„Haast niemand weet hoeveel
het Rode Kruis kan doen"
'Mensen zouden opener moeten
zijn over donatie van organen'
Nekkramp is geen
correcte benaming
Thoolse vrijwilligers wachten voorstellen nieuwe directeur af
Voorlichting
Leeftijdsgrens
Politiemonitor
gaat van start
Kinderen gaan
op vakantie bij
Thoolse gezinnen
Donderdag 15 februari 2001
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
13
De vrijwilligers van het Thoolse Rode Kruis werken als
paarden. En met plezier. Iets doen voor anderen. Je
dienstbaar en nuttig maken voor Tholenaren en Sint Phi-
lipslanders die hulp nodig hebben, staat hoog in het
vaandel. De meeste activiteiten lopen, zeker in dit jaar
van de vrijwilliger, als een trein. Zoals de ondersteuning
bij evenementen, het onbetaalde vrijwilligerswerk en de
jaarlijkse ronde met de collectebus.
Meer p.r.
Vrijwilligers betalen
Belangstelling jeugd
Een gevoelig en teer onder
werp, noemt H. Brinkman
van ziekenhuis Lievensberg
de donatie van organen en
weefsel. Als voorzitter van
de donatiecommissie pro
beert de oud-inwoner van
Sint-Maartensdijk er - sa
men met de andere leden
van de commissie - in het
Bergse ziekenhuis draag
vlak voor te krijgen. De
drie jaar geleden ingevoer
de wet op de orgaandonatie
heeft nauwelijks geleid tot
een toename van het aantal
donoren, weet hij.
H. Brinkman voorzitter van donatiecommissie ziekenhuis Lievensberg
Hoornvliezen
Donatieformulier
Academisch ziekenhuis
Misverstanden over meningokokkenziekte
In de periode vanaf begin januari is op Tholen bij vier
mensen meningokokkenziekte vastgesteld. Onderzoek
door de GGD heeft aangetoond dat er geen sprake is ge
weest van nauw contact tussen deze mensen. Op dit mo
ment is er voor de GGD dan ook geen reden om speciale
maatregelen te treffen. Het is volgens de gezondheids
dienst wel belangrijk dat de Tholenaren alert blijven op
symptomen die bij deze ziekte kunnen horen. Omdat er
over meningokokkenziekte volgens de GGD vaak veel
onduidelijkheid bestaat, heeft de dienst de onderstaande
informatie opgesteld om vragen of ongerustheid te voor
komen.
Huidbloedinkjes
Vaccinatie
En dan komt er een nieuwe direc
teur bij Rode Kruis Nederland die
het soms wat anders ziet. Jan Post,
voormalig Philipstopman, vindt
dat vrijwilligers betaald moeten
worden. Sommige activiteiten
worden gehonoreerd met een tien
tje per week. Dat moet vijftien
gulden worden, zei hij onlangs in
NRC Handelsblad.
De beloning omhoog, de gemid
delde leeftijd naar beneden, wil
Post. Hij vindt 52 jaar te hoog.
Ook de fondsenwerving is volgens
de nieuwe directeur niet meer van
deze tijd. Met name de collectebus
voldoet niet meer. Gireren is sim
peler.
Wat eveneens anders kan in de
fondsenwerving is de betaling.
Post denkt aan sponsoring van het
werk of een betaalde EHBO-
dienst tijdens de carnavalsdagen.
„We onderzoeken in hoeverre we
kunnen gaan factureren. Mis
schien kunnen we onze kennis
verhuren aan afnemers die bereid
zijn daarvoor te betalen", wijst hij
op de ANWB. „Die heeft een ver-
enigingspoot en een betaalde af
deling."
Post waarschuwt wel dat wanneer
het gaat om vrijwilligerswerk er
heel goed moet worden opgelet
welke zaken betaald worden en
welke niet. Hij weet ook dat vrij
willigers zich moeilijk laten beta
len. En Nederland telt 700.000
van die barmhartige Samaritanen.
Daarvan werken er 36.000 voor
het Rode Kruis.
Tholen telt 120 geregistreerde
vrijwilligers en nog eens 230 zo
genoemde 'freelance vrijwilligers.
Die laatste groep biedt hulp op be
paalde onderdelen van het werk.
Zoals het collecteren.
Voorzitter H. Moerenhout van de
afdeling Tholen en Sint Philips-
land telt al 150 collectanten en
nog eens tachtig mensen die zich
bezighouden met bloeddonatie.
Tholen heeft niet te klagen over
het aanbod aan vrijwilligers, zegt
Tinie de Vos. Het is onder andere
haar taak om vrijwilligers te wer
ven en ze signaleert dat het ver
loop onder de Thoolse garde ge
ring is. „Hooguit drie tot vijf per
jaar. Maar daar komen dan weer
nieuwe mensen voor in de plaats."
De Vos en Moerenhout worden
bijgestaan door Han Kurvers. Hij
is de oudste in het gezelschap en
houdt zich bezig met het welfare-
werk, de vakantieprojecten en de
Rode Kruisbus. Samen met de
vrijwilligers werken ze keihard
om het kruiswerk op Tholen ge
stalte te geven, maar, zo is de er
varing, het leeuwendeel van de in
woners weet amper af van de
mogelijkheden die het Rode Kruis
biedt. Een van de eerste zaken die
moeten worden geregeld is dan
ook een p.r.-medewerker, vindt
Moerenhout. „Die bus zou veel
meer kunnen rijden als de mensen
ons beter wisten te vinden", is
zijn overtuiging. Zelf houdt hij
zich bezig met het 'in kaart bren
gen van de hulpvraag'. Dat ge
beurt samen met de Stichting Net
werk Vrijwilligers Zorgsector
Tholen. Moerenhout zit in het be
stuur van de stichting en het Rode
Kruis is er een onderdeel van. „De
stichting beheert een centraal
meldpunt. Alle hulpvragen die er
zijn, komen bij het meldpunt bin
nen. De medewerkers verwijzen
de bellers door naar de instelling
die voor hen geschikt is." Naast
het Rode Kruis zijn ook de Neder
landse Patiëntenvereniging en de
stichting De Zonnebloem bij het
Netwerk aangesloten.
Moerenhout wil de Tholenaren
graag vertellen wat het Rode
Kruis allemaal kan betekenen. Zo
als hulp voor alle dag. Je hoeft
niet zwaar ziek in bed te liggen.
Ook wanneer kleine ongemakken
bepaalde handelingen verhinde
ren, kan het Rode Kruis worden
ingeschakeld. Vrijwilligers bezoe
ken ouderen, chronisch zieken of
mensen met een handicap. Ze zor
gen dat je de deur af en toe eens
uitkomt door uitstapjes en excur
sies te organiseren. Of ze nemen
je mee naar handwerken of naar
muziek.
Op Tholen zijn er welfare-activi
teiten in Tholen-stad, Sint-Maar
tensdijk, Stavenisse en Sint-Phi-
lipsland.
Dan zijn er de mensen van de tele
fooncirkels. Liefhebbers worden
elke dag gebeld. Even bijpraten en
vragen hoe het gaat. Vrijwilligers
halen en brengen mensen die
moeilijk ter been zijn thuis op met
aangepast vervoer. De Rode-Krui-
zers helpen mensen die aan vakan
tieprojecten meedoen. Zowel in
binnen als buitenland. Het Rode
Kruis zorgt voor een belangrijk
deel voor de kosten. Of er is tijde
lijke oppashulp nodig. Bijvoor
beeld bij mensen waar de familie,
de buren of de vrienden al veel
werk verzetten. Dan kunnen dié
even een paar uur iets anders
doen.
In Poortvliet, vertelt Kurvers, is
het de bedoeling een nieuw zorg
centrum in te richten. „Dan kan
daar, in samenwerking met de
De dames van de welfare (hier aan het werk in woonzorgcentrum Maartenshof te Sint-Maartensdijkbrengen met hun vrijwilligerswerk
veel geld in het laadje van het Rode Kruis. De nieuwe landelijk directeur Jan Post vindt dat ze daarvoor betaald moeten worden.
Zonnebloem, de thuiszorg worden
geconcentreerd. Het Rode Kruis
heeft er al zes vrijwilligers voor.
De Zonnebloem al twee." De
plannen moeten nog wel met het
bestuur van het Rode Kruis wor
den besproken.
Zo kan de vrijwilligersorganisatie
nog wel even doorgaan. Directeur
Post weet het allemaal en is bere
trots op zijn vrijwilligers. Alleen
zijn ideeën slaan in Tholen nog
niet allemaal aan. Moerenhout kan
zich wel iets voorstellen bij een
verschil tussen betaald en niet-be-
taald vrijwilligerswerk. Hij vindt
evenwel dat betalen en vrijwilli
ger moeilijk is te combineren.
„Bij ons voelen vrijwilligers zich
schuldig als ze iets krijgen. Wij
sturen de 120 geregistreerde vrij
willigers een verjaardagskaart. We
houden een nieuwjaarsreceptie en
geven een bloemetje aan jubilaris
sen. Onlangs zijn we met z'n allen
uit gaan eten. Sommige vrijwilli
gers hadden daar wat moeite
mee."
Van het verdwijnen van de collec
tebus moet Tinie de Vos al hele
maal niets hebben. „Dat gaat op
Tholen en Sint-Philipsland uitste
kend. Het gaat juist om het per
soonlijke contact tussen de gevers
en de collectant. Een praatje aan
de deur met iemand die je kent.
Dat werkt veel beter dan een giro
betaalkaart", weet ze zeker. „Je
moet ook geen inwoner van Poort
vliet als collectant in St. -Anna-
land aanstellen. Die kent de men
sen niet allemaal." Volgens De
Vos is er op Tholen al eens een
proef gedaan met het versturen
van acceptgirokaarten. „Hoeveel
er precies is binnengekomen, weet
ik niet meer. Maar het bedrag was
beduidend lager dan de 11.000 tot
12.000 gulden die we gemiddeld
per jaar met de collectebus opha
len."
Toch laat Moerenhout het idee om
met name commerciële instellin
gen te laten betalen als er hulp van
het Rode Kruis wordt gevraagd,
niet los. „Het laten betalen van
hulpdiensten bij evenementen zou
wat mij betreft wel kunnen. Bij
voorbeeld de inzet van Rode Krui
sers bij sportevenementen zoals
een wielerronde. Als je de afgelo
pen jaren bekijkt, nemen onze
kosten voor het leveren van die
diensten toe." Moerenhout gaat
'op districtsniveau' praten over
het betalen van die diensten per
dagdeel en per persoon. Zelf denkt
hij aan 25 of dertig gulden. „Kijk
eens naar zo'n zeven dorpentocht.
Daar zijn vrijwilligers de hele dag
in touw. We moeten ze opleiden,
hun kennis up to date houden.
Daar moeten docenten voor wor
den ingehuurd. Materialen aange
schaft, kleding worden gekocht,
noem maar op.
Binnenkort kunnen de vrijwilli
gers kleding komen passen. Moe
renhout: „Dat betekent voor 120
vrijwilligers een onkostenpost van
circa 40.000 gulden." Een deel
van dat geld wordt door de contri
buanten van het Rode Kruis be
taald. Gemiddeld vangt de instel
ling twee tientjes per contribuant.
Dat komt per jaar neer op 30.000
tot 32.000 gulden.
Moerenhout, zelf hoofd zorg bij
een verpleeghuis op Flakkee, zou
de informatie over het Rode Kruis
graag meer naar buiten brengen.
Hij zoekt voor de Thoolse instel
ling 'bestuurlijke vrijwilligers'.
„Ze moeten inzicht hebben in
coördineren en 'overstag' kunnen
denken. We hebben nu zeven be
stuursleden. Eigenlijk een tekort
van twee." Het gesprekstrio waar-
Nederlanders kunnen zich vanaf
hun achttiende laten registreren in
het nationale donorregister en
daarmee aangeven óf en voor wel
ke organen of weefsels ze donor
willen zijn. Anders dan in België,
waar iedereen die overlijdt in prin
cipe donor is. „En als iemand gere
gistreerd staat, zijn we in voorko
mende gevallen afhankelijk van de
nabestaanden of orgaandonatie kan
plaatsvinden. Want slechts heel in
cidenteel praat iemand er vóór zijn
overlijden over", zegt Brinkman.
Ziekenhuizen hebben een taak bij
het terugdringen van het tekort aan
donororganen en -weefsels. In ons
land wachten ruim 1300 mensen
op een orgaantransplantatie en nog
eens 500 op een weefseltransplan
tatie. „Hoewel er vanuit de meeste
godsdiensten en levensbeschou
wingen nauwelijks bezwaren zijn,
heeft het nog wel met taboes te ma
ken. Mensen zijn vaak bang om
met dit soort vragen geconfron
teerd te worden. Men praat er niet
makkelijk over", weet Brinkman,
die de gevoelens van mensen over
dit onderwerp respecteert. Maar hij
zegt het te betreuren dat er in onze
maatschappij niet opener over ge
sproken wordt. Door het onder
werp 'orgaandonatie' op middelba
re scholen aan te snijden, of
mensen er binnen hun relatie of ge
zin over te laten nadenken, zou dit
kunnen verbeteren met een groter
aanbod van donoren als gevolg.
„Via een stuk bewustwording kun
je in gesprek komen en een bewus-
In de kamer van H. Brinkman in het Bergse ziekenhuis herinnert een tekening van de houten molen in Sint-Annaland aan Tholen.
ken buiten het normale operatie
programma te regelen. Het be
treffende orgaan wordt zo snel mo
gelijk gebracht naar het ziekenhuis
waar het geïmplanteerd moet wor
den. „Meestal is dat een acade
misch ziekenhuis zoals in Rotter
dam."
Bij weefseltransplantie (huid, bot/
peesweefsel, hoornvlies, hartklep,
bloedvaten) is er meer tijd, 24 tot
36 uren na overlijden. In de regel
komt een team van BIS naar het
ziekenhuis om het weefsel uit te ne
men. Deze instelling slaat dat op tot
het moment dat het nodig is. „Re
cent is bijvoorbeeld aan de zieken
huizen een brief gestuurd met daar
in de vraag om extra aandacht voor
weefseldonatie en dan met name
huid. De rampen in Enschede en
Volendam hebben de behoefte
daaraan fors doen stijgen", zegt
Brinkman.
De afgelopen zes jaar was het aan
tal orgaandonaties in Lievensberg
stabiel, gemiddeld twee per jaar (in
1998 één en in 1999 nul). De weef
seldonaties laten een stijging zien
van vijf in 1998 naar 14 in 1999 en
18 vorig jaar. Dat laatste komt vol
gens Brinkman mede doordat in het
ziekenhuis een medewerker van het
pathologisch anatomisch laborato
rium bevoegd is om hoornvliezen te
verwijderen voor transplantatie. Dit
weefsel wordt onder meer gebruikt
bij staaroperaties.
Momenteel bekijkt de overheid of
in ziekenhuizen specifieke donatie
functionarissen aangesteld kunnen
worden. Het moet er, met de al ge
nomen maatregelen, toe bijdragen
dat het tekort aan donoren wordt te
ruggedrongen.
De stichting orgaan- en weefsel
donorvoorlichting geeft een folder
uit met een blanco donorverkla
ring erin. Men kan er ook een al in
het donorrregister opgenomen be
sluit mee wijzigen. De folder is
verkrijgbaar bij huisarts of apo
theek. De stichting heeft ook een
infolijn met als nummer 0900-
8212166. Op internet is de stich
ting bereikbaar op www.donor-
voorlichting.nl
te keuze maken." Een sticker in
zijn kamer vermeldt de wervende
tekst 'Don't take your organs into
Heaven. Heaven knows we need
them here'.
Omdat iedere overleden een poten
tiële weefseldonor is, is het de be
doeling dat in Lievensberg, wan
neer een patiënt overlijdt, de arts
die de lijkschouwing doet altijd een
donatieformulier invult. Aan de
hand van dat formulier wordt vast
gesteld of iemand al dan niet ge
schikt is als donor, welke beperkin
gen er zijn en of er al dan niet
toestemming is verkregen voor or
gaan- of weefseldonatie. Pas dan
kan de donatievraag gesteld wor
den. Hoewel invulling wettelijk
verplicht is, gebeurt het niet altijd.
„Een arts of specialist heeft soms
de moed niet om met nabestaanden
over donatie te beginnen op zo'n
emotioneel moment", legt Brink
man uit. Artsen in opleiding (die
tijdens hun stages veelal
schouwingen doen) worden door de
commissie bijgeschoold cn over de
procedure ge'töfoi meerd|
doel het aantal ingevulde fornmlie
het interactief trainen in het bege-
van de familie bij het stellen
donatievraag onderdeel van
ve Brinkman - die
ar met orgaando
ren te verhogen. In 1999 werden er natie in Lievensberg te maken heeft
in Lievensberg 81 ingevuld en vo- cn leidinggevende is van het cluster
hart- co vaatziekten, longziekten,
intensive care üC') etf hanbewaking
- maken anesthesist C.P.M. Zo
mers, oogarts FlipseMuit Tho
len l. pastor JStaps cn IC-verpleeg
kundige mevr. A. van Kooien deel
uit van de donatie-commissie.
Transplan attecoördi nator mevr.
Van Kruiswijk van de egto Rotter
dam en mevr. Jansen van de stich
ting Pro Donor te Leiden zijn eraan
tar steeg dat naar 149. De ge-
f êns \vör<%n via de computer sta-
isch verwerkt. Overigens is de
commissie enigszins bezöfgd over'
de uitvoering van het donatiebeieid,
omdat vanaf begin dit jaar het aan
tal arisen in opleiding beperkt is
De aandacht zal daarom (neer ge
richt moeten worden op de medi
sche staf. -
Controle op de formulieren is één
taak van de commissie, maar ze toegevoegd,
doet meer. Zo heeft ze een stimule
rende rol ten aanzien van de des
kundigheid op dit terrein, ook rich
ting de medische staf. Ze stemt
interne cn externe activiteiten op
elkaar af. Ën ze rëgèlt een aparte
scholing vóór verpleegkundigen
van de afdeling intensive café bij
Eurotransplant, waar bijvöorbëêld
De procedure rondom donatie van
organen of wefefsel is in een proto
col precies Vastgelegd. Brinkman
legt uit dat met name bij orgaando-
natie cr zeer snel gehandeld moet
worden omdat polsslag en ademha
ling nog aanwezig moeten zijn
(hersendood). Wanneer iemand
volgens de criteria (één daarvan is
leeftijd) geschikt is als donor,
wordt via de Nederlandse trans
plantatiestichting het donorregister
geraadpleegd. Staat iemand daar
in, dan worden de nabestaanden
geïnformeerd óf wordt hen toe
stemming gevraagd. Vervolgens
volgt aanmelding bij Eurotrans
plant (voor orgaandonatie) of Bio
Implant Service (BIS, voor weef
seldonatie).
In het eerste geval regelt de trans
plantatiecoördinator de zaak ver
der, zoals overleg met specialisten
en bekijken van de weefseltypering
van donor en ontvanger. Voordat
een patiënt naar de operatiekamer
(OK) gaat voor uitname van het or
gaan (hart, lever, long, nier, al
vleesklier of darm) wordt door de
nabestaanden, onder begeleiding
van de pastor, afscheid genomen.
„Vaak een heel moeilijk moment",
aldus Brinkman. Als liaison is hij
het aanspreekpunt om dit soort za-
Bij orgaandonatie geldt als criteri
um dat de donor 'hersendood'
moet zijn. Bovendien zijn er enke
le leeftijdsgrenzen. Die zijn (in ja
ren) verschillend voor:
Hart (0-65)
Longen (0-60)
Lever (1 maand-70)
Pancreas (5-55)
Nieren (0-75)
Hoornvliezen (2-80)
Huid (20-80)
Hartkleppen en grotere arteriële
vaten (1-65)
Bot- en peesweefsel (17-55)
De identiteit en de doodsoorzaak
van de donor moeten bekend zijn.
Bij overlijden mag de donor geen
bloedvergiftiging hebben, geen
kwaadaardige gezwellen en niet
seropositief zijn. Daarnaast zijn er
nog per orgaan en weefsel ver
schillende contra-indicaties. Die
zijn opgenomen in twee landelijke
protocollen die overigens momen
teel herzien worden.
schuwt er voor dat het bestuurslid
maatschap geen erebaantje is. De
Vos schat dat ze naast haar dage
lijks werk bij een bank, zeker vijf
tien tot twintig uur per week voor
het Rode Kruis bezig is. Kurvers
spreekt over 'elke avond en in
het weekeinde'. Moerenhout zelf
heeft de tel niet kunnen bijhou
den.
Naast bestuursleden zit het Thool
se Rode Kruis te springen om zie
kenverzorgers, chauffeurs, ver
pleegkundigen en docenten. Ze
zullen hard moeten werken, maar
daar ook veel voldoening voor te
rugontvangen. Jan Post spreekt
van een 'kolossale ervaring'. „Ik
kom als mens veel meer tot mijn
recht. Het is een ontdekking."
Kurvers lacht. Hij is bezig met het
opzetten van jeugd en jongeren
werk. Niet om ze te laten sporten
of kamperen maar om ze te leren
met anderen om te gaan. „Ze iets
over te laten hebben voor je naas
te. Boodschappen doen voor oude
ren. Klusjes uitvoeren bij iemand
die het zelf niet meer kan. Ook in
het weekeinde." Moerenhout vindt
belangstelling kweken bij de jeugd
van groot belang. Hij ziet lang
zaam maar zeker de ooit zo ge
roemde mantelzorg verdwijnen.
De zorg van kinderen voor ouders.
Voor buren of mensen in de directe
omgeving. „Een deel van de jeugd
trekt weg van het eiland. Dan be
staat er straks geen mantelzorg
meer. Dan zijn de mensen op het
Rode Kruis aangewezen. Daarop
moeten we ons nu al voorberei
den."
Tholen is ingedeeld bij het district
Oosterschelde. Dat telt volgens
woordvoerder Cor van der Werve
circa 10.000 leden. „Wij onder
steunen de afdelingen met advie
zen en leveren hulp bij evenemen
ten." Ook binnen het district
ontmoet hij bij vrijwilligers wei
nig enthousiasme als het onder
werp beloning aan de orde komt.
„Een vergoeding wordt niet aan
vaard. Hooguit éls die in de pot
mag voor de vrijwilligersdag."
Van der Werve vreest dat het niet
gemakkelijk zal zijn de vrijwilli-
gerspopulatie te verjongen. „De
meesten zijn half in de veertig.
Jonge mensen binden zich niet
graag aan een vereniging", is zijn
ervaring. Jan Post roept ondanks
zijn verjongingsdrift toch oudere
leidinggevenden op hun kennis en
kunde in dienst te stellen van het
Rode Kruis. „Als ik nu 's morgens
uitkijk over mijn tuin op het land
goed van Frits Philips bij Eindho
ven, waar mijn vrouw en ik de
buitenkans hadden een stuk grond
te kopen, denk ik: Dat kan toch
niet het einde zijn? Ik moet iets
nuttigs doen voor de maatschap
pij-"
De landelijke, tweejaarlijkse politie
monitor is van start gegaan. Het bu
reau Intomart houdt onder 60.000
Nederlanders een onderzoek naar de
bevindingen op het gebied van cri
minaliteit en onveiligheid. Het on
derzoek (in opdracht van de minis
ters van justitie en binnenlandse
zakën) wordt ook in Zeeland gehou
den. In onze provincie zijn de telefo
nische enquêtes inmiddels begon
nen. De inwoners worden, verdeeld
over de hele provincie, steekproefs
gewijs uitgekozen. Via de politiemo
nitor wil men erachter komen welk
deel van de bevolking het afgelopen
jaar slachtoffer werd van criminali
teit zoals inbraak en diefstal. Verder
worden er vragen gesteld over buurt
problemen, gevoelens van onveilig
heid, het functioneren van de politie
en preventiegedrag. Doordat het de
vijfde keer is dat het onderzoek
wordt gehouden, kan men zowel re
gionaal als landelijk trends signale
ren. In die zin is het een belangrijk
hulpmiddel voor justitie, politie en
openbaar bestuur.
De stichting Europa kinderhulp ver
zorgt ook dit jaar weer vakanties
voor kansarme kinderen. Zowel uit
Nederland als uit Duitsland, Frank
rijk, Oostenrijk, Engeland, Ierland
en de voormalige Oostbloklanden
komen kinderen drie weken naar
een Nederlands gastgezin om een
vakantie te houden die ze normaal
nooit zouden krijgen, omdat de
thuissituatie dat niet toestaat. Ook
in Tholen worden weer gastgezin
nen gezocht. Wie belangstelling
heeft, kan contact opnemen met de
Thoolse medewerkster, mevr. M.
Bakker, tel. 0166-612327.
Cursus over somberheid. De GGZ
westelijk Noord-Brabant organiseert
vanaf 5 maart de cursus 'In de put,
uit de put' voor mensen die last heb
ben van terugkerende periodes van
somberheid of 'nergens zin meer in
hebben' (milde depressieve klach
ten). Die klachten kunnen uitlopen
op een echte depressie. De deelne
mers mogen nog niet in dat stadium
zijn beland en ook nog geen behan
deling hebben gehad of onder be
handeling zijn. In de cursus van 12
bijeenkomsten (geleid door een arts
en verpleegkundige van het Riagg)
leert men vaardigheden om depres
sieve gevoelens te overwinnen. Voor
meer informatie tel. 0165-562622.
De meningokokbacterie komt bij
één op de vijf mensen voor in de
neus- en keelholte, zonder dat men
daar ziek van wordt. Deze mensen
verspreiden de bacterie bij het
hoesten of niezen. Zoals de menin
gokokbacterie in de neus- en keel
holte blijft, is er niets aan de hand.
Integendeel, iemand die de bacterie
bij zich draagt, bouwt daardoor ge
leidelijk afweer op tegen die bacte
rie. Iemand kan echter ziek worden
wanneer de bacterie kans ziet om
door de beschermende slijmvlie-
slaag in de neus- en keelholte te
dringen en zo in het bloed terecht
komt. Dan kan er een hersenvlies
ontsteking (ook wel meningitis of
nekkramp genoemd) of een bloed
vergiftiging (sepsis) ontstaan. De
reden waarom dat gebeurt, is nog
niet duidelijk. Iemand kan dus al
tijd ziek worden, ook wanneer er
geen contact is geweest met een pa
tiënt in de omgeving. De kans om
na een eventuele besmetting ziek te
worden, is zeer klein.
Meningokokkenziekte is de juiste
verzamelnaam voor de twee ziekte
beelden die door de meningokok
bacterie kunnen worden veroor
zaakt. In Nederland krijgen per jaar
ongeveer zevenhonderd mensen
verschijnselen van meningokok
kenziekte. Meestal zijn dat jonge
kinderen, waarschijnlijk omdat zij
minder afweer hebben opgebouwd
dan volwassenen.
Meningokokkenziekte kan min of
meer sluipend, maar ook heel plot
seling beginnen. Meestal begint het
met koorts. Daarnaast kunnen de
volgende verschijnselen optreden:
spierpijn, koude rillingen, misse
lijkheid en braken, gevolgd door
hoofdpijn (vooral bij het buigen
van de nek - nekstijfheid). Wanneer
er sprake is van een sepsis komen
daar nog enkele verschijnselen bij,
namelijk rode vlekjes op de huid
(zogenaamde huidbloedinkjes) en
sufheid.
Bij zeer kleine kinderen zijn de
ziekteverschijnselen soms moeilijk
te onderscheiden van andere ziek
ten. Zuigelingen drinken slecht,
kunnen grauw zien en slaperig zijn.
Ook kunnen ze prikkelbaar zijn.
Dat valt op doordat ze ongewoon
huilen, vooral bij het wisselen van
de luier of doordat ze onwillekeuri
ge schokjes van het lichaam verto
nen.
Met name huidbloedinkjes zijn zeer
karakteristiek voor een sepsis. Deze
kunnen voorkomen op de romp, ar
men en benen en zijn in het begin
één tot twee millimeter groot. Later
kunnen deze rode puntjes met el
kaar vervloeien tot grotere vlekken.
In tegenstelling tot andere vormen
van huiduitslag, verdwijnen deze
rode vlekjes niet wanneer men ze
probeert weg te drukken met de
vingertoppen of met een dik glas.
In de volksmond worden de ziekte
verschijnselen die bij meningokok
kenziekte voorkomen vaak 'nek
kramp' genoemd. Dat kan tot
misverstanden leiden, omdat men
ervanuit zou kunnen gaan dat bij
meningokokkenziekte altijd sprake
moet zijn van hoofdpijn en nekstijf
heid. Dat is niet het geval. Bij een
bloedvergiftiging (sepsis) kunnen
deze verschijnselen afwezig zijn of
pas heel laat optreden.
Er zijn verschillende soorten me-
ningokokbacteriën. Er bestaat nog
geen werkzaam vaccin dat tegen al
deze varianten beschermt. Er is wel
een vaccin tegen enkele specifieke
typen die meestal in het buitenland
voorkomen, bijvoorbeeld in Afrika.
Kinderen worden in Nederland te
genwoordig wel gevaccineerd te
gen hersenvliesontsteking die ver
oorzaakt wordt door de bacterie
haemofilus influenza type B (HIB-
vaccinatie). Dit vaccin biedt wel
bescherming tegen deze vorm van
hersenvliésontsteking, maar niet te
gen meningokokkenziekte.
Zolang volledige vaccinatie tegen
meningokokkenziekte nog niet mo
gelijk is, blijft snelle herkenning
van deze ziekte van levensbelang.
Wanneer iemand in het gezin de
eerder beschreven ziekteverschijn
selen krijgt of wanneer men de situ
atie niet vertrouwt, doet men er
goed aan de huisarts te bellen. Dat
moet men altijd onmiddellijk doen
als er rode vlekjes op de huid ko
men die niet weg te drukken zijn.
Voor meer informatie over de me
ningokokkenziekte kan men con
tact opnemen met de afdeling in
fectieziekten van de GGD Zeeland,
telefoon 0113-249456.
