zich uniek." Gaan
deweg het traject kwam de burge
meester - voor De Rijke verrassend
- met de mededeling dat ook de ge
meente wat zou doen. Dat wordt een
herdenkingsbijeenkomst op 1 febru
ari. Aanvankelijk was de gedachte
die in Tholen te houden, maar dat
wordt tóch Stavenisse, de hervorm
de kerk. De Rijke is er blij mee.
„Wij waren als stichting flexibel.
Maar we vinden dat een herden
king, op gepaste wijze, op Stavenis
se hoort te gebeuren. Was de ge
meente naar elders gegaan, dan
hadden wij er óók een in Stavenisse
gehouden."
Het is Flip de Rijke de afgelopen
maanden duidelijk geworden dat er
rondom de herdenking van de wa
tersnood tal van zaken georgani
seerd gaan worden. „Het zal als or
ganisatie niet meevallen om je te
onderscheiden en publiek te trek
ken. Het wordt knokken om de
klanten", zegt de voorzitter van Ac
tief Stavenisse.
Er kunnen weer kandidaten aange
meld worden voor de titel Tboolse
vrijwilliger van het jaar. Organisaties,
instellingen en individuele inwoners
kunnen een persoon voordragen die
zich onderscheidt door grote, vrijwil
lige inzet voor anderen. Vorig jaar ge
beurde dat voor het eerst en toen werd
G.A. Heijboer uit Sint-Annaland
geëerd met het beeldje 'Betrokken
heid'. Dat zal ook nu weer aan de ere
titel verbonden zijn. Aanmelding -
ook vorig jaar genomineerden komen
in aanmerking - kan tot 2 november
gebeuren bij het Benoemingscomité
De Thoolse Vrijwilliger, Markt 1-5,
4695 CE Sint-Maartensdijk. Dat moet
met een speciaal formulier, aan te vra
gen bij de afdeling welzijn van de ge
meente (mevr. Pilaszek, 0166-
668320).
Op vrijdag 13 december wordt be
kend gemaakt wie de eretitel krijgt.
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Na Jennifer is Anke Vroegop aan de
beurt met 'Schrik van de zee', dan
komt Babette Verkouteren met 'Het
monster uit de diepte'. Een beetje ze
nuwachtig zijn sommige kinderen
wel, vertellen ze mevr. Das. Af en toe
gaat een bibliotheekmedewerker naar
elders in de bieb, omdat enkele kleine
kinderen daar wel erg veel lawaai
maken. Als iedereen aan de beurt is
geweest en de jury zich beraadt over
de uitslag, is er als traktatie een oor
lam en scheepsbeschuit. De vier kin
deren die niet in de prijzen vallen,
krijgen tóch een attentie als waarde
ring voor het meedoen. Dat zijn Co-
linda v.d. Werff, Charlotte van Dijke,
Melissa Kuiper en Rhodé v.d. Eist.
Van andere wedstrijden tijdens de
kinderboekenweek worden aanslui
tend de prijzen uitgereikt. Bij de
kleurwedstrijd in de drie bibliotheken
zijn de winnaars: Lars van Poortvliet
en Jeremy Stokx (St.-Annaland), Bas
Teeuw en Nicole Vermaas (St.-Maar-
tensdijk), Sander Poot en Eline v.d.
Walle (Tholen). De trekpoppenwed-
strijd is gewonnen door: Kelly Oos-
terbaan en William Ligtendag (St.-
Annaland), Renske de Rooij en Geert
Knuist (St.-Maartensdijk), Cindy v.d.
Walle en Nolwenn Vitters (Tholen).
eukels
„Pap, weet je wat ik vandaag heb meegemaakt?" Nee. „Nou ik wilde op
school de punten van mijn potloden slijpen. Je weet wel, die nieuwe die ik
voor mijn verjaardag heb gekregen van Willemijn. Dat was dat meisje dat
steeds bij jou op je rug klom en die haar kauwgom aan de leuning van ons
nieuwe bankstel heeft gesmeerd. Nou, toen ik naar de tafel liep liet Pieter,
die lange blonde jongen die pas in ons dorp woont, me struikelen en of dat
nog niet genoeg was, prikte Suzanne me met haar passer in mijn kuit. Weet
je trouwens waar zij die passer gehaald heeft? Ja, dat moet ik je echt even
in het kort vertellen. In de stad heb je nu toch zo 'n klein nieuw winkeltje. Je
weet wel, naast C A. Omdat het nieuwe schooljaar voor de deur stond,
kregen alle kinderen die hun schoolspulletjes bij dat winkeltje kochten een
gratis agenda. Suzanne heeft me haar agenda trouwens laten zien. Weet je
dat ze hem al bijna helemaal vol geplakt heeft met fotootjes van K3. Dat zijn
die Belgische meisjes waar ik ook zo 'n fan van ben. We hebben tijdens de
vakantie nog zoveel ruzie gemaakt omdat ik niet eens naar een concert van
hen mocht in Den Haag. Alle kinderen uit onze klas zijn geweest. Ingeborg
ielfs twee keer en ze heeft een T-shirt gekregen met de handtekeningen van
alledrie de zangeressen. In november komt de nieuwe cd van K3 uit en die
ga ik vragen voor Sint Nicolaas en als ik hem niet krijg, dan koop ik hem
van mijn zakgeld. Weet je toch hoeveel zakgeld de andere kinderen van mijn
leeftijd al krijgen? De meesten krijgen vijf euro per week. Ruben heeft sinds
kort een eigen mobieltje en nu sturen we regelmatig een sms-je naar zijn
grote zus. Die is al bijna zestien en ze heeft ruzie met haar ouders. Ze heeft
namelijk een hele gave scooter gezien, maar haar ouders hebben gezegd dat
ze eerst maar eens geld moet gaan verdienen. Wat een strenge ouders zeg. Ik
zou het niet pikken. Ze heeft de Kindertelefoon al gebeld en die gaven haar
groot gelijk. Wij kinderen hebben toch ook onze rechten. Is die man inmid
dels al langs geweest om mijn dvd speler aan te sluiten op mijn tv-video-
combinatie? Vanavond komt er een thriller en ik wil die hoe dan ook zien.
Weet je wie er pas verwend wordt Janika!
Haar vader doet iets in 'ontroerend goed' of zoiets. Op jazzballet vertelden
die andere meiden dat de ouders van Janika een vakantiehuisje in Spanje
hebben. Dat is toch niet normaal? Waarom gaan wij eigenlijk nooit met het
vliegtuig op vakantie? Ik ben nu zeven jaar en ik heb nog nooit gevlogen.
Absurd toch eigenlijk. Als we volgend jaar weer naar die stomme camping
gaan met dat kinderachtige subtropische zwemparadijs, dan ga ik niet meer
mee. Er was niet eens een disco en de knullen die er rondliepen, waren alle
maal nog maar acht of zo. Papa, luister je wel naar wat ik zeg?"
Wat is er kindje?
„Nou ik vertelde net dat ik de punten van mijn nieuwe potloden vanmorgen
wilde slijpen. Je weet wel die ik met mijn verjaardag van Willé-
mijn
Met een korte en ingetogen plechtigheid stond de gemeenteraad don
derdagmiddag in de burgerzaal stil bij het overlijden van prins Claus.
Onze woorden schieten tekort om de overledene zó te typeren dat we
tot de kern van deze unieke mens geraken, zei de nestor van de raad, P.
van Belzen (CU). Na diens toespraak, die vooraf werd gegaan door het
uitspreken van een in memoriam door burgemeester W. Nuis, tekenden
de raadsleden, het college en overige belangstellenden het condoleance
register.
Nuis zei te beseffen dat de bijeen
komst op een lastig tijdstip werd ge
houden. De vergadering begon om
half vijf. Niet alle raadsleden waren
dan ook aanwezig. Bij de raadsleden
ontbraken L. Blom (PvdA), R. Ra-
vensteijn (VVD) en A.L. Piet (CU).
In het college ontbrak wethouder
M.A.E. Velthuis (PvdA). Er was be
langstelling van de regionale pers.
Radio Zeeland was aanwezig om
verslag uit te brengen. Tenslotte was
de gemeente Tholen de enige ge
meente in het Zeeuwse die op deze
wijze stil stond bij het verscheiden
van de prins.
Nuis schetste het leven van Claus
nadat hij zich verloofd had met
kroonprinses Beatrix. En waarin hij
afstand deed van zijn diplomatenle-
ven. En dat hij geen warm welkom
kreeg in Nederland omdat hij een
Duitser was. Het was een moeilijke
start voor 'iemand die van onze prin
ses hield.'
Maar Claus werd er niet boos of op
standig van. Bij de eerste kennisma
king met het Nederlandse volk wist
hij volgens de burgemeester een ge
voelige snaar te raken. Claus zei
toen dat hij hoopte dat hij het ver
trouwen kon winnen. „Een positieve
grondhouding was het allerbelang
rijkste. Hij zocht zijn vermeende te
genstanders op en liet zien wie hij
Als 11 -jarig schoolmeisje uit Stave
nisse viel Annie Roozemond 30 jaar
geleden bij het bezoek van prinses
Beatrix en prins Claus de eer te
beurt om in het stadhuis van Tholen
bloemen aan te bieden. Donderdag
trouwde ze in datzelfde stadhuis van
Tholen met Pieter Bregman uit
Benthuizen. Gezien de banden met
haar geboortegrond en de ontmoe
ting met de prinses en prins had
de dochter van de timmerman uit
Stavenisse het Thoolse stadhuis
uitgekozen voor de huwelijksvol
trekking, hoewel ze al lang in Bent
huizen woont als administratief me
dewerkster van een meubelbedrijf.
Ambtenaar van de burgerlijke stand
A.J. Smits herinnerde in zijn toe
spraak nog aan die gebeurtenis der
tig jaar geleden, waarvan vorige
week nog een foto in deze krant
stond in verband met het overlijden
van prins Claus.
werkelijk was. Geen toneelspeler
maar een oprecht iemand."
De kritiek verstomde en maakte
gaandeweg plaats voor gevoelens
van sympathie en meeleven. „Claus
werd onze prins, en dat is altijd zo
gebleven."
De prins toonde volgens Nuis begrip
voor de naoorlogse gevoelens en
'trad op beminnelijke wijze naar
buiten, soms met humor en een
vleugje zelfspot, wars van enig ui
terlijk vertoon.' Volgens Nuis won
Claus niet alleen het vertrouwen van
het Nederlandse volk, maar verover
de hij 'onze sympathie.'
De rol naast de koningin heeft hij
volgens de burgemeester op voor
treffelijke wijze vervuld. Voor zover
waar te nemen was prins Claus vol
gens hem een man die voor de ko
ningin van buitengewone betekenis
geweest is in de uitoefing van haar
zware taak als staatshoofd. Ook is
het 'overduidelijk te merken dat hij
veel voor zijn gezin heeft betekend.'
De burgemeester wees erop dat de
prins zich ook aangetrokken voelde
tot de samenleving buiten Nederland.
„Zo was hij een voortreffelijk am
bassadeur op het gebied van ontwik
kelingssamenwerking. Hij schroomde
daarbij niet om eigen standpunten in
te nemen."
Nuis stond ook even stil bij de
bezoeken die de prins samen met
kroonprinses Beatrix in 1972 aan
Tholen en in 1996 met koningin
Beatrix aan Sint-Maartensdijk
bracht. Over dat laatste: „De ge
meente Tholen beschouwde het
toen en beschouwt het nog steeds
als een grote eer, dat de Majesteit,
prins Claus en een deel van de ko
ninklijke familie destijds deze
plaats in onze gemeente hebben uit
gezocht. Met het overlijden van de
prins zij gezegd, dat daarmee ook
de echtgenoot van de Vrouwe van
Sint-Maartensdijk is overleden."
Nuis betuigde koningin Beatrix, de
pinsen, prinsessen, en het kleinkind
namens de raad en het college deel
neming met het overlijden van de
prins. „Moge God de koningin en
haar gezin zegenen bij de verwer
king van hun verdriet."
Als nestor van de raad vestigde Van
Belzen de aandacht op een van de
facetten van prins Claus. „Hij wordt
Een in het oog springend blijk van medeleven met het overlijden van
prins Claus was in de Voorstraat te Oud-Vossemeer te vinden. In een
vlaghouder stak een wandelstok met een flink aantal stropdassen
eraan. „Twee jaar geleden was mijn vlag versleten. Ik kocht een
nieuwe, maar die werd meteen de eerste keer dat ik hem uitstak al
gestolen", vertelt de 83-jarige Bram Douw. „Gezien mijn leeftijd
heb ik niet nog eens een andere vlag gekocht." De koningsgezinde
Vossemeerder - in de etalage van zijn voormalige winkel hangt een
foto van de verloving van prinses Juliana en prins Bernhard - wilde
zijn medeleven tot uitdrukking brengen en kwam op het idee van de
stropdassen. „Ik heb er zoveel. En ik vond het prachtig zoals Claus
die enkele jaren geleden weggooide omdat hij er zo'n hekel aan
had." Zelf draagt Douw, die veel reacties kreeg; wél geregeld een
stropdas.
getypeerd als een bewogen en be
trokken persoon. Vooral dat laatste
kan door sommigen van ons, de
oud- gedienden, uit ervaring beves
tigd worden." Van Belzen herinner
de eraan hoe na het bezoek aan de
smalstad in 1996 het college, de
fractievoorzitters en het organise
rend comité in Bergen op Zoom sa-
men waren om op een ongedwon
gen wijze met de koninklijke
familie kennis te maken. De prins
had zich heel goed voorbereid. „Hij
was niet alleen op de hoogte van de
sociale en geografische gegevens,
hij ging er zonder meer van uit dat
wij als leden van de raad de historie
van de gemeente en de regio ken
den. Dat dit voor ons wat lastig was, 1
hoef ik u niet te vertellen."
Van Belzen wenste de koningin, de
koninklijke hoogheden en de verde
re leden van het koninklijk huis -
'naar elks overtuiging - in deze
moelijke dagen veel sterkte, troost
en Gods Schild en betrouwen toe.'
Vervolgens tekenden de raadsleden
het condeleanceregister, daarna het
college, de gemeentesecretaris en de
raadsgriffier terwijl Nuis de rij
sloot. Daarna konden de overige be
langstellenden het register in de
burgerzaal tekenen. Na ongeveer
een half uur was de plechtigheid ten
einde en bleven de fractievoorzitters
achter om in de stuurgroep te spre
ken over het nieuwe gemeentehuis
in Tholen.
De 19-jarige matroos eerste klas
Rob Oudesluijs en de 20-jarige kor
poraal bij de luchtmacht Jos Geluk
uit Sint-Maartensdijk stonden dins
dagochtend in Den Haag langs de
route, in de ereafzetting van 9000
militairen. Oudesluijs was om twee
uur 's nachts uit Den Helder ver
trokken, Geluk stapte om tien over
vier in een van de bussen op de
vliegbasis Volkel. Alle militairen
werden in het Feyenoordstadion in
Rotterdam verzameld om van daar
uit met bussen naar Den Haag,
Rijswijk of Delft te worden ge
bracht.
Geluk: „Ik heb nog nooit zo'n sliert
met bussen gezien. Er waren er wel
160, overal politie en marechaussee
om ons te begeleiden."
Oudesluijs kwam dicht bij het pa
leis Noordeinde te staan, in de
Heulstraat. In ceremonieel tenue
van de marine met witte koppel en
met geweer (Fal). „We stonden er
om kwart voor negen en om kwart
voor tien kwam de rouwstoet langs.
Het was indrukwekkend. Ik had het
niet willen missen. We stonden
eerst in de rusthouding. Toen de
stoet langskwam, moesten we het
geweer presenteren tot iedereen
voorbij was. Dat heeft ongeveer een
kwartier geduurd. Er stond publiek
achter ons. Dat was heel stil. En het
weer viel mee. Daarna konden we
meteen de bus in en zijn we terug
gereden naar Den Helder. Ik had
gedacht dat we er wel vijf uur zou
den staan, maar dat is erg meege
vallen. Het was een aparte erva
ring."
Geluk stond ook in Den Haag, niet
ver van het paleis. In welke straat
weet hij niet, maar tussen de land
macht en de marine in. Hij droeg
ook zijn nette legerpak. Met pet en
opgerolde broekspijpen, plus een
wapen (Dimaco). „Het was heel
goed voorbereid. De dag ervoor
hadden we nog met het wapen ge
oefend om de eregroet te brengen.
We gingen van klein naar groot in
de bus, om ook meteen zo te kun
nen gaan staan langs de route. Ik
zat helemaal achterin want ik ben
1,90 meter."
Ook Geluk vond het indrukwek
kend. „Er was veel publiek. Dit
soort dingen hoort erbij. Alles
moest er voor wijken. Het was prio
nummer een," zegt Geluk in het jar
gon van defensie. De korporaal
stond er van kwart over acht tot half
elf en ook hij kon daarna terug naar
zijn basis.
Tholenaren gingen eerder al aff_
scheid nemen van prins Claus in hét
paleis Noordeinde. De 20-jarige pa
bostudent Bram Hage uit Tholen
had donderdag vrij van school en
bezocht met vier vrienden de rouw
kapel. „Uit medeleven. Het is niet
meer dan netjes om het te doen als
je er de mogelijkheid voor hebt."
Hage kwam er op een druk mo
ment. En deed er twee uur over om
bij de hekken te komen die toegang
gaven tot een grote tent waar cho
colademelk werd geschonken.
„Toen duurde het nog wel een half
uur voordat we door werden gela
ten. We gingen met ongeveer 50
mensen tegelijk." De erewachten,
de bloemenkransen in de rouwka
mer maakten grote indruk op Hage.
„Er heerste een gepaste stilte. Je
kon rustig afscheid nemen en voor
de kist blijven staan. Je kreeg de
tijd. Je staat er even bij stil. Het is
een goed gevoel om op deze manier
je medeleven te betuigen."
Hage hecht waarde aan het ko
ningshuis, zegt hij. Heeft hij van
huisuit meegekregen. „Voor de op
leiding word je ook geacht er wat
vanaf te weten. De kinderen op
school hebben er ook vragen over."
Hage kan zijn ervaringen nu over
brengen aan de kinderen van de Ko
ningin Julianaschool in Sint-Phi
lipsland waar hij sinds vorige week
stage loopt.
Gré Doevelaar (67) uit Sint-Anna
land had via internet haar medele
ven betuigd. „Maar dat vond ik te
weinig. Vrijdagmorgen besloot ik
om er zelf naar toe te gaan. Alleen.
Met de trein. Om de sfeer te proe
ven." In Den Haag werden de be
zoekers heel goed opgevangen, zegt
ze. „Overal stonden borden naar de
pendeldiensten voor het paleis." Ze
trof een forse rij aan toen ze even
voor half twee aanschoof. „Overal
vandaan, uit Groningen, Sittard,
Zwolle, Capelle aan den IJssel en
iedereen praat met elkaar." Lopend
door het park werd ze getroffen
door de bloemen, en in de tent met
de condoleanceboeken door een le
vensgroot portret van prins Claus.
„Daar hing al een serene stilte."
Ze maakte ook het wisselen van de
wacht mee bij de ingang van het pa
leis. „Binnen lagen enorme kransen
en bossen bloemen. Je voelt je er
klein worden. Alle groten hebben
hier gestaan, denk je dan. Ik heb op
een echte manier afscheid kunnen
nemen. Ik was het aan mezelf ver
plicht. Je kunt je voorstellen hoe de
koningin en haar zonen zich voe
len. Prins Claus was een geweldige
vader en een enorme steun voor
Beatrix. Ze hielden van elkaar."
ST*V£.
Ouke Hoedemaker,en Flip de Rijke verdiepen zich al maanden in tal van aspecten van de ramp.
