Tien jaar
Met man en macht werd de
bres in de Slaakdam gedicht
RPF/GPV voortaan in
de staten Christenunie
Constructie onroerend
goed zeer aantrekkelijk
zorgeloos douchen!
De laatste oorlogmaanden op een Zeeuws eiland
Donderdag 11 mei 2000
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
15
Jaarlijks herdenken we het einde van de Tweede
Wereldoorlog en onze bevrijding van de Duitse
bezetting. Het is alweer 55 jaar geleden dat dat
plaatsvond, doch ondanks deze toch wel lange
periode zijn een aantal zaken opeens weer actu
eel. Zo bieden staatshoofden en regeringslei
ders excuses aan voor onrechtmatige daden die
in een bepaald land of tegenover bepaalde
groepen burgers zouden zijn gepleegd, is er een
regeling getroffen voor de vergoeding van verd
wenen Joodse tegoeden, is er sprake van scha
devergoeding voor de gedwongen in Duitsland
tewerkgestelde mannen en claimen bepaalde
groepen nog steeds sympathie of een monu
ment voor wat hen in 1940-1945 is overkomen.
door J. Kempeneers
Schepen beschoten
Kiemschuur Klompe
Slijtlagen op 13
km polderwegen
Waterschap verkoopt kantoor met boekverlies
Voor 15,5 miljoen gulden
heeft het waterschap
Zeeuwse Eilanden het gro
te kantorencomplex aan de
Piet Heinstraat in Goes
verkocht. Hoewel daarop
een boekverlies van 2 mil
joen gulden wordt geleden,
heerste er onlangs tijdens
de algemene vergadering
toch grote tevredenheid
over deze transactie. Het
waterschap, dat bij het NS-
station in Middelburg een
nieuw hoofdkantoor gaat
bouwen, kan het pand in
Goes blijven huren voor
1.350.000 gulden.
Sluis dichtgedraaid
Bres in Slaakdam
Politiek
onbetrouwbaar
Er had zich nog een Oostenrij
ker gevoegd bij de zeven ge
vangen militairen (die vanaf 20
september in het huis van de
weduwe Kunst aan de School
straat ondergebracht waren)
en dat klikte niet. De zeven ble
ken overigens twee Duitsers,
één Joegoslaaf en vier Polen
te zijn. De Oostenrijker werd
bij Kees Neele (van de Sjap) af
geleverd en de overige gevan
genen werden in de late avond
van 27 september via de Hoge-
weg naar de Noordweg in An
na Jacobapoider gebracht om
te worden gehuisvest in een
arbeiderswoning van landbou
wer J. Klompe. Ze werden be
geleid door Piet Allewijn en
Lauw Beurkens. Lauw was al
wat vooruit gegaan en kwam
tot de ontdekking dat Heintje
Geelhoed van 'Hof Kramers
polder' buiten stond. Hem
werd gevraagd zich te verwij
deren, maar wat men ook
deed en ondernam om hem
naar binnen te krijgen, hij bleef
tegen de paal staan. Zelfs een
schot in de lucht kon Heintje
niet tot andere gedachten
brengen. Tenslotte zei hij te
gen één van de Duitsers: „Ga
maar gerust slapen, ik zal niks
zeggen." Verder konden de ge
vangenen met hun begelei
ders ongehinderd het huisje
van Klompe bereiken.
Toen op 2 oktober 1944 voor
het Karreveld twee schepen
met meel en levensmiddelen
werden beschoten, was Piet
juist bij Van Gastel in de 'Nieu
we Polder', schreef Alie in zijn
dagboek. (Blijkbaar werden
daar nogal wat 'inlichtingen'
uitgewisseld, want in juli 1999
werd het 50-jarig huwelijk tus
sen de vroegere O.D.-com
mandant Piet Allewijn en
dochter Willy van Gastel ge
vierd!) De dag daarop kwamen
Rinus van Dijke en Jo Verlinde
vertellen dat ze een Hollands
geweer met vijf patronen van
het gezonken schip hadden ge
haald, Het werd door Piet Alle
wijn opgehaald en opgebor
gen.
De gevangen genomen militai
ren werden nog steeds vanuit
Sint-Philipsland van eten en
drinken voorzien. Toen de
mannen die dat deden op 6 ok
tober bij Van der Moere
(Noordhoeve) reden, werd ter
hoogte van de Noordweg een
schip beschoten door wel 16
jagers. Het bleek een Duits Ro-
de-Kruisschip te zijn. Alie
schreef in het dagboek: 'Toen
ze bij Klompe op de dijk ston
den, kwam het nog aanvaren,
maar het stond in brand. Even
daarna is het op die plaats aan
de grond gezet'. Vervolgens:
'Vijf matrozen van een marine
schip hebben nog stil gestaan
voor het huis waarin de gevan
gen Duitsers zaten'.
Op 7 oktober hielpen na het
fourageren van de gevange
nen de O.D.'ers bij de schip
pers Piet Aarnoudse en Jo den
Braber nog om een dode van
het gezonken Duitse Rode-
Kruisschip te halen. Het was
de 35-jarige J.l. Massee uit
Goes. Tijdens het begraven
van deze persoon in Sint-Phi-
lipsland deed zich op de be
graafplaats nog een incident
voor. Juist had een zekere heer
Van Leeuwen bij het graf van
Massee gesproken, toen huis
arts J. de Groot de begraaf
plaats op kwam. Hij vroeg of
het lijk wel was geschouwd. Er
werd ontkennend geantwoord,
waarop dokter De Groot ver
langde dat de kist werd geo
pend. Alle belangstellenden
werden van de begraafplaats
verwijderd, waarop een twist
gesprek met scheldwoorden
tussen Van Leeuwen en dokter
De Groot volgde. Een begrafe
nis, die dus niet al te stichtelijk
verliep!
Op zondag 8 oktober preekte
om half vijf Ds. Batelaan uit
Jozua 3:9-einde. Psalm 66 vers
3 werd tijdens die predikatie
staande gezongen. Dagelijks
werden de berichten bij Piet
van Leun via de Engelse zen
der nauwlettend gevolgd; op
enkele incidentjes na bleef het
op Sint-Philipsland vrij rustig.
Op woensdag 11 oktober
schreef Alie in zijn dagboek:
De sluis, met sluiskreek, aan de Zuiddijk die door de O.D.
werd dichtgedraaid zodat inundatie van de Oude Polder
werd voorkomen.
Aannemer Van Dijck Petit gaat in op
dracht van het waterschap Zeeuwse
Eilanden zo'n 13 km polderwegen op
Tholen van nieuwe slijtlagen voor
zien. Het grootste karwei betreft 2343
meter Langeweg bij Oud-Vossemeer,
aansluitend op het industrieterrein
Welgelegen, gevolgd door 2001 m
Leguitsedijk, 1597 m Zoetwaterweg
bij Sint-Annaland, 1348 m Turkse-
weg, 1283 m Kleine Dijk, 1267 m
Kruisweg, 1075 m Wiebesweg, 612
m Zuidweg bij Anna Jacobapoider,
363 m opritten van de Broeksedijk,
602 m Gankelweg, 455 m Bruijnzeel-
dreef, 294 m Oude Bakenweg en 217
m Leguitsedreef. De oppervlakte be
draagt totaal bijna 49.000 m2. Daarin
zitten ook 1020 m2 Westhavendam
bij Stavenisse en dijkovergangen van
de Eerstedijk, Gemaal weg en de
Muijepolder. Het opfrissen van weg
markeringen gebeurt op de Plaatweg,
Vierdedijk, Oude Sint-Annalands-
weg, Smaalzijweg, Oudelandseweg,
Veerdijkseweg, Krokke- en Bitter-
hoekseweg bij Scherpenisse, Stoof-
weg en Zoetwaterweg bij Sint-Anna
land, Anna Vosdijk, Oudelandsedijk,
Langeweg, Bram Groenewegeweg,
Paasdijkweg en 200 meter gele stre
pen bij Gorishoek.
Toe aan een Hoog Rendement-ketel? Vraag naar het Nefit Warmte
Garantie Plan. Nu met kans op één jaar gratis stoken! Bel 0570 - 67 85 00
voor de actievoerende Nefit dealer bij u in de buurt. NEFIT''*'1
Advertentie I.M.
De fractie van RPF en GPV in
provinciale staten van Zeeland
gaat sinds 28 april door het leven
onder de naam ChristenUnie. In
mei of juni zal, naar verwachting,
de fractie in de Thoolse gemeente
raad dit voorbeeld volgen.
„Dat kan omdat we hier een raads
fractie van RPF/GPV hebben", zegt
fractievoorzitter P. van Belzen. „We
zijn er volop mee bezig en hopen
het in mei of juni rond te krijgen. In
ieder geval vóór de nieuwe gemeen-
tegids verschijnt, zodat daarin alles
goed vermeld kan worden." Drs.
A.L. Piet completeert de Thoolse
raadsfractie.
De landelijke vergaderingen van het
GPV en de RPF besloten in januari
om te komen tot een unie van poli
tieke partijen onder de naam Chris
tenUnie. Alle extern gerichte poli
tieke activiteiten zullen daarin
zoveel mogelijk worden samenge
bracht. Raads- en statenfracties
waarin beide politieke partijen al
samenwerken, mogen de nieuwe
naam voeren na goedkeuring van
haar partijorganen.
„In het Zeeuwse blijven beide par
tijbesturen nog afzonderlijk be
staan", zegt Van Belzen, die voor
zitter is van RPF Zeeland. „We
vergaderen al jaren samen én ook
apart." In de praktische politiek
werken RPF en GPV in Zeeland
nauw samen en sinds 1982 vormen
ze één fractie in provinciale staten.
Politiek, maar ook qua uitgangs
punten en cultuur groeiden beide
partijen steeds meer naar elkaar toe
en dat resulteerde in de unie.
„We zijn er blij mee", aldus voor
zitter J.J. van Ginkel van de staten
fractie in een verklaring. „De ge
zichten erachter veranderen nu niet,
de politiek kan mee veranderen met
de behoeften van de maatschappij.
Maar de grond daarvoor blijft de
zelfde; de boodschap van de Bijbel
als norm voor het dagelijks leven én
voor het bestuurlijk bezig zijn. Tot
eer van God en gericht op het wel
zijn van de medemensen."
Naast Van Ginkel bestaat de fractie
van de ChristenUnie uit J.J. van
Oosten en oud-Tholenaar politie
man D.P. Visser.
Het financieel adviesbureau Heijloo
Molkenboer heeft samen met Kie-
wiet Schulting makelaars een con
structie bedacht, waarbij een b.v. uit
beleggingsoogpunt het kantoor koopt.
In de vorm van een maatschap onroe
rend goed (mavago) worden beleg
gers aangetrokken om via participa
ties gedurende zeven jaar rendement
te behalen. De b.v. heeft daarnaast
ook nog een geldlening nodig en die
verstrekt het waterschap zelf: 11,95
miljoen gulden tegen een rente van
5,6%. Tegen dit percentage kan het
waterschap zelf geld lenen. De loop
tijd is zeven jaar en jaarlijks wordt er
drie ton afgelost. Als eerste en enige
hypotheeknemer heeft het waterschap
zekerheid. Het risico ligt in feite al
leen bij de 20 participanten,, die elk
250.000 gulden betalen. Eerder was
er sprake van 42 participanten die 125
mille per persoon inzetten. Het water
schap heeft over zeven jaar een res
tantvordering op de b.v. van 9,85 mil
joen gulden (11,95 miljoen minus
zeven keer de aflossing van drie ton)
met daarbij als onderpand het kan
toorgebouw. De accountant van het
waterschap heeft geen bedenkingen
geuit tegen deze constructie, waar
voor overigens goedkeuring van de
Nederlandsche Bank is vereist.
Zeeuwse Eilanden blijft het pand hu
ren totdat de nieuwbouw in Middel
burg klaar is. De huur wordt voor vijf
jaar vastgelegd, maar met het recht op
vervroegde opzegging. Daarvoor
moet wel een opzegperiode van twee
jaar in acht genomen worden met als
eerste datum 31 december 2001. Fei
telijk vertrekt het waterschap dan 31
december 2003. De huur wordt
geïndexeerd.
De commissies algemene bestuurlijke
zaken en middelen waren unaniem
met het dagelijks bestuur van mening,
dat het om een 'zeer aantrekkelijk
aanbod' voor het waterschap ging.
Aan de ene kant is het budgetneutraal:
Zeeuwse Eilanden is geen cent meer
kwijt dan wanneer het kantoor nog tot
en met 2003 in eigendom zou worden
behouden. De huidige jaarlast is 1,9
miljoen: 1,5 miljoen kapitaallasten, 3
ton groot onderhoud en 1 ton vaste
lasten. De huursom is ƒ1.350.000,- en
daarbij komt nog 550 mille, het over
vier jaar uitgesmeerde boekverlies
van 2 miljoen gulden. Aan de andere
kant heeft het waterschap de nodige
flexibiliteit met betrekking 'tot de
huurperiode.
Hoofdingeland mevr. J. Wisse-Franc-
ke uit Meliskerke zei benieuwd te
zijn, wat er met de 3,5 miljoen gulden
gaat gebeuren die het waterschap aan
deze transactie volgens haar over
houdt. Gezworene J. Hoekman legde
uit, dat het zo niet in elkaar zat. „Het
is ook een beetje lastige materie." Hij
wees er nog op, dat het boekverlies
van 2 miljoen gulden opgevangen
wordt door de lage huur die het wa
terschap aan de beleggings b.v. moet
betalen, al is dat dan een fors bedrag
met 1.350.000 gulden. Maar daarvoor
heeft Zeeuwse Eilanden ook een
enorm kantorencomplex.
Er was nóg een onroerend-goedtrans-
actie in de algemene vergadering van
het waterschap, maar dat ging om
slechts 225.000 gulden. De vrijstaan
de dienstwoning bij het gemaal in
Ouwerkerk werd verkocht aan huur
der L.L. van de Velde. Via een ket-
tingbeding is er de voorwaarde aan
verbonden dat hij, of toekomstige be
woners, nooit mogen klagen over
hinder van het gemaal. De Sint-An-
nalandse hoofdingeland M.A. van
Beek had in de commissie middelen
gewezen op schadeclaims in de toe
komst. Dergelijke situaties zullen
weinig meer voorkomen, want er zijn
bijna geen te verkopen dienstwonin
gen meer, zei dijkgraaf W.A. Gosse-
laar.
Sint-Philipslandse verzetsstrijders verstrekken inlichtingen aan de gearriveerde Canadese bevrijders. W.A. Ogilvie van
het Lake Superior Regiment maakte er destijds een tekening van.
'Vandaag was het kerk, biddag
voor de nood der tijden, van
morgen Ds. Spoelstra, van
middag Ds. Batelaan, ver
schrikkelijk druk. Piet kon geen
van beide diensten bijwonen'.
De volgende dag bleek waar
mee de O.D.'ers Allewijn en
Beurkens druk in de weer wa
ren geweest, namelijk met en
kele Duitsers, waaronder een
Feldwebel. Veel verzet boden
ze niet, maar ze moesten ont
wapend worden. Het leverde
ook nog een Belgische fiets
op, die de Feldwebel bij Van
Gastel had achtergelaten. In de
voormiddag zijn we die op
gaan halen, tekende Alie op.
Op hetzelfde moment deed
een aantal jagers een aanval
op een boot in het Zijpe.
Een aantal rustige dagen volg
de. Zondag 15 oktober was er
om half tien leesdienst en om
drie uur ds. Van den Brink uit
Steenbergen. 'Deze heeft mooi
gepreekt', staat er in het dag
boek. Na de kerkdienst was er
weer werk aan de winkel. Een
ordonnans uit Steenbergen
(een broer van Koos Veraart),
kwam bij Piet Allewijn vragen
of de Sint-Philipslandse O.D.
plaats had voor zes Armeniërs,
twee Duitsers en drie Holland
se NSB-meiden. Voor bewa
king en voeding zou worden
gezorgd. Aanvankelijk ging de
plaatsing van de gevangenen
niet door, maar op 20 oktober
was er een hernieuwd verzoek.
Er kwam een groep van twin
tig personen, waaronder ook
de eerder genoemde vrouwen.
In de namiddag werd de poot-
aardappelbewaarplaats (kiem
schuur) bij Klompe in orde ge
bracht voor behuizing.
Op zondag 22 oktober was het
rustig. Alie tekent op: '22 okto
ber: Vanmorgen komt een
sleepboot met 30 Duitsers op
het slik bij Karreveld vast te zit
ten tussen de Eerste hoek en
Adriaan van Dijke. 's Middags
preekte Ds. Batelaan'. De dag
daarop kwam er iemand van
de O.D. uit Steenbergen met
een bakfiets vol levensmidde
len, bestemd voor de gevange
nen in de poterbewaarplaats.
Hij werd door de Sint-Philips
landse O.D.'ers begeleid naar
Anna Jacobapoider. De verzor
ging van deze groep werd
daarna vanuit Steenbergen ge
regeld en dit liep, met enige
bemiddeling van de Flupland-
se O.D., goed.
Op 26 oktober kwam het be
richt dat Sint-Philipsland on
der water moest. Het ging ei
genlijk om de Oude Polder,
omdat alleen deze polder nog
niet was geïnundeerd, 's
Avonds was er een bespreking
van de O.D. bij 'Kees van de
Sjap'. De inundatie van dit
laatste droge stukje Sint-Phi
lipsland was blijkbaar niet
meer tegen te houden. De
sluis moest open en terwijl de
Luijsterkreek al buiten haar oe
vers trad, ging de mannelijke
bevolking van Sint-Philipsland
aan de slag om een 'kae', van
af de Zuiddijk kort bij Bouwlust
tot de Oostdijk net voorbij Bui-
tenlust, op te werpen. Direct
na het inundatiebevel werd
hiermee begonnen. Ook op
zondag 29 oktober werd er de
gehele dag aan gewerkt. De
Oud Geref. predikant ds. W.H.
Blaak gaf zijn leden de gele
genheid orr) daar aanwezig te
zijn en hij preekte die zondag
niet zoals gewoonlijk drie keer,
maar tweemaal. Tot 30 oktpber
werd aan deze kade gewerkt.
Ook de boerderijen werden be
schermd door het opwerpen
van kleidammen.
In Sint-Philipsland werd het
onrustig en verward. Kort bij
de Tweede weg in de Prins
Hendrikpolder werd op dezelf
de namiddag door de Duitsers
de Slaakdam opgeblazen, 's
Avonds werden op de Oostdijk
door de O.D. nog twee Duitse
soldaten gevangen genomen,
ontwapend en in de kiem
schuur van Klompe onder be
waking ondergebracht.
In de namiddag van 31 oktober
kvyam Adriaan van Dijke jr. en
even later ook Piet Boudeling
bij O.D.-commandant Allewijn
om het dichtdraaien van de
sluis aan de Zuiddijk te bespre
ken. Zij wisten niet dat Jo Ver
linde, Rinus van Dijke en een
onderduiker, Johan de Ron, al
plannen hadden om dat te
doen. Jo Verlinde had daartoe
de slinger van de slijpmachine
uit zijn vaders smidse meege
nomen. Ondanks hun inspan
ningen lukte het ze niet om de
sluis dicht te draaien en terwijl
ze bezig waren, werden ze bo
vendien nog gestoord (Eén
van hen was er vast van over
tuigd dat een Duitser zijn
hoofd boven de dijk stak. Als
hazen sloegen ze op de vlucht
en kropen achter een haag bij
een arbeiderswoning van
boerderij de Zwarte Schouw.
Toen ze later sluipende langs
de slootkant terugkeerden,
bleek het Rinus' broer Adriaan
geweest te zijn die over de dijk
had gekeken).
Johannes Reinhout, die sinds
19 oktober wegens beschietin
gen in zijn woonplaats Huijber-
gen weer op Sint-Philipsland
was, ging met Piet Allewijn,
Lauw Beurkens en Adriaan
van Dijke jr. nog dezelfde
avond naar de sluis. De zwen
gel van de sluis had de O.D. te
voren al weggehaald. Terwijl
ze bij sluiswachter J. Wolse
binnen waren, kwamen er
twee personen op de fiets
voorbij en even later met de
fiets aan de hand terug. Toen
de de O.D.'ers hen in het Duits
waarschuwden en enkele ke
ren in de lucht schoten, maak
ten ze zich uit de voeten. Later
bleek dat één van hen Adriaan
van Ko de Braber was. De sluis
werd dichtgedraaid en voor de
veiligheid werd sluiswachter
Wolse met zijn vrouw en hun
evacués per schip naar het al
bevrijde Sint-Annaland geëva
cueerd. De sluis werd toen
door de O.D. bezet.
Ook de Sint-Philipslandse
schippers werd door de onder
grondse aangeraden om zich
richting Sint-Annaland te be
geven. Hieraan werd gevolg
gegeven en de gehele vloot
verliet gezamenlijk de thuisha
ven. Op de eerste november
dag kwam er nog een zestigtal
Duitsers op Sint-Philipsland.
Met ambtenaar Anker bespra
ken de O.D.'ers wat ze hier
mee aan moesten, maar eer
tot actie kon worden overge
gaan, waren de Duiters alweer
vertrokken.
Johannes Reinhout en Jo
Schot gingen op 1 november
via Tholen (per boot) naar Ber
gen op Zoom en zij brachten
op de terugweg uit Steenber
gen nog bewaking voor de Ar-
menen mee. Tevens hadden ze
een aantal handgranaten, een
automatisch pistool en de eer
ste Engelse sigaretten bij zich.
Piet Allewijn lag die avond am
per op bed toen Lauw Beur
kens kwam zeggen dat de
krijgsgevangenen uit Anna Ja
cobapoider weg moesten. Kort
daarop gingen ze samen met
Kees van de Velde (politie).
Marien Noorthoek, Kommer
Verwijs, Johannes Reinhout,
Jo Schot en Alie Allewijn naar
de Noordweg. Vervolgens gin
gen ze met de gevangenen, de
NSB-meiden en de bewakers
via de zeedijk naar de Zuid
westhoek, vanwaar ze bij
maanlicht in roeiboten werden
overgezet naar Sint-Annaland.
's Avonds om 9 uur kwamen
de eerste Engelse granaten
dicht bij het dorp neer, maar
schade werd niet aangericht.
Het werd steeds spannender.
De bevrijders kwamen nader
bij, maar toch doken nog
steeds hier en daar bezetters
op. Zo liepen op 3 november
nog drie Duitse soldaten met
de revolver in de hand door
het dorp, vragend naar terro
risten. Dezelfde avond ging de
leiding van het verzet - Piet Al
lewijn, Lauw Beurkens en Jo
hannes Reinhout - via Tholen
naar de Canadese comman
dant in Moerstraten; zij kwa
men die nacht niet thuis. De
andere morgen, dus op 4 no
vember, bereikten Sint-Philips
land berichten dat de Canade
zen al in Steenbergen waren.
Met man en macht werd daar
om gewerkt om de bres in de
Slaakdam te dichtën. Dat lukte
en toen om circa 5 uur de Ca
nadezen met de gevechtswa
gens van The Lake Superior
Regement onder luitenant
Henderson kwamen aanrijden,
konden ze regelrecht doortuf-
fen met een heleboel Sint-Phi-
lipslanders erop als meerij
ders. Twee gidsen, Jan de
Vries en Kees van Nieuwen-
huizen met armbanden van
'Guide', begeleidden de Cana
dezen zegevierend over de
Oostdijk. De leiding van de
verzetsgroep had tot haar spijt
Sint-Philipsland nog niet be
reikt toen de Canadezen het
dorp inkwamen. Een dag later
volgden de zware tanks, die
oprukten naar de veerhaven
Anna Jacobapoider waar van
daan zij Zijpe beschoten.
Op 6 november tekent Alie Al
lewijn op: 'Kees Boet (den Bra
ber), Johannes van der Vliet
en Kees Schot gaan met twee
schepen Canadezen een lan
ding doen op Schouwen. Niets
meer te zien. Van voormiddag
doet een tweemotorig vlieg
tuig een aanval op burgers,
vier worden er naar het hospi
taal gebracht'. Mogelijk kwam
bij deze beschieting de 67-jari-
ge Lieven Cornelisse, die bij de
familie Sorber was geëva
cueerd, om het leven.
De bevrijding van Sint-Philips
land was nu een feit, maar het
gevaar was niet geweken. Het
zou nog een half jaar duren
voordat het overige deel van
Nederland van het Duitse juk
werd bevrijd. Sint-Philipsland
lag daardoor van november
tot mei aan de frontlinie. Be
schietingen en het gevaar van
de neerkomende V-1's maak
ten deze periode voor onze
streek tot de gevaarlijkste in de
gehele oorlog. (In tegenstel
ling tot het buureiland Tholen
vielen bij het Fluplandse ver
zet, ondanks de gevaarlijke si
tuaties waarin men zich soms
begaf, gelukkig geen slacht
offers. Uiteraard gaan onze ge
dachten jaarlijks in de eerste
week van mei weer uit naar de
slachtoffers die in de Tweede
Wereldoorlog vielen, en dan
met name die in ons eiland
waarvan de kinderen nog in le
ven zijn).
Zoals reeds eerder vermeld,
was burgemeester H.P. Kleppe
sinds 25 juli ondergedoken. De
beide wethouders, L. J. van
Nieuwenhuijzen (loco) en P.J.
de Ruijter, werden als politiek
onbetrouwbaar geschorst. Di
rect na de bevrijding werd
W.C. van Nieuwenhuijzen door
de O.D.-commandant P. Alle
wijn als waarnemend burge
meester geïnstalleerd. Hij
bleef deze functie vervullen tot
1 mei 1945, toen waarnemend
burgemeester H.D. Trimpe
werd aangesteld. Een aantal
leden van de verzetsgroep
sloot zich aan bij de Stoottoe-
pen, een onderdeel van het
nieuwe Nederlandse leger
waërin aanvankelijk uitsluitend
verzetsmensen werden opge
nomen.
Sint-Philipsland was nu geluk
kig bevrijd, maar teleurstel
lend was dat onder de bevol
king onderling nog een aantal
problemen bleek te bestaan.
Een commissie werd opge
richt om de zogenaamde poli
tiek onbetrouwbare inwoners
te lokaliseren. Het aantal NSB-
stemmers was in 1937 te Sint-
Philipsland met 11 vrijwel te
verwaarlozen. De SGP daar
entegen vertegenwoordigde
met 532 stemmen een zeer
groot deel van de bevolking,
doch ook deze partij werd er
op aangekeken dat haar leden
de bezetting door Duitsland
lijdelijk hadden aangezien en
ondergaan. In het boek Zee
land 1940-1945 deel 2 door
Gijs van der Ham wordt in dit
verband gesproken over de
houding van de 'zwartekou-
senkerken' (In de Oud Geref.
Gemeente was het lange tijd
gewoonte dat de voorzanger
het eerste vers naar eigen
keuze mocht opgeven. Dinge-
man Verwijs - Diengemantje -
destijds voorlezer en voorzan
ger, gaf nadat er op 10 sep
tember 1942 een bommen
werper bij de Steenepoort
was neergestort, die zondag
morgen als eerste vers op:
psalm 66:5 (Datheen), wat ein
digt met de regels: En hebt
ons, Heer! op onze lenden,
Met grooten last zwaarlijk be-
laan).Het voert te ver om daar
in dit artikel verder op in te
gaan, maar gesteld kan wor
den dat er met (vaak te) scher
pe gevoelens, direct na de be
vrijding een jacht begon op
mensen die ervan werden ver
dacht te hebben gesympathi
seerd met de Duitsers. En, wat
nog moeilijker was, op men
sen die politiek onbetrouw
baar waren. Het is overduide
lijk dat daarbij ook verkeerde
conclusies werden getrokken
en fouten zijn gemaakt. Daar
om kan het ook zeer op prijs
gesteld worden dat oud-bur
gemeester A.A. Rijstenbil van
Nieuw-Vossemeer, tevens oud
Sint-Philipslander, in zijn in
terview met de Eendrachtbo-
de van 30 maart j.l. hierover
zegt dat sommige dingen niet
hadden mogen gebeuren. De
ze uitspraak van Rijstenbil kan
mijns inziens door velen ge
zien worden als een bepaalde
genoegdoening voor de 82
Sint-Philipslanders, die op 2
februari 1945, naar later bleek
bijna allemaal onschuldig,
naar Roosendaal waren weg
gevoerd. Met een aantal van
hen die er bij betrokken wa
ren, heb ik gesproken. „Er zul
len fouten gemaakt zijn, van
beide kanten, maar gelukkig
heb ik het kunnen vergeven
en vergeten", zei een vrouw
op hoge leeftijd tegen mij.
Daarover een volgende keer.
Op 2 november zijn krijgsgevangen Duitsers vanuit Anna Jacobapoider naar Sint-Anna
land gebracht. Graag komt de redactie in contact met mensen die meer over deze foto
kunnen vertellen.
