Veertien nieuwe monumenten
Thoolse student bedenker van
noodverlichting voor meterkast
Project Nort moet recreatie maken
tot produkt van gewapend beton
Minister neemt voordracht gemeente Tholen over
André Bout in mini-onderneming Hogeschool Zeeland
H. Zwikker somber over huidig toerisme in provincie Zeeland
Samenwerking
gemeenten in
commissies
Extra geld
museumbeleid
Donderdag 7 december 1995
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
17
Tholen heeft er veertien beschermde rijksmonumenten
bijgekregen. Het ministerie van onderwijs, cultuur en
wetenschappen heeft de door de voormalige gemeenten
Tholen en Sint-Philipsland voorgedragen objecten alle
maal als zodanig aangewezen. Een speciale provinciale
commissie was het met de gemeenten eens.
Onderhoud
Wie helpt de recreatie-ondernemers? Dat was de vraag die
campingeigenaar H. Zwikker van de Pluimpot in Scherpe
nisse enkele keren liet horen bij de presentatie van het pro
ject Nort Zeeland. Dit project moet de Zeeuwse toeristische
sector weer nieuw leven in gaan blazen. Volgens Zwikker is
dat hard nodig, want tot nu toe krijgen de recreatie-onderne
mers maar weinig steun van buitenaf.
Een noodverlichting voor in de meterkast zodat men ook
bij stroomuitval het zicht op de schakelkast blijft houden.
Dat is de uitvinding van André Bout uit Tholen. Het
apparaatje wordt verkocht in het kader van een mini-
onderneming. Hogeschool Zeeland in Vlissingen zet elk
jaar zo'n project op voor de tweedejaars studenten in de
commerciële richting. Zo kunnen ze ruiken aan het
ondernemerschap.
Echt bedrijf
Consument
Beddeboeren
Regels in luciferdoosje
Waaier
Herschikking
PvdA-raadsleden
in commissies
I
Te kort
De nieuwe monumenten stammen
allemaal uit de periode 1850-1945
en vallen dus onder het begrip 'jonge
bouwkunst'. Behalve 14 op Tholen
zijn er ook 25 op Schouwen-Duive-
land aangewezen. De veertien zijn
overgebleven van een lijst van 29
die aanvankelijk door de gemeente
was gemaakt uit een inventarisatie
van 329 bouwsels uit het genoemde
tijdvak. Ze zijn als volgt over de
gemeente verdeeld.
Tholen: villa Stadszicht met brug
en toegangshek (1909), Luchten-
burgseweg; kantoor waterleiding
maatschappij (1894), Botermarkt;
rooms-katholieke kerk (1900); villa
Ostrea met koetshuis (1903), Her
tenkamp; villa Nieuw-Molenvliet
(1909), Oudelandsepoort.
Oud-Vossemeer: boerderij Kou-
wenberg (1881), Molenweg; pasto
rie rooms-katholieke kerk (1872),
Dorpsweg; gebouw elektriciteits
maatschappij met dienstwoning (ca.
1927), Patrijzenweg.
Stavenisse: voormalig postkantoor
met dienstwoning (1921), Post-
straat/Kerkstraat; arbeiderswoning
(1883), Buurtweg.
Scherpenisse: watertoren (1923),
Langeweg; boerderij (1883), Lente
plein.
Poortvliet: coupure (1894) in de
Polderdijk en duiker (1844) in de
Zuiddijk nabij de Lange Zandweg.
Sint-Philipsland: Hollands Hoeve,
Oostdijk.
Bij het vaststellen van de lijst van
jonge monumenten, in november
1993, rees één vraag bij de gemeen
teraad: waar moet het geld vandaan
komen om de monumenten op te
knappen? Provinciaal ambtenaar J.
van de Voorde geeft toe dat er
onvoldoende rijksgeld is voor het
onderhoud van de monumenten. Hij
heeft zijn hoop gevestigd op het
kabinet, dat waarschijnlijk op korte
termijn met nieuw beleid komt
voortvloeiend uit een nog door
minister d'Ancona gepresenteerde
nota. Zeeland telt dik 3000 monu
menten. Verschillende eigenaren
maakten twee jaar geleden bezwaar
tegen de aanwijzing tot monument.
Dat betrof de boerderij Kouwenberg
in Oud-Vossemeer, de boerderij aan
het Lenteplein in Scherpenisse, het
postkantoor in Stavenisse, het kan
toor van de waterleiding in Tholen
en de coupure van het waterschap in
de Polderdijk.
Het merendeel van de bezwaren
kwam erop neer, dat men bang was
voor waardevermindering, duurder
onderhoud en beperking van het
gebruik of beheer. Volgens Van de
Voorde zijn er door de aanwijzing
juist extra subsidies mogelijk, zoals
voor het onderhoud aan kerken.
Keerzijde is dat aantasting van de
monumentale onderdelen niet
mogelijk is zonder een speciale ver
gunning.
Tegen de aanwijzing kunnen de
betrokkenen beroep aantekenen bij
het ministerie van OCW.
Recreatie-ondernemer H. Zwikker (rechts) bij een bezoek van de Thoolse gemeenteraad en de commissie bedrijfsleven aan camping de
Pluimpot.
Het procent 'mini-onderneming'
wordt opgezet en gesteund vanuit de
gelijknamige landelijke stichting.
Diverse hogescholen doen mee aan
dit project. Het houdt in dat de leer
lingen gezamenlijk een eigen
bedrijfje beginnen voor acht maan
den. In die tijd moet een produkt (of
meerdere) bedacht, ontwikkeld en
verkocht worden. Aan het eind
wordt het bedrijf beëindigd en
bekijkt men de resultaten. Het gaat
om echte onderneminkjes die onder
verantwoordelijkheid van de stich
ting draaien. Op deze manier hoopt
men de drempel naar het echte
ondernemerschap wat te verkleinen.
Tweedejaars student commerciële
electrotechniek, André Bout uit
Tholen, doet momenteel aan de
Hogeschool Zeeland mee aan de
mini-ondememing 'Coming', een
samentrekking van commercieel
ingenieur.
Bout benadrukt dat het om een echte
onderneming gaat. Weliswaar in
projectvorm, maar alle processen
van het gewone bedrijfsleven wor-
den doorlopen. "Je moet een produkt
bedenken, marktonderzoek doen,
produceren, verkopen, personeels
beleid opzetten en balansen opma
ken. Het is een goede manier om wat
je geleerd hebt meteen te toesten aan
de praktijk", legt de Thoolse student
uit. "Elk van de 23 deelnemers
moest vijf aandelen van 25 gulden
verkopen. Zo hadden we een start
kapitaal van een kleine 3000 gulden.
Dat is natuurlijk niet veel en wat
geld betreft, klopt de vergelijking
met het bedrijfsleven niet helemaal.
Zo'n klein bedrijfje kan in het echt
vanzelfsprekend geen 23 werkne
mers hebben."
De aandeelhouders werden op de
oprichtingsvergadering ingelicht
over de opzet van het bedrijf en de
produkten. Behalve een (noodver
lichting voor in de meterkast ver
koopt Coming ook een soort auto
matische waaier die niet in eerste
plaats voor verkoeling dient, maar
als decoratief object en aandachts
trekker voor bedrijven. "We zijn bij
elkaar gaan zitten en via brainstor
men kwamen er de gekste ideeën op
tafel. Van een electrisch ijsblokje tot
een pratende flippo. Maar uiteinde
lijk houd je een paar dingen over die
praktisch uitvoerbaar zijn en waar
misschien belangstelling voor is.
Dan ga je marktonderzoek doen. We
hebben gekozen voor een directe
benadering en hebben diverse
De Thoolse student André Bout bedacht een noodverlichting voor in de meterkast.
Het project Nort Zeeland is een ini
tiatief van de organisaties Recron en
Koninklijke Horeca Nederland. Het
heeft als doel het verbeteren van de
kwaliteit en het professioneler
maken van bedrijven die recreatie
en logies bieden. Nort wordt finan
cieel gesteund door de provincie en
de Europese Gemeenschap. Er is
een stichting Nort Zeeland opgericht
die vier jaar lang twee consulenten
inzet om de bedrijven individueel
advies te geven. Ook gezamenlijke
acties zullen opgezet worden.
Zwikker gaf in zijn toespraak aan
dat er tot nu toe weinig steun is
geweest voor de ondernemers in de
recreatiesector. Hij noemde zeven
problemen waarmee de bedrijven te
maken hebben gekregen. "Als eerste
de consument. Een aantal jaren gele
den was er een overaanbod aan con
sumenten. Ze stonden in rijen voor
de poort te wachten of er plaats zou
zijn. Men reed langs de hele kust om
een plaatsje te bemachtigen", zei
Zwikker, die tevens voorzitter van
Recron Zeeland is. "In het voorland,
de oostkant van de provincie dus,
had men ook geen problemen om
klanten te vinden. Er mocht nog veel
in de omgeving van de kampeer
plaats.
Dat overaanbod is er nu niet meer.
We moeten nu bepalen op welke
doelgroep we mikken. De consu
ment is veel kritischer geworden en
veel mobieler. Het welhaast traditio
neel naar dezelfde kampeerplaats of
hotel gaan, komt niet veel meer
voor. Deze consument vindt zich
steeds minder terug in het Zeeuwse
produkt van nu. Ook wij onderne
mers vinden dat het anders moet.
Wie helpt ons daarbij?"
De campingeigenaar uit Scherpenis
se haalde ook uit naar de pers die hij
verweet bijna nooit iets positiefs
over de Zeeuwse recreatie te schrij
ven. "Het imago krijgt hierdoor keer
op keer een dreun. Artikelen zoals
'Zeeland is nog steeds vol', 'Slechte
kwaliteit horeca' en 'Gifzakjes',
brengen niet veel goeds", meende
Zwikker. "Ieder die hiermee te
maken krijgt, weet het: alleen het
negatieve nieuws is interessant.
Alles wat ondernemers doen, wordt
vaak met een pennestreek vernie
tigd. Termen als 'beddeboeren' en
'campingbazen' komen niet echt
gastvriendelijk over." De Recron-
voorzitter noemde het daarom
belangrijk dat er goed omgegaan
wordt met pers en publiciteit.
Als derde bedreiging voor het toe
risme voerde Zwikker de prijs aan.
De ondernemers zien volgens hem
best dat er aan hun produkt het één
en ander mankeert en willen ook wel
wat aanpassingen verrichten. "Maar
wat verdraagt het nog? Kunnen we
de kosten doorberekenen en hoe
kunnen we de investeringsinspan
ningen zo effectief mogelijk maken?
Allemaal moeilijke vragen waarop
door de hardwerkende, veelal klei
ne, ondernemers soms snel een ver
keerde beslissing genomen wordt",
vond de Scherpenissenaar. "Nog een
andere aanslag op de prijs is het
sprookje van de bezuinigingen. De
door politiek Den Haag verordende
verminderde uitgaven worden als
taak doorgeschoven naar de provin
cie en die schuift weer af naar de
gemeente. En zo zie je ze bij ons
binnenkomen en kunnen wij ze weer
zien op te brengen. Of deden we dat
tóch al? Waarop kunnen de onder
nemers bezuinigen?"
Volgens Zwikker is ook de ruimte
een probleem, zowel wat geld als
wat vierkante meters betreft. Hij
vindt dat de verbeteringen op dit ter
rein niet te lang op zich moeten laten
wachten. "Er mogen geen tien of
twintig jaar overheen gaan, want
dan verpaupert ons produkt hele
maal. De consument verlangt ruim
te. Vaak zit hij een heel jaar in een
fiat, een soort 'legbatterij' dus, pro-
duktief te zijn in een maatschappij
die bol staat van agressie, stress en
onveiligheid. Hij mag angstig om
zich heen kijkend buiten lopen, tus
sen de hondepoep en de regelgeving
door", zei de Recron-voorzitter.
"Enkele weekends en in zijn vakan
tie mag hij in een waan van vrijheid
naar ons toe. Wij moeten dan zor
gen, binnen de ruimte die we heb
ben, met het juiste gereedschap
klaar te staan om hem weer op te
lappen."
De campingeigenaar meent dat de
bescherming van de natuur te ver
doorgevoerd wordt. "Dat is bedrei
gend voor ons produkt. Willen zij
die na ons komen het wel zo?",
vroeg Zwikker zich af. "Blijkens een
onderzoek onder 75.000 leerlingen
van middelbare scholen, gaan hun
verlangens naar andere zaken uit. In
het kader van de natuurbescherming
zou het beter zijn in het beleid uit te
gaan van het zorgprincipe (door
iedereen gedragen) dan het van
bovenaf opgelegde vóórzorgprinci
pe.
Op korte termijn zullen er beslissin
gen genomen moeten worden. Eco
nomische groei? Natuur? Of mag
het ietsje minder natuur zijn?"
Zwikker haalder verder nog aan dat
de recreatie-ondernemers zo'n 25
jaar geleden genoeg hadden aan een
boekje en een schoenendoos voor
hun administratie en aan een maai-
machine, hark en schop voor het
buitenwerk.
Tegenwoordig krijgt de ondernemer
volgens de Scherpenissenaar te
maken met ondermeer een eigen net
voor electriciteit, waterleiding, rio
lering met een eigen zuivering of
persleiding, computers, gastenop-
vang en -vermaak, omgaan met
agressie en werkgelegenheid. "En
aan de technische ontwikkelingen is
zeker nog geen einde gekomen. Ook
hierin zullen de ondernemers gehol
pen moeten worden. Het is te inge
wikkeld om het alleen te doen", zei
Zwikker.
Maar het moeilijkste waarmee de
bedrijven in de recreatieve sector te
maken hebben gekregen, is volgens
Zwikker de wetgeving. "Vroeger
pasten de regels van de ondernemer
en de overheid in een luciferdoosje.
Tegenwoordig heb je daar een
betonmixer voor nodig, zoveel zijn
het er.
En al draaiende komt er voor de
ondernemer schijnbaar één brij uit
waar hij heel moeilijk mee om kan
gaan en die hem alleen maar
bedreigt. Veel van deze regels zijn
niet te controleren. Vaak zijn ze ver
worden tot strepen op een school
plein; ze dienen nergens toe", vindt
de eigenaar van De Pluimpot.
Maar wie moet dan de oplossing
aandragen? Volgens Zwikker zijn
dat eigenlijk de ondernemers zelf,
gesteund door Horeca Nederland of
Recron, de kamers van koophandel
èn de consulenten van het project
Nort-Zeeland. "Ze zullen niet voor
alle problemen een oplossing bie
den.
Ze kunnen alleen de weg wijzen,
processen op gang brengen. Om zo
op een juiste wijze de ondernemer te
begeleiden en te wapenen om uit de
grote berg ruwe materialen die nu
aangeboden worden, de juiste te kie
zen voor zijn bedrijf. Zó, dat er over
enige tijd weer een goed Zeeuws
toeristisch produkt staat. En als de
ondernemers de bindende factor
kunnen zijn, is dat een produkt van
beton. Gewapend beton."
Zwikker sprak in recreatiecentrum
de Pannenschuur aan de Zeeuws-
vlaamse kust in Nieuwvliet, waar de
stichting Nort het project presen
teerde.
Waarschijnlijk nog in december!
praat de Thoolse gemeenteraad over
het intrekken van het convenant
aangaande intergemeentelijke sa
menwerking in de Oosterscheldere-
gio. Het samenwerkingsverband,
Isor, is definitief van de baan. Dat
besloten de gemeentebesturen van
Tholen en de Bevelanden op een bij
eenkomst in Kapelle. "Het was nut
tig om het te proberen, maar wij
vonden het altijd al een stap te ver
gaan", zegt burgemeester H.A. van
der Munnik in een reactie.
Overigens blijft er op een aantal
beleidsterreinen een vorm van
samenwerking tussen de colleges
van burgemeester en wethouders
bestaan, het zogenaamde portefeuil-
lehoudersoverleg. "We hopen daar
aan, naar gelang de zaken die aan de
orde zijn, constructief mee te wer
ken", aldus de burgemeester. Er zijn
vijf commissies ingesteld: ruimtelij
ke ordening en volkshuisvesting,
economische ontwikkeling, openba
re orde en veiligheid, milieu, wel
zijn en volksgezondheid. De twee
laatstgenoemden bestaan in feite al
in de vorm van samenwerkingsver
banden.
De Zeeuwse museumstichting kan
vanaf volgend jaar rekenen op een
verhoging van de provinciale bijdra
ge met anderhalve ton. Van dat geld
moet extra personeel betaald wor
den, bedoeld om de spilfunctie van
de stichting te versterken. Binnen de
stichting functioneert niet alleen het
Zeeuws Museum, maar ook de pro
vinciale museumconsulent die een
steunfunctie vervult ten aanzien van
de andere musea in Zeeland. In de
ogen van het provinciaal bestuur
moet de stichting een voortrekkers
rol. vervullen bij de promotie van en
de publiciteit over de musea. Verder
zou de stichting de mogelijkheid
moeten krijgen om grootschalige
manifestaties en activiteiten te
ondersteunen. Samenwerking tussen
musea, met een centrale rol voor het
Zeeuws Museum, vindt de provincie
wenselijk.
Ook de huisvesting van de museum
stichting in Middelburg verdient in
de ogen van de provincie aandacht.
De bestaande kantoorruimte voldoet
niet aan de eisen die de arbo-wet
stelt. Voor de lange termijn kijkt de
provincie naar het gebouw van het
rijksarchief, omdat deze instelling
nieuw gaat bouwen. Op het bestuur
lijke vlak wil de provincie haar
betrokkenheid verminderen; het elf-
koppige bestuur zou omgevormd
moeten worden tot een raad van toe
zicht van vijf personen. Om te bepa
len wat er aan de dalende bezoekers-
cijfers te doen is, zou een onderzoek
onder bezoekers en de Zeeuwse
bevolking uitgevoerd moeten wor
den, vindt de provincie.
bedrijven en winkeliers aangespro
ken of ze eventueel interesse zouden
hebben in een dergelijk produkt."
De noodverlichting bleek vrij suc
cesvol. Het is een praktisch en niet
te duur apparaat. De waaier moest
nog wat aangepast worden. "Eerst
was hij bedoeld als vervanger voor
een ventilator. Dus voor de verkoe
ling, maar het bleek dat het ding een
echte aandachtstrekker was. Daar
om hebben we ons meer gericht op
de reclame. Met een opdruk van een
bedrijf, werkt zo'n ding prima in bij
voorbeeld de etalage", vertelt Bout.
Coming wisselt halverwege het pro
ject, dat tot mei duurt, van bestuur.
Het eerste team zette de zaak op
poten en zorgde ervoor dat er een
produkt is waarmee men de markt
op kan. De verkoop, produktie en
afronding is dan de taak voor het
tweede team.
Het produceren blijkt nog niet een
voudig. De eerste kleine serie wordt
door de studenten zelf gemaakt en
als de verkoop eenmaal loopt, dan
wordt het werk uitbesteed aan bij
voorbeeld de sociale werkplaats in
Terneuzen. De echte verkoop begint
overigens pas in het nieuwe jaar. Tot
eind januari vervult Bout zijn func
tie als hoofd van de marketing-afde-
ling.
Daarna geeft hij zijn positie aan
iemand anders over. "Er zijn wel
staffunctionarissen - vijf afdelings
hoofden en een directeur - maar die
kunnen natuurlijk niet beslissen
over de gang van zaken. Dat zou niet
eerlijk zijn. Daarom is er een
groepsraad waarin alle zaken
Door de benoeming van I.C. Moer
land als wethouder en H J. Vermaas
als raadslid, alsmede een herschik
king van taken binnen de PvdA-
fractie,
deed de Thoolse gemeenteraad
diverse benoemingen in commis
sies. Het college had zich laten lei
den door de aanbevelingen van de
PvdA-fractie. Zo komt H.J. Ver
maas in de commissie openbare
werken voor M.A.J. van der Linde
en A. den Haan in de commissie
onroerende zaken voor mevr. E.M.
van der Wal-Vermeulen. In de com
missie algemene bestuurlijke aange
legenheden maakt I.C. Moerland
besproken worden. Als de rest het
met een voorstel niet mee eens is,
dan gaat het niet door", zegt Bout.
Coming heeft vijf afdelingen: mar
keting, financiën, produktie en per
soneel. "Eigenlijk werken er veel
teveel mensen voor zo'n klein
bedrijfje en er is dan ook niet voor
iedereen voldoende werk op zijn
eigen gebied. Maar we helpen elkaar
ook buiten onze afdelingen", zegt de
Thoolse student. "Zo assisteer ik
ook bij de produktie-afdeling omdat
ik het idee van de noodverlichting
heb geleverd." Coming heeft ook
een eigen bankrekening, maar die is
begrensd. Rood staan is onmogelijk.
"Bovendien wordt de hele gang van
zaken om de zoveel tijd door een
accountant gecontroleerd. De stich
ting houdt alles goed in de gaten."
In mei wordt de mini-onderneming
geliquideerd. Dan moet blijken of de
aandeelhouders nog iets terugzien
van hun 25 gulden. "We hebben op
dit moment een dividend van 2,5
procent berekend. Officieel moeten
de deelnemers ook betaald worden.
Dat is maar een klein bedrag, maar
het zal er in de praktijk wel op neer
komen dat alles naar de aandeelhou
ders gaat", zegt Bout. "Acht maan
den is eigenlijk te kort voor zo'n
onderneming.
Je bent al drie maanden bezig met
het opzetten van het bedrijf en dan
heb je nog niets verkocht. Maar toch
is het erg nuttig. Je leert de stappen
die je moet nemen om een eigen
bedrijf te beginnen. Dan weet je
later toch beter wat er bij zoiets
komt kijken."
plaats voor de nieuwe PvdA-fractie-
voorzitter M.A.J. van der Linde. En
in de commissie welzijn en onder
wijs neemt mevr. Van der Wal de
plaats in van de tot wethouder geko
zen Moerland.
Het college van b. en w. droeg in een
aantal instellingen een andere
plaatsvervanger voor, naast de over
name van de taken van wijlen P. van
Schetsen door de nieuwe wethouder
Moerland. Die krijgt zitting in de
GGD Zeeland, centrale post ambu
lancevervoer streekgewest westelijk
Noord-Brabant en de sociale werk
plaats de Betho.
Het voorstel was in twee stembiljet
ten verwerkt, waarbij 1 raadslid vel
twee over het hoofd had gezien.
Vandaar dat sommige benoemingen
met 18 stemmen werden goedge
keurd (het 19de raadslid M.J. Klip-
pel was afwezig) en het restant maar
met 17 stemmen.
De karakteristieke schuur van de boerderij Kouwenberg in Oud-Vossemeer is één van de veertien nieuwe monumenten.
