Verkeersveiligheid
'Mensen willen
best houtsnippers
van de gemeente'
Zonnebloemen zonder stuifmeel,
nieuwe variant op bloemenmarkt
Barbecue- en bardienst op
Pieter Werrencorenplein
Rien Janvier
S3»?
Laptop toekomst bij
diamanten typeschool
Dan/centrum
Uitslag foto
prijsvraag
Ongeveer 1700 bezoekers bij Sahin in Stavenisse
Dansen doe je voor je lol
Danisco Foods
stuit op
vervuilde bodem
(aubsvÓÓ^
Donderdag 22 augustus 1996
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
9
Molendijk
Investeringen
Zwerfvuil
Commissie steunt route voor grofvuil
De gemeente gaat bekijken of aan belangstellende inwo
ners zakjes houtsnippers verstrekt kunnen worden. Het
door raadslid M.J. Klippel (SGP) gelanceerde idee werd
in de commissie openbare werken meteen opgepakt door
hoofd gemeentelijke ontwikkeling L.T. Steenpoorte. De
gemeente versnippert het eigen snoeiafval op de voorma
lige stortplaats Tuttelhoek.
Extra groene rolemmer
De bordjes bij Sint-Anna-
land en Stavenisse met de
pijltjes voor de open dagen
van Sahin Zaden en Com-
bifleur zijn in het Engels:
'trials' staat er in plaats van
proeftuin. Sahin Zaden b.v.
uit Alphen aan de Rijn is
een internationaal bedrijf.
Ook op het proefveld van
ruim zes hectare aan de
Veerweg in Stavenisse is
dat te merken.
Klimplanten
Boven verwachting
Een spekspies, 1 chickbil, 1 steak, 1 grillworst, 3 saté en
3 consumpties, staat er zaterdag op het lijstje waar een
volwassene op de barbecue op het Pieter Werrecoren-
plein in Sint-Maartensdijk recht op heeft.
Ooit had typeschool Koetsdijk twee- tot drieduizend leer
lingen per jaar. Zeven jaar geleden balanceerde het
bedrijf in Oudenbosch op het randje van een faillisse
ment, maar inmiddels volgen jaarlijks weer acht- tot
negenhonderd leerlingen de lessen. "Het gaat weer goed
met het bedrijf', meldt directeur A. Rijenga. De type
school begon zestig jaar geleden in Sint-Annaland en
heeft nog steeds veel Thoolse leerlingen.
Smeuïg
Instituut Stavenisse
VERVOLG VAN PAGINA 1
Vanaf de ontsluitingsweg tot aan de
Hiksedijk staan alleen huizen aan de
westkant en ligt ook alleen aan die
kant een voetpad. Welke maatrege
len genomen gaan worden, is vol
gens een woordvoerder van de
gemeente nog niet bekend. Herbe
strating heeft vijf jaar geleden pas
plaatsgevonden, zodat een volledige
reconstructie niet voor de hand ligt.
Ook een gedeelte van de Molendijk
(met de aansluiting op de Provincia-
leweg) in Sint-Maartensdijk zal vol
gend jaar een reconstructie onder
gaan. De kosten worden geraamd op
135.000 gulden. In de aanbiedings
brief wordt de verbetering - in fasen
- van de route Grindweg, Ten
Ankerweg en Postweg expliciet
genoemd. De uitvoering daarvan is -
als gevolg van weerstand bij de poli
tiek - nog altijd niet ter hand geno
men. Investeringen in de haven van
Sint-Philipsland blijven achterwege,
want zo mogelijk nog dit jaar zal
definitief besloten worden of deze in
de toekomst open blijft. Renovatie
plannen voor dorpshuis De Wimpel
en de peuterspeelzaal/bibliotheek in
Sint-Philipsland zijn uitgesteld, een
grote opknapbeurt voor de voorma
lige mavo in Tholen en het vervan
gen van stoelen voor De Wellevaete
in Sint-Annaland zijn van de lijst
geschrapt. De plannen zijn om vol
gendjaar voor bijna zes miljoen gul
den te investeren, waarvan bijna
388.000 gulden aan kapitaallasten
op de begroting drukken. Vervan
ging van gemeentelijke vervoermid
delen en machines vergt 244.000
gulden.
Voor rioleringswerken is bijna 1,6
miljoen gulden uitgetrokken en nog
eens 128.000 gulden voor aanslui
ting van panden in het buitengebied.
Automatisering vergt volgend jaar
393.000 gulden en voor het verder
verbeteren van de kwaliteit van de
ambtelijke organisatie is 40.000 gul
den gedacht. De ruilverkaveling
rond Poortvliet en Scherpenisse
vergt 62.000 gulden.
In de verschillende dorpen staat het
nodige op het programma, zoals uit
het volgende overzicht blijkt.
Tholen: uitbreiding Eben Haëzer-
school 300.000,-; renovatie sport
veld 140.000,-; coating zwembad
ƒ55.000,-.
Oud-Vossemeer: verkeersmaatre
gelen Dorpsweg.
St.Annaland: renovatie was- en toi
letruimte brandweerkazerne
100.000,-; uitbreiding De Casem-
brootschool 600.000,-; ingrijpend
onderhoud dependance School met
de Bijbel 100.000,-; restauratie
molen 185.000,-; tweede fase her
stel kerktoren 391.000,-; renovatie
speelplaats 32.000,-.
Stavenisse: rooien en knotten
bomen begraafplaats 37.000,-.
St.Maartensdijk: reconstructie
deel Molendijk 135.000,-; coating
zwembad 25.000.
Scherpenisse: verkeersmaatregelen
Kerkstraat; ingrijpend onderhoud
basisscholen 530.000,-.
St.Philipsland: verbeteren diverse
straten 200.000,-; aanpassing
openbare verlichting 100.000,-;
openbaar groen 53.500,-; renova
tie speelterrein Deensestraat
52.500,-.
;:>Xy
"Ik ben bereid dit op de afdeling te
bespreken", reageerde Steenpoorte
op het voorstel van Klippel. Wet
houder J. van der Jagt had er al
opgewezen dat een distributiesys
teem opgezet moet worden en dat
bepaalde openingstijden nodig zul
len zijn. Steenpoorte zag eventueel
mogelijkheden voor afhalen op de
zaterdagmorgen, als de gemeente
werkplaats in Scherpenisse toch
open is. Maar hij gaat dit eerst
bespreken. "Er zijn best mensen die
deze houtsnippers willen hebben",
aldus Klippel, die steun kreeg van
diverse commissieleden.
Het onderwerp kwam ter sprake in
de discussie over het instellen van
ophaalroutes - op afroep - voor grof
tuinafval en grof vuil. De commissie
stemde er unaniem mee in, maar
plaatste diverse kanttekeningen. Het
is de bedoeling dat grof tuinafval zes
keer per jaar en grof vuil maande
lijks door de gemeente wordt opge
haald bij inwoners die daarvoor heb
ben gebeld. Want een telefoontje
vooraf is noodzakelijk, maakte de
wethouder duidelijk. Steenpoorte
legde uit dat het voor de gemeente
afwachten is hoe het aanbod zal zijn.
"Misschien komt er in de toekomst
wel een vaste route." Diverse com
missieleden pleitten voor goede
voorlichting en het tijdig bekend
maken wanneer de routes worden
gereden. Mensen die grof vuil aan
bieden, hoeven daarvoor niet extra
te betalen. "Maar maak in de voor
lichting duidelijk dat het wel dege
lijk geld kost", drong P. van Belzen
(RPF/GPV) aan. Hoewel de afzon
derlijke ophaalroutes naar verwach
ting tot gevolg zullen hebben dat de
overuren verdwijnen die nu bij de
Cursus Chinees. De vriendschaps
vereniging Nederland-China begint
in oktober een cursus Chinees voor
beginners èn gevorderden. De cur
sus bestaat uit 25 lessen waarin het
lezen, spreken en schrijven van het
algemeen gangbare Chinees (Man
darijn) wordt geleerd. Voor meer
informatie tel. 070-3272258.
De Kerkstraat in Scherpenisse wordt volgens de Thoolse gemeente
begroting 1997 verbeterd.
wekelijkse inzameling gemaakt
worden, vergen ze extra inzet van
personeel en materieel. Die kosten
zullen via de verontreinigings
heffing op de inwoners verhaald
worden. J. de Jager (CDA) zag het
liefst dat de vervuiler zélf betaalt,
maar begreep dat dit weer andere
problemen oplevert. "Als je mensen
voor het ophalen laat betalen, zal er
alleen maar meer zwerfvuil in de
polders komen", meende H.J. Ver
maas (PvdA). Vooor de hoeveelheid
afval die aangeboden mag worden,
geldt geen maximum. Maar Steen
poorte maakte duidelijk dat het niet
de bedoeling is dat iemand die door
een tuincentrum een tuin laat aan
leggen, vervolgens de gemeente belt
om de verwijderde beplanting af te
voeren. "Dat moet het tuincentrum
regelen. Maar het afval van normaal
onderhoud, ook van een grote tuin,
moet aangeboden kunnen worden."
Dat de gemeente afzonderlijke rou
tes instelt, heeft twee oorzaken. In
de eerste plaats moet grof vuil
afzonderlijk worden aangeleverd als
straks de vuilverbranding van start
gaat. Verder kan het apart inzamelen
van grof tuinafval ertoe leiden dat
meer gft (groente-, fruit- en tuinaf
val) gescheiden wordt opgehaald
dan nu het geval is. Landelijk wordt
gestreefd naar een verhouding 50/50
van gft en rest-afval; op dit moment
is de verhouding in Tholen 31/69.
Volgens VVD'er R. Ravensteijn
komt dat doordat de groene afval
containers (vpor gft) kleiner zijn dan
de grijze. Hij pleitte voor een moge
lijkheid om inwoners, gratis, een
tweede groene rolemmer te ver
strekken. De wethouder had daar
over nog nooit een vraag gehad; wèl
hebben er mensen geïnformeerd
naar een extra grijze container.
De milieustraat mag door het instel
len van de ophaalroutes niet in het
gedrang komen, zei Van Belzen
nog. De wethouder was daar niet
bang voor. Hij meldde dat de
milieustraat op Tholen waarschijn
lijk rond de jaarwisseling 1997/1998
operationeel zal zijn.
Tijdens de open dagen die vanaf
woensdag tot en met zaterdag wer
den gehouden is boven het gezoem
van de bijen op de bloemen behalve
het Nederlands ook het Engels en
het Duits te horen. Honderden
bezoekers hebben de weg naar Sta
venisse gevonden. Velen met bloc
note en fototoestel. Er worden aan
tekeningen gemaakt en plaatjes
gekiekt want het is een enorm kleu-
renfestijn. Het assortiment is om
vangrijk en schilderachtig; ongeveer
12.000 soorten zijn er dit jaar
gezaaid (het merendeel) en geplant.
In vele kleuren; het palet varieert
van rose tot rood, van paars tot
blauw, van geel tot oranje en alles
daartussenin.
Alle klanten van Sahin, telers, zaad-
bedrijven en de vakpers zijn aange
schreven. In grote getale schuiven
de bezoekers in kleine groepjes tus
sen de bloembedden die keurig op
een plattegrond zijn aangegeven:
experimentele delphinium, snijbloe
men hoog en laag, perkplanten en
klimmers, droogbloemen en zonne
bloemen. De meeste bloemen dra
gen de Latijnse naam met een
Engelse aanduiding van de variëteit:
zo staat de Amaranthus paniculus er
in vier uitvoeringen: Bronze Stan
dard, Óeschberg, Red Cathedral en
Split Personality. Voor de kenners
lijkt het gesneden koek maar ook zij
komen voor verrassingen te staan.
Voor hen is het dan ook een uitgele
zen kans om te zien wat er aan nieu
we soorten in de tuin van Sahin
staat. Om ze vervolgens wellicht op
te nemen in hun assortiment.
De selectie en veredeling kent een
begin maar geen eind, zo lijkt het.
Elke keer komen er nieuwe soorten
op de markt. Elke keer worden er
klanten gevonden die bereid zijn die
planten of bloemen aan te schaffen.
Klimplanten zijn nu in de mode.
Dus probeert Sahin iets aparts te
kweken. Zo staat er een nieuwe
soort siererwt (lathyrus) te geuren
tegen het anderhalve kilometer lan
ge gaas dat rondom het proefveld
staat. Goed voor 550 soorten klim
mers. De plant met paarsblauwe
gespikkelde bloemen is alleen nog
maar hier te zien. Nog niemand
heeft deze soort in de eigen tuin
kunnen laten groeien, verzekert de
rondleidster van Zwitserse komaf
aan de (vakjournalisten die met de
bus zijn gearriveerd: Onze eigen
tuin, Tuin en Landschap, Libelle,
Oogst, Groei en Bloei, Agri Holland
en het Eindhovens Dagblad.
En zo zijn er nu twee soorten 'stuif-
meelvrije' zonnebloemen. Voor
mensen die een hekel hebben aan
het spul op hun tafel als de bloemen
in de vaas staan te pronken. Een
zonnebloem is overigens lang niet
alleen maar geel. Er zijn nu ook don
kerrode zonnebloemen die boven
dien 'vroeg leverbaar' zijn. En Ame
rikanen vinden de crèmekleurige
Italian White onder de zonnebloe
men het einde. Er zijn hoge soorten
van meer dan twee meter, maar ook
hele lage variëteiten, tot net boven
de knie. Er is 'Sun Spot' met een geel
hart en er is 'Big Smile' met een don
ker hart. Commercieel zit het wel
goed: de zonnebloem is populair en
de handel kan de plant nu al het hele
jaar door 'aanbieden'.
Produktmanager J. van Popering uit
Sint-Annaland schat het aantal
Produktmanager binnen-en bui
tenland Jos van Popering geeft
uitleg aan een van de bezoekers
in de proeftuin aan de Veerweg.
Rechts de woning en schuur van
Neele.
bezoekers op ongeveer 1700. "Dat is
boven verwachting. De meeste men
sen uit het vak zijn geweest. We
hebben een goed bereik gehad uit
binnen-en buitenland."
Het was de eerste keer dat Sahin het
veld voor vier dagen openstelde.
"Vorig jaar was dat een dag, maar
dat was gezien de belangstelling
toen wat te weinig. Dit jaar hebben
we het grootser aangepakt. Om ook
het risico op slecht weer wat te
spreiden." De meeste planten zijn dit
jaar begin mei pas gezaaid.
Gewoonlijk wordt er in april al
gezaaid maar vanwege het koude
voorjaar is dat uitgesteld. Van de
droogte deze zomer hebben de
meeste planten niets geweten, zegt
Van Popering. "We hebben uitste
kende Thoolse grond, lichte zavel,
goed opgevend. Als de gewassen
boven staan hebben ze bijna geen
water meer nodig." De bemesting
kenschets Van Popering als alge
meen. "We kunnen niet alle soorten
apart gaan bemesten." Ook het
bestrijden van ziekte gebeurt nau
welijks. "We zorgen vooreen goede
vruchtwisseling en een gezonde
bodem. We spuiten alleen tegen lui
zen. Aan meeldauw bijvoorbeeld
doen we niets. We zoeken naar een
resistente lijn die we uit laten groei
en. Dat is het verschil met de pro-
duktievelden." Wereldwijd heeft
Sahin ongeveer 3000 teelten: in
Europa zijn dat behalve Nederland
Italië, Frankrijk en Tsjechië. Maar
ook in China en Chili, in Thailand
en India en in Afrika is het zaadbe-
drijf actief. Nieuwe soorten worden
in 20 verschillende proeftuinen op
hun 'sierwaarde' getest door een
anonieme jury die aangewezen
wordt door Fleuroselect, een organi
satie die de belangen van de zaadbe-
drijven behartigt.
De bezoekers konden hun auto par
keren in de berm bij de keersluis. De
berm langs het proefveld was vrijge
houden. Iedereen kon zich in laten
schrijven en een drankje nuttigen in
de tent of op het terras. Er was een
toiletwagen en in de schuur van
Koos Neele vertoonde Daan Smits
van de Hortus Botanicus uit Amster
dam dia's van nieuwe soorten en toe
passingen van bloemen. Want ook
de hortus speelt een rol bij de selec
tie en de veredeling. Van Popering:
"De botanische tuinen houden aller
lei planten in stand. Hier wordt
bekeken of planten met zo'n her
komst commercieel interessant kun
nen zijn."
Richt Sahin zich op de veredeling,
Combifleur uit 's Gravenzande heeft
sinds kort de marketing van de
Sahinzaden en jonge planten onder
haar hoede genomen in Nederland,
België en Duitsland.
Bodemonderzoek in verband met de
geplande uitbreiding van Danisco
Foods in Sint-Maartensdijk heeft
uitgewezen, dat de grond aan de Nij-
verheidsweg ernstig vervuild is met
polycyclische aromatische koolwa
terstoffen (pak's), minerale olie,
lood en nikkel. Het bedrijf heeft een
saneringsplan laten opstellen, dat
erin voorziet dat 250 kubieke meter
sterk verontreinigde grond wordt
afgevoerd naar ATM Moerdijk en
675 kuub licht verontreinigde grond
als afdeklaag voor de voormalige
stortplaats Tuttelhoek bij Scherpe
nisse wordt gebruikt. Het grondwa
ter op het stuk industrieterrein in de
smalstad is zodanig licht verontrei
nigd - met minerale olie, tolueen en
xylenen - dat de provincie sanering
daarvan niet zinvol vindt. De ver
vuiling zit vooral in de bovenlaag
van het terrein en is daarom waar
schijnlijk ontstaan bij een ophoging
enkele jaren geleden. Ze zou in ieder
geval niet door het uienverwerkende
bedrijf zelf zijn veroorzaakt. De
sanering kost Danisco Foods ander
halve ton.
Het Pieter Werrencorenplein is veranderd in een barbecueterrein. De zogenaamde terrastentjes zijn door de Muyebewoners meegebracht.
Kinderen konden tafeltennissen.
De lijst voor kinderen is wat korter.
Wie er vragen over heeft, wordt naar
de lijst verwezen die voor iedereen
zichtbaar aan de tentjes hangt. Er is
een barbecuedienstrooster opge
steld, er worden mensen aangewe
zen die bardienst doen en toezicht
houden op de salades. Elk uur wordt
er gewisseld. Die vervanging wordt
bekendgemaakt via de microfoon.
Ook daar in is voorzien. En de drank
(bier, wijn en fris) wordt koel
gehouden in de viswagen van C. van
Vossen uit de Plevierlaan. Het is
goed geregeld op de eerste barbecue
van de nieuwbouwwijk in de Muye-
polder. Aan mensen om het vlees te
braden, het stokbrood te snijden en
de drank te verschaffen, is geen
gebrek: 223 bewoners gaven zich
op, 221 bewoners kwamen. Dege
nen die op het antwoordstrookje van
de uitnodiging te kennen hadden
gegeven bereid te zijn 'eventueel'
een handje te helpen, zijn inge
schaald.
"De barbecuedienst is zo samenge
steld dat er geen buren naast elkaar
staan. Maar ze komen niet allemaal
uit verschillende straten. Dat ging
niet. Zoveel straten zijn er nog niet,"
lacht Jan Oudesluijs, een van de ini
tiatiefnemers die rond vijf uur de
bewoners van de wijk welkom heet
te. Hij zocht naar een passende
naam voor de bewoners van de snel
uitdijende buurt: Muyers of Muye-
rianen? Hij wenste iedereen een
goed verblijf toe en wees ook twee
personen aan die de 'algemene ver
antwoordelijkheid' kregen voor de
bereiding van 'een goed stukje vlees
en een blijvend vuur': Hans Postma
en Toon van Ierland. Ook werden de
barbecuebezoekers gevraagd regel
matig van tafel en stoel te wisselen
om met elkaar kennis te maken. En
wie extra consumptiebonnen wilde
kon ze kopen. Rondom de barbecues
en tafels met brood en salades ston
den tafels met door de bewoners
\CSchcV>e2;e0
meegebrachte stoelen. Het plein
blijkt ruim genoeg om zoveel men
sen bij elkaar te brengen. Uit het
huis van G. de Kaper en P. van
Bloppoel werd stroom betrokken.
Bij de Kaper was de garage inge
richt als videokamer en opslagruim
te voor vlees, in zijn huis konden de
gasten ook naar de wc. De stemming
was opperbest, het weer uitgelezen;
zonnig en warm.
's Middags werd met ongeveer 20
bewoners begonnen met het klaar
zetten van de spullen; een mast, dra
den voor verlichting en geluid, tafel
tennistafels, tafels, stoelen, tenten,
35 kratten bier, 60 komkommers en
een rijstsalade van 50 kilo. Geen
geparkeerde auto's dit keer op het
Pieter Werrencorenplein maar
zomers vermaak.
Voor informatie: 0164 - 235010
Inschrijving vanaf heden
iedere avond tussen 7-9 uur aan de zaal
Antwerpsestraat 35, Bergen op Zoom
Rijenga werkt al 28 jaar bij de type
school, werd in 1977 algemeen
directeur en is nu eigenaar van het
bedrijf. Hij verheelt niet dat de type
school een moeilijke tijd achter de
rug heeft, maar is tegelijkertijd opti
mistisch gestemd en enthousiast.
"We hebben destijds de knoop door
gehakt en leggen ons sindsdien uit
sluitend toe op de lessen. Zelf heb ik
er nog elke dag plezier in." Waren er
ooit vijf docenten, nu heeft Reijenga
één man in dienst en werkt ook zijn
vrouw mee in de zaak. Af en toe valt
zijn dochter in. "Het is hard werken,
maar leuk om te doen. En fysiek kun
je het beter aan dan vroeger."
Naast machineschrijven worden ook
computercursussen gegeven.
"Alleen WP 5.1, en de cursussen
zijn uitsluitend in Oudenbosch.
Maar de leerlingen komen overal
vandaan", zegt Reijenga. "Veel col
lega's zijn overgestapt op de auto
matisering, maar dat is fout. Je stoot
daardoor hele groepen af, want lang
niet iedereen heeft een computer. Er
zijn nog zat mensen met een mecha
nische schrijfmachine." In de cur
sussen worden elektronische machi
nes gebruikt en voor de toekomst
denkt de typeleraar aan laptops.
Zijn typelessen geeft Reijenga in
heel zuid-west Nederland; van Wal
cheren tot aan Breda, Gorinchem en
Rotterdam toe. Ook in Tholen, Sint-
Maartensdijk, Sint-Philipsland en
op de Rehobothschool in Stavenis
se. "Het is aanpakken in de cursus,
maar je moet de lessen smeuïg bren
gen. Gezellig met de leerlingen
omgaan, maar niet over je laten
lopen." Typeschool Koetsdijk kent
een cursusgarantie: er wordt één
keer lesgeld betaald ongeacht het
aantal lessen. "De mensen zijn
tevreden, we krijgen regelmatig
bedankbriefjes", zegt de eigenaar
van de diamanten typeschool.
Grondlegger van het bedrijf is de in
1986 op tachtigjarige leeftijd overle
den K. Koetsdijk, die in 1930 onder
wijzer werd aan de School met de
Bijbel in Sint-Annaland. Zes jaar
later begon hij er met een cursus
machineschrijven. Koetsdijks eerste
cursist was de latere oprichter
hoofdredacteur van de Eendrachtbo-
de, G. Heijboer. In 1947 verhuisde
de onderwijzer naar Stavenisse,
waar hij les ging geven aan de open
bare lagere school. Daarnaast begon
hij in de Voorstraat met een onder
wijsinstituut. Naast machineschrij
ven werd er ook steno, middenstand,
Nederlandse handelscorresponden
tie, algemene ontwikkeling en
bouwkundig tekenen onderwezen.
Door de watersnood ging echter
zowat alles verloren. Koetsdijk ver
trok naar Oudenbosch, waar hij per
1 januari 1954 hoofdonderwijzer
werd van de protestantse lagere
school. In het Brabantse bouwde hij
zijn typeschool weer op en bleef
ondermeer op Tholen cursussen
geven.
De inzendtermijn van de fotopuzzel
is inmiddels gesloten. Het uitzoeken
van het grote aantal oplossingen
vergt heel wat tijd. Steeds moeten de
antwoorden bij de 70 foto's worden
gecontroleerd. Vandaar dat de uit
slag volgende week wordt gepubli
ceerd. Dan leest u wie de 26 prijs
winnaars zijn.
Oogstdemonstratie. De stichting
Het Werkend Trekpaard houdt dins
dag een historische oogstdemonstra
tie aan de Oostweg in Biggekerke.
Van vier uur 's middags tot negen
uur 's avonds zijn 21 trekpaarden,
twee zelfbinders, oogstwagens, een
dorsmachine met pers, een ploeg,
zaaimachine en rosmolen in actie te
zien. Eerder werd deze demonstratie
wegens slecht weer uitgesteld.
