Vier Gereformeerde Kerken van
Tholen willen als één verder
Aantal doden in verkeer gestegen
Hl - JS8l®S$li§$&, R
Fietsers houden geen
voorrang op Hiksedijk
Geestelijke en financiële problemen maken fusie nodig
Donderdag 21 maart 1996
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
17
De vier Gereformeerde Kerken in de gemeente Tholen
moeten gaan fuseren. Dat is het voorstel van een specia
le adviescommissie. Het betekent bestuurlijk gezien het
einde van de zelfstandigheid. Financiële, maar ook gees
telijke problemen in de nabije toekomst maken volgens
de commissie een samengaan noodzakelijk. Voor april
moeten de vier kerkeraden een beslissing hebben geno
men over het voorstel. Als het plan wordt goedgekeurd,
komt er na ongeveer 1,5 eeuw een eind aan de vier zelf
standige kerken.
Commissie
Eén kerkeraad
Twee predikanten
Bodem schatkist in zicht
Ledental
Tekort
Kerk A en B
In Meestoof
Gedeputeerde zegt extra controle toe Duurzaam systeem
Ds. Van der Sleen
uit ambt ontheven
Stemmen
van lezers
Ds. Van der Sleen
- - - - - -
In 1993 stelden de Gereformeerde
Kerken van Tholen, Poortvliet,
Oud-Vossemeer en Anna Jacoba-
polder een adviescommissie in om
te bezien hoe een eventuele samen
werking het beste zou kunnen verlo
pen. Daarbij kwamen twee proble
men om de hoek kijken: de ver
wachtte problemen moesten minder
worden door de samenwerking,
maar de zelfstandigheid van de ver-
De Ichthuskerk in Tholen is de grootste gemeente en de enige die
(nog) geen tekorten heeft.
schillende gemeenten moest zoveel
mogelijk blijven bestaan.
De adviescommissie telt negen
leden. Voorzitter is A.G. Izeboud
van de Gereformeerde kerk in Tho
len. Secretaresse is mevr. N.G. de
Jager-Maris en rapporteur is ds. J.
van der Meulen, beiden van Anna
Jacobapolder. Van de kerk in Oud-
Vossemeer zijn W. Boudeling en M.
Droogers lid, van Poortvliet P.
Alkema en S. de Jong en van Tholen
ds. PJ. de Buck en M. Ligtendag.
Adviserend lid is F.H.J. Steenwin
kel van het Gereformeerd Diensten
centrum in Leusden. Zij bogen zich
ruim twee jaar over de kwestie en
kwamen onlangs met een eindrap
port.
Daarin wordt allereerst de noodzaak
tot samenwerking onderstreept. Zo
wordt volgens de commissie de
financiële draagkracht gering. Een
aantal kerken is niet meer in staat
om een minimale predikantsplaats
(0,4 werkplaats) te betalen. Voor
catechese en pastoraat moeten tel
kens weer noodoplossingen worden
getroffen en ook het vinden van
ambtsdragers is soms een probleem.
Daarnaast zijn er volgens de com
missie vraagstukken gekomen die
een kleine kerk niet alleen aan kan.
Het gaat dan om zaken als: seculari
satie (loslaten van de godsdienst),
kerkverlating en veranderingen bin
nen de kerk.
Er bleken vijf varianten voor samen
werking mogelijk te zijn: 1) vier
kerkeraden en één stuurgroep; 2)
vier kerkeraden die gezamenlijk een
predikant (of predikanten) betalen;
3) één kerkeraad algemene zaken en
vier wijkkerkeraden; 4) één kerke
raad met tien wijkteams; 5) vier
wijkraden met daarnaast een kleine
kerkeraad met daarin één ambtsdra
ger per wijkteam, één ambtsdrager
per werkgroep en het dagelijks
bestuur ofwel het moderamen èn
een grote kerkeraad met daarin alle
ambtsdragers.
De commissie koos voor de derde
variant: één kerkeraad algemene
zaken en vier wijkkerkeraden. Dat
betekent bestuurlijk dat de vier ker
ken opgeheven worden en dat er één
Gereformeerde Kerk komt op Tho
len en Sint-Philipsland. "Maar in de
praktijk van het kerkelijk leven blijft
De Ontmoetingskerk in Poortvliet werkt nu al samen met Tholen op het gebied van prediking en cate
chisatie.
de eigen gemeenschap behouden",
schrijft de commissie. "Wij hebben
een lange traditie van zelfstandig
heid en zijn gehecht aan de eigen
kerk in dorp, streek of stad."
De kerkeraad algemene zaken zal
bestaan uit acht ambtsdragers (twee
van elke huidige kerk), twee predi
kanten en vier ambtsdragers met bij
zondere opdracht op het gebied van
jeugdwerk, catechese en toerusting,
financiën en beheer, voorzitterschap
en scribaat.
Deze overkoepelende kerkeraad
beslist in zaken als algemeen beleid
(censura morum, belijden der kerk,
antwoorden en oplossingen voor
vragen en taken), financiën en
beheer, het preekrooster, ZWO
(zending, werelddiaconaat en ont
wikkelingshulp), algemene diacona
le zaken, de taak en werkwijze van
de predikanten, catechese, vorming
en toerusting en externe relaties
zoals de classis en synode.
De overige taken zoals het wijkbe-
leid, de inhoud van de kerkdiensten,
gemeentediaconaat en -pastoraat,
jeugdwerk en het advies inzake
begroting en afrekening vallen
onder verantwoordelijkheid van de
wijkraden. De zaken die dus met de
aparte gemeenten te maken hebben,
worden beslist door de wijkraden.
Daarnaast komen er nog één com
missie van beheer en diverse taak
groepen. Het is de bedoeling dat er
twee predikanten worden aange
steld. Eén full-time predikant met
ruime ervaring (zo'n tien jaar wordt
genoemd) en een predikant voor
halve dagen.
Alleen al om financiële redenen is
het voor de vier kerken gewenst om
samen te werken. Tholen is momen
teel nog de rijkste gemeente. Het
eigen vermogen van de gemeente is
534.000 gulden. Over 1994 had men
nog een overschot van 5600 gulden,
maar over 1995 was er een klein
tekort van 1450 gulden. De kérk
heeft geen schulden.
Anna Jacobapolder had over 1994
een tekort van 11.350 gulden en
over '95 verwacht men eenzelfde
tekort.
De verwachting is volgens het eind
rapport dat dit nog zal oplopen in de
komende jaren. De gemeente heeft
een reserve van 90.000 gulden en
geen schulden.
Oud-Vossemeer kwam over 1994
5000 gulden tekort. Waarschijnlijk
is dat over vorig jaar aanzienlijk
meer: 8300 gulden. Ook deze
gemeente heeft geen schulden en de
reserve is 85.000 gulden groot.
In Poortvliet zit men financieel het
krapste. Het tekort van 4300 gulden
in '94 en waarschijnlijk 8000 gulden
in '95 toont een stijgende lijn die ook
de komende jaren waarschijnlijk zal
doorzetten. Door een legaat van
10.000 gulden kan de gemeente in
Poortvliet de rekening over vorig
jaar nog positief afsluiten. Op de
gebouwen rust een lening van
22.000 gulden waarvoor jaarlijks
5500 gulden moet worden afgelost.
Behalve dit zijn er geen schulden.
De tekorten baren de commissie
zorgen. "Deze tekorten worden tot
nu toe goedgemaakt door toevallige,
eenmalige meevallers of door de
algemene reserve of het eigen kapi
taal aan te spreken", schrijft de
adviescommissie in het eindrapport.
Ze noemt het zelfs 'een teken aan de
wand dat het financieel niet goed
gaat'. "Men kan dat soms een tijd
lang volhouden, maar gezien de
omvang van de tekorten is het naar
de mening van de commissie duide
lijk dat binnen enkele jaren de
bodem van de kerkelijke schatkist in
zicht komt."
Maar ook het ledental en de kerk
gang zijn niet al te hoog. In totaal
tellen de Gereformeerde Kerken van
Tholen 1045 leden. De Ichthuskerk
in Tholen is met 482 leden de groot
ste. Daarvan bezoeken er gemiddeld
150 de morgendienst en slechts 40
de middagdienst. Dan volgt Anna
Jacobapolder met 264 leden waar
van er 110 de morgendienst meema
ken en 25 de middagdienst. De Ont
moetingskerk in Poortvliet telt 161
leden. Gemiddeld gaan er 60 's mor
gens ter kerke en 25 's middags. In
Oud-Vossemeer was het niet renda
bel meer om een tweede dienst te
houden. De morgendienst wordt
door 60 van de 138 leden bezocht.
Dat betekent dat gemiddeld zo'n
36,4 procent van de leden de mor
gendienst bezoekt en 8,6 procent de
middagviering.
Deze leden betalen een vrijwillige
bijdrage. Volgens het eindrapport
lopen de jaarbedragen per lid nogal
uiteen: 90 gulden in Oud-Vosse
meer, 172 gulden in Poortvliet, 145
gulden in Anna Jacobapolder en 185
gulden in Tholen. Volgens de com
missie is dat te laag. Het landelijk
gemiddelde ligt op 208 gulden. Het
eindrapport meldt dan ook, dat wan
neer de bijdrage gemiddeld met 50
gulden per lid omhoog zou gaan, dit
de nieuwe gemeente ruim 50.000
gulden extra zou opleveren. Daarom
zou de nieuwe commissie van'
beheer meer aan de vrijwillige bij
dragen moeten trekken, aldus de
commissie.
Dat zal overigens ook nodig zijn,
wil de nieuwe 'streekgemeente'
zoals het ook wel genoemd wordt,
twee predikanten aan kunnen stel
len. Eén full-time predikant en een
parttimer kosten volgens de advies
commissie bij elkaar 1,5 ton per jaar
(respectievelijk ongeveer 108.500
en 41.500 gulden). Daar komt nog
eens 35.000 gulden bij voor de dien
sten die door andere predikanten
moeten worden geleid. Resultaat is
185.000 gulden aan salariskosten.
Momenteel geven de vier kerken bij
elkaar in totaal 150.000 gulden uit
aan predikanten. Dat betekent een
gat van 35 mille. Tel daar het exploi
tatietekort van de vier gemeenten bij
op (25.000 gulden) en er ontstaat
een tekort van 60.000 gulden. Dus
meent de adviescommissie: "Er is in
feite niet de noodzakelijke financië
le ruimte aanwezig voor 1,5 predi
kantsplaats. Als gevolg van het ver
wachtte exploitatietekort van 60.000
gulden zelfs niet om één predikant
met tien dienstjaren te bekostigen."
Toch meent de adviescommissie dat
met een extra inspanning voor de
vrijwillige bijdrage en de bundeling
van de krachten, de streekgemeente
haalbaar is.
De vier kerken bestaan al vrij lang.
De oudste gemeente is die in Oud-
Vossemeer. Daar bezochten zo'n
zestien 'afgescheidenen' van de Her
vormde Kerk eind 1835 huisdiensten
in het huis van J.F. de Later. In 1851
kochten vier particulieren een stukje
grond aan de Molenstraat en zetten
er een schuur weg waarin 'godsdien
stoefeningen' werden gehouden. Dat
was eigenlijk niet toegestaan, maar
het werd gedoogd. Dit werd een
Gereformeerde Gemeente onder het
Kruis. In 1871 werd er een nieuwe
kerk gebouwd aan de Achterweg, nu
de Hofstraat. Deze kerk ging over
naar de Gereformeerde Kerken in
Nederland. In de tweede helft van
deze eeuw werd het gebouw afge
broken en een nieuwe kerkzaal ver
rees. De volgende in leeftijd is Tho
len. Daar werd op 25 oktober 1851
de Christelijke Afgescheiden Ge
meente gesticht. Deze gemeente
kerkte in een gebouw aan de Hoog
straat 36. Op 18 oktober 1888 werd
de Nederduitse Gereformeerde Kerk
opgericht en deze gelovigen gingen
in de Doelweg ter kerke. Vier jaar
later fuseerden deze twee gemeenten
onder de Gereformeerde Kerken in
Nederland. Daarbij werd het gebouw
in de Hoogstraat Gereformeerde
kerk A en dat in de Doelweg Gere
formeerde kerk B. In 1908 gingen
allen samen naar de kerk in de Doel
weg. Ook dit werd later deze eeuw
vrijwel helemaal afgebroken en een
nieuw gebouw (de Ichthuskerk) ver
rees op die plaats.
In 1856 werd in Poortvliet een Gere
formeerde Gemeente onder het
Kruis opgericht die aanvankelijk
kerkte in een gebouw, zonder daar
toestemming voor te hebben. Een
jaar later kreeg men wel toestem
ming om een kerk te bouwen aan de
De Gereformeerde Kerk in Anna Jacobapolder heeft momenteel een
parttime predikant (ds. J. van der Meulenen is één van de twee
gemeenten die nog een pastorie heeft.
leden ter kerke in de voormalige
meestoof Wilhelmina Regina bij het
gehucht De Sluis. Later, in 1895,
kregen de Gereformeerden een
eigen kerkgebouw met pastorie aan
de Langeweg. Zowel de kerk als de
pastorie zijn momenteel verbouwd
tot woonhuis, want in 1959 werd er
een nieuwe kerk weggezet aan de
overkant van de Langeweg.
De vier Gereformeerde kerken
hadden al samenwerkingsverban
den voor ondermeer catechesa-
ties. Bovendien delen Poortvliet
en Tholen een predikant en ook
Anna Jacobapolder en Oud-Vos
semeer deden dat tot voor kort.
Als de gemeenten het plan voor
april goedkeuren (er worden
gemeenteavonden voor belegd) zal
er na anderhalve eeuw een einde
komen aan de zelfstandige Gere
formeerde Kerken op Tholen en
Sint-Philipsland.
Stoofstraat naast het armenhuis.
Onder ds. Steenblok vond er in de
oorlog een scheiding plaats. In 1943
braken dertig leden, onder wie één
kerkeraadslid, met de Gereformeer
de Kerken in Nederland en gingen
over naar de Gereformeerde
Gemeente. Twee jaar later werd het
kerkgebouw flink beschadigd door
een VI (een Duitse 'vliegende bom')
die in Poortvliet ontplofte. In '51
werd het pand verkocht aan een han
delaar en een jaar later verrees aan
het Zuidplantsoen met hulp van veel
vrijwilligers een nieuw, klein kerkje
'De Ontmoetingskerk'.
Anna Jacobapolder is de jongste van
de vier Gereformeerde kerken. Er
woonden in het dorp van oudsher
veel 'afgescheidenen' en daarom
werd op 11 april 1878 (31 jaar na het
ontstaan van de Anna Jacobapolder)
een Christelijk Gereformeerde Kerk
opgericht. Aanvankelijk gingen de
De Gereformeerde Kerk in Oud-Vossemeer is de oudste gemeente van de vier kerken die willen gaan
fuseren.
Voor het eerst sinds vier jaar is het aantal doden door verkeersonge
lukken in Zeeland in 1995 weer toegenomen. Er vielen 46 dodelijke ver
keersslachtoffers en dat zijn er tien meer dan in 1994. Van die 46 dode
lijke ongevallen vonden er vier plaats op Tholen.
de leeftijdscategorie 16 en 17 jaar
ruim twee keer zoveel doden in het
verkeer vallen dan bij de overige
jeugd.
Opvallend is dat verhoudingsgewijs
het aantal eenzijdige ongelukken het
grootst is (26 procent van het totaal).
In 54 procent van de ongevallen
waren er personenauto's bij betrok
ken. Tholen stond tot aan de zomer
vakantie in de lijst met dodelijke
ongevallen onderaan met nul ver
keersdoden. Maar in de tweede helft
van het jaar liep dat snel op tot vier.
Twee bromfietsers werden aangere
den door respectievelijk een auto en
een vrachtwagen bij Poortvliet en
Sint-Maartensdijk. Een fietser werd
bij Sint-Annaland geschept door een
auto en een personenwagen beland
de op de provincialeweg tussen Sta-
venisse en Sint-Maartensdijk in de
sloot. Bij de meeste dodelijke onge
vallen in Zeeland zijn volwassenen
van 23 jaar en ouder het slachtoffer.
Onder de jeugd is opvallend dat er in
Het regionaal overlegorgaan ver
keersveiligheid Zeeland (ROVZ)
concludeert dat de explosieve toena
me van ongelukken met een dodelij
ke afloop voor het grootste deel te
wijten is aan de Bevelanden (twaalf
ongevallen meer dan in 1994) en
Noord-Zeeland (Tholen, Sint-Phi
lipsland en Schouwen-Duiveland
met een stijging van vijf). Een oor
zaak voor de toename kan het
ROVZ moeilijk vinden, maar toeval
speelt volgens het orgaan een rol.
Dit omdat er meer mensen per onge
val omkwamen.
Op de Bevelanden wordt extra ver
keerstoezicht gehouden. VVN heeft
gevraagd om een duurzaam veilig
verkeerssysteem voor de Bevelan
den en Noord-Zeeland, maar gede
puteerde J.I. Hennekeij .(voorzitter
van het ROVZ) zegt dat er geen
draagvlak voor is. Hij wijst daarbij
op de al opgevoerde controles. Er
zijn extra inspanningen in het kader
van het gericht verkeerstoezicht
beloofd.
Overigens meldt hij erbij dat er ook
vanuit de regio's zelf initiatieven
ontplooid zullen moeten worden.
Het breed moderamen (bestuur) van
de provinciale kerkvergadering van
de Nederlandse Hervormde Kerk
heeft ds. J. van der Sleen uit Scher-
penisse per 1 maart ontheven van
zijn ambt. Hem is een akte van ont
slag gestuurd. Volgens de kerkeraad
van de Hervormde Gemeente Scher-
penisse heeft de uitgetreden predi
kant inmiddels ook als lid van de
Nederlandse Hervormde Kerk
bedankt. De gevolgen van een en
ander zijn, dat hij geen ambtshande
lingen meer mag verrichten, zoals
verkondiging van het Woord en
bediening van de sacramenten. "Dat
hij als zodanig meent werkzaam te
moeten en mogen blijven, kan niet
anders verstaan worden dan als
mededeling, dat hij buiten het ver
band van de Nederlandse Hervorm
de Kerk als predikant op persoonlij
ke titel verder wil gaan", aldus een
mededeling van de kerkeraad.
Aangezien die niet meer volledig is
door het uittreden van één ouderling
en twee diakenen, heeft het bestuur
van de classis ds. J. van Dijk en
ouderling J.P.C. van Zielst, beiden
uit Tholen, aan de kerkeraad van
Scherpenisse toegevoegd. Ds. A.
den Hartog uit St. Maartensdijk is
als consulent aangewezen.
Intussen preekt ds. Van der Sleen
ook in Oud Gereformeerde
Gemeenten in Nederland, o.a. in
Zierikzee. Ook spreekt hij binnen
kort in Oud-Vossemeer voor de
Gereformeerde Bijbelstichting.
Met zorg volg ik de berichten in de
Eendrachtbode over het uittreden
van ds. J. v.d. Sleen te Scherpenisse
uit de Ned.Herv.Kerk. Ik heb er
geen behoefte aan om op zijn
beweegredenen in te gaan. Wel wil
ik wijzen op één aspect, waar
gemeenteleden die ds. Van der
Sleen volgen, moeite mee kunnen
krijgen. Ik las, dat het zijn bedoeling
is om in de door hem geleide kerk
diensten het Heilig Avondmaal te
vieren en de Heilige Doop te bedie
nen. Dit laatste brengt mij tot dit
briefje. Immers, zijn de kerkdien
sten die ds. Van der Sleen wil gaan
leiden, diensten binnen het kader
van een in ons land erkend kerkge
nootschap? Indien niet, heeft dat dan
misschien als consequentie, dat kin
deren die 'straks' door ds. Van der
Sleen gedoopt worden, bij andere
kerken - zoals bijvoorbeeld de Her
vormde Gemeente Scherpenisse -
als niet-gedoopt worden be
schouwd? U kunt zich voorstellen,
wat dat voor ernstige en vervelende
gevolgen kan hebben! Ik meende dit
te moeten opmerken, want - zoals
ds. Van der Sleen in de Eendracht
bode van 29 februari ook al opmerkt
- 'de meeste hervormden weten niet
wat er allemaal speelt.' Voorwaar,
een waar woord, zeker in het hier
voor gesignaleerde geval.
M. Prak
Ritzema Boslaan 52
3571 CT Utrecht
i J f'i
Het fietspad langs de Hiksedijk wordt verlegd. Een machine graaft de nieuwe bedding pal naast het oude
pad.
Op de Hiksedijk bij Oud-Vosse
meer wordt druk gewerkt aan
reconstructie van de T-splitsing
met de Kreekweg. Belangrijkste
verandering wordt, dat verkeer
op het fietspad niet langer voor
rang heeft op afslaand verkeer dat
over de weg rijdt. De vluchtheuvel
wordt vervangen door een kleiner
exemplaar en vanuit de richting
Sint-Annaland vervalt de voorsor-
teerstrook richting Oud-Vosse
meer. Naast het aspect van de ver
keersveiligheid - bij voorsorteren
belemmert afslaand verkeer het
zicht voor rechtdoorgaand ver
keer - speelt ook het financiële
aspect een rol. Het asfaltopper-
vlak wordt namelijk verkleind en
dat betekent voor de toekomst een
besparing. De weg komt niet voor
op een urgentielijst van de provin
cie, maar wordt nü aangepakt
omdat er geasfalteerd gaat wor
den. Van Dijck-Petit voert het
werk uit in opdracht van de pro
vincie. Het asfalteren omvat de
provinciale weg vanaf dit punt tot
aan de Veilingweg bij Sint-Anna
land: de Broekseweg, Bartelmeet-
weg, Priestermeetpolder, Joanna
Mariapolder en Oude Zeedijk.
Een stuk weg van 600 meter ter
hoogte van de fietstunnel aan het
begin van de Oude Zeedijk blijft
buiten het asfalteringswerk.
Op de T-splitsing Hiksedijk-Kreekweg verdwijnt de vluchtheuvel in de provinciale weg
maken voor een kleinere.
