'Het eerste wat ik dacht toen
het mis ging: dag Sint-Annaland'
'Proberen in de raad politiek te
brengen met een lachend gezicht'
Tholenaren krijgen
het gouden hart
Gedwongen
verpleging
na bedreiging
Draaginsigne gewonden voor oud-Indiëganger L.F. Stols
Mini Roelvink volgt in mei M.H. Schot op bij AOV-Tholen
St.Philipsland
zingt voor
Woord en Daad
Donderdag 3 april 1997 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
Inmiddels is het bijna 48 jaar geleden, maar in gedachten
beleeft L.F. Stols het ongeluk dat hem overkwam regel
matig opnieuw. Vooral de laatste tijd houdt het de 72-jari-
ge Sint-Annalander weer meer bezig. In april 1949 reed
de legertruck waarin hij zat op Java een ravijn in. Stols'
wervelkolom werd bij het ongeluk beschadigd. Hij hield
er rugklachten aan over en werd op zijn 53e afgekeurd.
Aan de oud-militair is het draaginsigne gewonden toege
kend. Het wordt morgen uitgereikt.
Voor niks
Stafwacht
Herdenking
Ze is 48 jaar maar schaart zichzelf onder de ouderen. De
leefbaarheid van Tholen zal een van haar speerpunten
zijn. De uitbreiding van het gemeentehuis vindt zij abso
luut niet nodig en persoonlijk zal ze pleiten voor een
overdekt zwembad op Tholen. Het nieuwe raadslid
W.A.M. (Mini) Roelvink uit Sint-Maartensdijk maakt
haar opwachting voor het Algemeen Ouderen Verbond
(AOV) nu Mieke Schot-de Hoog stopt. Op 26 mei wordt
de ziekenverzorgster uit Sint-Maartensdijk beëdigd; ze
ziet er wel een beetje tegenop maar vindt het ook een uit
daging.
Uitbreiding gezwam
Schietbaan
L. den Braber
secretaris van
ambulancebestuur
Tj.J. Heijboer en mevr. C. Stoutjesdijk-Engelvaart
Twee Tholenaren hebben onlangs in Utrecht het 'gouden
hart' gekregen van de Nederlandse hartstichting. Tj.J.
Heijboer uit Sint-Annaland en mevr. C. Stoutjesdijk-
Engelvaart, die tot voor kort in Stavenisse woonde, orga
niseren in hun woonplaats beiden al 25 jaar de jaarlijkse
collecte en de reanimatiecursus van de hartstichting.
Samen met 27 andere vrijwilligers uit het hele land, kre
gen ze daarvoor de onderscheiding uitgereikt in het con
gresgebouw in Utrecht.
Extra bagage
Opbrengst groeiende
Zes soldaten zaten in de driekwart- Indonesië gesloten) vertrok hij aan
tonner die de bewuste aprilmorgen boord van de Johan van Oldenbar-
neveldt vanuit - toen nog - Batavia.
"Terug in Nederland werd je in
Amsterdam gelost en kreeg nog
twee pakjes sigaretten. Daarna heb
ik nooit meer iets van de regering
gehoord."
In plaats daarvan moest de gewonde
soldaat nog een handdoek vergoe
den die ontbrak toen hij in Oirschot
zijn plunje inleverde. Stols vertelt
het enigszins bitter.
terug kwam van de elektriciteitscen
trale Tjoegenang, waar de wacht
was opgehaald. De auto reed
omlaag, door een S-bocht richting
de brug, toen het mis ging. "Ik zie de
chauffeur nog trekken aan zijn
stuur", vertelt Stols. "Het eerste wat
ik dacht was: dag Sint-Annaland. Ik
sprong opzij en lag in de diepte." De
legertruck kwam omgekeerd in het
water onderin het ravijn terecht.
Stols lag precies tussen twee grote
stenen en kon zich alleen boven
water houden door te draaien. Daar
bij haalde hij zijn rug open. Samen
met de chauffeur werd de Sint-
Annalander naar het ziekenhuis
gebracht, waar hij ruim drie maan
den bleef. "Aan mijn rug hebben ze
al die tijd niets gedaan. Maar wèl
ben ik toen ook nog van een nier
steen geopereerd", vertelt hij. Later
zou blijken dat een wervel was ver
schoven.
Na een aantal weken kreeg Stols te
horen dat hij voor de tropendienst
was afgekeurd. Op 11 augustus
1949 (tien dagen eerder was de
wapenstilstand tussen Nederland en
"Ik heb er geen spijt van dat ik in
Nederlands-Indië gezeten heb, maar
daarna hebben ze je gewoon laten
zakken. In Roermond staat een
monument, met daarop 6000 namen
van gesneuvelde kameraden. Maar
het is gewoon voor niks geweest."
Geen bedankje, maar onbegrip en
zelfs uitgemaakt worden voor moor
denaar viel de teruggekeerde Indië-
gangers ten deel. Stols zegt heel
goed te kunnen begrijpen hoe de
militairen zich voelen die de afgelo
pen jaren in het voormalige Joego
slavië actief zijn geweest.
Op een bijeenkomst van de vereni
ging Oud Militairen Indiëgangers
ging commissaris van de koningin
W.T. van Gelder onlangs ook op
deze zaak in. "Wat men nu ook van
de Nederlandse politiek in die jaren
mag denken: er is geen reden om
niet trots en dankbaar te zijn jegens
hen die zich toen voor die zaak heb
ben ingezet. Een missie die
gedoemd was te mislukken. Te wei
nig wordt beseft dat men gebeurte
nissen uit het verleden niet mag
meten met hedendaagse normen. De
geschiedenis kan hard zijn, maar u
wordt daarmee niet beoordeeld of
veroordeeld. U hebt zich toen inge
zet voor de goede zaak en verdient
allen onze bewondering en onze
dankbaarheid." Juist de oud-Indië-
gangers zullen volgens Van Gelder
beter kunnen aanvoelen wat het
voor Dutchbat heeft betekend in
Srebrenica te moeten zijn, zich terug
te moeten trekken en thuis zo'n
negatieve stemming aan te treffen.
"Een negatief oordeel van mensen
die hun leven niet in de waagschaal
hebben hoeven stellen. Van mensen
die de angst niet hebben gevoeld. En
van mensen die geen vrienden heb
ben verloren."
Na bijna een halve eeuw lijkt er ein
delijk enige erkenning te komen. In
de vorm van een eenmalige uitke
ring van duizend gulden netto voor
dienstplichtigen en oorlogsvrijwilli
gers (of hun weduwen) die tussen
twee en vijf jaar in de krijgsmacht
gediend hebben tijdens de Tweede
Wereldoorlog, in Nederlands-Indië,
in Nederlands-Nieuw-Guinea of in
Korea. Het kabinet heeft deze maat
regel aangekondigd, maar ze moet
nog door de Tweede Kamer goedge
keurd worden. "Maar je zult wel zelf
een aanvraagformulier bij de ge
meente moeten halen", aldus Stols.
De Sint-Annalander kwam in 1946
als dienstplichtige op bij het 3e
bataljon van het 10e regiment infan
terie.
En werd na zes weken uitverkoren
om als kwartiermaker een maand
eerder dan de rest naar Indië te ver
trekken. "Ik had tot dan één keer op
de schietbaan geschoten en dat was
nog mis ook", illustreert hij de voor
bereiding.
Na aankomst met de Sloterdijk in
Batavia stond Stols een half jaar
lang in de kantine. Daarna ging hij
naar Tangerang, ten westen van de
hoofdstad.
De Sint-Annalander maakte deel uit
van de stafwacht. die de bataljons
staf bewaakte en in en rond de stad
patrouilleerde. "In het binnenland
hebben wij nooit gezeten, dus we
hebben veel minder meegemaakt
dan vele anderen. Van de 100
patrouilles liep je er 99 voor niets."
Dat neemt niet weg dat Stols zijn
maat voor zijn ogen zag sneuvelen.
"Zoiets vergeet je nooit." Hij liep
ook een half jaar lang wacht in de
havenstad Tandjong Priok, ten
noordoosten van Batavia. "Je moest
voortdurend op je hoede zijn, kon
niemand vertrouwen", vertelt hij
over zijn missie in Nederlands-
Indië. "Maar de mensen daar waren
best dankbaar. Alleen zaten ze tus
sen twee vuren."
Een foto aan de muur herinnert L.F. Stols aan zijn soldatentijd in Nederlands-Indië.
Na terugkeer ging Stols aan de slag
op de boerderij van Kooijman,
maakte na zes jaar de overstap naar
aannemer Moerland en tenslotte
naar de sluitingsfabriek van Van
Beek. De rugklachten werden erger.
"Heb je weieens een ongeluk
gehad?", vroegen zowel de fysiothe
rapeut als de dokter in het zieken
huis, waar Stols uiteindelijk terecht
kwam.
Toen pas werd hem duidelijk, dat
het akkefietje in Indië er de oorzaak
van was. Opereren ging niet meer,
daarvoor was het te lang geleden. En
zo raakte de Sint-Annalander in de
WAO. Zijn Indië-tijd is met het ver
strijken van de jaren weer meer gaan
leven. "Maar ik praat er niet veel
over." Contact met een maat die in
Raamsdonksveer woonde en vorig
jaar overleed, was er altijd al. Samen
met zijn vrouw bezocht Stols vorig
jaar de herdenking bij het monu
ment in Roermond. Ook ontvangt
hij nog altijd het contactblad van 3-
10 R.I. en een tijdschrift van de
stichting dienstverlening veteranen.
Vanuit deze hoek is hem ook aange
raden het in 1990 ingestelde draag
insigne gewonden aan te vragen.
Bijna zou hij het niet hebben gekre
gen, omdat hij in Nederland weer
voor de dienst zou zijn goedge
keurd. "Maar ik ben nooit opnieuw
gekeurd, dus dat kan helemaal niet,
heb ik ze verteld."
Terug in Indonesië is Stols nooit
meer geweest. "Ik heb verschillende
kameraden gesproken die wèl zijn
gegaan. Maar je kent er niets meer
terug, zeggen die."
Mini heeft 'de politiek' altijd
gevolgd maar is pas sinds de laatste
provinciale verkiezingen actief voor
het AOV. Dat komt door het enthou
siasme van haar vriend Leen van
Doom die nu voor het AOV in de
staten van Zeeland zit. "Hij is de
grote animotor geweest," vertelt ze.
"Ouderen zijn en worden nog steeds
op een zijspoor gezet. Economisch
gezien ben je op je 38ste al oud. Dan
kun je bijna nergens meer aan de
slag komen omdat je te duur bent
terwijl je jezelf nog jong voelt. Je
kan niet bepalen van iemand: jij bent
zo oud, je bent niks meer. De PvdA
wil wel verjonging maar ik zeg: gooi
de ouderen niet weg. Jong en oud
moeten in evenwicht zijn. Jongeren
moeten het toch van de ervaring en
zienswijzen van ouderen hebben."
Sinds het AOV een zetel behaalde in
de Thoolse gemeenteraad is Roel
vink actief in de steunfractie van de
partij.
Eigenlijk doet ze liever dit achter
grondwerk, bekent ze. Al besefte ze
dat ze in de schijnwerpers kon
komen omdat ze bij de gemeente
raadsverkiezingen eind 1994 (nodig
voor het samenvoegen van Tholen
en Sint-Philipsland in 1995) immers
tweede op de kandidatenlijst stond.
"Het is sneller gekomen dan ik had
gedacht. Het was mooier geweest
als Mieke Schot haar periode had
afgemaakt, maar het is ondoenbaar
om steeds van Tholen naar Eindho
ven te reizen." Mini moet nog wen
nen aan het feit dat zij straks 'het
gezicht' van het Thoolse AOV
wordt. "Ik ben niet zo iemand die het
voortouw neemt. Achter de scher
men bevalt het me beter maar ik
vind dit ook wel een uitdaging."
Roelvink komt uit een KVP-nest. In
Oirschot (tussen Tilburg en Eindho
ven) groeide ze op als dochter van
een dierenarts in een akkerbouw- en
veeteeltgebied. "Er waren toen ook
wel varkensbedrijven, maar voor het
grootste gedeelte waren het
gemengde bedrijven met koeien."
Nu is de situatie daar drastisch ver
anderd. De intensieve veehouderij
heeft er wortel geschoten en zoekt
naar nieuwe gebieden om uit te brei
den. "Van ons kan er oppositie ver
wacht worden tegen de komst van
varkensmesterijen. Laat ze daar blij
ven."
Mevr. Roelvink vindt dat de Thool
se 'leefomgeving' op dit moment
ernstig bedreigd wordt door de
komst van die intensieve veehoude
rijen. "Die varkensbeweging bederft
Tholen. Niet alleen voor de inwo
ners zelf maar ook voor toeristen die
hier verblijven. Die haken straks af.
Ik vind het heel slecht wat er nu
gebeurt. Dat er enkele bedrijven
komen is goed, maar zoveel niet."
De uitbreiding van het gemeente
huis doet ze af als 'gezwam'. De zie
kenverzorgster van Vrederust haalt
er de gezondheidszorg bij om aan te
tonen dat de ambtenaren hier niks te
klagen hebben. "Als wij iemand
moeten verrijden van de ene naar de
andere kamer, moeten we er eerst
een bed uit rijden om er langs te
kunnen. En een koekje bij de koffie
voor het personeel kan er ook niet
meer af. Allemaal bezuinigingen."
Ze vindt dat er in het bestaande
gemeentehuis eerst maar naar ande
re oplossingen gezocht moet wor
den, door bijvoorbeeld het oude
gedeelte beter te benutten.
Via de steunfractie en de statenstuk-
ken van Van Doorn is de AOV-ster
enigszins vertrouwd met het politie
ke jargon. Ze sorteert de stapels post
van de provincie die voor Van
Doorn binnenkomen; zo legt ze zijn
stukken klaar voor de verschillende
commissies waar hij deel van uit
maakt. Lezen doet ze het niet alle
maal. En als ze het wel doet ergert
ze zich blauw aan de ambtelijke taal.
"Ik zal weigeren daaraan te wennen.
Vooral het gebruik van afkortingen
en vreemde woorden is erg. Als het
niet leesbaar is, stuur ik het gewoon
terug voor tekst en uitleg."
Ze bereidt het raadswerk vooral
's nachts voor op Vrederust als ze de
wacht heeft. "Dat is goed te combi
neren. Ik kan 's nachts tijdens mijn
dienst lezen, behalve als het te druk
is." Sinds acht jaar werkt ze zeven
nachten en is dan zeven nachten vrij.
"Daar heb ik bewust voor gekozen.
Voor die tijd werkte ik vijftien jaar
fulltime maar met twee opgroeiende
dochters was dat wat te veel van het
goede. Dit bevalt me prima zo. Die
regelmaat. Je weet waar je aan toe
bent."
Het toekomstig raadslid wil pleiten
voor een overdekt zwembad op
Tholen. Zelf geeft ze elke maandag
avond en woensdagmiddag zwem-
training aan leden van de zwemver
eniging Dolfijn. "De leden zwem
men nu in Steenbergen maar moeten
bijna honderd procent meer huur
betalen. Het is bijna niet meer op te
brengen voor zo'n vereniging. Een
overdekt zwembad is een goede
voorziening voor iedereen en
belangrijk voor jong tot oud. Dat is
voor mij een duidelijk verschil met
een schietbaan. De schietverenigin
gen willen bijna allemaal een eigen
baan, van een zwembad kunnen veel
meer mensen gebruik maken. Zeker
ook ouderen."
En het AOV wil het VVV-kantoor
voor Tholen behouden. "Er wordt
gezegd dat er geen overlevingskan
sen zijn, maar die zijn er wel als de
gemeente en het bedrijfsleven zich
er voor sterk maken. Het is voor de
eigen bevolking belangrijk maar
ook voor de mensen die hier op
vakantie komen."
Het AOV heeft het in haar korte
bestaan niet aan publiciteit ontbro
ken. Het Thoolse AOV zorgde vorig
jaar voor veel commotie toen de
fractie tegen het begrote bedrag
stemde voor de opluistering van het
bezoek van koningin Beatrix aan
Sint-Maartensdijk. Het werd lande
lijk nieuws. "Het was wel een ener
verende tijd maar we hebben daar
zelf vrij laconiek over gedaan.
Onder alle omstandigheden willen
we laconiek blijven en proberen
politiek te brengen met een lachend
gezicht."
L. den Braber uit Stavenisse is
benoemd tot secretaris van de
Thoolse ambulancestichting. Hij
vervult de vacature die begin okto
ber vorig jaar ontstond door het
terugtreden van J. Heshof uit Tho
len. Diens vrouw had toen lasterlijke
brieven ontvangen omdat hij voor
stander was van verplaatsing van de
ambulance van St. Maartensdijk
naar Tholen. Met de nieuwe voorzit
ter J.D. de Korte uit Scherpenisse,
de vertrouwde penningmeester C.
Meertens uit Poortvliet en medisch
deskundige dokter Panis uit St.
Maartensdijk is het bestuur van de
Thoolse ambulancestichting weer
compleet. Den Braber trad eerder
toe tot het bestuur van het Rode
Kruis, waarvan Meertens ook al vele
jaren deel van uitmaakt.
Volgens De Korte zijn er verpleeg
kundigen en chauffeurs begonnen
met een tweejarige speciale ambu
lance-opleiding. "Efficiency- en
kwaliteitsverbetering, dat is lande
lijk het streven en daar moeten we
aan meedoen", aldus de voorzitter.
"De gemeente Tholen heeft zich vol
ledig aan het streekgewest Westelijk
Noord-Brabant verplicht en dat
schept consequenties. De eerste ver
kenningen zijn begonnen, hoe we
als Thoolse het beste kunnen func
tioneren. We worden op de hoogte
gehouden en zowel vertegenwoordi
gers van de gemeente als van onze
ambulancestichting gaan deel uit
maken van de werkgroep die een en
ander onderzoekt", zegt De Korte.
De drie koren uit St.Philipsland tre
den zaterdagavond 12 april om
19.30 uur op in dorpshuis De Wim
pel. Op uitnodiging van de reforma
torische hulpstichting Woord en
Daad afdeling Tholen/St.Philipsland
verlenen het jeugdkoor Van Knop
tot Bloem o.l.v. Wilma van Duuren
en de gemengde koren Comt nu met
Sangh o.l.v. Johan Nijssen en VZOS
o.l.v. Jan Wesdorp hun medewer
king aan een zangavond. Naast het
optreden van de koren is er ook
samenzang. Dhr. I. 't Lam van de
stichting Woord en Daad zal een
appélwoord houden. Op deze zang
avond zal er gecollecteerd worden
voor India. De opbrengst komt ten
goede aan de wederopbouw van een
gedeelte van dit land, dat door een
wervelstorm is getroffen.
Mevr. Stoutjesdijk maakte haar 25
jaar als organisator van de collecte
maar net vol, want sinds enige tijd is
ze geen inwoner van Stavenisse
meer. Het echtpaar Stoutjesdijk
woont nu tijdelijk in Poortvliet en
gaat later naar Tholen verhuizen. "Ik
heb inmiddels een vervangster
gevonden. Greetje van der Graaf-de
Vos gaat de collecte organiseren in
Stavenisse. De reanimatie-cursussen
organiseer ik nu zelf nog. Daar is
nog niemand anders voor", zegt de
jubilaris, die nooit moeite heeft
gehad om collectanten te vinden.
"Nee hoor, dat is hier altijd heel
gemakkelijk gegaan. Het is min of
meer een vaste ploeg van zo'n acht
mensen en als ik eens een nieuwe
nodig heb, dan gaat dat vanzelf." De
reanimatiecursus in Stavenisse telt
momenteel zo'n 70 deelnemers
(nieuw èn op herhaling). Mevr.
Stoutjesdijk werd in Utrecht net als
de overige jubilarissen op het podi
um geroepen om het gouden hart en
een oorkonde in ontvangst te nemen.
Maar van plankenkoorts heeft mevr.
Stoutjesdijk (die regelmatig op het
toneel staat als de helft van een duo
met L. Hage uit Sint-Annaland)
geen last. Vorig jaar september werd
ze overigens ook al gehuldigd
wegens het feit dat ze een kwart
eeuw de collecte voor de kankerbe
strijding in Stavenisse organiseerde.
Maar nu is voorlopig even stil. "Ver
velen hoef ik me echter niet. Ik heb
zoveel dingen te doen", besluit de
jubilaris.
Heijboer is een zeer actief man.
Behalve in de plaatselijke EHBO-
vereniging en de Lotus (landelijke
organisatie tot het uitbeelden van
slachtoffers) is hij ook actief als
organisator van de cursus reanimatie
van de hartstichting. "Op zich heb
ben de EHBO en die cursus niets
met elkaar te maken. Je kunt ook aan
de cursus meedoen als je geen
EHBO-diploma hebt", zegt
Heijboer. "Maar als je dat wel hebt,
heb je natuurlijk een stuk extra
bagage aan achtergrondkennis. Dus
ik spoor de mensen altijd aan om
ook dat EHBO-diploma te halen."
Reanimatie is nodig als je iemand
neer ziet vallen en hij reageert niet
op geroep en op pijnprikkels, je
voelt geen ademhaling meer en ook
geen hartslag. "Wij oefenen op pop
pen die automatisch op een strookje
papier aangeven hoe goed de reani
matie is uitgevoerd. Hoeveel lucht
er bij de mond-op-mondbeademing
binnen komt en of de druk op de
borstkas bij het reanimeren goed
was", legt Heijboer uit. "Maar er
spelen veel factoren mee. Emoties
als het iemand is die je kent en zelfs
het weer. Want als het koud is, heb
ben mensen dikke kleding aan waar
door het moeilijker wordt om nog
een hartslag te constateren en als je
eigen vingers koud zijn, voel je ook
minder. Zoals een groenteboer die in
een oogopslag ziet welke appel rijp
is en welke nog net niet, zo moet je
ook dit in de vingers krijgen. Daar
om is herhaling ook belangrijk. De
eerste drie jaar nadat je het reanima-
tiediploma hebt behaald, moet je
twee keer per jaar op herhaling en
daarna één keer."
Heijboer heeft eveneens geen enkele
moeite om mensen bij elkaar te
sprokkelen voor de collecte voor de
hartstichting. "Daarvoor heb ik
leden van de EHBO aangesproken.
Er zijn er bij die het al vele jaren
doen en die ook een vaste wijk heb
ben", zegt de jubilaris. "Maar er zit
toch best wel een dot werk aan vast.
Je njoet je mensen aanschrijven,
wijken indelen en proberen ze onge
veer even groot te houden en het
liefst bij de collectanten in de buurt.
De één komt zakjes te kort en de
ander heeft er over en als er iemand
ziek is, moet je dat ook op zien te
lossen. Je telt het geld met de collec
tanten, doet he.t in kluisjes en brengt
het bij de bank waar je het later nog
eens telt." Heijboer heeft nu de spul
len voor de collecte voor de week
van 21 april al weer binnen. "De
laatste drie jaar hangen we vlaggen
bij de invalswegen van Sint-Anna
land om de mensen op de collecte
attent te maken", zegt Heijboer. "De
opbrengst is gelukkig nog steeds
groeiende. Toen we begonnen,
bestond de hartstichting -nog maar
een paar jaar (nu is dat dertig jaar)
en de opbrengst van de collecte was
toen een paar honderd gulden. Vorig
jaar was het 2490 gulden." Volgens
de Sint-Annalander gingen de 25
jaar ongemerkt voorbij. "Als alles
goed georganiseerd is en de lijnen er
liggen, is het geen enkel probleem."
De 37-jarige mevr. E.G. uit Tholen
moet een jaar worden behandeld in
een psychiatrische inrichting. De
Middelburgse rechtbank nam die eis
van de officier van justitie over en
ontsloeg haar van rechtsvervolging.
Op 14 oktober vorig jaar had ze
geprobeerd haar ex-man in brand te
steken met lampolie. Dat was wel op
zijn kleding terecht gekomen, maar
de man kon verhinderen dat de
vrouw een lucifer aanstak. Ze wilde
haar gram halen omdat de oudste
zoon in de gevangenis was beland,
wat volgens de vrouw was gebeurd
omdat de vader bij de opvoeding
tekort was geschoten. Psychiatri
sche rapporten wezen uit, dat de
vrouw, die sinds half oktober in de
cel zat, ontoerekeningsvatbaar was.
Vandaar dat de rechtbank besloot tot
gedwongen behandeling in een
inrichting.
1
Mini Roelvink wordt het nieuwe gezicht van het AOV al werkt ze liever achter de schermen.
