Zeventig jaar Sint-Annaland op
de schaats met een eigen ijsclub
Minder zwaluwen
Wisse zegt telers
van Tholen vaarwel
Carnavalskoorts in Groot Pesóót
Nogmaals
uit kleren
in Tholen
Cursus over
tocht door
de woestijn
o-
de ketting...
Aantal leden steeg van paar honderd tot ongeveer 1350
Dweilband Lamsóóren bouwt uit de kluiten gewassen wagen
Donderdag 8 februari 1996
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
Zaterdag vierde de ijsclub Sint-Annaland haar 70-jarig
bestaan. Dat was ook de exacte dag van oprichting: 3
februari 1926. Toen werd in Havenzicht van M. Boo
gaard de oprichtingsvergadering gehouden. Vóór die bij
eenkomst hadden al een paar honderd mensen aangege
ven lid te willen worden. In zeventig jaar groeide het
ledental tot zo'n 1350.
Kat uit de boom
Flesrijden
Nieuwe baan
Zuidmoerpolder gunstige uitzondering
Het gaat minder goed met de huiszwaluwen op Tholen.
Dat bleek uit het verslag van de huiszwaluwtelling dat op
de jaarvergadering van natuurvereniging Rubia Tincto-
rum werd gedaan.
Bomenboekje
de zwakke schakel
van uw wintersport?
wij verhuren kettingen,
snelsluiters/halfautomatisch
magnetisch etc.
BEL 0164-233676
- Twintig jaar gedegen en gezellig bietenpraatje
Na meer dan 20 jaar CSM suiker heeft landbouwkundige
J. Wisse donderdagavond in de Wellevaete te St. Anna
land afscheid genomen van de Thoolse bietentelers. Zijn
collega H. Anthonisse neemt zijn taak als specialist over,
terwijl J. Overbeeke als 'huisarts' voor de akkerbouwers
van Tholen en St. Philipsland blijft fungeren.
In Oud-Vossemeer wordt koortsachtig gewerkt aan
wagens en andere creaties voor de carnavalsoptocht die
zaterdag 17 februari door het dorp trekt. Dweilband De
Lamsóóren is al vanaf september in de weer om die mid
dag goed voor de dag te komen in Gróót Pesóót.
De Heen
Gemaskerd bal
Hagelslag en honing
Kwaliteit
13
Op die eerste vergadering werd het
voorlopig bestuur gekozen. A.
Paape (voorzitter), A. Gunst (secre
taris), H. Overbeeke (penningmees
ter) en J. den Haan werden bij accla
matie benoemd omdat zij degenen
waren die aan de oprichting van de
vereniging hadden gewerkt. De vijf
de man leverde echter wat proble
men op. Na twee stemmingen had er
nog niemand van de aanwezigen de
•meerderheid behaald. De derde
stemming ging daarom tussen F.
Burgers en I. van Dijke. Omdat Van
Dijke geen behoefte had aan een
bestuursfunctie, werd Burgers
benoemd tot vijfde lid. Zo waren de
eerste stappen van de ijsclub Sint-
Annaland gezet.
De eerste contributie werd vastge
steld op 50 cent per jaar voor leden
boven de zestien jaar, 25 cent voor
leden beneden die leeftijd en mini
maal 1 gulden voor donateurs. Toe
gangsbewijzen voor niet-leden of
donateurs kostten 25 cent per per
soon per middag. Om te voorkomen
dat mensen eerst de kat uit de boom
zouden kijken, werd besloten de
contributie tussen 1 december 1926
en 1 maart 1927 te verdubbelen.
Ook werd het salaris van de bode
vastgesteld op tien gulden per jaar.
Toen moest er nog een bode komen.
Daarvoor waren vier gegadigden.
Witte v.d. Boogaard kreeg 41 van de
75 stemmen.
De eerste jaarvergadering werd
gehouden op 15 december 1927. De
penningmeester kon een batig saldo
melden van 201 gulden en 55 en een
halve cent. Vervolgens werden de
eerste commissarissen gekozen:
W.A. Dormaar, F.M. Boogaard,
A.P. Bil, A. Boon, M.P. Lanooy en
MJ. Boogaard. Het salaris van de
bode bleek onvoldoende en werd
opgehoogd tot 17,5 gulden. Het jaar
erop werd dit vijf cent per lid met
een minimum van vijftien gulden.
Het bestuur deelde mee dat het ope
nen van de baan bekend gemaakt
zou worden door de dorpsomroeper.
In 1928 telde de ijsvereniging 407
leden en 25 donateurs. Het bestuur
Bestuur en commissarissen van de 70-jarige ijsclub St. Annaland op de ijsbaan met op de achtergrond de nieuwe kantine, v.l.n.rTh. Dun-
ki Jacobs, J. Burgers Az.n.,J.M. Vroegop, bode CJ. Koopman, J.P. Moerland Czn., penningmeester IzVroegop, voorzitter WJMosselman,
secretaris D.L. Hage, M. Hage Gzn., J. Hage Mzn. en J.B. van Dijke.
Een Gunter-trio bij het schoonrijden, v.l.n.r. mevr. De Groen-Gun-
ter uit Poortvliet, mevr. Gunter-Scherpenisse en mevr. Scherpenisse-
Gunter uit St. Annaland.
werd gemachtigd om een vlag te
kopen.
De eerste ijsbaan werd aangelegd op
een stuk weiland aan 'De Annewas'
aan de Hoenderweg in Sint-Anna
land. Het werd door de ijsclub voor
50 gulden per jaar gepacht van boer
Pieter van Luijk. Daar schaatste men
tot en met 1930. Tot 1940 is de ijs
baan vervolgens gevestigd op een
stuk grond van P.J. Hage uit
St.Maartensdijk. Daarna pachtte
men het terrein van P. van Oost aan
de Langeweg. Toen het overging
naar J.L. Fase werd de grond van
hem gepacht. In 1959 kocht de ijs
club het weiland van jonkvrouw
W.C. Witsen Elias-de Casembroot
uit Blaricum. Deze jonkvrouwe
(ambachtsvrouwe van Sint-Anna
land) heeft de ijsclub (financieel)
Hink gesteund. In 1959 antwoordde
zij, bij monde van haar man jonk
heer dr. J.S. Witsen Elias, positief
op de vraag van het bestuur van de
ijsvereniging om de ijsbaan te
mogen kopen omdat deze in de her
verkaveling terecht zou komen.
Behalve de toezegging dat de ver
eniging de grond mocht kopen, gaf
het echtpaar ook een renteloos voor
schot. Het bestuur antwoordde hier
op met de vraag of de jonkheer, dan
wel de jonkvrouwe, beschermheer
of -vrouw wilde worden van de ijs
vereniging. Omdat haar vader altijd
een 'warme belangstelling' had voor
Sint-Annaland, stemde jonkvrouw
Witsen Elias-de Casembroot toe.
Van de oorlogsjaren heeft de vereni
ging zelf niet veel hinder ondervon
den. Voor het schaatsenrijden hoef
de geen vergunning te worden aan
gevraagd en de jaarvergaderingen
probleem op te lossen. Daarvoor
schreef men ondermeer de Neder
landse Heidemaatschappij en het
blad Vraag en Aanbod in Deventer
aan.
Behalve het 'losse' vertier voor de
leden, organiseerde de ijsvereniging
ook wedstrijden. De winter van
'46/'47 was zeer streng. Het was zo
koud, dat men dinsdagsavonds de
baan onder water zette en er de vol
gende dag al op kon lopen. Donder
dags ging de ijsbaan open. Met wat
dooiperioden tussendoor, vroor het
stevig van half december tot maar
liefst 8 maart. Op die dag werd nog
steeds geschaatst. Vijftig dagen ach
ter elkaar was het kwik niet boven
nul geweest. En dat kwam goed uit,
want wegens de geboorte van prin
ses Marijke (later Christina) schreef
het bestuur op 21 en 22 februari nog
wedstrijden uit. Zo kon men op 22
februari 1947 meedoen aan balrij
den voor dames, turfrapen voor
heren en schoonrijden voor paren.
De dag ervoor was de jeugd aan de
beurt met hardrijden voor de jon
gens tot vijftien jaar, blokjes plaat
sen voor meisjes tot twaalf jaar en
flesrijden voor meisjes van twaalf
tot vijftien jaar. Overigens was het
die vrijdag echt guur winterweer
met een flinke sneeuwstorm, maar
dat mocht de pret niet drukken.
Wat andere bijzondere gebeurtenis
sen voor de vereniging waren de
volgende. In 1938 nam men de eer
ste proef met verlichting en dat
beviel goed. In 1940 werd de Thool-
se ijsbond opgericht, bestaande uit
alle ijsclubs van het eiland. Vier jaar
later werd deze bond weer al opge
heven wegens de oorlog. 1959 was
een bijzonder jaar voor de ijsclub
St.Annaland. Ze kocht het terrein
van de ijsbaan van jonkvrouw Wit
sen Elias-de Casembroot en werd
een rechtspersoon. In 1976 wordt
het 50-jarig bestaan herdacht. Voor
zitter A. Burgers stapt na 36 jaar in
het bestuur gezeten te hebben, op.
Hij werd benoemd tot ere-voorzltter.
In januari 1979 haalt de vereniging
het 1000ste lid binnen.
De gemeente had de grond van de
ijsbaan nodig om ondermeer
gemeenschapscentrum De Welle-
vaete te bouwen. De ijsclub kreeg er
haar oude stek aan de Annewas voor
terug (voormalig terrein van P. van
Luijk). De nieuwe baan werd in
1981 officieel geopend door
gemeenteraadslid L. Kloet en ere
voorzitter Burgers.
Zaterdag vierde de St. Annalandse
ijsclub haar 70-jarig bestaan. De
vrijdagavond geplande demonstra
ties schoonrijden door paren van
Noord- en Zuid-Beveland gingen
niet door wegens de zware ijzel die
dag. Zaterdag werd er door de kin
deren wel gereden. Het bestuur
bestaat momenteel uit: voorzitter
W.J. Mosselman, secretaris D.L.
Hage, penningmeester I. Vroegop,
J.P. Moerland Czn. en M. Hage
Gzn.
mochten plaatsvinden 'mits geen
onderwerpen van politieke aard
worden behandeld'. Overigens miste
men in 1944 wel een jaarvergade
ring door de evacuatie. Wat grotere
problemen opleverde was de ijsbaan
zelf. Om er water in te krijgen, wer
den een electromotor en centrifu-
gaalpomp aangeschaft. Desondanks
bleven er problemen, want de grond
bestond niet uit klei en liet water
door. Daardoor liep het onderge-
pompte weiland soms in acht dagen
weer leeg. Allerhande maatregelen
moesten worden getroffen om het
Geconcentreerd gaat Jeroen Borst op de pioen af bij de wedstrijden
voor de basisscholen in St. Annaland.
Sinds 1989 telt de natuurvereniging
de huiszwaluwen op Tholen. Na een
aanvankelijke stijging tot 1993 gaat
de populatie van deze vogels de laat
ste tijd flink achteruit. Vorig jaar
werden er 534 broedparen geteld en
dat is ruim 18,5 procent minder dan
in 1994. Het is tevens het laagste
aantal broedparen sinds het begin
van de telling in 1989. De meeste
grote kolonies nemen jaarlijks in
aantal af en enkele kleinere zijn
helemaal verdwenen. Een gunstige
uitzondering hierop is de populatie
in de Zuidmoerpolder bij Stavenis-
se. Deze kolonie is tot nu toe erg sta
biel en rnet 78 bewoonde nesten de
grootste van Tholen, aldus het ver
slag.
Er wordt geteld in blokken van 2,5
bij 2,5 kilometer. In '94 waren er
nog in zeventien blokken broedende
huiszwaluwen te vinden, nu in zes
tien blokken. Overigens neemt het
aantal huiszwaluwen binnen de
bebouwde kom procentueel af (nu
nog 47,9 procent van het totaal). De
natuurvereniging is bang dat de ach
teruitgang bij deze vogels op Tholen
een landelijke trend is.
Voorzitter Xandra Wielaard opende
de jaarvergadering ten overstaan
van vijftien aanwezigen. Bij de
bestuursverkiezing werd mevr. T.
Soomers met algemene stemmen
herkozen.
In het jaarverslag blikte men terug
Naar aanleiding van een vorige
week geplaatst artikel over een
man die in een bakkerszaak in
Tholen zijn geslachtsdeel toon
de aan de bediende, is er nog een
melding van een dergelijk geval
binnengekomen bij de politie.
Blijkbaar gaat het om dezelfde
jongeman die net voor het inci
dent in de winkel, hetzelfde uit
haalde bij een bushalte in Tho
len. Slachtoffer was ditmaal een
vrouw die op de bus zat te wach
ten. De politie verzoekt getuigen
en eventuele andere slachtoffers
contact op te nemen met de poli
tie in Tholen 'omdat dit voor met
name vrouwen zeer vervelende
incidenten zijn'.
op de activiteiten van de verenigin
gen in 1995. Belangrijk was het
bomenproject waaruit een Bomen-
boekje kwam waarin voor elke
plaats in de gemeente Tholen een
wandelroute langs bijzondere
bomen en struiken is beschreven.
Ook de oprichting van een roofvo
gelwerkgroep was een stap vooruit.
Verder werden er diverse excursies
en bijeenkomsten gehouden. Na de
pauze gaf dhr. Rommers een dia
presentatie over de landgoederen
Zoomland en Mattemburgh. Veel
insekten, bomen, struiken en vooral
paddestoelen werden op het scherm
vertoond.
Hierna vertoonde Rommers nog
dia's over de Philipsdam. Ook bij
deze serie passeerden veel planten
en dieren de revue.
De regionale werkgroep volwasse-
nenkatechese van de katholieke
parochies van Tholen, Oud-Vosse
meer, Halsteren en Lepelstraat orga
niseert een cursus Tocht door de
woestijn'. Het project loopt geduren
de de veertig-dagentijd en behandelt
vragen als: De kerk is soms als een
woestijn: onherbergzaam, een zoek
tocht. Kunnen we dan op elkaar
bouwen? Waar is voedsel? En wat
geeft werkelijk hoop? De cursus
wordt gegeven op 29 februari en 7,
14, 21 en 28 maart van acht tot tien
uur 's avonds in het parochiecentrum
naast de katholieke kerk in Tholen.
Men kan zich voor 15 februari
schriftelijk aanmelden via de brie
venbus van de kerk in Tholen.
Molenweg 38 in Oud-Vossemeer en
de pastorieën in Lepelstraat en Hal
steren.
Advertentie I.M.
Sinds september werken leden van dweilband De Lamsóóren enthousiast aan een wagen voor de carnavalsoptocht in Oud-Vossemeer.
Vorig jaar waren de deelnemers aan
de optocht (37 personen, groepen en
wagens) tot op hun huid toe nat
doordat het water met bakken uit de
lucht viel. Dat zette een aantal leden
van de dweilband aan het denken; ze
wilden voortaan in ieder geval
droog zitten. "We besloten om een
tribunewagen te bouwen", vertelt
woordvoerder Ad van Poortvliet.
Uiteindelijk zal een gevaarte van 5
meter hoog en 18 meter lang door de
straten rijden. "We hadden vooraf
geen ontwerp Iedereen kon ideeën
aandragen en vervolgens werd
geprobeerd die te realiseren." Het
eindresultaat is dus werkelijk
'teamwork' te noemen. "Vergeleken
met de wagens die in Brabant rijden
is dit kinderwerk, maar voor Oud-
Vossemeer is het best bijzonder",
meent Van Poortvliet. In juni werd
met de voorbereidingen begonnen.
De groep kreeg een wagen van 2,70
meter lang cadeau en kocht er zelf
een bij. Verder had men niks. De
leden zelf, maar ook collega's van
het werk, familie, buren en kennis
sen droegen van alles aan. "Onvoor
stelbaar, zoveel mensen die ons
geholpen hebben", vertelt Van
Poortvliet op een moment dat juist
iemand met twee rollen vloerbedek
king komt aandragen.
Tien tot twaalf mensen zijn na de
zomervakantie op maandagavond en
zaterdag aan de slag gegaan. Sinds
november wordt ook op donderdag
avond gewerkt. Regelmatig zijn
mensen zelfs overdag in de bouw
loods Onder de Molen te vinden.
"Alleen met zo'n groep vaste men
sen kun je dit bereiken. Het leeft
echt", aldus Van Poortvliet, die aan
geeft dat binnen de dweilband onder
meer schilders, lassers en timmerlie
den beschikbaar zijn. Ook de dames
steken de handen uit de mouwen: ze
komen schilderen, of maken thuis
kussens en borden.
De Lamsóóren bestaat nog maar
twee jaar en telt 25 leden. Van hen
kunnen er 20 een plaatsje vinden op
de - overdekte - tribunewagen.
Het voorste deel is gevuld met een
aantal carnavalspoppen, die men in
Zeeuws-Vlaanderen op de kop heeft
getikt. Zondag is de wagen voor het
eerst te zien, in de optocht van De
Heen.
Ook in Halsteren en Nieuw-Vosse-
meer rijdt hij mee. Er zijn borden
gemaakt met teksten die inspelen op
de motto's in de verschillende dor
pen en die aan de wagen bevestigd
kunnen worden.
De bouwactiviteiten komen boven
op het musiceren, dat deze weken
ook vele uurtjes vergt. Zaterdag
werd in café De Hoop een geslaagd
dweilbandfestival georganiseerd,
waaraan naast de beide Vossemeer-
se bands De Lamsóóren en Oemom-
menoe nog vijf groepen meededen.
Ook carnavalsvereniging De Vlooi-
entrappers, de organisator van het
carnavalsfeest in Oud-Vossemeer,
bouwt aan een wagen.
En buurtvereniging Onder de Molen
zou zelfs meerdere creaties aan het
maken zijn. "Wij hadden vier jaar
geleden, bij de oprichting, niet
gedacht dat het carnaval zó zou
aanslaan in ons dorp", zegt voorzit
ter Frank Hommel van De Vlooien-
trappers in de carnavalskrant, die
voor het eerst is uitgegeven. 'Ut
Vlóóienkrantje' is huis-aan-huis ver
spreid.
Zaterdag worden op de toegangswe
gen van het dorp weer de gebruike
lijke borden geplaatst om aan te
geven dat Oud-Vossemeer tijdelijk
Gróót Pesóót heet.
Het programma voor 16 en 17 febru
ari ziet er als volgt uit. Op vrijdag
bezoekt Prins Kedóóze met zijn
gevolg peuterspeelzaal De Pluus,
Die Heenetrechtschool en de Sint
Anthoniusschool. 's Avonds om half
negen begint in café Hof van Hol
land het gemaskerd bal.
Deelnemers kunnen een prijs win
nen. Bij De Vossenkuil overhandigt
de burgemeester zaterdag om elf
minuten voor één de sleutel van het
dorp aan de prins. Als het jeugdprin
sesje en -narretje bekend zijn
gemaakt, vertrekt de optocht.
Van twee tot vijf uur volgt dan in het
dorpshuis het vlooiencircus voor de
jeugd.
Vanaf negen uur 's avonds is het bal,
waarna het vellen van de roos om elf
minuten over een het feest voor dit
jaar afsluit.
Velen bezochten de algemene ver
gadering van het district Tholen van
de suikerbietentelersvereniging
Zeeland altijd om het praatje van
Wisse te horen en zijn dia's te zien,
zo vertelde L. Bijnagte uit Scherpe-
nisse. Als rayonmedewerker gewas-
onderzoek BLGV Oosterbeek had
hij veel met de CSM-man te maken
en volgens Bijnagte zal de praktijk
dhr. Wisse zeker missen. "Voor ons
en voor gedegen onderzoek was u
ook een meer dan gewaardeerd
ambassadeur", aldus Bijnagte, die
een attentie aanbod.
De van Walcheren afkomstige Wis
se leidde een middelgroot akker
bouwbedrijf in Dinteloord en werkte
vervolgens voor zaadbedrijf Van
Engelen in West-Brabant en Goe-
ree-Overflakkee, voordat hij in 1975
bij de CSM kwam. Met de teeltbe
geleiding en harde weg-ontvangst
heeft Wisse zich een gerespecteerde
plaats verworven, stelde vice-voor-
zitter Verhage. Hij prees hem ook
wegens zijn ludieke voorlichting.
De sluiting van het CSM-kantoor
Goes maakte het Wisse niet gemak
kelijker en door een reorganisatie
maakt de landbouwkundige per 1
mei gebruik van de regeling om ver
vroegd uit te treden.
Ir. A.A.H. Smook, hoofdlandbouw-
kundige van de suikerfabriek Wit-
touck te Breda noemde Wisse het
prototype van een CSM'er. "Hij
heeft hier als een Gehasi en Elisa
geopereerd", zei Smook. Mede
dankzij de activiteiten van Wisse is
Tholen bij de bestelling van rhizo-
manie-resistente rassen een goede
landelijke tweede achter de Hoekse
Waard, die een half procent hoger
zit.
Wisse kwam graag op Tholen, zo
vertelde hij. "Men zei hier waar het
op stond en door de Oesterdam werd
de verbinding vanuit 's Gravenpol
der een stuk gemakkelijker. Van de
24 agenten waarmee ik ruim 20 jaar
geleden bij de CSM begon, zijn er
nog 2 over en nu komt voor mij het
afscheid.
Ik probeer het positief te benaderen,
zoals ik dat ook in mijn brugfunctie
tussen teler en fabriek altijd heb
gedaan", zei Wisse.
Dat CSM maai voor 23% meer in de
suiker zit en voor 45% in de levens
middelensector en 32% van de
omzet uit ingredianten haalt, stemde
Wisse evenmin somber. Integen
deel, hij zei blij te zijn, dat directeur
ir. G.M.L. van Loon en zijn collega's
het bedrijf destijds hebben verbreed
met o.a. hagelslag en honing. Wisse
wenste de Thoolse telers nog vele
goede jaren toe. Hem werd nog een
kaasmand aangeboden; zijn vrouw
kreeg bloemen. Zijn afscheid in de
Wellevaete werd bijgewoond door
de in St. Annaland woonachtige
echtgenote van directeur Van Loon.
In zijn laatste bietenpraatje nam
Wisse de voorbije suikerbietencam
pagne door. "Met de tonnen (61,2)
kunnen we goed mee op Tholen,
maar met de kwaliteit (15%) laten
we het zitten", zei de CSM-man.
Veel lovender was hij over het per
centage gerestreerde bedrijven
en de keuze voor rhizomanie-resis-
tente rassen. "Mijn zendelingenwerk
op Tholen heeft succes gehad", con
stateerde Wisse met genoegen. Hij
waarschuwde om voorzichtig te zijn
met stikstofbemesting. Zijn plaatse
lijke kennis kwam weer goed tot
uiting in zijn toelichting bij de diase
rie, waarbij ook Tholen nogal eens
in beeld kwam. Niet alleen de bieten
kwamen aan de orde, maar ook gra
nen, aardappelen, uien, sla, mestpro
blemen en een minicamping. Het
bietenpraatje was, zoals gebruike
lijk, levendig, humoristisch en
gezellig.
Ir. Smook praatte de Thoolse bieten
telers donderdagavond nog bij aan
de hand van het thema 'Met het pro-
duktiesysteem de markt op.' Bij de
bestuursverkiezingen werd J. Goen-
se uit Tholen bij acclamatie herko
zen.
De opkomst was kleiner dan gebrui
kelijk. Zijn er anders meer dan hon
derd belangstellenden, nu bleven er
met zo'n 75 aanwezigen nogal lege
stoelen in de Wellevaete. Mogelijk
was de gewijzigde vergaderdag
(donderdag in plaats van vrijdag)
hierop van invloed, alsmede het feit
dat de bietentelers in december ook
al een keer bij elkaar waren geweest.
Het resultaat was, dat de CSM de
liefhebbers twee keer op gebak bij
de koffie kon tracteren.
Herindeling. De Brabants-Zeeuwse
werkgeversvereniging is voorstan
der van één gemeente op Walcheren
en één in Zeeuws-Vlaanderen. Men
acht een sterk openbaar bestuur
noodzakelijk voor het bedrijfsleven,
vooral voor de verdere ontwikkeling
van de Zeeuwse haven- en industrie
gebieden.
