'In Peking was het opletten, want
verkeer rijdt kriskras door elkaar'
'Ingrijpen in het natuurlijke systeem
moet met zorgvuldigheid gebeuren'
Zuidelijke provincies
en rijk werken samen
Oud-Vossemeerders fietsen 1250 kilometer door China
Uit de staten van Zeeland
Veldproeven met genetisch aangepaste planten op Tholen
Donderdag 9 november 2000
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
13
Provinciale staten van Zeeland (met uitzondering
van Groen Links) stemden afgelopen vrijdag in
met de samenwerking tussen het rijk en de sa
menwerkende zuidelijke provincies (Zeeland,
Noord-Brabant en LimburghVoor de provincie
Zeeland bijna onontkoombaar - aldus gedepu
teerde L.Coppoolse (CDA) in zijn verdediging -
omdat het rijk vast van plan is in de toekomst op
regionaal niveau zaken te doen over investerin
gen op het gebied van onder meer bereikbaar
heid en economie.
Sommige toerfietsers leg
gen jaarlijks heel wat kilo
meters af. Meestal rijden
ze dan in de regio, maar
Piet en Cor Etienne uit
Oud-Vossemeer zochten
onlangs een wel heel bij
zonder parcours uit. Ze
gingen naar China en za
gen er het Plein van de He
melse Vrede, de Chinese
muur, het oogsten van pin
da's en straatvegers op
achtbaans tolwegen. Een
onvergetelijke vakantie,
vinden de Vossemeerders
die gedurende drieënhalve
week zo'n 1250 kilometer
op de pedalen stonden.
Verkeerschaos
Veel bekijks
Zorgvuldig
Website
Stenen bed
Openbaar vervoer
Europa terughoudend
Teveel vragen
Onderzoek belangrijk
Het kabinet wil, onder strikte voorwaarden, genetische
manipulatie van zowel voedsel als dieren toestaan. Tege
lijkertijd wordt op verzoek van de Tweede Kamer vol
gend jaar een publieksdebat georganiseerd over de ethi
sche en maatschappelijke aspecten van biotechnologie
en voedsel. Bij de Raad van State vocht Greenpeace on
langs een aantal vergunningen aan voor veldproeven met
genetisch gemanipuleerde suikerbieten en koolzaad.
Ook voor Tholen en Sint-Philipsland zijn dergelijke ver
gunningen afgegeven door het ministerie. Greenpeace,
Milieudefensie en stichting Natuur en Milieu hebben in
juni alle gemeenten in een brief opgeroepen, bij politiek
Den Haag bezwaar te maken tegen de proefvelden „Je
moet natuurlijk de risico's dubbel checken, maar wel
vooruit durven stappen", vertolkt voorzitter E. Hage van
ZLTO Tholen een andere mening.
Cor en Piet Etienne kwamen op hun fietsvakantie in China op het strand van de Gele Zee terecht bij Shanhaiguan. Op de achtergrond is een
stuk te zien van de Chinese muur, die hier begint. Dit deel wordt de drakenkop genoemd.
Piet en Cor Etienne begonnen tien
a elf jaar geleden met toerfietsen
nadat ze gestopt waren met hardlo
pen. Als ze in de vakantie met de
caravan naar Frankrijk trokken,
gingen de fietsen mee en dan werd
bijvoorbeeld de Alpe d'Huez be
klommen. „Wij zijn echt mensen
voor een doevakantie", zegt Cor
Etienne-Koolen. Een paar jaar ge
leden besloten ze om eens wat ver
der van huis te kijken. „We wilden
naar Indonesië en kwamen toen op
de Vakantiebeurs de vereniging Le
Champion tegen die volledig ver
zorgde fietsreizen organiseerde.
We boekten, maar doordat ik pro
blemen kreeg met mijn gezondheid
moesten we annuleren", vertelt
Piet Etienne. Vorig jaar kon het
echtpaar wél op vakantie en toen
werd Thailand het reisdoel. En dit
voorjaar fietsten ze in Tsjechië.
Het beviel prima en zodoende be
sloten ze om in september mee te
gaan naar China. „Indonesië blijft
ook trekken, maar daar wordt mo
menteel geen tocht georganiseerd
omdat het te gevaarlijk is." Le
Champion - een vereniging met
ruim 3700 leden, en een kantoor in
Heiloo - organiseert naast fietsva
kanties jaarlijks ruim 200 evene
menten op toerfiets- en trimloop-
gebied in ons land.
Met nog vier echtparen en vier
mannen vlogen de Vossemeerders
op 22 september van Schiphol naar
Peking, een reis van tien uren. De
racefietsen gingen in speciale do
zen mee. „Dat betekende wel dat
er niet veel andere bagage mee
kon, want een fiets weegt al gauw
elf kilo en dan zit je zo aan de toe
gestane twintig kilo." In Peking is
het zes uren later dan in Nederland,
de temperatuur was er aangenaam,
tussen de 20 en 25 graden. „Maar
's avonds koelde het flink af en al
om zes uur was het donker." Het
gezelschap benutte de eerste drie
dagen om de Chinese hoofdstad te
bekijken. Het Plein van de Hemel
se Vrede, de Verboden Stad, de La
ma- en de Confuciustempel en het
Het overplanten van erfelijke eigen
schappen van plant of dier op een
andere plant of dier leidt al vele ja
ren tot discussies, met name om
trent het ethische aspect. Tegenover
bezwaren als het ingrijpen in de na
tuur, staan voordelen op bijvoor
beeld medisch terrein. In de plan
tenveredeling wordt veel onderzoek
gedaan op het gebied van de bio
technologie. Laboratoriumproeven,
maar de bedrijven willen er ook
mee naar buiten. En dat stuit op
weerstand bij milieu-organisaties.
Het gewoon in Van Dale opgeno
men 'genetische manipulatie' wordt
inmiddels door de voorstanders een
negatieve betekenis .toegedicht en
zij spreken daarom liever van 'ge
netische modificatie'.
Advanta Seeds te Kapelle heeft bij
het ministerie van landbouw sinds
1993 zeven vergunningen gevraagd
voor proeven met genetisch gema
nipuleerde suikerbieten in Tholen.
Vijf daarvan zijn afgegeven, twee
andere (aanvragen uit 1999) ge
schorst. Een ander bedrijf dat in
Tholen proeven met bieten wil
doen, is Monsanto Europe in Bel
gië. Dat vroeg vier jaar geleden ver
gunning, zo blijkt uit een overzicht
van het ministerie. Tenslotte is ook
Hoechst Schering AgraEvo Neder
land te Haren actief in Tholen. Dat
bedrijf kreeg in 1997 vergunning
voor proeven met bieten. Genoem
de ondernemingen zijn ook elders
in het land actief met genetisch ge
manipuleerde gewassen, evenals
Novartis Seeds uit Enkhuizen, Ce-
beco Zaden te Vlijmen en HZPC
Holland uit Leeuwarden/Emmel-
oord. Ongeveer eenderde van alle
proeven vindt in het zuidwesten van
ons land plaats.
Veldproeven met gewassen zijn op
Tholen al jaren een normale zaak,
zegt Hage. „De veredelingsbedrij-
ven zijn altijd bezig met verbete
ring, het ontwikkelen van nieuwe
rassen. Bij een klein aantal vaste re
laties doen ze proeven." Dat er nu
ook voor genetische modificatie
naar Tholen wordt gekeken, be
vreemdt de landbouwvoorman niet.
In de verleende vergunningen wor
den de plaatsen van de proefvelden
zomerpaleis van de keizer werden
op de fiets bezocht. „Het was er
immens druk, want er wonen der
tien miljoen mensen. In het verkeer
was het opletten, want op de enorm
brede straten reed alles kriskras
door elkaar alsof er geen regels
waren. Dan weer links en dan weer
rechts. Fietsen, allemaal heel oude
modellen, hadden verlichting noch
een bel. En wat opviel, was dat nie
mand er zich boos maakte in het
verkeer." Ook merkwaardig was,
dat iedereen de fiets er keurig in
een rij op de standaard parkeert en
niet tegen een gebouw, hek of
boom.
Drie mappen foto's hebben de
Etiennes over hun verblijf in het
Aziatische land. Op één ervan staat
Cor met de vier andere dames van
het gezelschap op het drukke Plein
van de Hemelse Vrede voor een
muur waaraan het portret hangt van
Mao Zedong.
De eerste dag dat de Nederlanders
buiten Peking fietsten, was de eni-
niet genoemd. Wél is er een mel
dingsplicht voor de aanvragers om
ze drie weken tevoren bekend te
maken. Hage heeft er begrip voor:
„Er zijn in het verleden al proefvel
den vernield. Daarmee gaat dan het
werk van jaren verloren." Waar op
Tholen de proefvelden zouden moe
ten liggen, weet hij niet. „Ik meen
daarover dit voorjaar een publicatie
van de gemeente te hebben gelezen
waarin sprake was van Sint-Maar
tensdijk."
De brief van de milieu-organisaties
ligt momenteel bij het bureau mi
lieuzaken van de gemeente, na
langs diverse afdelingen te zijn ge
gaan, meldt een woordvoerder.
Genetische modificatie met dieren
wijst de ZLTO redelijk sterk af.
„Ten aanzien van planten is de visie
op dit moment terughoudend en af
wachtend", aldus Hage. Als voor
zitter van de commissie identiteit
van de ZLTO-kring Zeeland heeft
hij zich onder andere op dit terrein
georiënteerd. „Wat opvalt, is dat er
steeds nadrukkelijker aandacht
komt voor het wereldvoedselpro
bleem." Zo weet Hage dat er een
rijstsoort is ontwikkeld met een vi
tamine A, om de voedingswaarde
van dit gewas te verhogen. „Ieder
ingrijpen in het natuurlijke systeem
moet zorgvuldig behandeld worden
en het onderzoek naar mogelijk
schadelijke gevolgen vier keer over
gedaan worden", aldus de land
bouwvoorman, die betreurt dat er
tot nog toe erg veel aandacht is voor
het - afwijzende - standpunt van
Greenpeace. Volgens hem hanteert
deze organisatie bij tijd en wijle
aanwijsbaar onjuiste argumenten.
„Het lijkt er erg op dat men de be
volking in een bepaalde richting wil
sturen. Kennelijk hebben ze geld
dat op moet en dat pompen ze dan
zoveel mogelijk in de bestrijding
van genetische modificatie. Daar
heb ik moeite mee."
Greenpeace vecht zes vergunningen
van Advanta aan, voor proefvelden
in tien gemeenten door het hele
land, waaronder Tholen. De suiker-
ge dag dat het regende. Zo zwart
als de nacht van de modder en de
olie op de weg arriveerden ze bij
hun hotel in Changping, noordelijk
van de hoofdstad. „Buiten hebben
we eerst onze fietsen en onszelf af
gespoeld,- want zó durfden we niet
naar binnen." Behalve een Neder
landse begeleider ging er een En
gelssprekende Chinese gids mee.
En ook twee busjes voor de bagage
en fietsspullen. De wegen waren
overal goed, ook op het platteland,
vertelt Piet Etienne. Gemiddeld
werd er per dag zo'n 80 kilometer
afgelegd, waarbij een snelheid van
ongeveer 25 km/u werd aangehou
den. De mannen deden het kop-
werk en de groep bleef bij elkaar.
„Behalve bij een beklimming, dan
reed ieder zijn eigen tempo en
werd er boven op elkaar gewacht."
Men nam de tijd om onderweg din
gen te bekijken, te fotograferen en
iets te eten of te drinken. De Euro
peanen trokken veel bekijks. „Als
we ergens stopten om te picknic
ken, liep binnen een mum van tijd
het hele dorp uit." Ook moesten de
Europeanen nogal eens met Chine
zen op de foto. De Vossemeerders
■viel met name de vriendelijkheid
op van de Chinese bevolking. Ver
staan wat er gezegd werd deden ze
niet. „Er wordt weinig Engels ge
sproken. De kinderen leren dat ei
genlijk nog maar pas op school. Af
en toe kwamen er dan ook kinde
ren op ons af die eenvoudige En
gelse woorden tegen ons zeiden."
De hotels waar de Nederlanders
overnachtten waren goed en ook
het eten was prima. „Hoewel de
Chinezen zelf 's morgens al warme
gerechten eten, werd er voor ons
voor brood gezorgd." De warme
maaltijd bestond altijd uit rijst met
vlees of vis er bij, een grote ver
scheidenheid aan gerechten. „We
moesten natuurlijk met stokjes
eten. In het begin deden we dan
ook anderhalf uur over de maaltijd,
maar na een tijdje konden we in
een half uur eten", lacht Etienne.
Ze stapten meestal rond half negen
's morgens op de fiets en arriveer
den dan rond half vier op hun vol
gende bestemming. „De eerste
ochtend werden we om half zes ge
wekt door lawaai op straat. Op een
grote rotonde vlakbij het hotel wa
ren groepen mensen ochtendgym
nastiek en schijngevechten aan het
doen!"
Onderweg zagen de Tholenaren
dat de landbouw in dit grote land
nog zo'n 40 tot 50 jaar achterloopt
bij die in Nederland. „Pinda's bij
voorbeeld werden uit de grond ge
trokken, op bossen gelegd en dan
handmatig van de struiken ge
plukt." De noten werden simpel
weg op doeken op straat te drogen
gelegd. „Je moest er omheen fiet
sen." Ook de rijstvelden zagen ze
en dat was een prachtig gezicht.
Zoals de natuur toch mooi is in dit
gebied met een vlak boerenland.
De Chinese muur, waar het berg-
achtiger was, bezocht de groep wel
op vijf of zes plaatsen. Een mach
tig bouwwerk van meer dan 6000
kilometer lengte dat vanaf 200
voor Christus met handkracht is
gerealiseerd. Elke avond maakte
één van de leden een kort verslag
van de afgelopen dag en dat werd
dan op de website van Le Cham
pion gezet zodat het thuisfront het
kon lezen. 'Wie had ooit kunnen
denken dat een jongen die bijna 60
jaar geleden in een klein Zeeuws
dorpje werd geboren, nog eens
rond zou fietsen in China. En een
verslag maakt dat na een uur over
de hele wereld te lezen is', schreef
Etienne toen het zijn beurt was.
Met de fiets kom je op plaatsen
waar andere toeristen niet kunnen
komen, was de ervaring. Ze moch
ten in een dorp zelfs bij een Chine
se mevrouw in huis kijken, zagen
een mie-fabriek waar deze meel
spijs voor bami buiten op meter
slange draden te drogen hing en
namen een kijkje in een school.
„De mensen vonden het prachtig
als ze bijvoorbeeld door de lens
van je filmcamera mochten kijken.
En ik heb ook nog een man een
eindje op mijn racefiets laten rij
den, hij was werkelijk de koning te
rijk", vertelt Piet Etienne. De Vos
semeerders kregen de indruk dat
de Chinezen weliswaar veel een
voudiger leven dan wij, maar in ie
der geval wél genoeg te eten heb
ben. Ze eten ook wel vreemde
dingen, zoals een in een ei gekookt
kuiken. En het vlees wordt gewoon
op markten in de open lucht te
koop aangeboden. Wat verder op
viel, waren de talrijke schoenpoet
sers en kappers langs de kant van
de weg én de straatvegers die da
gelijks met een bezem de wegen -
tot de achtbaans tolwegen aan toe -
schoonhouden. Op het platteland
zagen ze overal mensen bezig hun
wintervoorraad kolen binnen te ha
len, op karren met ezels ervoor. In
Zunhua hing een zware smog, ge
volg van de luchtvervuiling door
de talrijke fabrieken in die plaats.
De mooiste belevenis vond Piet
Etienne de overnachting in het
plaatsje Simatai. „We moesten er
op een stenen bed slapen. Er lag
een dun matje op en we hebben
heerlijk geslapen. Maar het blijft
apart." De groep maakte ook nog
een barbecue mee bij een kamp
vuur, waarbij Chinese zang en
dans werd uitgevoerd. De achttien
de dag van hun trip kwamen ze aan
in de oude stad Shanhaiguan aan
de Gele Zee, waar het begin is van
de Chinese muur. Aan de water
kant ging de groep op de foto. De
22e en laatste fietsdag ging door
het wijngebied van noordoost-Chi-
na, naar Luanxian. Vanuit deze
plaats reed het gezelschap de laat
ste 230 km in de bus terug naar Pe
king.
Twee dagen in de hoofdstad rest
ten de Vossemeerders toen nog. Ze
konden inkopen doen én de deel
nemers aan de marathon van Pe
king aanmoedigen, waaronder een
aantal leden van Le Champion.
Piet en Cor Etienne kijken terug
op een onvergetelijke en gezellige
sportieve vakantie. Ze deden in
drukken op die soms nauwelijks in
woorden weer te geven zijn. „Je
moet het zelf gezien hebben", zegt
het Vossemeerse paar.
Uitvloeisel van het regeerak
koord is dat regionaal afspra
ken worden gemaakt, gericht
op samenwerking tussen rijk
en samenwerkende provin
cies. Met de regionale aanpak
streeft het kabinet geen nieu
we bestuurslaag na. Het is
een vorm van gebiedsgerichte
programma-ontwikkeling
waarin de samenwerking tus
sen provincies onderling én
de samenwerking tussen rijk
en provincies wordt versterkt
op het gebied van de ruimte
lijke ordening en de sociaal-
economische activiteiten. Zo
ook in de zuidelijke regio. Dit
alles zal worden vastgelegd in
een regioconvenant. Dit be
vat een samenhangend pakket
aan samenwerkingsafspraken
en investeringsbeslissingen,
dat uit verschillende bronnen
gefinancierd kan worden. Bij
voorbeeld uit Europese fond
sen, rijksbegroting, eigen mid
delen provincies, publiek-pri-
vate samenwerking etc. Zo
hebben de provincies Zeeland,
Brabant en Limburg elkaar ge
vonden om de krachten te
bundelen in de Allliantie Zuid-
Nederland. De ambities heb
ben een sterk grensoverschrij
dend karakter.
J.G.van Zwieten (gedepteerde
VVD) benadrukte nog eens
de noodzaak om Zeeland lan
delijk gezien op de kaart te
krijgen. Daarvoor is een van
de belangrijkste zaken het ac
cepteren van de vier Zeeuw
se steden als regionaal stede
lijk netwerk, met als sterk punt
de havenontwikkeling zoals
de Westerschelde container
terminal.
Groen Links haakte in op re
cente berichtgeving over ver
mindering van de dienstver
lening door het openbaar
vervoer in Zeeland als blijkt
dat het kabinet voor 2001
minder geld beschikbaar stelt.
Zij hekelde de marktwerking
en pleitte ervoor om provin
ciale middelen in te zetten om
met name het platteland be-
wetenschappelijk onderzoek op dit
terrein. Daarom wil de regering dit
juist stimuleren. In de genoemde
nota (die in september naar de
Tweede Kamer is gestuurd) schrijft
het kabinet dat, gezien het mondiale
karakter, biotechnologie niet te
stoppen zal zijn. Het kiest er daar
om voor, de ontwikkeling op een
verantwoorde manier te stimuleren.
Daarbij moet wél de volksgezond
heid gewaarborgd zijn. De overheid
wil veldproeven of markttoelatin-
gen alleen toestaan als wetenschap
pelijk voldoende is aangetoond dat
deze geen of een aanvaardbaar risi
co hebben voor mens en milieu.
Worden de risico's te groot geacht,
dan wordt - met het voorzorgbegin
sel als uitgangspunt - introductie
niet toegestaan. Dit voorzorgbegin
sel is een akkoord tussen 130 lan
den waarin staat dat een land de im
port van genetisch aangepaste
middelen kan tegenhouden. De re
gering voorziet dat vooruitgang zal
worden geboekt op het gebied van
de gezondheidszorg, de landbouw
en voeding, de procesindustrie en
de milieusector. Landbouwminister
Brinkhorst zei onlangs, dat hij vindt
dat er teveel aandacht uitgaat naar
de risico's.
Op het gebied van genetische mani
pulatie zijn de Europese landen be
hoorlijk terughoudend. Binnen de
EU passen vijf landen zelfs een tij
delijk verbod toe bij aanvragen voor
het toelaten van genetisch gemodifi
ceerde producten (Frankrijk, Grie
kenland, Luxemburg, Denemarken
en Italië), waardoor de Europese
import van ggo's (genetisch gemo
dificeerde organismen) en hun pro
ducten stagneert. Dat leidt er toe dat
ook elders in de wereld (Australië,
zuidoost-Azië) landen terughouden
der worden. Maar deze zomer kon
digde de Europese Commissie aan,
naast soja en maïs ook andere gene
tisch gemanipuleerde producten te
willen toelaten omdat de schadelijk
heid voor mens en milieu niet bewe
zen zou zijn. Juist dat laatste grijpt
de VS als argument aan om zich te
verzetten tegen een verplicht etiket
|j|>
j||*
i \L
reikbaar te houden. Gedepu
teerde Hennekeij (VVD, infra
structuur en vervoer) betitel
de de plannen voor een
nieuwe dienstregeling van de
vervoermaatschappij Con-
nexxion als een 'eerste vinger
oefening'. Hij wilde daarom
niet te ver op de ontwikkelin
gen vooruit lopen, omdat nog
niet bekend is welke bedra
gen voor Zeeland beschikbaar
komen. Uit hoofde van de
provinciale taak gaat hij met
Connexxion rond de tafel om
te zien wat er aan de dienstre
geling gedaan moet worden.
Hennekeij gaf wel aan dat er in
het contract met Connexxion
staat dat er, in het geval er
minder rijksmiddelen beschik
baar komen, geschrapt mag
worden op lijnen. De gedepu
teerde wees er tenslotte op
dat de provincie al eigen geld
in het openbaar vervoer stopt,
ondermeer voor halteplannen
en de zogenaamde ketenbe
nadering.
J. v.d. Merbel (CDA)
SGP-kamerlid bezoekt Schouwen.
Het Tweede-Kamerlid van de SGP
ir. B.J. van der Vlies, brengt op 17
november een werkbezoek aan het
college van b. en w. van Schouwen-
Duiveland. 's Avonds houdt Van der
Vlies om half acht een politieke re
de in 't Durpsuus te Bruinisse waar
op een forumdiscussie volgt. Bij het
bezoek zijn tevens de Zeeuwse sta
tenleden Van Heukelom, Kolijn en
Van Oostenbrugge aanwezig
voor producten waarin ggo's zitten.
Het land, dat de grootste producent
ter wereld is van ggo's, vindt dat er
sprake is van een onnodige handels
belemmering. De VS doet ook niet
mee aan het 'biosafety protocol' dat
in mei door ruim zestig landen,
waaronder Nederland, is onderte
kend. Dit protocol - dat onderge
schikt is aan andere internationale
verdragen - moet het milieu be
schermen tegen de mogelijke risi
co's van in- en uitvoer van 'levende'
ggo's (in hoofdzaak plantenzaden).
Juist in Noord- en Zuid-Amerika
wordt al een groot aantal genetisch
gemanipuleerde plantenrassen com
mercieel geteeld. In de Argentijnse
en Chinese landbouw neemt het ge
bruik ook toe.
Etikettering gaat in de ogen van
Greenpeace momenteel nog niet ver
genoeg en dat belemmert de vrije
keuze voor de consument. Ook Ha
ge gaat volledig akkoord met een
systeem waarbij op de verpakking
van voedingsmiddelen wordt ver
meld of er ggo's in verwerkt zijn.
Hij noemt de discussie die tot nu toe
over biotechnologie wordt gevoerd,
verward. De georaniseerde land
bouw moet zich zeker laten horen in
de maatschappelijke discussie die
het kabinet wil. „Maar ik vind datje
de mogelijkheden moet benutten
om opgedane kennis te gebruiken
voor de vooruitgang van de kwali
teit van het menselijk leven."
Een in opdracht van vier ministeries
vorig jaar gehouden publieksonder
zoek laat zien, dat 53% van de on
dervraagden neutraal staat tegen
over toepassing van genetische
modificatie/manipulatie, 29% is ne
gatief, 18% positief en 10% onbe
paald. Biotechnologie staat relatief
laag op de maatschappelijke agen
da. Wél is er een vrij grote behoefte
aan etikettering van voedingsmid
delen en vinden mensen keuzevrij
heid belangrijk. Bijna eenderde van
de Nederlandse consumenten vindt
dat markttoelating door de overheid
niet betekent dat de veiligheid van
producten gegarandeerd is. Bijna al
le maatschappelijke organisaties
zien voordelen in de toepassing van
gentechnieken voor medisch-far-
maceutische doeleinden.
mWBêëëm-.
•3SS3mrh
Of er in de toekomst veldproeven met genetisch gemanipuleerde suikerbieten op Tholen kunnen plaatsvinden, hangt af van de Raad van State.
biet waarom het gaat, is resistent
gemaakt tegen enkele bestrijdings
middelen. De milieu-organisatie is
bang voor genetische vervuiling van
gewassen door uitkruising (via ver
spreiding van stuifmeel) met aan
grenzende akkers. Grootste vrees is
dat natuurlijke gewassen verdron
gen worden door het overslaan van
genetisch veranderde eigenschap
pen van de gemanipuleerde planten.
De vergunningen zijn volgens
Greenpeace in strijd met een Euro
pese richtlijn die bepaalt dat de vei
ligheid van genetisch veranderde
gewassen bewezen moet zijn voor
dat de overheid een vergunning kan
verschaffen voor introductie in het
milieu. 'De overheid draait de be
wijslast echter om en gaat er ten on
rechte van uit dat genetische mani
pulatie onschadelijk is zolang het
tegendeel niet is bewezen', aldus de
milieu-organisatie in een persbe
richt. Onlangs kregen alle bijna
600.000 donateurs in ons land een
overzicht toegestuurd van 300 voe
dingsproducten waarin genetisch
gemanipuleerde soja of maïs ge
bruikt kan zijn.
Uit een Nipo-onderzoek in opdracht
van Greenpeace blijkt dat meer dan
de helft van de Nederlanders niet
weet dat er levensmiddelen met
gentech-ingrediënten in de super
markt liggen. En 61% weet niet dat
er in ons land al proefvelden zijn
met gentech-gewassen. Ruim twee
derde geeft aan behoefte te hebben
aan meer informatie over gentech-
producten en over de mogelijke mi
lieurisico's van genetische manipu
latie.
De milieu-organisatie vindt dat er
nog teveel vragen zijn rondom ge
netische manipulatie. Zo is niet be
kend wat de gevolgen zijn van het
uitschakelen van de natuur als regu
lerend mechanisme. Gewassen re
sistent maken tegen onkruidbestrij
dingsmiddelen of zelf insecticiden
laten produceren, kan leiden tot een
versnelde resistentie van insecten
tegen bepaalde middelen, met alle
gevolgen vandien. Verder is men be
ducht voor aantasting van de biodi
versiteit van plantenfamilies. En dat
de techniek kan helpen de honger
uit de wereld te bannen, doet
Greenpeace af als ongefundeerd.
'Er is voldoende voedsel, want in
Europa en de Verenigde Staten wor
den subsidies verstrekt om minder
te produceren. Het voornaamste ob
stakel is juist de toegang tot voed
sel: gebrek aan geld, grond of wa
ter', aldus de organisatie in het
rapport 'Gokken met genen'.
Hage zegt dat het enerzijds aantrek
kelijk lijkt om een suikerbiet te heb
ben die bestand is tegen het bestrij
dingsmiddel Roundup, omdat het
gewas door twee keer te spuiten on-
kruidvrij geteeld kan worden.
„Want nu moet ik nog vier keer
spuiten met kleine cocktails. Het
zou dus goedkoper kunnen zijn,
maar maakt ons anderzijds erg af
hankelijk omdat het patent voor de
ze biet berust bij Monsanto die ook
gewasbeschermingsmiddelen ont
wikkelt." De Thoolse akkerbouwer
is er voorstander van om minder be
strijdingsmiddelen te gebruiken.
Zomaar middelen verbieden zonder
dat er een alternatief is, gaat hem
echter te ver. Er is op dat terrein ook
een probleem omdat het kleine Ne
derland nauwelijks interessant is
voor de vier grote wereldconcerns
die deze markt beheersen.
Als de Raad van State Greenpeace
in het gelijk stelt, overweegt Advan
ta met de veldproeven uit te wijken
naar Canada of Zuid-Amerika. Ha
ge zou dat betreuren: „Boeren vin
den onderzoek in Nederland erg be
langrijk in verband met het
specifieke klimaat en de bodemge
steldheid hier." In de beleidsnota
Biotechnologie van het kabinet (te
downloaden van de homepage van
het ministerie van vrom op
www.minvrom.nl) wordt geconsta
teerd dat ons land een achterstand
heeft opgelopen voor wat betreft
Genetische manipulatie is aan de plant zo niet te zien ofte proeven.