Ongewone prediker C. Balk kwam
als vreemdeling naar Thoolse land
Verburgh
Ruim 500 gulden skeelertocht
voor project Woord en Daad
Bodemonderzoek
niet langer heilig
voor de gemeente
„Naomi zo aangenaam
als Claudia Schiffer"
Nestkastjes
Sint-Annaland
Hervormde Gemeente Immanuël neemt afscheid van predikant
Donderdag 8 juni 2000
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
5
Ds. Balk: Ruth is voorsignaal van Pinksteren
Met een kerkdienst in de Gereformeerde Ichthuskerk in
Tholen heeft de Hervormde Gemeente Immanuël zondag
afscheid genomen van de eerste zelfstandige predikant
die de gemeente heeft gehad. Ds. C. Balk legt na negen
jaar zijn werk in Tholen neer.
Geld Bouwfonds
voor opknappen
van dorpen
Patattenrapers
Bemoedigend
Liturgie
Als vreemdeling is hij gekomen en eigenlijk ook als
yreemdeling weer weggegaan. Hervormde Gemeente
Immanuël uit Tholen nam zondag afscheid van ds. C.
Balk. Na bijna negen jaar verlaat hij de Thoolse gemeen
te. In zijn afscheidspreek over Ruth, sprak hij over de
Vreemdelingen die deel uitmaken van de bevrijding van
God. Ook in de afscheidswoorden die werden gespro
ken, kwam naar voren dat Balk op z'n zachtst gezegd
geen gewone prediker was.
Reisleider
Zegel cadeau
Soapseries
Chaotishe geest
b.if.
Antwerpsestraat 12 - 14 - 16
4611 AG Bergen op Zoom
tel. 0164 - 237940 Fax 245360
specialisten in
- Computers, netwerken, systemen op maat.
- Hi-end audio, (speciale luisterruimte).
- Beeld en geluidsystemen door heel uw huis.
- Eigen technische dienst en service afdeling.
Voorschrift in vergunning lijkt onhoudbaar
Geen sla
I
Het kwam wat ludiek over maar
hij bedoelde het wel serieus. A.L.
Piet (RPF/GPV) stelde onlangs
voor om een bijdrage te geven aan
de Vogelbescherming Nederland
of nestkastjes op te hangen als
compensatie voor de schade die
vogels hebben geleden bij het
rooien van bomen langs de open
bare begraafplaats in Sint-Anna-
land.
Maandagavond kwam hij in de
commissie gemeentelijke ontwik
keling terug met het voorstel.
Nieuw was zijn voorstel om extra
bomen aan te planten. Weer werd
De gemeente gaat de anderhalf mil
joen gulden uit de verkoop van aan
delen Bouwfonds gebruiken voor
dorpsvernieuwing. Het geld blijft in
eigen beheer en gaat niet naar het
stimuleringsfonds volkshuisvesting.
Maandagavond kreeg het college
van burgemeester en wethouders
daar de steun voor van alle raads
fracties.
De gemeente zou het in dit fonds
kunnen stoppen, maar ziet daar wei
nig voordelen in. De ABN/AMRO
Trt*
4
er wat lacherig op gereageerd. Piet
zou de nestkastjes zelf maar moe
ten timmeren, maar wethouder
W.C. van Kempen zou hem daar
dan wel bij helpen.
Piet vroeg zich ook af waarom de
Engelaarsdijk bij Scherpenisse ont
daan is van bomen. Hij betreurde
het dat de houtopstand' verdwenen
is en er een kale weg is overgeble
ven. Hij wilde weten wat het alge
mene beleid in deze is.
Hem werd erop gewezen dat er ja
ren geleden door de raad een kap
en beplantingsplan is vastgesteld
waarin onder meer de gemeente en
het waterschap hebben bepaald
wanneer welke bomen gerooid
worden en wat er voor in de plaats
komt.
zou er met een renteloze lening ook
aan meebetalen. Het bedrag zou
voor twaalf jaar worden vastgezet,
maar dat levert volgens het college
te weinig rendement op.
Door het in eigen beheer te houden,
kan het volgens wethouder W.C.
van Kempen ook op elk moment
aangewend worden. Het geld kan
gebruikt worden voor het budget
stedelijke vernieuwing.
Het voorstel werd in de commissie
gemeentelijke ontwikkeling una
niem gesteund. E. Frigge-Hogestee-
ger (VVD) reageerde enthousiast.
„Dat geld kunnen we goed gebrui
ken voor een facelift van Tholen. Er
zijn talloze punten waar wat aan ge
daan moet worden."
Advertentie L$»<f.
De skeelertocht die vrijdagavond
voor de tweede maal is gehouden
door het comité Woord en Daad
Tholen heeft 521 gulden opge
bracht. Dat geld is - na aftrek van
kosten - bestemd voor het onder
wijsproject Gambella in Ethiopië.
Er waren 68 deelnemers en dat
waren er aanzienlijk minder dan
vorig jaar toen ruim honderd vol
wassenen en kinderen de skeelers
aantrokken voor een tocht vanaf
de Oesterdam over het fietspad
langs de Oosterschelde.
De tocht was twee weken geleden
uitgesteld vanwege het slechte
weer. Vrijdagavond scheen de zon
en was de temperatuur aangec
naam om te skeeleren. Evenals
vorig jaar waren er weer drie af
standen; routes van vijf en acht
kilometer voor de recreanten en
van 18 kilometer voor wedstrijd
rijders.
In die laatste categorie won Teun
van Dijke uit Tholen in 37 minu
ten, tweede en derde werden Wim
Aarnoudse uit Stavenisse en J.
Bout uit Tholen met 48 minuten.
De meeste deelnemers kozen voor
de vijf kilometer. Ze gingen alleen
of in kleine groepjes van start.
Vooral de helling van de start
naar het begin van het fietspad
bovenop de dijk, blijkt een lastig
stuk. Niet zozeer vanwege het
klimmen, maar door de kleine
steentjes die de ondergrond stroef
maken. Eenmaal op het betonnen
pad, kwam de gang erin en reed
men met de wind op kop richting
Strijenham. Bij de camping De
Striene namen de korte afstand
rijders de Van der Slikkeweg, de
deelnemers op de acht kilometer
reden richting Schelphoek.
Woord en Daad steunt het onder
wijsprogramma voor kinderen in
Gambella, een arme streek in het
zuidwesten van Ethiopië. Veel
kinderen gaan niet naar school.
Geld voor onderwijs is er nauwe
lijks. Woord en Daad steunt op
dit moment 280 kinderen op een
gouvernementsschool door het
schoolgeld, schoolspullen en me
dische zorg te betalen. Ook ou
ders krijgen een kleine ondersteu
ning.
Elke zaterdag is er een bijeen
komst waar de kinderen begelei
ding en bijbelles krijgen. Het is de
bedoeling dat er een christelijke
school gesticht wordt. Het gaat
om een kleuterschool met twee
groepen voor 80 kinderen en een
deel van de basisschool (groepen
1 tot en hiet 4) met 160 leerlingen.
Nog deze zomer kan dit deel van
de school gereed zijn. Later wordt
de' school uitgebreid met nog vier
klassen.
Vanwege het aantal belangstellen
den en de beperkte ruimte in de
Gasthuiskapel waarin Immanuël
haar erediensten normaal gesproken
houdt, werd uitgeweken naar de Ge
reformeerde Ichthuskerk. Enkele
ambtsgenoten waren aanwezig,
evenals vertegenwoordigers van di
verse kerkenraden. Behalve ds. J. de
Goei uit Sint-Maartensdijk waren
ook de Hervormde predikanten J.C.
Klein uit Sint-Philipsland en M.J.
Kommers uit Stavenisse aanwezig.
De eerste schriftlezing was het
tweede hoofdstuk uit het bijbelboek
Ruth. Ruth is daar als weduwe met
haar schoonmoeder Naomi (even
eens weduwe) teruggekeerd uit Mo-
ab en ontmoet de rijke boer Boaz,
een verwant van Naomi's man. Bo
az wordt verliefd op Ruth en laat
haar bij het aren lezen door de
knechten extra graan geven. De
tweede lezing betrof Johannes
17; 1 lb-19, het hogepriesterlijk ge
bed van Jezus. „Ruth is een jonge
weduwe. Maar zeker geen 'lustige
Witwe' zoals men in het land van
Jörg Haider zingt. Ze is kwetsbaar.
En ze komt terug naar Israël samen
met de nog kwetsbaardere Naomi.
Naömi is een naam die eigenlijk
'zeer aangenaam' betekent. Als u in
Israël aan iemand voorgesteld
wordt, dan zegt u 'naïm' en dat be
tekent aangenaam. Net als bij ons
dus eigenlijk", begon ds. Balk zijn
schriftuitlegging. „Ooit was Naömi
zo naïm als Claudia Schiffer of Na
omi Campbell op de Parijse cat
walks. Als ze langskwam, vielen de
luiken uit hun hengsels. Maar nu
niet meer. Ze is zo veranderd dat de
mensen zeggen: Is dat Naömi? En
dan Ruth. Zij is een Moabitische.
Een Moabiet is voor een Israëliet
wat een Albanees is voor een Ser
viër. Maar God denkt er anders
over. Ruth zou als Moabitische in-
trouwen in Israël."
Ruth gaat aren lezen op een akker
van Boaz. Ook nu nog zijn er men
sen die na de oogst resten gaan ver
zamelen op het land. „Boeren zijn
blij met die lezers. Dan heb je bij de
wisseling van teelt veel minder last
van restgewassen. Wij kennen dat
nog van de aardappelen. Elk jaar zijn
ze er weer. De patattenrapers. Hun
auto staat dan op het dammetje. Vaak
een Mercedes met Belgisch kente
ken. Nee, in Ruths tijd was dat heel
anders. Ruth zat niet veel thuis, staat
er. Dat was toen nog een goed teken.
Tijden veranderen zoals u merkt",
merkte Balk op.
De predikant wees de gemeente op
de begroeting van Boaz richting zijn
arbeiders. „De boer begroet de maai
ers op een verheven manier. 'De
Heer zij met u', zegt hij. En de arbei
ders groeten terug: 'De Heer zegene
u'. Tegenwoordig zouden we ver
wachten dat ze er achter zijn rug ach
teraan zouden zeggen: 'Dat de duivel
je hale'Maar dat doen ze niet. Het
zijn de verhoudingen in een correcte
maatschappij."
„Ruth vindt genade in de ogen van
Boaz en er volgt een huwelijk. Daar
uit zal een zoon geboren worden,
Obed. Die is de vader van Isaï die
weer vader is van David en zo gaat
dat door tot aan Lucas 2. Het verhaal
van Ruth is een voorsignaal van
Pinksteren. Want wat klinkt er in
Handelingen? Als het Pinksteren is,
zijn er veel vreemdelingen in Jeruza
lem. Parten, Meden enzovoort. Nor
maal zouden die elkaar misschien
met het zwaard te lijf gaan, maar nu
horen ze allemaal van Gods grote da
den."
Zoals op de liturgie stond aangege
ven, heet de afgelopen zondag offi
cieel 'zondag exaudi'. De zondag
voor Pinksteren. „Wij verwachten de
Geest van God. En dan niet net als
de politie zegt dat ze gereed is voor
het E.K. Daarbij hopen we dan maar
het beste voor de politie. Maar voor
de kerk is dat niet nodig. Het hangt
namelijk niet van ons af, maar God
zoekt ons zelf. Het is als met een
verliefdheid. Eerst ben je zelf ver
liefd, maar dan merk je dat ook een
ander op jou verliefd kan zijn. En dat
is een soort kwadratuur die alles te
boven gaat", hield Balk de gemeente
voor.
Ook op het hogepriesterlijk gebed
ging Balk nog in. „Jezus spreekt er
in het geheim met God voor ons. En
toch is het opgeschreven om in het
geheim van de gemeente te worden
verteld en te werken. Jezus vraagt
hier aan God niet om ons uit de we
reld te halen. Wij moeten in de we
reld zijn, maar niet van de wereld",
aldus Balk die de voorbede van de
Heer vergeleek met de stem van Wil-
helmina over de radio in de Tweede
Wereldoorlog. „De meeste mensen
tijdens de Tweede Wereldoorlog wa
ren lafaards. Toen de Duitsers zeiden
dat ze hun radio's in moesten leve
ren, deden ze dat ook. Maar niet ie
dereen. Sommigen luisterden in een
alkoof naar die stem van Wilhelmi-
na. Dat gaf hen moed. De stem van
Godswege is ook een bemoediging
en Pinksteren is onze bevrijding tot
een nieuw bestaan. Maar een bevrij
ding mét de vreemdelingen. En zijn
wij niet zelf vreemdelingen en bij-
woners op deze aarde. Dat mag ons
stemmen tot dankbaarheid, ruimte en
royaliteit", aldus Balk die hiermee
zijn korte schriftuitleg besloot.
Aan de afscheidsdienst van ds.
C. Balk werkte de Cantorij van
Immanuël mee, onder leiding
van dirigent C. van Dis. Het or
gel werd bespeeld door W.C.
van Kempten. De Cantorij,
maar ook de kinderen van de
kindemevendienst, zongen een
speciaal afscheidslied. De Can
torij zong verder nog een canta-
torium over Psalm 63, lied 350
en een cantatorium over Psalm
145 in wisselzang met de ge
meente. De lezingen waren uit
Ruth 2 en Johannes 17:1 lb-19.
De samenzang was: Psalm 27:
1 en 2; Gezang 407:4; Gezang
302; Gezang 448: 1, 3 en 4 en
Gezang 232.
was zeker niet onomstreden.
Voor zijn kennis geroemd, maar
door zijn moderne, eigenzinnige en
vaak met humor doorspekte preken
aok weer niet overal even geliefd.
6at was ook binnen de ring van
Servormde Gemeenten in Tholen
^o, maakte ds. J. de Goei uit Sint-
Maartensdijk duidelijk. Hij sprak
èalk toe namens die ring en de
(Jlassis. De Goei (naast Balk de eni
ge Thoolse predikant van een Her
vormde Gemeente die niet tot de
Gereformeerde Bond behoort)
Haalde kort de carrière van Balk
^oor het voetlicht. „U bent geboren
op 28 juli 1931. In 1958 werd u
kandidaat en op 3 mei 1959 werd u
4ls predikant verbonden aan de ge
beente te Cadzand, Retranche-
ment, Sint-Anna ter Muiden en
Sluis. Daar bleef u tot 1991 toen u
(Je overstap maakte naar Tholen.
Toen ik die datum 3 mei 1959 las,
schrok ik. Dat betekent dat u vorig
jaar veertig jaar in het ambt was.
IJn noch vanuit de classis, noch
Vanuit de ring is daar enige aan
dacht voor geweest. Een blamage",
aldus De Goei.
,JAls vreemdeling kwam u naar het
Thoolse land. De schriftlezing van
deze middag was aangegeven, maar
tf>ch. Er zit meer in, ook wat u per-
sjoonlijk betreft. U kende Tholen
niet. Al spoedig na uw komst ging
u met emeritaat, maar u bleef wer
ken als bijstand in het pastoraat."
Zijn Sint-Maartensdijkse collega
jjaf aan dat de vergaderingen met
zijn Hervormde mede-predikanten
rfiet altijd gemakkelijk waren. „De
ölassisvergaderingen waren voor u
wat gemakkelijker. Die zijn driem
aal per jaar en daar kon u uw in
breng geven op uw eigen wijze. In
de ring Tholen ging dat wat moei
lijker. De collega's hadden de nei
ging vergaderingen te plannen op
cje dagen dat u er niet was. Maar als
u er was, dan gaf u uw inbreng op
de manier die u eigen is. Met aan
de ene kant de humor door uitspra
ken die ons aan het lachen maak
ten. Aan de andere kant was er de
énorme hoeveelheid parate kennis
cjie u heeft. Die is formidabel en
Wat dat betreft is er geen van ons in
de ring die uws gelijke is. Een
vreemdeling was u, maar u hebt uw
vingerafdrukken achtergelaten op
de vele stukken die u bestudeerde
en raadpleegde en waar u ons soms
wat in hebt laten delen. Een vreem
deling en een dienstknecht van
God. Daar bent u overigens nog
riiet van ontslagen. U neemt wel af
scheid van de gemeente Immanuël,
rpaar u blijft 'verbi divini minister',
dienaar van het Woord. U zult daar
mee bezig blijven."
Al bij zijn intrede bleek dat de op
vattingen van Balk niet altijd
strookten met die van zijn collega
predikanten. Consulent ds. D.A.
Snijder uit Oud-Vossemeer ging
destijds nog even kritisch in op het
feit dat Balk (en overigens ook
prof. dr. K.A. Deurloo die hem be
vestigde) Jezus Christus als 'onze
broeder' betitelde.
G.J. de Klerck, scriba van Imma
nuël, sprak Balk zondag na de
dienst toe namens de kerkenraad.
„Op 23 juni 1991 waren we op de
zelfde plaats bijeen (in de Gerefor
meerde Ichthuskerk, omdat de Gast
huiskapel te klein is - red.). Dat was
het begin van een hechte samen
werking", aldus De Klerck. „U
was het Zeeuwse al gewend, maar
het Zeeuwse van de 'overkant'. En
Zeeland heeft vele eilandjes met
elk hun eigenaardigheden. Dat
merkte u al snel, maar u sprak
spoedig onze taal. Ook de Gast
huiskapel had uw belangstelling. U
ontwierp speciaal voor onze ge
meente een zegel met daarin ver
werkt de beeltenis van Sint Laurens
(de heilige waaraan de kapel oor
spronkelijk was gewijd - red.), het
gebouw zelf en het wapen van de
stad Tholen. Het randschrift luidt:
'sigillum ecclesiae Immanuël', of
wel zegel van de gemeente Imma
nuël. Het is een zegel in de oude
traditie dat velen nu herkennen als
teken van onze gemeente."
De Klerck roemde het pastorale
werk van Balk. „U wist ons te be
reiken op ons eigen gebied. U had
er altijd wel een verhaal bij. Uw
schriftlezingen en preken (die u al
tijd schriftuitlegging noemt) waren
in één woord een ontdekkingstocht.
Als reisleider en 'eye-opener' nam
u ons mee door de Bijbel en leerde
ons oog voor detail te hebben. U
heeft eens gezegd dat een preek is
als een boeket, ze blijft een week
goed", aldus De Klerck die zich
echter diverse boeketten herinnerde
die bij hem in elk geval nog heel
fris staan. „De preek over de tekst
'Ziet hoe God met mensen omgaat'
over Saulus' tocht naar Damascus.
Vanuit het camerastandpunt van de
hagedissen op de rotsen langs de
weg, mochten we het meebeleven.
Ook de uitlegging over 'Uit Oer is
hij getogen, aartsvader Abraham'
was zo'n boeket. U nam ons mee
op een reis die zo beeldend was, dat
we aan het eind als het ware het
woestijnzand nog tussen de tanden
voelden knarsen. Tot slot nog
'Waar God de Heer zijn schreden
zet'. Daarin nam u ons mee op een
treinreis door onze jaartelling. Be
ginnend bij het jaar nul. We deel
den coupés met velen. Van eerste
klasse tot het balkon. En het ver
haal van een passagier die geen gel
dig kaartje had, maar die opkwam
voor de mensen op houten banken
in de derde klasse. En hoe hij uit
eindelijk bij kilometerpaal 33 uit de
trein werd gezet (sommigen zeiden
gegooid)."
De Klerck noemde ds. Balk litur
gisch strak en helder. „Ook over de
liederen wist u altijd meer te vertel
len dan het liedboek aangaf. De sa
menwerking met de kinderneven-
dienst was ontwapenend. En de
cantorij voelde zich menigmaal ge
vleid als u tijdens de repetities bin
nenkwam en zei dat u zich in de
'St. Paul's Cathedral' waande. Na
mens Immanuël dank voor alles
wat u voor en met ons deed. De Al
lerhoogste geve u tijd, ruimte en
Nadat de heer Theuntssen (rechts) ds. Balk namens de hele gemeente had toegesproken, overhandigde hij de predikant een glas-in-lood
uitvoering van het zegel dat Balk voor Immanuël ontwierp.
gezondheid om alles te doen waar u
nog niet aan toe bent gekomen, en
dat is nog heel wat. Om met uw ei
gen woorden af te sluiten: Het ga u
wel, zeer wel." De kinderen van de
kindemevendienst hadden tijdens
de kerkdienst nog een afscheidslied
in petto voor de scheidende predi
kant. Ze overhandigden hem ook
een boek waarin ze met verf alle
maal hun handdruk hadden gezet,
vergezeld van goede wensen en een
pasfoto. „Vingerafdrukken. Nou,
als jullie nog eens op het verkeerde
pad terechtkomen, hebben we die
alvast. Dan hoeven we niet ver te
zoeken", reageerde Balk met de
voor hem typische kwinkslag.
Na de kerkdienst waarin de Canto
rij diverse liederen ten gehore
bracht, gingen de genodigden en
gemeenteleden naar de Gasthuiska
pel waar nóg enkele toespraakjes
volgden. Als eerste kreeg ouder
ling-kerkvoogd A. van Westen het
woord. „U kwam iedere week van
ver naar ons mooie eiland (Balk
hield gijn huis in Zeeuws-Vlaande
ren aan)", begon Van Westen. „We
kunnen wel zeggen dat er geen
preek is geweest waar we niets van
mee konden nemen. U hebt ons zo
doende veel meegeven. Leeftocht
voor onderweg. Daarom bieden wij
u nu een bedrag aan waarmee u het
Kanaal kunt oversteken in plaats
van de Schelde. Want het is altijd al
uw wens geweest om eens naar En
geland te gaan."
Van C. Theunissen kreeg Balk een
cadeau namens de hele gemeente.
„Vier maanden geleden is er voor
een kerkdienst gevraagd of er men
sen waren die in een cadeaucom
missie wilden zitten. Die groep is
er uiteindelijk gekomen, maar toen
zaten we met de vraag: Wat geef je
een man als ds. Balk voor cadeau?
We vroegen de gemeenteleden om
een kleine bijdrage, maar daar
kwam zoveel uit, dat we nog geld
overhielden", aldus Theunissen die
de predikant het door hem zelf ont
worpen zegel van Immanuël in
glas-in-lood aanbood. Balk was er
zichtbaar erg door verrast.
Van de kindemevendienst (Balk
werd deze dag herhaaldelijk als
grote kindervriend bestempeld)
kreeg de scheidende prediker een
aquarel van de tuin van de Gast
huiskapel met daarop ook de con
sistorie, ofwel de 'artiesteningang'
zoals Balk het zelf noemde.
Een gevouwen vliegtuigje was het
cadeau van de catechesegroep. Aan
het vliegtuigje (dat iedere jongere
wel eens van Balk heeft gekregen)
hingen wolkjes met daarop goede
wensen. De dominee kon het weer
niet laten en grapte hierover: „Als
dit honderd jaar geleden was ge
beurd, zou ik hebben gezegd: Nu
heb ik ene wolk der getuigen om
mij heen."
Tot slot sprak G. Ouwersloot na
mens de kerkenraad nog een
woordje. „U zei wel eens dat van
het werk in de kerkenraad nog
nooit iemand minder is geworden.
Wij hebben dan ook veel van u ge
leerd. Onder uw leiding werden
standpunten bepaald in theologi
sche, maar ook maatschappelijke
kwesties. Uw analyses van de soap
series 'Goede tijden, slechte tijden'
en 'The Bold en the beautiful' zul
len ons altijd bijblijven. U raadde
ons aan die programma's op de
voet te volgen. Maar ik begrijp nog
niet wat we van uw vergadertech
niek kunnen leren. Op de kerken
raadsvergaderingen werd er op één
of andere manier nooit gestemd,
terwijl er op een gegeven moment
toch een kennelijk genomen besluit
lag. Dat werd dan weer teruggeno
men, nog eens overwogen en uit
eindelijk werd het dan meegeno
men naar het moderamen", zei
Ouwersloot. „Het heeft denk ik te
maken met de tactieken van de
Spaanse veldheer Parma. Die ging
nooit rechtstreeks op zijn doel af,
maar isoleerde zijn vijand eerst."
Ouwersloot memoreerde dat in de
tijd van Parma er een fort in Taiwan
was, genaamd Zeelandica. „Een
klein stukje christelijke beschaving
in een ver land. Ook u moet zich
wel eens zo gevoeld hebben, een
ver vooruitgeschoven post in Zee
land. Soms bijna geïsoleerd. Het is
het isolement van de eenmanspost
van predikant in een gemeente.
Maar ook het isolement van de
christelijke kerk. We hebben van u
geleerd een lichte verwarring te
verdragen en staande te blijven",
aldus Ouwersloot die Balk namens
de kerkenraad de 'Dagregisters van
Taiwan' overhandigde. Het is een
verslag van de gebeurtenissen in
het bewuste fort Zeelandica.
Ds. Balk - die eigenlijk het liefst niet
zoveel ophef had gemaakt van zijn
afscheid - was toch wat verlegen met
de cadeaus en naar eigen zeggen wat
'duizelig'. Toch sprak hij het geïm
proviseerde dankwoord weer op zijn
eigen manier uit. „Als de gemeente
de film is die van het boek is ge
maakt, dan ben ik onder de indruk,
ondanks de neiging die ik altijd heb
om te zeggen: het boek is beter", al
dus Balk die Ouwersloot bedankte
voor het doorgronden van zijn chao
tische geest. „Maar ja, u bent psy
choloog, dus dat is niet zo moeilijk.
Inderdaad is het mijn grootste pro
bleem hier op aarde, mijn chaotische
geest." De predikant wist echter ook
wel dat het niet altijd koek en ei is
geweest. „We hebben ook veel con
flicten gehad over hoe we verder
moesten. Ik zal u eerlijk zeggen dat
toen ik hier binnenkwam, dacht ik
net als Jacob met Rachel getrouwd te
zijn. Jacob kwam er na een nacht al
achter dat het Lea was, maar bij mij
heeft dat twee jaar geduurd. Eerst
Rachel, maar later toch een beetje
Lea. En toen herinnerde ik me wat er
stond geschreven: Gij zult nog zeven
jaren dienen om deze. Maar daarbij
moet ik opmerken dat er ook stond:
Maar zij waren als enkele dagen,
omdat hij haar liefhad."
Balk houdt voorlopig zijn huis in
Tholen nog aan, maar gaat zich in
derdaad wijden aan zaken waarvoor
hij tot dusver geen tijd heeft gehad.
Wellicht het schrijven van een boek.
De gemeente legt er zich bij neer dat in de milieuvergunning geen extra
bodemonderzoek geëist kan worden bij het bouwen van grote varkens
stallen. Overbodig omdat voor de bouwvergunning al een onderzoek
plaatsvindt, vinden de varkensboeren. Nodig om vast te stellen of de
bodem verontreinigd is en wie daarvoor aansprakelijk gesteld kan wor
den, was tot nu toe het argument van de gemeente voor de Raad van
State. Want zover laten de varkensboeren het komen.
Ook namens A.P.J. Geluk, die een
stal voor 5769 varkens wil bouwen
aan de Matheusweg te Sint-Maar
tensdijk, maakte mr. J. van Gronin
gen bezwaar tegen het betreffende
voorschrift in de milieuvergunning.
Maar op de zitting bij de Raad van
State achtte hij het niet nodig er nog
maals op in te gaan. Ook de gemeen
te Tholen liet dat na. Tien keer eerder
in de afgelopen vijf maanden was dit
punt tijdens zittingen onderwerp van
gesprek en de teneur ervan was dui
delijk, hoewel er nog geen uitspraak
ligt, zei ambtenaar G.J. Hertogs-v.d.
Gouwe. „Zo duidelijk, dat ik in deze
zaak geen aanleiding zie om de ge
wraakte bodemonderzoekvoorschrif
ten thans nog te vuur en te zwaard te
verdedigen." Van Groningen gaat er-
vanuit dat hij in het gelijk wordt ge
steld - hij heeft gevraagd de vergun
ning in stand te laten met uitzon
dering van de bepalingen omtrent het
bodemonderzoek - en dat de gemeen
te aan zijn cliënten de proceskosten
zal moeten vergoeden.
A. Pot daarentegen wil juist dat de
vergunning wordt vernietigd. Na
mens hem voerde J. Mieras diverse
argumenten aan. Ze hadden betrek
king op schade aan bloemdijken,
stankoverlast, geluidhinder, verkeers
veiligheid, schade voor de bodem
door rondpompen van koelwatef en
beperking van de eigen mogelijkhe
den, Mevrouw Hertogs weerlegde de
meeste bezwaren namens de ge-
mècnte. In twee gevallen onder
schreef ze de mening van de adviseur
in het ambtsbericht voor de Raad van
State. Namelijk dat aanvullende
voorschriften voor de opslag van brij
voeders nodig kunnen zijn. En dat
toetsing van de stankoverlast aan de
jongste richtlijn zou leiden tot een
hogere bescherming voor woningen
in de omgeving. Bezwaren van Pot
ten aanzien van bloemdijken en een
deel van de geluidhinder moeten vol
gens de gemeente ongegrond worden
verklaard omdat ze eerder in de pro
cedure niet zijn aangevoerd. Volgens
Van Groningen zijn de bezwaren van
Pot ten aanzien van stankhinder te
vaag geformuleerd, zodat alleen met
zijn eigen belang rekening gehouden
dient te worden en dan is er op dit
punt geen probleem. Dat de agrariër
zegt belemmerd te worden omdat hij
geen sla kan telen zonder schade
door de ammoniakuitstoot van de ge-
plande varkensstal, wijzen zowel Van
Groningen als de gemeente van de
hand. „Er ligt daar nu geen akker met
sla. Bovendien is alle omliggende
grond van mijn cliënt Geluk", aldus
de raadsman. Ook mevr. Hertogs
wees erop dat in een straal van 500
meter nu geen sla wordt geteeld.
Het valt Van Groningen overigens op
dat de gemeente haar positie niet
kent. „Ze verdedigt bij de Raad van
State haar eigen besluit, namelijk het
afgeven van een vergunning. Maar
wanneer ik dan die vergunning in
stand wil laten, word ik op bepaalde
punten aangevallen. Zo lijkt het erop
dat de gemeente eigenlijk niets liever
wil dan de vergunning onderuit te ha-
(en die ze zelf heeft verleend."
Bij de start moesten de skeelerrijders meteen een lastige helling nemen om bij het fietspad te komen
