is nooit in mij opgekomen, dat ik
ooit nog eens in de raad zou verzeilen'
Havenzicht heeft
geen geld schikking
Mevr. Aarnoudse stopt na twintig
jaar met praktijk elastische kousen
Rina Ligtendag uit Tholen, het sociale gezicht van het CDA
6 maart
Donderdag 24 januari 2002
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
7
Zo ambitieus als de nieuwe kandidaten van de SGP,
PvdA en VVD is de eerste vrouw bij het CDA niet. „Ik
denk nu wel eens, waar ben ik aan begonnen?", zegt de
56-jarige Rina Ligtendag-Quist uit Tholen. „Maar ik
vind het wel leuk, want het is allemaal nieuw voor me en
ik wil me serieus op het raadswerk voorbereiden."
Debattraining
Gemeenschapszin
Twaalf jaar RPF
'Er is best veel
stille armoe'
Schandelijk
'Ik denk graag
een poosje na'
Op weg naar
raadsverkiezingen
Bijstandswet
Gedoogcultuur
'Sociaal beleid
zou wel eens
een opfrissertje
kunnen gebruiken'
Preken maken
Zwembad
'Als het aan mij
ligt, dan gaan
het CDA en
de CU samen'
Gemeente dreigt horecaman met verkoop inboedel
Raad van State
Dat kan ik beter
Velen stoppen
Ze heeft de eerste cursusdag van het
Steenkampinstituut, een instelling
van het CDA, er inmiddels op zitten.
Staatsinrichting, het ontstaan van de
politieke stromingen, financiën en
presentatie komen gedurende drie
dagdelen in Goes aan de orde. „Van
de zestien adspirant-raadsleden uit
heel Zeeland waren er maar vier
vrouwen, dus de politiek blijft nog
voornamelijk een aangelegenheid van
mannen. Zelf had ik het ook hartstik
ke druk met allerlei dingen, waaron
der heel veel kerkenwerk, en je kunt
nu eenmaal niet alles."
Op een gegeven moment kwam Da
vid Coppoolse, de voorzitter van het
CDA Tholen, op bezoek in de Oester
straat. „Zou je iets willen doen in de
politiek," informeerde hij. Of het zo
moest wezen: ik had nog maar net het
lidmaatschap van de Christenunie
opgezegd. Het leek me wel leuk. Poli
tiek was eens iets anders. En ik ben
nogal makkelijk. Als ze wat aan mij
vragen, dan doe ik dat. Dus ik dacht
aan bestuurswerk of meedoen in de
steunfractie, maar in verband met het
stoppen van Rien van Beek - aan die
fractievoorzitter zullen ze nog missen
- vroeg Coppoolse me als raadslid. Ze
wilden een vrouw op een verkiesbare
plaats en zo werd ik derde."
Behalve de cursus in Goes heeft Rina
Ligtendag ook meegedaan aan debat
training. „Dat organiseerde de ge
meente Tholen in het kader van de
discussie over de toekomstvisie 2025.
Er was een rollenspel en ik moest in
mijn eentje een PvdA-raadslid spelen.
Het was een goede oefening, maar
debatteren vind ik één van de moei
lijkste dingen. Je moet namelijk spon
taan en direct reageren. Ik denk graag
een poosje na. Voor een groep men
sen praten, vind ik geen probleem. Zo
kan ik een kerk vol toespreken, maar
dan ben je wel voorbereid. En dat kan
in een raadsdebat niet altijd. Overi
gens zal ik in de gemeenteraad niet
gaan praten om te praten. Daar houd
ik niet van. Wat een ander gezegd
heeft, dat hoef ik niet te herhalen."
Rina Ligtendag wil gewoon prakti
sche zaken aanpakken, het liefst op
welzijnsterrein, het sociale vlak.
In het laatste oorlogsjaar 1945 werd
ze in Sint-Philipsland geboren, maar
haar ouders kwamen uit Anna Jaco-
bapolder en daar gingen ze ook al
snel terug naar toe. Rina ging drie jaar
naar de huishoudschool in Bruinisse,
want dat was gemakkelijk via het veer
Zijpe-Anna Jacobapolder.
Ze deed een schriftelijke cursus voor
tandartsassistente, maar na het beha
len van haar diploma ging ze door
omstandigheden daar niet in verder.
Op boerderij Frederiksburg van de fa
milie Boudeling in de Langeweg ver
ongelukte de boerin en Rina ging toen
daar het huishouden doen. Na haar
trouwen werkte ze vijf jaar in de apo
theek van huisarts Menger in de Voor
straat te Sint-Philipsland. Ze verhuis
den naar Limburg, waar ze de
moedermavo volgde en 's avonds re
ceptioniste werd in een bejaardente
huis. Omdat ze naast een tandarts
woonde, sprong ze daar nog wel eens
bij als assistente, maar dat was slechts
van korte duur.
Limburg vond Rina Ligtendag na zes
jaar ook welletjes, want het water trok
weer, zoals ze dat bij Anna Jacoba
polder gewend was. Maar in 1981
werd Tholen haar nieuwe woon
plaats. „Ik zou nog wel in Anna Jaco
bapolder willen wonen, maar mijn
man - Rinus Ligtendag - is een Flup-
lander en die wil dat niet. In de Polder
was er saamhorigheid en gemeen
schapszin. Mijn ouders behoorden tot
de Oud Gereformeerde Gemeente - ik
kom ook uit een SGP-nest en geen
ARP-nest zoals 6 december in de
Eendrachtbode stond - maar in de
Polder was één vrouwenvereniging
en daar was iedereen lid van. Of je nu
gereformeerd, hervormd of oud gere
formeerd was. Er was ook één lagere
school waar iedereen naar toe ging. In
mijn jeugdjaren waren cr nog twee
bakkers, twee kruideniers, een melk
boer en een slager. Tot 1975 heb ik cr
gewoond en sindsdien is Anna Jaco
bapolder met twee straten gegroeid.
Mijn moeder zat in verenigingen en
besturen en zelf kwam ik ook in het
schoolbestuur, in de vrouwen- en de
zangvereniging. Mijn moeder is nu
80 en ik kom elke zondagavond nog
in de Polder."
Rina Ligtendag schuift politiek dus
steeds op. Ze komt uit een SGP-nest,
werd lid van de RPF (de huidige
ChristenUnie) en nu zit ze bij het
CDA. Zo vastgebakken aan een be
paalde partij zit ze niet; ze werd ge
woon gevraagd, want er waren vrou
wen nodig. In 1990 was dat bij de
toenmalige RPF het geval. „Ik werkte
samen met mevr. Ter Beek (de vrouw
van de RPF-voorzitter) in een winkel
met tweedehands kinderkleding. Om
dat ze ook een vrouw op de lijst wil
den, vroegen ze mij en dat heb ik ge
daan, maar het lidmaatschap van de
RPF heeft nooit meer omvat dan het
betalen van contributie. Als de accept
girokaart weer binnenvalt, ben je te
laat om op te zeggen. Dus zo liep dat
twaalf jaar aan, totdat ik eind 2001
toch het lidmaatschap opzegde en
door het CDA gevraagd werd. Ik heb
het idee, dat vrouwen bij het CDA
meer tot hun recht komen. Overigens
zat ik al vele jaren in het CDA-vrou-
wenberaad. Dat zijn lang niet alle-
maal CDA-leden, maar er wordt wel
over allerlei maatschappelijke vraag
stukken gesproken en we hebben ook
een keer een raadsvergadering bijge
woond. Je kijkt dan kritischer tegen
het gemeentebestuur aan en vraagt je
wel eens af: tsjonge, jonge, moet dat
nu zo? Nu je er in de voorbereidingen
voor de verkiezingen al nauwer bij
betrokken bent, ga je al anders tegen
de gemeente aankijken, maar eigen
lijk zou ik net zo kritisch moeten blij
ven als voorheen."
De Thoolse CDA-kandidaat heeft
zich vele jaren met kerkenwerk be
Raadskandidaat Rina Ligtendag kan een kerk vol mensen toesprekenmaar heeft moeite met direct reageren tijdens een debat.
ziggehouden. Ze was jeugdouderling
in de Gereformeerde Kerk aan de
Doelweg, waar ze ook tien jaar cate
chese gaf. Ze is tot 1 maart nog voor
zitter van de jeugdraad, waarbij 90
kinderen van 6 tot 23 jaar aangeslo
ten zijn. „De jeugdraad functioneert
perfect, maar nu de gemeenteraad in
zicht komt, ga ik er toch mee stop
pen. Dan blijf ik alleen nog voorzit
ter van de gespreksgroep binnen de
Gereformeerde Kerk. Ook met het
kosterschap, dat ik samen met drie
andere vrouwen twee jaar heb ge
daan, ben ik namelijk opgehouden."
Rina Ligtendag houdt nog een taak
over die haar zeer aan het hart gaat:
het vluchtelingenwerk. „Daarmee
kan ik niet stoppen. Ik ben nu elf jaar
secretaris-penningmeester van de be
geleidingsgroep Tholen en dat is in
teressant werk. Er zijn twee vrouwen
uit Ethiopië die al tien jaar hier zijn
en een familie die er acht jaar zit. Je
kunt niet iedereen hier houden, maar
om vluchtelingen vijf tot zes jaar te
laten wachten of ze wel of niet in
Nederland kunnen blijven, dat vind
ik schandelijk. In Oud-Vossemeer
wacht een familie zelfs al acht jaar.
In Tholen verkeert een Koerdisch ge
zin nu in onzekerheid. De situatie is
wankel. De vluchtelingen hebben
nogal eens concentratieproblemen
omdat ze veel denken. Denken over
de vroegere situatie in hun eigen
land, de huidige toestand en hun on
zekerheid in ons land. En dan denk
je dat je in een veilig land zit en dan
overlijdt plotseling een jongen van
je, zoals een Koerdisch gezin on
langs overkwam. Dergelijke diepte
punten beleven vluchtelingen heel
anders dan thuis, evenals de hoogte
punten. Inburgering is verplicht en
de meesten doen dat ook graag om
dat dit het enige verzetje is dat ze
hebben."
Het vluchtelingenwerk en het ker
kenwerk bracht Rina Ligtendag veel
in aanraking met de algemene bij
standswet en daar heeft ze in de loop
der jaren dan ook een hoeveelheid
kennis over opgebouwd. En ook een
mening over gevormd die ze straks
in de gemeenteraad naar voren wil
brengen. „Het bijstandsbeleid in de
gemeente Tholen zou best eens een
opfrissertje kunnen gebruiken. We
hebben hier wel een declaratiefonds,
waarbij kinderen 60 gulden voor
contributie van bijvoorbeeld de
sportclub kunnen krijgen en volwas
senen 150 gulden. Dan moetje ech
ter eerst een berg papieren invullen.
Ik ben er voorstander van om net als
in Duitsland gezinnen in de bijstand
één bedrag extra te geven, zonder
rompslomp. Ik wil ze het voordeel
van de twijfel geven, want als je
denkt dat mensen in de bijstand geld
over de balk kunnen gooien, dan heb
je het mis. Ik ken families met vier
kinderen waaravan er twee naar het
voortgezet onderwijs gaan. Als je
van 2300 gulden bijstandsgeld moet
rondkomen, dan blijft er na huur,
gas, water en licht maar 1300 gulden
meer over voor eten en kleren. Wat
mij betreft, mogen die mensen best
wat extra ondersteuning hebben.
Echt, ik heb me erin verdiept en ik
heb er veel mee te maken en dan
constateer ik: er is best veel stille ar
moe. De diaconie van de kerken zou
er ook meer aan kunnen doen. Het
CWI (Centrum Werk en Inkomen) in
Sint-Maartensdijk speelt er een hele
goede rol in. Dat is een hele vooruit
gang ten opzichte van de verschillen
de instanties vroeger. Het CWI is
laagdrempelig, je wordt er goed be
geleid en de mensen zijn verplicht
om elke week te solliciteren."
Rina Ligtendag kiest duidelijk voor
het welzijnspakket in het gemeente
bestuur. „Met financiën en ruimtelij
ke ordening heb ik weinig. Dat is
niets voor me. Natuurlijk moeten we
ook op die terreinen keuzes maken,
maar gelukkig hoef ik het raadswerk
niet alleen te doen. En behalve met
de eigen CDA-fractie hoop ik ook za
ken te kunnen aanpakken met raads
leden van andere partijen. Er zijn ho
pelijk toch dingen waar je samen
voor staat, ook al is het voor iedereen
straks wel wennen met het nieuwe
duale stelsel."
In het verkiezingsprogramma van het
CDA wordt de gedoogcultuur scherp
veroordeeld. Dat leidt tot verloede
ring, vervlakking, aldus het program
ma, waarin ook voor bestuursdwang
wordt gepleit als de regels overtreden
worden. Volgens een recent rapport
van de inspectie ruimtelijke ordening
heeft het gemeentebestuur van Tho
len 78 illegale bouwsels gedoogd en
volgens CDA-wethouder Van Kem
pen bleef dat werk van de ambtena
ren uit gewoonte liggen. Rina Ligten
dag distantcieert zich van de mening
dat juist het CDA in het verleden al
les maar toestond en gemakkelijk wat
zaken door de vingers zag. „Het
CDA is een partij van het midden,
maar je hoeft niet alles toe te staan.
Het recht moet je handhaven. Vanuit
het begrip gerechtigheid is het onjuist
als de overheid een enkeling of een
bepaalde groep iets toestaat, wat aan
anderen verboden is."
Het begrip gerechtigheid kwam nog
al eens voor tijdens de pastorale leer
gangen die Rina Ligtendag vier jaar
lang op zaterdag in Rotterdam volg
de. „Eerst heeft mijn man die oplei
ding gevolgd en toen ben ik het gaan
doen. Het was pittig en met Grieks en
Hebreeuws ben ik gestopt omdat het
teveel tijd vergde, maar verder heb ik
de leergangen afgemaakt. Je leerde er
de Bijbel verklaren, zendingsweten
schappen en ook wel preken maken.
Voor de catechese die ik gaf, kon ik
deze achtergrond goed gebruiken.
Het was een heel gevarieerde groep
mensen. Zo zaten er ook cursisten
van de Gereformeerde Gemeente bij,
terwijl er hervormde, gereformeerde
en christelijk-gereformeerde predi
kanten les gaven."
Haar boekenkast getuigt nog van die
verdieping, maar na 6 maart rollen
zeer frequent de enveloppen van de
gemeente Tholen binnen met allerlei
meer of minder omvangrijke stuk
ken.
Rina Ligtendag woont in de grootste
woonkern van de gemeente, maar
haar basis in Anna Jacobapolder
neemt ze mee. „Elk mens telt, zo
staat er in ons programma. Dus ook
uit de kleine kernen. Ik denk ook, dat
elk mens moet kunnen blijven wonen
in het plekje dat hij of zij wil. Wie in
Stavenisse wil blijven, moet daartoe
in staat gesteld worden door middel
van woningbouw. Je moet kijken
waar er behoefte aan is en ervoor op
passen dat voorzieningen als een bi
bliotheek en een postkantoor ver
dwijnen. Mijn moeder rijdt nog auto
op haar 80ste, maar dat is een uitzon
dering. Mensen worden ook inventief
als er weinig voorzieningen zijn. Kijk
maar naar de buurtbus in Anna Jaco
bapolder en de bezorgdienst van me
dicijnen."
Een dorpsraad lijkt de CDA-kandi
daat wel wat. „Dat lijkt me effectie
ver dan een jeugdraad, want het is de
vraag of daar behoefte aan is." Wat
volgens Rina Ligtendag hard nodig
is, dat is het opknappen van Ons
Dorpshuis in Anna Jacobapolder.
„Dat ziet er nu verschrikkelijk uit.
Het behang komt eraf. Daar word je
niet vrolijk van, dus daar kun je zo
ook geen feestje geven. En toch heeft
dat dorpshuis een functie, o.a. voor
ouderen die er bejaardengym in kun
nen doen. Een opbaarruimte in een
dorpshuis vind ik ook tot de basis
voorzieningen behoren. Dat is weer
wat anders dan de discussie over een
overdekt zwembad. Dat zou ik ook
wel mooi vinden, maar zo'n keuze is
toch niet gemakkelijk omdat een aan
tal inwoners het niet fijn vindt dat de
twee openluchtbaden dan dicht gaan.
En waar komt zo'n nieuw overdekt
zwembad dan. Sint-Maartensdijk ligt
centraler, maar als je het daar bouwt,
dan is Bergen op Zoom voor de in
woners van Tholen dichterbij. Het
gemeentehuis had wat mij betreft in
Sint-Maartensdijk mogen blijven,
maar het gebouw is wel te klein. Voor
mensen uit Stavenisse is de afstand
naar, Tholen een heel tripje, dus voor
hen blijft Sint-Maartensdijk beter. Fi
nancieel wordt het echter een zware
opgave om alle voorzieningen in de
toekomst te handhaven."
Bezuinigen op het aantal wethouders
wil Rina Ligtendag echter nog niet.
„Vier is veel, maar wanneer ze nu al
lemaal eens wat minder doen, dus ie
der 80%, dan kom je wat kosten be
treft totaal op 3,2 uit. Maar er is best
veel werk en er is ook nog achter
stand, dus de vraag is of het kan.
Maar partijen hebben we genoeg. Al
gemeen Belang Tholen vind ik ei
genlijk niet nodig. We hebben er nu
al teveel. Er is keuze genoeg en als
het aan mij ligt, dan gaan het CDA en
de ChristenUnie samen. Eigenlijk
zou het moeten kunnen als christe
nen", filosofeert Rina Ligtendag.
Over drie weken moet hij met een schikkingsvoorstel komen over een
betaling van 120.000 gulden aan de gemeente, maar uitbater B. de Man
van café-restaurant Havenzicht in Sint-Annaland heeft dat geld niet, zegt
hij. De uitspraak van de rechter in een kort geding ligt er echter. Het ver
schuldigde bedrag zijn dwangsommen die in 1996 en 1997 zijn opgelegd
omdat de Sint-Annalandse ondernemer niet tijdig de door de gemeente
geëiste geluidwerende maatregelen had getroffen. De Man is des duivels
op het gemeentebestuur. En op zijn buurman M. Poot die - volgens hem
als enige - over geluidsoverlast van zijn discotheek heeft geklaagd.
„Ze willen geld zien, maar dat heb
ik niet. Dan ga ik maar naar de bij
stand", zegt De Man. Dat hij wordt
verplicht tonnen te investeren in ge
luidwerende maatregelen, zit hem
bijzonder hoog omdat de gemeente
dat naar zijn zeggen in de eigen
dorpshuizen nalaat. „Er wordt met
twee maten gemeten." De Sint-An-
nalander spande het kort geding aan
omdat een openbare verkoop van
zijn inventaris dreigde. Die verkoop
was weer het gevolg van De Mans
weigering om te betalen. De advo
caat van de gemeente zei voor de
rechtbank dat de horeca-onderne-
mer tegen drie van de zeven aan
hem uitgereikte dwangbevelen geen
verzet heeft aangetekend. „Daar is
ons niks van bekend", reageert hij
daarop. Ook hekelt hij de manier
waarop destijds geluidsmetingen
zijn verricht. Wat klager Poot als
woonkamer aanduidt, is dat in De
Mans optiek niet: „Er is gemeten in
een ruimte boven de slijterij." De
advocaat van de gemeente bestrijdt
die visie op zijn beurt.
Klachten over geluidsoverlast leid
den er zes jaar geleden toe, dat de
gemeente de uitbater van Haven
zicht een dwangsom in het vooruit
zicht stelde wanneer hij de norm
(maximaal 25 decibel na elf uur 's
avonds) zou overtreden. Per over
treding was de boete 5000 gulden
en in februari 1997 moest De Man
al 70 mille betalen (de dwangsom
zou tot een maximum van 120.000
gulden gaan). De ondernemer ging
overigens tegen het besluit van de
gemeente in beroep, tot de Raad van
State toe. Hij was het met de maat
regel niet eens, omdat volgens hem
de buurt helemaal niet klaagde, uit
gezonderd Poot van hotel de Gou
den Leeuw. Toen in januari 1997 de
deurwaarder met een dwangbevel
op de stoep stond, tekende De Man
verzet aan bij de rechtbank in Mid
delburg. Hij begon toch maar vast
met het isoleren van de discotheek,
een klus die hem tonnen kostte, zei
hij destijds in deze krant. In totaal
kreeg hij zeven dwangbevelen uit
gereikt voor het totale bedrag van
120 mille. Tegen vier daarvan - voor
een totaalbedrag van 80.000 gulden
- maakte de horecaondernemer vol
gens de gemeente tijdig bezwaar.
In januari 1998 besliste de Raad van
State dat de gemeente terecht een
dwangsombesluit had genomen.
Hierop volgden opnieuw de nodige
verzetprocedures door de Sint-An-
nalander. Na vier jaar is het geduld
van de gemeente op, zei de advo
caat voor de rechtbank. Een deur
waarder kreeg de opdracht om de
inboedel van de discotheek open
baar te verkopen, wat half januari
had moeten gebeuren. De Man stap
te echter voor een kort geding naar
de Middelburgse rechtbank, waarop
de gemeente de executieverkoop
veertien dagen liet uitstellen.
De Man zegt dat hij keihard heeft
gewerkt om iets voor de Thoolse
jeugd neer te zetten. „Maar ik ben
er niks mee opgeschoten. En als je
niks verdient, kun je ook niet inves
teren. De gemeente doet, aldus De
Man, helemaal niks voor de jeugd.
„Ze zijn overal tegen en nergens
voor. En ze zien zelf niet in dat het
er niet beter op wordt: Tholen ver
grijst. Ik roep al een aantal jaren dat
ze op moeten letten voor wat de
kernen betreft."
Pedicure mevr. Aarnoudse-van Asperen uit Sint-Annaland en mevr.
Aarts spreken samen nog wat zaken samen door. De eerste stopt na twin
tig jaar met het aanmeten van elastische kousen. Ze draagt haar cliënten
over aan Marga Aarts uit Halsteren, die dit vak al dertien jaar uitoefent.
De enige voorwaarde die mevrouw
Aanrnoudse bij het zoeken naar een
opvolgster stelde, was het bezoeken
van de cliënten aan huis. Via een ver
tegenwoordiger van elastische kou
sen kwam ze in contact met Marga
Aarts. Ze zijn bij de overdracht niet
over één nacht ijs gegaan. „Met ach
tergrondinformatie werk je immers
gemakkelijker. Samen hebben we de
brieven, waarin de overdracht van de
praktijk bekend werd gemaakt, bij
alle betrokkenen in de bus gestopt.
Het was een hele klus", zegt Marga.
„Ik had het al druk, maar het was
wel de tijd en de moeite waard. Het
is nu wat eenvoudiger om de weg te
vinden. Zo reed ik deze ochtend zon
der te hoeven zoeken naar de Buurt
weg in Stavenisse."
Mevr. Aarnoudse was twee jaar gele
den al gestopt als pedicure. In ver
band met haar privé situatie is ze ge
noodzaakt ook met het aanmeten van
de elastische kousen te stoppen. Ze
zal het missen. Door het jarenlange
contact met veel van haar cliënten
had ze vaak een intieme band gekre
gen. „Sommigen vertelden me soms
meer dan ik zelf wilde." Ze genoot
van het voetenwerk. „Het was heer
lijk om smerige voeten weer hele
maal op te knappen."
In 1980 begon ze met de opleiding,
nadat ze haar ontslag had ingediend
bij Ten Anker omdat ze niet mee wil
de doen aan de weekenddiensten.
Haar kinderen waren toen al groot en
die kwamen alleen in het weekeinde
thuis. Eerder had ze tijdens haar
werk als bejaardenhelpster al eens
een pedicure bezig gezien. „Ik dacht
toen: dat kan ik beter!" Kort na haar
ontslag las ze een advertentie in de
krant voor een pedicure-opleiding;
de keus was toen niet moeilijk. Het
bleef niet bij pedicuren alleen, ze
volgde allerlei cursussen. Slikbad
therapie, nagel- en teencorrectie, ma
nicure en zelfs lichaamsmassage.
Voor het volgen van cursussen reisde
ze stad en land af, dat was haar lust
en haar leven. De opleiding voor het
aanmeten van elastische ofwel thera
peutische kousen duurde toen één
jaar. Dat is nu al twee jaar geworden.
Marga Aarts meet alleen elastische
kousen aan. Ze is afkomstig uit het
drogisterijvak. Haar ouders hadden
een drogisterij en zelf werkte ze bij
Coronae in Bergen op Zoom. Met de
uitbreiding van haar praktij kgebied
met Tholen en Sint-Philipsland is
Marga vijf of soms zes ochtenden op
pad voor de elastische kousen. Ze
hecht er grote waarde aan de cliënten
thuis te bezoeken. „Het liefst meet ik
de kousen aan als de mensen nog op
bed liggen. Zo was ik vanochtend al
om 8.00 uur in Stavenisse." Eerst
worden clienten bezocht met vocht-
problemen, vervolgens de mensen
met herhalingsrecepten en als laatste
bezoekt ze de cliënten waar ze kou
sen aflevert. De aflevering gebeurt
ook aan huis, want het is belangrijk
dat men een goede instructie krijgt
over het aan- en uittrekken van de
kousen. Bovendien zijn er handige
hulpmiddelen in de handel die het
aan- en uittrekken vergemakkelijken.
Is driekwart van het klantenbestand
ouder dan 65 jaar, ook jonge zwan
gere vrouwen vormen een doel
groep. Door de hormonen in de
zwangerschap, die zorgen voor het
versoepelen van het bekken als voor
bereiding op de bevalling, worden
ook de wanden van de bloedvaten
slapper. Dat geeft spataderen en
vocht in de benen. Het is dan belang
rijk dat men ter voorkoming van pro
blemen later, zo snel mogelijk steun-
kousen gaat dragen. Verloskundigen
en huisartsen hebben hierbij een be
langrijke signalerende functie. Een
snel groeiende groep zijn de vrou
wen die een borstamputatie hebben
ondergaan. Als gevolg hiervan ont
staat vaak lymfoedeem in de arm.
Als dan door middel van zwachtelen
de arm weer vochtvrij is, wordt een
kous voor de arm aangemeten. Voor
Marga vormen deze vrouwen een
speciale groep. Zij hebben vaak al
heel wat meegemaakt, misschien de
dood al voor ogen gezien. En ze heb
ben vaak al meer behandelingen ach
ter de rug zoals chemo- of bestra
lingstherapie. „Je gaat heel anders
om met deze vrouwen dan met ie
mand die alleen spataderen heeft."
Al houdt Marga het alleen bij de
elastische kousen, ook zij blijft zich
regelmatig bijscholen om goed op de
hoogte te blijven van nieuwe ontwik
kelingen en producten. Bovendien is
ze hard aan het werk om haar erken
ning als leverancier van therapeuti
sche kousen te behalen. Daarvoor
moeten niet alleen veel inspanningen
worden gepleegd, maar het heeft ook
behoorlijke financiële consequenties.
Zo moet een praktijk aan huis toe
gankelijk worden gemaakt voor rol
stoelgebruikers en is het uitgeven
van een eigen folder verplicht. Er
zijn nog meer eisen en daarom zul
len veel collega's met kleine praktij
ken noodgedwongen moeten stop
pen, verwacht mevr. Aarts. „De
zorgverzekeraars willen immers al
leen zaken doen met erkende leve
ranciers. Zij vergoeden eens in de 14
maanden twee paar kousen. Alleen
de vlakbreikous wordt volledig ver
goed; die heeft een naad. Rondbrei-
kousen hebben geen naad, daarvoor
geldt een maximum dat door de ver
zekeraar wordt vergoed. Maar hoe
mooier de kous, hoe duurder, en hoe
meer de bijbetaling. Een op maat ge
maakte kous is uiteraard duurder dan
een confectiekous. Dat geeft nogal
eens verwarring bij de mensen. Heel
belangrijk is de vervolgcontrole.
Hierbij kan blijken dat aanpassin
gen nodig zijn om het draagcomfort
te verbeteren. De kous moet comfor
tabel aanvoelen bij het dragen. Het is
dan ook belangrijk dat de kousendra
gers ieder ongemak melden zodat ik
naar een oplossing kan zoeken", al
dus Magda Aarts. Mevr. Aarnoudse
heeft er alle vertrouwen in dat haar
opvolgster de ongemakken naar te
vredenheid zal kunnen oplossen.
Advertentie I.M.
1 k
Mevr. Aarts (links) heeft het werk van mevr. Aarnoudse overgenomen.
