Er komen steeds meer mensen die
niet weten wat ze op zo'n boot doen
Havenmeester C. Smits uit St.Annaland moet regelmatig laveren
Woensdag 31 juli 1997
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
9
I xmt® 1
41
mm
DE THOOLSE COURANT
DE THOOLSE COURANT
Somber, somber, somber. Bepaald
geen dag om te gaan spelevaren. De
wind maakt het water behoorlijk ruig.
De jachthaven ligt vrij vol en de tien
tallen masten - waarvan sommigen
wel 15 meter hoog - steken priemend
de lucht in als natte vingers, opgesto
ken om de windrichting te voelen. Op
de steigers heerst vrijwel geen activi
teit.
De deuren van clubgebouw de Buut-
engaets van de watersportvereniging
Sint-Annaland zitten nog potdicht.
Maar de havenmeester heeft de deur
van zijn kantoor gastvrij open staan.
Achter de balie treffen we echter niet
de 47-jarige havenmeester Kees Smits
aan, maar oud-havenmeester Johan
nes den Engelsman. „Smits is even de
Diana S. aan het weghelpen", zegt
Den Engelsman.
Schaakbord
Den Engelsman zwaaide 35 jaar lang
de scepter over de haven totdat hij die
overgaf aan Smits. De 71-jarige Sint-
Annalander was in 1962 mede-op-
richter van de watersportvereniging.
Inmiddels is hij erelid. Den Engels
man brengt echter nog steeds vele
uurtjes door in de jachthaven als hulp
havenmeester. Hij maakte de grote
veranderingen mee en dus ook de
enorme groei van het aantal gebrui
kers.
„Je had toen natuurlijk veel minder
passanten en in het algemeen ook
meer ervaren mensen die wisten wat
ze deden", zegt Den Engelsman, ter
wijl hij afrekent met een passant.
Het kantoortje van de havenmeester
ziet er modem uit. Een fraaie balie
waarin het ouderwetse met het nieu
we wordt gecombineerd. Een inter
com, marifoon en een computer staan
naast het bonnenboekje en het papier
tje waarop Den Engelsman schrijft
welke passanten er in welke boxen
(aanlegplaats) liggen.
Aan de muur hangt een groot bord dat
veel weg heeft van een enorm schaak
bord.
Bovenaan staan horizontaal de letters
van het alfabet en aan de linkerkant
staan verticaal een twintigtal cijfers.
Het bord is behangen met tientallen
naamplaatjes.
Het zijn de namen van de boten die
St. Annaland als thuishaven hebben
en die nu ook aanwezig zijn. Normaal
gesproken zou het hele bord vol han
gen, maar er zijn plaatjes afgehaald en
met briefjes erbij op een plankje ge
zet.
In de zomermaanden is er een flink
aantal boxen leeg omdat die mensen
met hun boot op vakantie zijn. Deze
plaatsen worden dan gedurende die
tijd aan passanten verhuurd. Zij die
meerdere nachten blijven liggen, krij
gen een bordje 'passant'.
Havenmeester Kees Smits stapt bin
nen. ,,'t Is niet veel", concludeert hij.
Havenmeester C. Smits (links) en zijn voorganger J. den Engelsman.
Smits is al lange tijd aan het water ver
knocht. „Die geur van het zoute water.
Die is heerlijk. Ik zou het niet kunnen
missen. Voor een weekje vakantie is
het binnenland niet erg, maar wonen
wil ik er niet", zegt hij. „Toch kom ik
helemaal niet uit een schippersfamilie.
Ik heb eerst gewoon aan de wal ge
werkt bij de firma Goedhart in Sint-
Maartensdijk. Maar toen was binnen
vaartschipper nog een heerlijk vrij be
roep. Dus toen we de mogelijkheid
hadden, zijn we op een schip gaan va
ren. Dat heb ik jarenlang gedaan. Het
was een mooi beroep. Geestelijk was
het heel rustig, want je had weinig
mensen om je heen die aan je hoofd
konden zeuren. De druk kwam alleen
van het getij en de noodzaak om op
tijd op de bestemming te zijn. Een
keurig vrij beroep. Maar ja, dat is er nu
ook wel uit. Het is heel moeilijk om in
de binnenvaart een degelijk bestaan op
te bouwen." Sinds 1973 maakt Smits
met zijn boot (Diana S) rondvaarten
over de Oosterschelde met gezelschap
pen en met sportvissers. Met name
daarvan is hij in de regio bekend.
Sinds dit jaar onderhoudt hij in de zo
mermaanden ook een veerdienst voor
fietsers en voetgangers tussen Sint-An
naland en Bruinisse.
Het lijkt een kleine stap van schipper
naar havenmeester, maar dat blijkt zo
eenvoudig niet te zijn. „In 1990 ben ik
in Sint-Annaland havenmeester ge
worden voor de gemeentelijke han
delshaven.
Daar moest ik wel twee keer voor sol
liciteren. De eerste maal is iemand an
ders het geworden, dat vond ik toch
wel jammer. Maar die havenmeester
hield er later mee op en toen heb ik
weer gesolliciteerd en deze keer met
succes. De jachthaven valt onder de
watersportvereniging, dus daar had ik
toen nog niets mee te maken. En ach,
de handelshaven was best goed bij te
houden.
Gemiddeld komen er misschien zes
schepen per maand. De ene keer wat
meer en de andere keer wat minder.
Die schippers hoef je meestal ook
maar weinig te vertellen.
Je zegt ze per marifoon waar ze aan
kunnen leggen en ze regelen de rest
zelf wel. Dat kun je in tien minuten af-
De vakantie is in alle hevigheid losgebarsten. Massa's mensen leggen het
werkbijltje er even bij neer, pakken de koffers en vertrekken (al dan niet
met tent of caravan) richting een vakantiebestemming. Anderen blijven
thuis en leggen daar de benen op de tafel of gaan nu eindelijk eens begin
nen aan een klusje in of om het huis. Kortom, even de mantel van de
stress afwerpen. Hoewel, er zijn ook mensen die erg gespannen uit de va
kantie komen. Maar toch, de rust overheerst. Er zijn echter mensen die
het in de zomermaanden niet rustig hebben, maar juist extra druk. In de
ze serie Zomerse drukte'komen er een aantal aan bod.
werken. Dus dat was goed te combi
neren met mijn werk op de Diana S",
vertelt Smits.
Tijdrovend
Sinds maart van dit jaar heeft Smits
ook de verantwoordelijkheid over de
haven van Stavenisse. Daar zijn de
steigers voor de pleziervaart en han
delsverkeer wel allebei in handen van
de gemeente. „Tja, dat kon er nog wel
bij. Kijk, Stavenisse is nog een getij
dehaven, dus met laag water hoef ik er
niet te zijn. Dan kan er toch niemand
in of uit. De handelshaven wordt maar
zelden gebruikt en als het in de zomer
een topdag is, komen er zeventien ple
ziervaartuigen aan. Dus dat is wel te
overzien", vertelt Smits. „Het was wat
mij betreft wel goed zo. Meer hoefde
er niet bij, maar dat kwam er wel." De
watersportvereniging Sint-Annaland
zat namelijk om een havenmeester
verlegen.
L. Breure was ermee gestopt en zo
doende richtte men de blik als vanzelf
op Smits. Maar die had er een zwaar
hoofd in. „Het is een drukke jachtha
ven. En ik zei: Wat moet ik dan met de
Diana S? Die vaart niet vanzelf", ver
telt de Sint-Annalander. „Maar ze wil
den toch graag dat ik het deed en daar
om heb ik ingestemd. Het is voorlopig
echter maar tot 1 november. Daarna
zien we wel weer verder."
De schipper was al eerder een tijd ha
venmeester voor de watersportvereni-
flJUWSfi* 1
i0^0Ê0Ê%
1 w*
,- -T*
I p
SS»"™-
art»#*
t $mm t
I Mtt
irêtre
I mum i
ïQwrowujt f
I I
f«i a
ging, maar stopte daarmee. Smits' ver
moeden dat het havenmeesterschap
voor de pleziervaart in Sint-Annaland
hem nu veel tijd zou gaan kosten,
kwam uit. „Het is eigenlijk een full-ti
me baan geworden, zeker in het hoog
seizoen. Op topdagen krijgen we hier
wel 120 passanten binnen. Dan ben je
echt een hele dag in touw met begelei
den, inschrijven en afrekenen. En dan
heb ik het nog niet over de andere kar
weitjes die ook moeten gebeuren",
vertelt Smits. Volgens de watersport
enquête van de provinciale VW
groeide het aantal passanten in de
jachthaven van Sint-Annaland met
ruim 1300 tot 5100. Een getal waar
Smits zich over verbaasd: „Ik betwij
fel of dat er wel zoveel zijn. Volgens
mij zijn er vorig jaar 70 boekjes van
50 bonnen uitgeschreven, dus dat zou
den er 3500 moeten zijn." Den En
gelsman voegt er nog aan toe: „En dan
zijn er nog wel een paar die dubbel op
staan."
Versleten schoenen
Den Engelsman bevestigt dat een ha
venmeester in Sint-Annaland het druk
heeft. „Je moet als havenmeester echt
niet op je uren staan, want dan kom je
slecht weg. En voor het geld hoef je
het ook niet te doen. Maar het moet
gewoon in je zitten. Je moet er wat
voor voelen.
En als je, zoals ik, zolang lid bent van
de watersportvereniging en je hebt ze
mee helpen oprichten, dan doe je daar
ook graag wat voor. Het is voor mij
pure hobby", zegt Den Engelsman.
„Het is echter wel veel drukker ge
worden dan vroeger. Toen kwamen er
minder passanten, maar de mensen die
kwamen, waren ook gewend aan het
zoute water en ze konden varen." Toch
weten Smits en Den Engelsman dat er
voor hen veel veranderd is ten goede.
„We hebben nu een intercom op de
uiteinden van de steigers zodat de
mensen zich kunnen melden en wij
zeggen dan waar ze kunnen gaan lig
gen", vertelt Smits. Den Engelsman
vult aan: „Vroeger kwam het regelma
tig voor dat er één iemand bijna een
hele dag aan de ingang van de haven
zat om de mensen hun plek te wijzen.
Een ander deed dan de afrekeningen."
„Voorheen versleet ik hier een paar
schoenen per jaar en nu kan ik er twee
jaar mee doen", lacht Smits.
Ruig
De voormalige havenmeester heeft
achter de balie zojuist weer een paar
Duitse passanten te woord gestaan.
Gewoon in het Nederlands, met af en
toe zelfs een stukje Zeeuws. En of de
ze vakantiegangers nu al vaker in Ne
derland geweest zijn of niet, het gaat.
Buiten maken enkele fanatiekelingen
hun boot gereed om toch een zeil
tochtje te gaan maken. Wind is er
meer dan genoeg, maar ook de regen
klettert nog regelmatig naar beneden.
„Hebt u dit weer besteld?", is dan ook
de vraag van een wat teleurgestelde
zeiler. „Het zou vanmiddag wat beter
worden, volgens de voorspellingen",
zegt Den Engelsman.
Smits houdt met zijn verrekijker - een
onmisbaar attribuut voor de haven
meester - de Krabbenkreek in de ga
ten. De Diana S keert als fiets- en
voetveer terug uit Bruinisse.
Er is gezien het weer zeer weinig ani
mo. Ook enkele bootjes die eerder de
ze morgen waren uitgevaren, keren
onverrichter zake terug. „Ze geven te
vroeg op", zegt Smits. „Dit stuk van
de Krabbenkreek is slecht, maar als ze
de bocht om zijn bij Bruinisse, liggen
ze uit de wind en daar is het rustiger."
Maar blijkbaar vinden de zeilers die
tocht iets te ver met dit ruige weer en
terwijl de jachten bonkend buiswater
scheppen, keren ze terug in de haven.
„We blijven nog maar een nachtje",
komen veel passanten melden. En de
Sint-Annalandse jachthaven loopt
langzaamaan vol.
Herhaaldelijk gaat de intercom over.
„Hoe lang en hoe breed is uw schip?",
vraagt Den Engelsman.
„Zeven meter vijfennegentig." Smits
speurt met zijn verrekijker de haven
af, op zoek naar een geschikte box.
„Ml is nog leeg", zegt hij.
Vergeleken met zeven jaar geleden,
vindt Smits dat er bij de mensen veel
veranderd is. „Het lijkt maar zo'n kor
te periode, maar het is toch behoorlijk
anders tegenwoordig. Toen kwamen
vrijwel alle passanten 's middags bin
nen. Zo rond de koffie. Je kon dan 's
morgens je eigen beslommeringen nog
regelen en dan ging je naar de jachtha
ven. Maar nu komen ze verspreid over
een hele dag", vertelt Smits. „En ook
de mentaliteit is wel veranderd. Het is
gek, maar ik zie steeds meèr mensen
die heel gespannen zijn, terwijl je zou
verwachten dat ze in de vakantie juist
gemoedelijker worden. Steeds vaker
krijg je over allerlei zaken commentaar
en dat werkt wel eens op je zenuwen.
Je moet dan ook erg graag met mensen
omgaan. Anders moet je geen haven
meester worden, want dan sla je zo
door. En je kunt ook niet overal iets
aan doen. Je moet wel eens schippe
ren. Zelden kun je je doel recht toe,
recht aan bereiken. Veel meer moet je
laveren. Maar daar heb ik gelukkig
geen last van. Je krijgt wel eens ver
wensingen naar je hoofd, maar de vol
gende dag ben ik dat allang weer ver
geten."
Vaarbewijs
Zeeland is een populair watersportge
bied en ook Tholen deelt een beetje in
dat imago. Het gevolg is dat er ook
veel mensen uit andere provincies in
de Oosterschelde komen recreëren.
„Vroeger kwamen hier mensen uit an
dere plaatsen in Zeeland en uit Goeree.
Die wisten wat zout water was en wat
getijde is en ze konden hier ook zei
len", vertelt Den Engelsman. „Maar
tegenwoordig komen er hier mensen
binnen die alleen nog maar zoet watèr
gezien hebben." Smits constateert ook
dat er meer onervaren schippers en
zelfs leken bij gekomen zijn. „Je ziet
soms mensen waaraan je kunt zien dat
ze voor de eerste keer op een boot zit
ten en bij wijze van spreken geen
flauw idee hebben wat ze moeten
doen. Dat komt omdat je voor boten
tot 15 meter geen vaarbewijs nodig
hebt. Ik heb passanten gehad die niet
eens hun boot fatsoenlijk af konden
eENDHEUTBODe
eENDRHCHTBODe
,y.y
V'Ty
meren." Volgens Smits zijn de delta
werken een belangrijke oorzaak voor
de steeds drukkere recreatievaart.
„Voorheen was het van Willemstad
tot aan Wemeldinge één grote plas.
Dat idee schrok mensen af. Maar na
het aanleggen van al die dammen is
het water in overzichtelijke stukjes
gehakt. En dat durft men wel aan",
zegt de havenmeester, die helemaal
niet zo blij is met het feit dat iedereen
zomaar achter het roer van een boot
(tot 15 meter) kan stappen. „Het
maakt op het land toch ook niet uit of
je in een Fiat Panda rijdt of in een
grote Mercedes? Je hebt voor allebei
een rijbewijs nodig. Waarom op het
water dan niet?"
Problemen
Het zonnetje weet zich zowaar door
het wolkendek te wringen en de we
reld licht op. Nog even tijd voor een
rondje over de steigers. Den Engels
man gaat naar huis om te eten. „Vroe
ger nam ik mijn boterhammen nog al
eens mee, maar als je getrouwd bent,
komt daar wel eens commentaar op
hè?", lacht de oud-havenmeester.
Smits loopt langs de bootjes. De be
zetting van de boxen en steigers va
rieert van een roeibootje van 1,5 me
ter tot jachten van wel twintig meter.
Sommige zijn zeer luxueus, andere
uiterst eenvoudig, Splinternieuwe
vaartuigen, liggen naast oude en ver
veloze exemplaren. Onderweg wordt
Smits nog aangesproken door een
passant met een vraag over marifoon
kanalen. De havenmeester legt uit wat
er gedaan moet worden. „Dat is na
tuurlijk wel een voordeel als je zelf op
een schip hebt gevaren. Je kunt de
mensen dan ook over technische za
ken advies geven", zegt Smits, die re
gelmatig problemen moet oplossen.
Een dieptemeter die niet meer werkt
of een motor die niet wil starten om
dat er water in de brandstoftank is ge
komen. „En dan heb je soms ook nog
eens echte ongevallen aan boord.
Mensen vallen en breken dan van al
les. Dus je moet dan de dokter bellen,
of zorgen dat ze bij de dokter komen.
En daarnaast moet je natuurlijk ook
altijd letten op de schepen die hier in
de haven liggen om ongewenst be
zoek te voorkomen."
Het hoogseizoen is voor de Diana S
niet druk. „Nee, de sportvisserij en de
rondvaarten liggen dan echt wat stil.
Dus dan heb ik wel meer tijd voor an
dere zaken", zegt Smits. Maar vakan
tie houden zit er niet in. Want de
jachthaven vraagt alle tijd. Dus gaat
het gezin Smits in de wintermaanden
op vakantie.
„We hebben in Duitsland bij het
Zwarte Woud een mooi plekje gevon
den waar de sneeuwkans heel groot is
en waar nog weinig toeristen komen.
En het strand mis ik dan niet. Want als
het zonnetje schijnt, is het er echt
warm, ondanks dat er sneeuw ligt",
vertelt Smits. „In de winter heb je het
in de jachthaven natuurlijk minder
druk. Dan moet je overigens weer wel
opletten dat bijvoorbeeld de palen van
de steigers ijsvrij zijn. Maar in het
hoogseizoen is het echt een full-time
baan. En ik zou dit best wel als volle
dige baan willen doen. Maar daarover
moet nog goed gepraat worden. Want
er hangt natuurlijk ook voor de water
sportvereniging een prijskaartje aan."
Maar wat gebeurt er dan met de Dia
na S? „Die zou ik dan moeten verko
pen denk ik. Want nu zit er een zet-
schipper op. Die jongen komt uit de
binnenvaart en in deze tijd is het wat
slapper, dus daarom kon hij voor mij
komen varen. Maar daar kun je ook
niet altijd een beroep op doen. Dus ik
weet nog niet wat er na 1 november
gaat gebeuren", zegt Smits, terwijl hij
de trappen naar zijn kantoortje weer
beklimt. „Maar leuk werk is het wel.
Je komt in elk geval allerlei mensen
tegen", besluit de havenmeester,
voordat hij weer aan het werk moet.
Want topseizoen of niet, de recreatie
vaart gaat door.
~W~ ~Têt is vrijdagmorgen.
m Voor velen de laatste
Jl JL werkdag voor de va
kantie, voor anderen al de
zoveelste die in rust wordt
doorgebracht. En je zult het
altijd zien. Je maakt een ver
haal over zomerse drukte en
het regent. Het komt niet met
bakken uit de lucht, tnaar
het is genoeg om nat van te
worden. Daarbij staat er
ook nog eens een frisse
noordwesten wind. De ha
ven van Sint-Annaland ligt
er sombertjes bij. In zijn
'kraaienest' bovenop het ge
bouw van de watersportver
eniging speurt de haven
meester onophoudelijk in
het rond.
Het bord met daarop de namen van de schepen in de Sint-Annalandse jachthaven. t Smits wordt op de steigers regelmatig aangesproken door passanten met vragen.
