„Er zijn mensen die muzikaal goed zijn,
maar nooit een echte dirigent worden"
Smerdiekse tenoren treden op
in mega-productie Nabucco
Na 40 jaar doet Izaak Riedijk noodgedwongen stap terug
'Belangrijkste
is datje er
gevoel voor
moet hebben'
'Ik zie het
somber in voor
drie van mijn
koren'
Programma
Opera Verdi beleeft vanavond haar première in Ahoy
Machtstrijd
Skeelerbaan in
dorpsbos bij
Oud-Vossemeer
Donderdag 25 januari 2001
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
3
Het was zijn eigen beslissing. En toch valt het hem wel
zwaar. Op 3 februari stopt Izaak Riedijk uit Sint-Maar
tensdijk als dirigent bij vier van de zes koren die hij on
der zijn hoede heeft. Een grote stap terug die noodge
dwongen wordt gezet, want dirigeren zit bij de Riedijken
in de genen.
Smalstads mannenkoor
Gebrek aan mannen
Gave van boven
Muziekkeuze
Nieuwe generatie
Op straat werd Han Wes
dorp onlangs zelfs door
zijn eigen dochter niet her
kend. De Smurdiekse tenor
heeft vanwege de mega-
productie Nabucco zijn
baard laten staan. Het re
sultaat mag er zijn. Wes
dorp, mits gekleed in de
mode uit het Babylonisch
tijdperk, kan zo doorgaan
voor een Hebreeër ten tijde
van koning Nebukadnezar.
De liefde voor de opera
gaat ver bij Wesdorp. De
imposante baard getuigt er
van. „Je moet er echt ach
ter staan. Niet alleen ikzelf,
maar ook het gezin." Piet
van Zijst, de andere tenor
van het Smalstads Man
nenkoor die meedoet aan
Nabucco, heeft aan het ver
zoek van de producenten
geen gehoor gegeven. Niet
uit onwil. Ook de toewij
ding van Van Zijst aan de
edele kunsten is boven elke
twijfel verheven. Prakti
sche redenen lagen aan het
besluit ten grondslag. „Het
lukt mij gewoon niet om
een baard van voldoende
omvang te kweken."
Voorbereidingen
Kippenvel
SGP en PvdA
willen kroonwerk
Slikkenburg deels
zichtbaar maken
Inspectie bezoekt
gemeente Tholen
De piano in de huiskamer van haak Riedijk is eigenlijk puur decoratief en voor het geval de kinderen langskomen, want zelf speelt de dirigent niet.
Het afscheid zal vallen op dag dat
hij 70 wordt. Een bewuste keuze
van de dirigent die in de veertig
jaar dat hij de scepter zwaaide
over in totaal twaalf koren, een
hoog niveau wist te bereiken. En
dat terwijl hij helemaal geen op
leiding tot dirigent heeft gevolgd.
Het begon allemaal met vader
Riedijk. Een landarbeider uit Sint-
Maartensdijk die in 1921 het koor
VZOS oprichtte en er ook dirigent
van werd. Adriaan Riedijk had
geen muzikale achtergrond en be
speelde geen instrument. De liede
ren studeerde hij dan ook met het
koor in door stem voor stem voor
te zingen met gebruik van een
stemvork. Een traditie die zijn
zoon later voort zou zetten. Izaak
Riedijk ging op 16-jarige leeftijd
zingen in het koor waarvan zijn
vader dirigent was. In 1961 werd
Adriaan Riedijk gevraagd of hij
dirigent van een kinderkoor in
Sint-Maartensdijk wilde worden,
maar hij verwees de aanvragers
naar zijn zoon. „Wist ik veel ik of
ik kon dirigeren? Maar ik heb het
gewoon maar geprobeerd", zegt
Riedijk. „Dat koortje heeft overi
gens maar kort bestaan."
Toch was daarmee de eerste stap
gezet naar een leven dat in het te
ken zou staan van het dirigeren
van koren. „VZOS telde negen
mannen. In het voorjaar van 1966
zeiden we: 'Zouden we niet met
een dubbel mannenkwartet mee
doen aan een concours?' En dat is
toen gebeurd. Ik ging dirigeren en
de andere acht vormden het dub
bele kwartet. Dat is uitgegroeid
tot het huidige Smalstads Man
nenkoor", vertelt Riedijk die erbij
vermeldt dat dit niet het eerste
Smalstads Mannenkoor was. „In
1952 werd het eerste Smalstads
mannenkoor opgericht waar mijn
vader dirigent van was. Dat heeft
tot 1961 bestaan. Officieel werd
het echter nooit ontbonden en er
was zelfs nog een kas. Toen wij
met dat mannenkwartet verder
gingen, dachten we: 'Waarom
noemen we onszelf geen Smal
stads Mannenkoor, want dat is
toch nooit opgeheven.' Zo hebben
we toen ook met de nodige moeite
de kas van die toenmalige pen
ningmeester kunnen krijgen." Het
Smalstads Mannenkoor floreerde
en werkte zich snel op in de jaren
dat Riedijk dirigent was. Het koor
kwam uit in de hoogste afdeling
van de zangersbond (superieur).
Als Riedijk door een map bladert
met juryrapporten (hij heeft ze
vanaf het begin bewaard) komen
er heel fraaie cijfers tevoorschijn.
Eén bestaat zelfs uit louter negens
en tienen. In 1978 stopte Riedijk
als dirigent van het koor.
Nog steeds zong Riedijk in VZOS
Sint-Maartensdijk toen in 1967
het gereformeerd gemengd zang
koor Canticum in Tholen werd op
gericht. „Mevr. B. Lindhout vroeg
mijn vader of hij dirigent wilde
worden, maar die zei weer: 'Vraag
het maar aan mijn zoon, mischien
wil hij wel.' En zo ben ik daar te
rechtgekomen." Riedijk wilde in
derdaad en tot op heden zwaait hij
de scepter over het koor. Canti
cum heeft ook een speciale plaats
in het hart van Riedijk. omdat 't
het langst onder zijn hoede is van
de koren die nog bestaan. Canti
cum zal dan ook als enige koor
apart een tweetal liederen zingen
op het afscheidsconcert van Rie
dijk.
In 1974 overleed vader Riedijk en
je zou kunnen zeggen 'in het
zadel'. „Want op de avond dat hij
naar de repetitie zou gaan is hij
overleden. De leden stonden al
voor de deur van Haestinge te
wachten toen hij naar het zieken
huis werd gebracht", vertelt Rie
dijk die vervolgens nog zes jaar
lang dirigent van VZOS was. Zijn
vader was 53 jaar dirigent geweest
en naast VZOS en het eerste
Smalstads Mannenkoor had hij
ook nog een kerkkoor uit Scherpe-
nisse en een dameskoor van de
plattelandsvrouwen onder zijn
hoede. Maar met VZOS ging het
niet zo goed. Toen al sloeg het
probleem toe waar nu ook zoveel
gemengde koren last van hebben,
namelijk een gebrek aan mannen.
„Je had toen de gebroeders West
dorp (drie tenoren) en een paar
bassen. Er waren wat mannen
weggegaan. Goede stemmen zoals
van Rinus van Gorsel en Johan
Baaij gingen naar het Madreaal-
koor van mevr. Hernady, een
zangpedagoge uit Bergen op
Zoom", vertelt Riedijk. „In 1980
hadden we geen mannen meer en
de vereniging wilde niet verder als
dameskoor, dus dat was het ein
de."
In datzelfde jaar werd Riedijk di
rigent van twee bejaardenkoren.
Eén in Sint-Maartenshof te Sint-
Maartensdijk en één in Ten Anker
te Tholen. „In zulke koortjes zing
je eenstemmig. Je geeft wat aan
wijzingen over de uitspraak, maar
het is natuurlijk iets heel anders
dan een gewoon koor", zegt Rie
dijk. Hoewel het koor van Maar-
tenshof is verdwenen, wordt er in
Ten Anker nog lustig gezongen.
Daarom wil hij dit koortje nog wel
aanhouden. „Die zestien a zeven
tien dames leven echt naar die
maandagmiddag toe. Ze zingen zo
graag. Ik kan net ze niet aandoen
om daarmee te stoppen."
In 1980 kwam Riedijk in de wao
terecht. Dat betekende dat hij een
enorme hoeveelheid vrije tijd
kreeg. Het kon haast niet anders,
of dat zou gevolgen hebben voor
zijn activiteiten in het koorwezen.
In 1981 kwam het jeugdkoor van
de Gereformeerde Gemeente in
Tholen zonder dirigent te zitten.
Tot 1989 vervulde de Smurdieke-
naar die rol. In 1982 werd hij diri-
gente van het hervormde zangkoor
Immanuël uit Tholen en daar is hij
nu nog steeds actief. In datzelfde
jaar pakte hij de directie op van
het hervormde zangkoor Laudate
Dominum uit Stavenisse. In 1987
verruilde hij dit voor het gemengd
koor Crescendo uit Kruiningen.
Maar in 1994 keerde hij toch weer
terug naar Laudate Dominum
waar hij tot op heden dirigent van
is. Daar kwam in 1989 ook nog
Sursum Corda uit Krabbendijke
bij, een gemengd koor opgericht
vanuit de Gereformeerde Gemeen
te aldaar. Tot slot werd Riedijk in
1994 ook nog dirigent van het her
vormde koor Met Hart en Stem uit
Sint-Maartensdijk.
Twaalf koren dirigeerde Riedijk in
de veertig jaar dat hij vóór in
plaats van tussen de zangers staat.
Bij zes daarvan is hij op dit mo
ment nog actief, namelijk Canti
cum, Immanuël, Laudate Domi
num, Sursum Corda, Met Hart en
Stem en het bejaardenkoortje van
Ten Anker. Daarvan houdt Riedijk
alleen de laatste twee nog aan. „Ik
moet er gewoon mee stoppen. Het
autorijden in de avonduren wordt
steeds moeilijker voor me en bo
vendien word ik op 3 februari 70.
Het wordt me gewoon te veel.
Maar het doet best zeer. De be
jaarden in Ten Anker kan ik niet
laten zitten. Bovendien is dat op
maandagmiddag, dus dat gaat nog
wel. En Met Hart en Stem is hier
in Sint-Maartensdijk, dus dat kan
ik aanlopen. Bovendien kan ik
niet in één keer met alles stoppen,
want dan is het gat waarin ik val,
veel te groot."
Het is merkbaar dat Riedijk er
moeite mee heeft afscheid te ne
men van 'zijn' koren. Hij is dan
ook - zoals een jurylid van een
concours eens schreef - een ras
echte dirigent. En dat terwijl hij er
nooit een opleiding voor volgde
en zelf ook geen instrument be
speelt. „Je moet natuurlijk wel no
ten kunnen lezen. Maar het be
langrijkste is dat je er gevoel voor
hebt. En dat kun je niet aanleren.
Ik beschouw dat als een gave van
boven. Mijn vader had die gave
heel sterk. Een bijzondere man.
En ik heb daar ook wat van gekre
gen, al wil ik mezelf absoluut
geen beste dirigent noemen. Maar
er zijn heel wat mensen die voor
een koor staan en die muzikaal
veel in hun mars hebben, maar
toch nooit een echte dirigent zul
len worden", vertelt Riedijk die
overigens wel zangles heeft geno
ten. „Dat heeft me later wel ge
holpen. Je kunt dan de partijen be
ter voorzingen en ook het koor
van aanwijzingen voorzien op het
gebied van zangtechniek, houding
en ademhaling." Riedijk zong be
paald niet onverdienstelijk en hij
won zelfs drie keer de wisselbeker
op het Zeeuws solistenconcours.
„Ze hebben me wel eens gevraagd
waarom ik niet naar het conserva
torium ben gegaan. Maar ik zei
dan: Nu kan ik zingen wanneer ik
wil, en als ik naar het conservato
rium ga, dan moet ik."
Toch zijn de resultaten die Riedijk
met name met Canticum en het
Smalstads Mannenkoor boekte
(beide kwamen uit in de afdeling
superieur) boven zijn verwach
ting. „Ik had nooit gedacht dat we
met Canticum zo goed zouden
worden."
De uitgevoerde werken van de zes
koren die Riedijk dirigeert, zijn
nogal verschillend. „Dat heeft te
maken met het niveau van de ko
ren, maar zeker ook met de identi
teit. Het zijn wel allemaal christe
lijke koren, maar Canticum is
bijvoorbeeld het enige dat wel
eens in kerkdiensten zingt. Met
dat koor zingen we ook wel eens
niet-christelijke liederen. Sursum
Corda en Met Hart en Stem daar
entegen zijn koren waarvan de
muziek goedgekeurd moet worden
door de kerkenraad. Voor Met
Hart en Stem zijn dat zelfs twee
kerkenraden, omdat deze her
vormde vereniging is aangesloten
bij de zangersbond van de Gere
formeerde Gemeente. Dus moet
zowel de kerkenraad van de Ne
derlandse Hervormde Kerk in
Sint-Maartensdijk als die van de
Gereformeerde Gemeente in Tho
len de nieuwe muziekstukken be
oordelen", vertelt Riedijk.
Ten opzichte van vroeger, is de
moeilijkheidsgraad van de liede
ren niet echt toegenomen. „Mijn
vader studeerde gerust muziek in
van bijvoorbeeld Claude Debussy
(Frans componist en pianist -
red.)", weet Riedijk nog. „Het
aantal liederen in vreemde talen is
wel toegenomen. Vroeger zag je
dat bijna niet. En ook nu is dat
soms nog best een probleem.
Mensen hebben vaak moeite met
de uitspraak, vooral de ouderen.
En ze kunnen het ook niet ver
staan. Toch zet ik ze graag op de
lijst, omdat het vaak zulke mooie
liederen zijn. Je hebt ook wel goe
de Nederlandse componisten,
maar de hedendaagse muziek zit
zo vol met dissonanten. Ik ben
zelf iemand van de oude stempel:
harmonisch, renaissance."
Een ander probleem voor dirigen
ten van amateurkoren, is dat het
merendeel van de leden geen no
ten kan lezen. „Dat betekent datje
de partijen voor moet zingen, heel
vaak voorzingen. Thuis studeer ik
die partijen in. Alleen al daarom
zou ik nooit zoveel koren hebben
kunnen dirigeren, als ik niet in de
wao terecht was gekomen. En om
dat ik geen instrument bespeel,
moet ik het (net als mijn vader)
doen met mijn stem en een stem
vork", aldus Riedijk. Ondanks de
moeite (en soms wel eens een tik
je frustratie als het niet gaat zoals
het zou moeten) heeft de dirigent
er altijd plezier in gehad. „Als ik
het beroepsmatig zou moeten
doen, is het niet leuk meer. Je
moet er helemaal achter staan. En
dan is het ook telkens weer een
belevenis als je iets moeilijks op
een goede manier uitgevoerd
krijgt."
Het gaat niet zo best met de ge
mengde koren. Met name het ge
brek aan mannenstemmen is een
nijpend probleem. „Mannen zin
gen blijkbaar liever in mannenko
ren. En de jeugd zingt liever bij
een jongerenkoor (vanwege de
soort muziek) en dat kan ik best
begrijpen, maar vroeger had je dat
niet. Dan ging je op je zestiende
gewoon bij het gemengde koor
zingen. En hoewel ik best snap dat
de jeud andere liederen wil zin
gen, betekent het wel dat veel (ge
mengde) koren vergrijzen", aldus
Riedijk die zijn favoriete koor
Canticum heeft zien halveren. Het
aantal tenoren is teruggebracht tot
twee en het einde lijkt nog niet in
zicht. „Ik zie het somber in voor
Canticum, maar ook voor Imma
nuël en Laudate Dominum." Dat
tekort aan mannenstemmen kwam
ook al aan de orde voor het af
scheidsconcert op 3 februari. Can
ticum zingt daar twee moeilijke
werken (Psalm 122 in een bewer
king van J.P. Sw'eelinck en Canta
te Domino van H.L. Hassler),
maar er zal slechts één van de
twee tenoren aanwezig zijn. Dat is
veel te weinig, maar op aanraden
van Mario Riedijk (de zoon van de
dirigent) werd een tenor van Im
manuël bereid gevonden in te val
len. Voor een gezamenlijke uit
voering van Canticum, Immanuël
en Laudate Dominum loste dat
echter niets op. Er bleef een tekort
aan tenoren. Dus werden vier
Sint-Annalandse tenoren bereid
gevonden te helpen.
Als de naam van Mario Riedijk
passeert, leeft vader Riedijk op.
Zijn zoon is namelijk de derde ge
neratie waarop het dirigentenvirus
is overgeslagen. Begonnen bij
gospelgroup Rejoice uit Anna Ja-
cobapolder, heeft Mario inmiddels
de (jongeren)koren Clarity uit
Sint-Maartensdijk en The Young
Voices uit Sint-Annaland onder
zijn hoede. „En als ik hem voor
die koren zie staan, dan is het een
lust om naar te kijken. Hij heeft
een mooie slag, met variatie erin.
Dat is belangrijk."
De koren waarmee Riedijk gaat
stoppen, zijn inmiddels allemaal
voorzien van een andere dirigent.
Mariëlle Klaver-Wessels neemt de
leiding van Immanuël over en
Danny Letzer gaat dirigeren bij
Canticum en Laudate Dominum.
Ook Sursum Corda is met een
Vlissingse kandidaat voorzien.
Maar wat gaat Riedijk met al de
vrijgekomen tijd doen? „Geen
idee. Ik heb geen echte hobby's,
buiten het dirigeren. Misschien
moet ik dan toch maar eens aan de
computer..."
Riedijk koos bewust voor zijn
verjaardag als moment van af
scheid. Hij weet voor een deel
het programma van die dag.
Zo zullen zijn koren (behalve
het bejaardenkoortje) een aan
tal liederen zingen. Canticum
zingt Psalm 122 in een bewer
king van J.P. Sweelinck en
Cantate Domino van H.L.
Hassler. Dit koor zingt samen
met Immanuël en Laudate Do
minum ook nog Psalm 19 en
Daughter of Zion. Tot slot ko
men ook Met Hart en Stem en
Sursum Corda erbij. Met z'n
vijven zingen de koren
'Schepper en Koning', 'God
onze vaad'ren', 'Zie op mij
Heer', 'Psalm 89', 'Psalm
138' en 'Ambrosiaanse lof
zang'. De laatste twee liederen
worden, net als Psalm 19 en
Daughter of Zion, begeleid
door de muziekgroep Ars Mu-
sica onder leiding van Paul
Heijboer uit Tholen. Het af
scheidsconcert zal op zater
dagavond 3 februari om half
acht plaatsvinden in de Neder
landse Hervormde kerk in
Tholen.
Het hele libretto van Nabucco zit inmiddels wel in het hoofd van de tenoren Piet van Zijst (links) en Han Wesdorp.
Wesdorp en Van Zijst zijn leden van
het eerste uur van het koor Opera in
Ahoy'. Bij de allereerste opvoering
in Rotterdam, nu negen seizoenen
geleden, waren ze er al bij. Toeval
lig toen ook met Nabucco, het bij
belse verhaal over de strijd van de
joden tegen Nebukadnezar. Een niet
geringe prestatie van de twee Smer
diekse tenoren. Pas na uitvoerige
audities worden koorleden toegela
ten. Behalve zangkwaliteiten moe
ten de geselecteerden ook beschik-'
ken over aanleg voor toneel.
Immers, opera wil niet alleen het
oor strelen, maar evenzeer het oog.
Naast de vele koorstukken zijn ze
ker ook de bonte massascènes in
Nabucco de moeite waard. Van de
koorzangers wordt daarom ook be
weging en actie gevraagd. „Het to
neelspelen geeft zo'n opera een ex
tra dimensie", aldus Van Zijst.
„Daarnaast mag je een hele opera
van begin tot het eind zingen. Niet
enkel een aria, zoals bijvoorbeeld
met het Smalstads Mannenkoor. Het
is ook allemaal wat groter dan dat
we doorgaans meemaken."
Nabuccp door de Opera in Ahoy'
mag mtft recht een mega-productie
worden genoemd. Vanavond vindt
in de Rotterdamse arena de premiè
re plaats. Honderden koorleden, fi
guranten en solisten voeren het
meesterwerk van Giuseppe Verdi
op. Juist deze maand wordt de hon
derdste sterfdag van de Italiaanse
componist herdacht. Nabucco wordt
tot en met komende zondag vijf
maal opgevoerd. Zo'n 25.000 be
zoekers worden verwacht. De pro
ductiekosten lopen in de miljoenen.
Alles lijkt groots aan de opera die
op 9 maart 1842 in de beroemde
Scala van Milaan haar wereldpre
mière beleefde. Alleen al het toneel
in Ahoy' meet tachtig bij veertig
meter, vertellen Wesdorp en Van
Zijst met veel ontzag. „Die omvang
betekent dat we heel anders moeten
zingen dan we gewend zijn. De diri
gent staat zo'n tachtig meter ver
weg. Dat houdt in dat we echt op
het slaan van de dirigent moeten
zingen. Het orkest zit daar een frac
tie achteraan. Daar mogen we niet
op wachten. Anders gaat het geheid
mis."
Ondertussen zijn Wesdorp en Van
Zijst wel wat gewend. Niet voor
niets werden ze destijds bij de op
richting van het koor gevraagd.
Hun gegevens zaten in een data
bank voor koorzangers, ook al om
dat ze destijds deel uitmaakten van
het Nationaal Festivalkoor. Met
Opera in Ahoy' volgden onder an
dere, na de allereerste Nabucco,
prestigieuze producties als Carmen
(1995) en een jaar later Turandot.
Ook zongen de twee Smerdieke-
naars in 1998 in de Aida, waarmee
zelfs het Gelredome werd gehaald.
Ruim 25.000 toeschouwers woon
den die uitvoering bij. „Daarbij'
vergeleken is Ahoy' een intieme
knusse zaal", zegt Van Zijst.
De voorbereidingen op de Nabucco
begonnen voor de zomervakantie.
Eind augustus volgde de cd-opna-
me. Daarvoor werd viermaal in
Leiden opgetreden. Ook op de Uit
markt in Amsterdam, traditioneel
de opening van het vaderlandse
theaterseizoen, kwam de hele cast
van Opera in Ahoy' op de planken.
Muzikaal gezien zit de opera er dan
ook wel in, menen de tenoren. Het
hele libretto, de tekst van de opera,
zit inmiddels in het hoofd. In het
Italiaans nog wel. Daarvoor is me
nig uur thuis geoefend. Sinds de
cember ligt de nadruk op de regie
repetities. Omdat Ahoy' niet altijd
beschikbaar was, werd soms uitge
weken naar de Brabanthallen in
Den Bosch, de Amsterdamse Stope
ra of het Topsportcentrum Feije-
noord. Tijdens de regiJrepetities
krijgen de koorleden aanwijzingen
over hoe ze zich moeten bewegen
op het toneel. Ook alle entrees en
afgangen worden doorgenomen.
Daarbij komt heel wat kijken, aldus
Wesdorp. „Achter de coulissen
moeten we ons ook nog een aantal
malen vliègensvlug verkleden. Ik
ben achtereenvolgens Hebreeër,
soldaat, priester en uiteindelijk
weer Hebreeër. Bij al die rollen
moet je ook je houding aanpassen.
Een soldaat loopt tenslotte anders
dan een priester. Eigenlijk moet je
telkens in een andere persoonlijk
heid kruipen."
Om het niveau van de productie te
garanderen, zijn dan ook een flink
aantal beroemde en professionele
krachten aangetrokken. Bernard
Broca tekent voor de regie en ocffc
het Nederlands Balletorkest werkt
mee. Claudio Otelli is de solist die
koning Nabucco voor zijn rekening
neemt. Aziz Bekkaoui, door nie
mand minder dan Paco Rabana uit
gekozen als de meest veelbeloven
de jonge ontwerper van dit
moment, zorgt voor de aankleding
van de spelers. Koordirigent is
Louis Buskens, die eerder samen
werkte met bijvoorbeeld Frans
Brüggen. Zelf hebben Wesdorp en
Van Zijst het meest te maken met
koorepetitor Ed Spanjaard, normaal
gesproken ook verbonden aan het
Nederlands Balletorkest. „Er staan
wel wat namen die iets in hun mars
hebben", drukt Van Zijst zich voor
zichtig uit. „Het is dan ook onvoor
stelbaar hoeveel je er telkens van
opsteekt."
De afgelopen week reden Van Zijst
en Wesdorp bijna dagelijks naar
Rotterdam om tijdens de laatste re
petities de puntjes op de i te zetten.
Er staat voor hen een goede onkos
tenvergoeding tegenover. Toch is
het vooral de liefde voor de opera
die hen drijft. Zeker Verdi met zijn
Nabucco heeft reeds lang geleden
hun hart gestolen. Van Zijst: „Die
prachtige, onverwachte wendingen.
Het uitbundige van het Slavenkoor
natuurlijk. Maar ook de stiltes.
Neem de ouvertpre van Nabucco.
Die donkere zaal en dan dat lang
zaam aanzwellen van het geluid,
vanuit zo'n breekbare stilte. Ook
stilte kan muziek zijn. Het geeft me
telkens weer kippenvel." Wesdorp
vult aan. „Ik heb het meegemaakt
met Turandot dat vlak voor mijn
neus een foto werd gemaakt en dat
ik er helemaal niets van heb gezien.
De uitdrukking op mijn gezicht op
die foto is van een andere wereld.
Het is zo dramatisch. Je zit er hele
maal in. Opera moet je ondergaan.
Er zijn geen woorden voor."
Nabucco, koning van Babyion
en belust op macht, is ten strij
de getrokken tegen het machti
ge Jeruzalem. Hij dwingt het
Joodse volk op de knieën en
maakt ze tot zijn slaven. Ter
wijl hij zijn eigen oorlog voert,
vindt in zijn gevolg een andere
strijd plaats. De strijd van zijn
dochter Ferena en zijn half-
dochter Abigaille om dezelfde
man. Verblind door zijn over
winning op Jeruzalem, roept
Nabucco, oftewel Nebukadne
zar, zich uit tot god. Ontoelaat
baar. Vanuit de hemel wordt
hij door bliksem getroffen en
waanzin is zijn lot. Abigaille
ruikt haar kans en grijpt de
macht. Het lot van het Joodse
volk lijkt beslist. In het be
roemde Slavenkoor 'Va pen-
siero' geven zij uiting aan het
verlangen naar hun verloren
land.
De SGP en PvdA willen dat delen
van het kroonwerk Slikkenburg bij
Tholen opgeknapt worden. Volgens
P.W.J. Hoek (SGP) kan dat gedaan
worden als de nieuwe wijk Waterfront
wordt gebouwd. Dat zei hij maandag
avond in de commissie gemeentelijke
ontwikkeling tijdens de rondvraag.
Wethouder W.C. van Kempen nam
de suggestie over, maar volgens
M.A.J. van der Linde (PvdA) was
dat al toegezegd toen hij dit voorstel
deed bij de eerste bespreking van het
plan Waterfront. „Als het twee keer
wordt toegezegd, dan komt het er,"
zei hij hoopvol.
Hoek had het boekje De Verloren
Poort van gemeentearchivaris J.P.B.
Zuurdeeg er nog eens op nagelezen
en was onder de indruk geraakt van
de vestingswerken aan de overkant
van de afgedamde Eendracht.
„In een clausule met de projectont-
De gemeente Tholen krijgt bezoek
van de inspectie van het ministerie
van volkshuisvesting, ruimtelijke or
dening en milieu uit Den Haag. Vol
gens wethouder W.C. van Kempen
betreft het een steekproef en heeft het
niets te maken met de perikelen in de
Zeeuwse buurgemeente Reimers-
waal, zo zei hij maandagavond in de
commissie gemeentelijke ontwikke
ling op een vraag van drs. A.L. Piet
(ChristenUnie). Reimerswaal is door
de inspectie op de vingers getikt, om
dat ze het niet zo nauw nam met be-
De initiatiefnemers voor de skeeler-
baan in Oud-Vossemeer kunnen zich
het beste tot Staatsbosbeheer en de
gemeente wenden om hun plan ver
wezenlijkt te krijgen. Bij de landin- -
richtingscommissie zijn ze ftan het
verkeerde adres. Dat is een gepas
seerd station. „De gronden zijn alle
maal al toebedeeld, dus ook aan
Staatsbosbeheer", zegt voorzitter J.L.
van Gorsel van de Oud-Vossemeerse
landinrichtingscommissie. Gezien de
recreatieve functie die het dorpsbos
heeft, zou Van Gorsel zich overigens
een skeelerbaan tussen de Gankelweg
en de Weelhoekstraat best voor kun
nen stellen. „Ik zou er geen proble
men mee hebben, als die baan maar
go«d ingepast wordt. Staatsbosbeheer
fieldt nog wel een informatiebijeen
komst over de inrichting van het
wikkelaar over het Waterfront is op
genomen dat de oesterputten moeten
worden gehandhaafd en gerestau
reerd. Onder die oesterputten zitten
restanten van Slikkenburg. Kunt u
onderzoeken of het mogelijk is de
contouren van dit kroonwerk terug te
brengeen en zichtbaar te maken?"
Volgens Hoek is het ook mogelijk
om er subsidie voor aan te vragen via
het project Belvédere. Van Kempen
had er wel oren naar en zei het voor
stel te zullen bespreken met Zuur
deeg. Hij verwees in dit verband naar
de Westpoort in Sint-Maartensdijk
waar de contouren van de oude
stadspoorten in het plaveisel zijn
aangebracht met een andere kleur
steen.
Van der Linde plaagde de SGP aan
de overzijde van de raadszaal door
op te merken dat het zichtbaar ge
maakte kroonwerk 'ook aardig is
voor mensen die het theehuisje be
zoeken'. (De SGP was tegen het plan
voor het Waterfront en zeker tegen
het vestigen van een horecagelegen
heid, in het plan werd steeds over
een theehuis gesproken). Hoek had
zijn hand wel op het knopje van zijn
microfoon, maar reageerde niet.
paalde voorschriften uit de wet bij de
beoordeling van bouwwerken.
„Tien procent van de gemeenten in
Zeeland, Noord-Brabant en Limburg
worden bezocht. Nu zit Tholen erbij.
Het is een steekproef. Er is al een
kennismakingsbezoek geweest. We
krijgen nóg een bezoek en dan wordt
er gekeken naar hoe we te werk gaan
op ruimtelijke ordening, bouwzaken
en volkshuisvesting. Er wordt een
openbaar rapport van gemaakt. Als
de inspectie zegt wat er verbeterd
moet worden, dan moeten wij een
plan van aanpak opstellen. Wij zullen
zelf de nodige stukken aanleveren.
Zo'n bezoek vindt ongeveer eens in
de tien jaar plaats," zo deelde hij mee.
dorpsbos. De gemeente moet ook een
nieuwe bestemming aan het gebied
geven. De inwoners kunnen hun plan
voor de skeelerbaan bij Staatsbosbe
heer en de gemeente dus nog aan
kaarten, maar niet meer bij ons", al
dus de voorzitter.
Van Gorsel staat weer op de nomina
tie om herbenoemd te worden als lid
van de landinrichtingscommissie, sa
men met M.J. Stoutjesdijk en C. van
den Berge, beiden uit Tholen. Dat ge
beurt dan weer voor een periode van
vijf jaar, maar zolang zal de afwikke
ling van de ruilverkaveling niet meer
duren. De benoeming van de leden
geldt ook uiterlijk tot zij de leeftijd
van 65 jaar bereikt hebben. Gedepu
teerde staten hebben advies gevraagd
aan de centrale landinrichtingscom
missie in Utrecht, waarna de herbe
noeming met ingang van februari kan
plaatsvinden. Adviseurs van de com
missie zijn H. Venekamp uit Tholen
namens de natuurbescherming en
J A. Dees uit Tholen namens het wa
terschap Zeeuwse Eilanden.
