X>i tv^>
Van Dijke uit Sint-Philipsland vindt
een nieuwe mobiele bollenspoeier uit
Pret en dreiging door lekke leiding
Tholen groeit amper
in het afgelopen jaar
Welluidende bekkenslag
AL 55 JAAR
DÉ
THOOLSE
COURANT
Besparing op boetes tarra en belasting van milieu
Schuur Speelhuis
bezwijkt in storm
Beurkens leidt
Schuttevaer
Slechts 8 wapens
ingeleverd bij de
politiegroep Oost
Donderdag 30 december 1999
56e jaargang no. 7
^^sebibDo^.
Zo af en toe komt een Thoolse ondernemer met iets
echt vernieuwends. Een totaal nieuwe uitvinding. Het
constructie- en machinebouwbedrijf Van Dijke Zee
land bv uit Sint-Philipsland heeft nu zo'n nieuwig
heid. Het gaat om een prototype van een machine die
landbouwproducten meteen op het land spoelt en in
kisten doet.
Internationaal
Snijbrander erin
In een eeuw neemt inwonertal dik 40% toe
Minder geboorten
Deze week
Eendrachtbode, de Thoolse Courant
Postbus 5, 4697 ZG Sint Annaland
Telefoon 0166-657007 b.g.g. 653474
Telefax 0166-657008
E-mail: redactie@eendrachtbode.nl
advert@eendrachtbode.nl
admin@eendrachtbode.nl
Homepage: http://www.tip.nl/users/eendrachtbode
Het enige nieuwsblad voor de streek Tholen
en Sint Philipsland waarin opgenomen de
Thoolse Courant en het Advertentieblad.
Verschijnt donderdag.
Bankrekening 30 30 05 556, Giro 12 44 07
Abonnement 28,50 per halfjaar, 52,25 per jaar,
per post 72,05 per jaar, allemaal incasso.
Losse nummers 2,-.
Opgave advertenties voor dinsdag 16.00 uur.
Advertentieprijs 0,49 plus btw per mm.
Spierinkjes t/m 20 woorden 10,- contant.
Aangesloten bij de Zeeland Combinatie.
Hoofdredacteur W. Heijboer.
De schuur van boerderij Het Speel
huis aan de Broeksedijk te Oud-Vos-
semeer heeft de zware storm op
kerstavond niet doorstaan. Toen land
bouwer B.J. van Westen op Eerste
Kerstdag 's morgens de hond uitliet,
ontdekte hij dat zowat driekwart van
de uit 1923 daterende schuur was in
gestort. Alleen het voorste deel - dat
als koelhuis dient en waarin 400 ton
aardappelen zijn opgeslagen - staat
nog overeind. „Daarvoor zullen we
voorzieningen moeten treffen in ver
band met eventuele vorst", zegt de
gedupeerde landbouwer. Hij noch
zijn vrouw en logees hebben 's
nachts iets gemerkt. „Het was zo'n
geraas door de wind. Kennelijk is
hier net een windvlaag geweest, want
er is ook een boom bezweken." Aan
de noordkant is de gevel naar bene
den gekomen en die aan de oostkant
is naar buiten gevallen. Het puin be
dekt twee tractoren, karren en andere
landbouwmachines, alsmede een ca
ravan en een oldtimer. Van Westen
heeft er goede hoop op, dat er nog
werktuigen zonder of met slechts
lichte schade voor de dag komen.
„Maar pas als het puin weg is, zal
duidelijk zijn wat de schade is." Dat
puin blijft liggen totdat alles voor de
verzekering is opgenomen. Van Wes
ten heeft de meeste machines voorlo
pig niet nodig, maar hoopt snel over
een tractor te kunnen beschikken.
Het voorlopige bestuur van de afde
ling Noord-Zeeland van Schuttevaer
heeft gisteren plaatsgemaakt voor
een definitief. De aanwezigen op de
ledenvergadering in Sint-Annaland
kozen A.W. Beurkens als voorzitter
en daarnaast de bestuursleden C. den
Braber, M.J. Faasse, J.C. Hout, M.J.
Hout, L.H.M. Kosten, J. van Oeve-
ren, C. Smits en G.L. Verkamman.
Het afgelopen jaar gaven de voorma
lige besturen van de gefuseerde afde
lingen Sint-Philipsland en Stavenisse
samen leiding aan de nieuwgevorm
de afdeling van de nautisch-techni-
sche belangenvereniging voor de bin
nenvaart. Deze telt 73 leden: 37
schippers-eigenaren en 36 zetschip-
pers. Gisteren werd afscheid geno
men van de bestuurders Ph.J. de Rij
ke, J. Sturris, W. Aarnoudse, J.M. den
Braber en J.H.J. Vogelaar. Schutteva
er Noord-Zeeland sloot het eerste
jaar af met een batig saldo van iets
meer dan 500 gulden.
De basiseenheid Oost (Tholen en
Kruiningen) van de politie heeft
weinig succes geboekt in de lande
lijke actie 'Heb 't lef, wapens weg'.
Van 13 tot en met 24 december kon
men ongestraft en anoniem slag- en
steekwapens inleveren bij de politie.
Ir heel Zeeland werden er 108 wa
pens ingleverd: 92 slag- en steekwa
pens (messen, knuppels werpsterren
bijvoorbeeld) en 16 andere (onder
meer luchtbuksen). De basiseenheid
Oost ontving slechts 7 slag- en
steek- en 1 ander wapen. De meeste
exemplaren werden in het district
Walcheren verzameld (in totaal 49).
D. van Dijke bij het prototype van de nieuwe vinding van zijn bedrijf, een mobiele bollenspoeler.
De enorme machine is nog lang
niet uitontwikkeld, maar het pro
totype is kant en klaar en heeft al
proefgedraaid. Het Sint-Philips-
landse bedrijf heeft de machine
helemaal zelf ontwikkeld. De ma
chine is in eerste instantie bedoeld
voor de bollensector, waarvoor
Van Dijke diverse machines pro
duceert. „Het probleem in de
bloembollenteelt is de grote hoe
veelheid grond die wordt meege-
rooid. Voor een deel gebeurt dat
doordat de bollen flinke wortel
stelsels hebben, zoals lelies. Maar
kwekers rooien ook vaak extra
grond mee om te voorkomen dat
het product beschadigt", vertelt
directeur D. van Dijke. „Die
grond is natuurlijk alleen maar
een last. En in de bloembollenteelt
praat je toch wel over zo'n 50 tot
70 procent grond tussen je pro
duct. De oorspronkelijke gedachte
om daar wat aan te doen, is al vrij
oud. Eigenlijk kwamen we er al
op in 1974. Dit was een bar slecht
jaar met heel veel regen. Er kwam
toen oogsthulp van militairen en
scholieren. Toen dachten we al dat
het toch eigenlijk mogelijk moest
zijn om producten schoon van het
land te krijgen. Dat idee is wat
blijven sudderen en zo'n drie jaar
geleden hebben we het weer echt
opgepakt."
Als de bollensector, maar bijvoor
beeld ook de suikerbietentelers,
van de zogenaamde 'tarra' af kun
nen komen, levert dat een flinke
kostenbesparing op. „Het heeft
zowel een economisch als een mi
lieu-aspect", zegt Van Dijke.
„Voor tarra moet boete worden
betaald. De grond moet worden
opgeslagen en eigenlijk kan men
er nergens mee naartoe. Want die
hopen bestaan uit grond van diver
se percelen. En telers willen best
hun eigen grond terug hebben,
maar niet die van een ander. De
kans bestaat dat er verontreinigin
gen of ziektekiemen in zitten.
Daarnaast komt er steeds meer
druk vanuit de milieusector om
die grond niet van het land te ha
len. Het zou er bovendien wel
eens van kunnen komen dat die
grond in de toekomst als vervuilde
grond wordt aangemerkt. Zover is
het nog niet, maar de ontwikkelin
gen gaan snel."
Om het probleem van de vele tarra
te tackelen, ontwikkelde Van Dij
ke Zeeland geheel in eigen beheer
de nieuwe machine die nog geen
naam draagt. Op de zijkant van
het prototype staan wel al enkele
namen als 'mobile washer', 'over
land' en 'turtle' (schildpad). „Het
zit er per slot van rekening in dat
we die machine ook in het buiten
land gaan leveren. En dan moet je
toch een wat internationale naam
kiezen", aldus Van Dijke. Hoewel
het bedrijf op een klein industrie
terrein in Sint-Philipsland staat, is
het wel internationaal bezig. Zo'n
tien procent van de productie gaat
naar landen als Amerika, Canada,
Zuid-Afrika, Korea en zelfs naar
Zuid-Amerika. „Nederland is dan
wel klein, maar wat bollen betreft
is het nog steeds het belangrijkste
land. Hier komen de nieuwe ras
sen vandaan en elke teler in de he
le wereld heeft wel zijn contacten
met Nederlandse bedrijven", zegt
Van Dijke.
De 'turtle' of hoe het 25 ton we
gende gevaarte dan ook zal gaan
heten, is nog een prototype, bena
drukt Van Dijke. „Wat er nu staat,
is een eerste samenvoeging van al
le elementen die wij erin wilden
hebben. In het komende half jaar
gaan we de machine perfectione
ren. Het is heel goed mogelijk dat
er op diverse plekken nog de snij
brander in gaat en dat er flinke
veranderingen worden toegepast",
aldus de Sint-Philipslander die
juist vanwege het feit dat het om
een prototype gaat, niet teveel over
technische details wil uitweiden.
De mobiele landspoeler is een
compact gebouwd voertuig op
rupsbanden. Dat was nodig om
structuurschade aan de landbouw
grond te vermijden. Het heeft een
uitklapbaar plateau aan de zijkant
en daarop staan de kisten die met
gereed product worden gevuld.
„Eigenlijk verandert er niet zo
veel. Alleen de trekker en de kiep-
kar worden vervangen door deze
machine. De rooier haalt het pro
duct uit de grond en voert het op
naar onze machine. Die rijdt mee
over het land, spoelt ter plaatse het
product schoon en doet het meteen
in de kisten. Een belangrijk strui
kelblok was het water weer te
scheiden van de grond. Want we
wilden met zo weinig mogelijk
water spoelen, en dat betekende
hergebruik. Uiteindelijk zal de ma
chine zo'n vijf kuub water per uur
gebruiken. En dat zie je op het
land (onder normale weersomstan
digheden) niet of nauwelijks lig
gen. De grond wordt al rijdende
weer op het land gedeponeerd. Zo
krijg je geen vermenging van
grondsoorten en je product kan zo
naar de verwerking."
ZIE VERDER PAGINA 3
Bij het verhelpen van de lekkage in de Burg. Van Vrijberghestraat heeft een Deltamedewerker volop belangstelling van de Thoolse jeugd.
Het scheelt maandagmiddag een ter naar binnen. Tüssen twee uur mof van een afsluiter gespron- zich een weg richting het Van He-
haar of bij enkele bejaardenwo- en half drie ontstaat er plotseling gen. In een mum van tijd staat negouwenplantsoen en het speel-
ningen aan de Burg. Van Vrij- een lek in de waterleiding, naar het plantsoen tussen twee rijtjes tuintje wat daar ligt. Enkele om-
berghestraat in Tholen loopt wa- later blijkt is door de druk een huizen blank. Het water zoekt wonenden lichten met een schop
wat tegels uit het trottoir, waar
door het water aan de kant van
de Burg. Van Lichtenbergstraat
afloopt. Daarmee is de dreiging
van water in de huizen verdwe
nen. Het zakt uiteindelijk tot een
centimeter of tien onder de
drempel, maar desondanks zijn
de bewoners er niet gerust op.
„Eigenlijk zou ik zandzakken
moeten hebben", zegt mevrouw
Quist. Pas tegen half vier arrive
ren twee medewerkers van Delta
Nutsbedrijven. Zij gaan op zoek
naar de afsluiters, maar vinden
die niet een-twee-drie. Ondertus
sen vermaakt de jeugd uit de
buurt zich prima op deze eerste
dag van de kerstvakantie. Er
wordt wat afgesprongen in de
grote plassen op straat, terwijl
anderen proberen hoe ver ze in
de uitgespoelde gaten kunnen
stappen met hun laarzen. De uit
Scherpenisse afkomstige me
vrouw Vinjé - die aan de droge
kant van de Burg. Van Vrijberg
hestraat woont - kijkt er met ple
zier naar. „Die kinderen hebben
de middag van hun leven", stelt
ze vast. Inmiddels zijn nog twee
bussen van het nutsbedrijf gear
riveerd. Het is dan kwart over
vier en er stroomt nog altijd wa
ter uit het lek. De van Flakkee
afkomstige mannen hebben een
graafmachine bij zich. Terwijl
opnieuw naar afsluiters in de
buurt wordt gekeken, wordt het
kapotte exemplaar gelicht. Om
kwart over vijf is het lek gedicht,
meldt buurtbewoner J. Bolier. De
omwonenden merken er thuis
niet zoveel van, behoudens een
klein beetje bruin water uit de
kraan. Dinsdagochtend maken
de medewerkers van Delta het
gat in het voetpad dicht en leg
gen de tegels goed.
Het inwonertal van Tholen is dit jaar maar mondjesmaat gegroeid. Per
15 december noteerde het bureau burgerzaken van de gemeente een
toename met slechts 19 inwoners. In 1998 was de groei nog 171 en het
jaar daarvoor 265. Twee weken voor het einde van het jaar waren er
23.614 Tholenaren. In een eeuw tijd is het inwonertal van de eilanden
Tholen en Sint-Philipsland met 42,9% toegenomen. Het stadje Tholen
verdubbelde ruim in die periode.
Alleen in juni, juli, augustus, sep
tember en november zat er groei in
de Thoolse bevolking. In die maan
den kwamen er totaal 97 inwoners
bij, met de maand juli als uitschieter
(+35). Dat was nodig, want over de
eerste zes maanden van het jaar liep
de bevolking met 56 terug. De stag
nerende groei is vooral te wijten aan
de terugloop van het aantal vestigin
gen van elders. Van buiten de ge
meente kwamen dik honderd men
sen minder naar Tholen dan in 1998
(toen nog ruim 700). Daarentegen
vetrokken er ongeveer net zoveel
mensen uit de gemeente. Resultaat:
een vertrekoverschot van 111, ter
wijl er in 1998 nog een klein vesti
gingsoverschot (3) was. Met 85
nieuwkomers was juli de 'beste'
maand, maar in augustus keerde een
gelijk aantal inwoners Tholen de
rug toe. Dit jaar zijn weinig nieuwe
huizen gebouwd (het enige project
was het zorgcomplex Vroonhof - 30
woningen - bij De Schutse in Sint-
Annaland), terwijl vorig jaar nog 54
huizen gereed kwamen (de helft in
Tholen-stad, de rest vooral in Oud-
Vossemeer en Sint-Annaland). In
totaal kwamen de eerste vijftig we
ken van dit jaar 584 mensen van el
ders in Tholen wonen, terwijl er 695
uit de gemeente vertrokken.
Het geboorteoverschot ligt dit jaar
met 130 zo'n tien procent lager dan
in 1998. Er zijn wat minder kinde
ren geboren, terwijl er iets meer in
woners zijn overleden dan vorig
jaar. September was met 39 baby's
de topmaand. Er zijn 321 kinderen
(vorig jaar 147) geboren: 163 jon
gens en 158 meisjes. En er overle
den 191 (vorig jaar 188) inwoners:
103 mannen en 88 vrouwen. De
meeste sterfgevallen werden in mei
(25) en februari (24) genoteerd.
Op 15 december telde Tholen
23.614 inwoners, 11.795 mannen en
11.819 vrouwen. Dat is 7090 meer
dan honderd jaar geleden. Toen
woonden er 8375 mannen en 8149
vrouwen in het gebied dat nu de ge
meente Tholen vormt. De 16.524
inwoners waren als volgt over de
plaatsen verdeeld (met tussen haak
jes de aantallen op 1 juli van dit
jaar): Tholen 3076 (6601), Oud-
Vossemeer 1976 (2504), Sint-Anna
land 2405 (3485), Stavenisse 1604
(1624), Sint-Maartensdijk 2791
(3414), Scherpenisse 1388 (1655),
Poortvliet 1557 (1695), Sint-Phi
lipsland 1727 (2561). Daaruit blijkt
dat Tholen-stad in honderd jaar tijd
met 114,6% is gegroeid, Sint-Phi
lipsland met 48,3%, Sint-Annaland
44,9%, Oud-Vossemeer 26,7%,
Sint-Maartensdijk 22,3%, Scherpe
nisse 19,2%, Poortvliet 8,8% en
Stavenisse - dat door de watersnood
zo'n tien procent van het inwonertal
verloor - met 1,2%.
r
'Een uur is niks in dit vak',
zegt horlogemaker Adri de
Graaf uit Oud-Vossemeer
Leen Moerland al kwart eeuw
decorbouwer bij Sint Joseph
Belastingplan Vermeend ramp
voor de binnenschippers
De sfeer van een uurwerk, een
klok die tikt, blijft bestaan
Amateurfotograaf
Anton Gelok gefascineerd
door zonsverduistering
Tholen steekt massaal
vuurwerk af bij overgang
naar het jaar 2000
Kinderen maken de dag in
kerstzaalvoetbaltoernooi
De beste wensen voor het
nieuwe jaar, met een terugblik
op het nieuws in 1999 en 25,
50, 75 en 100 jaar geleden
DE BETROUWBAARSTE
VAN ALLE KLOKKEN
IS DE MAAG
Dit nummer bestaat uit
28 pagina's
31 mille voor indicatie-orgaan. Het
regionaal indicatieorgaan (RIO) heeft
de gemeente om ƒ31.515,- gevraagd
om de rekening 1998 en begroting
1999 sluitend te krijgen. Aanloop
kosten zijn de oorzaak van het tekort
dat niet via de exploitatie viel in te lo
pen. De commissie algemeen bestuur
en welzijn praat hier dinsdag over.
Martin van Popering van de koninklijke fanfare Accelerando uit Sint-Annaland, kondigt met een
welluidende slag van de bekkens het jaar 2000 aan. De negens verdwijnen met het scheiden van 1999
uit het jaartal en een twee met drie nullen komt daarvoor terug. Een bijzonder jaar, een nieuw
tijdperk, de 21ste eeuw begint, roepen velen in koor, maar wie precies is, weet dat de nieuwe eeuw pas
1 januari 2001 begint. Nu de tijd zo belangrijk is, komen in dit oudejaarsnummer vier Thoolse
horloge- en klokkenmakers aan het woord. A.J. de Graaf uit Oud-Vossemeer, J. Walhout uit Sint-
Annaland, M.C. de Graaf uit Stavenisse en M. v.d. Maarl uit Sint-Maartensdijk. Ze beoefenen een
uitstervend beroep, zeggen ze zelf, zodat in de digitale 21ste eeuw het aantal horlogemakers
aanzienlijk kleiner zal zijn. Zie verder pagina 13 en 15 en onze speciale oudejaarsbijlage waarin
verder wordt teruggeblikt naar 25, 50, 75 en zelfs 100 jaar geleden.
