Provincie Zeeland
Sterfte van vogels, vissen
en zeezoogdieren
Obstakels halen vaart uit verkeer
Zomer lanceert
nieuwe aanval
In huifkar over Tholen
Koelaggregaten uit op rijdek
Zomermarkt
op camping
Stavenisse
Samenzang
psalmen in
Middelharnis
Monumenten
van Tholen
op de radio
Staatssecretaris
voor recreatie
naar Zeeland
Bloemenpracht
in vijf tuinen
te bewonderen
Donderdag 20 juli 1995
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
7
Abdij Nieuws is de
informatierubriek van
de Provincie Zeeland.
Redactie:
Bureau Voorlichting,
Abdij 6, postbus 6001,
4330 LA Middelburg,
telefoon 01180 31392
Koppelkaart
Verbetering
fietspad
Botulisme is in de zomermaanden helaas geen onbekend verschijnsel.
Het is een vorm van voedselvergiftiging waaraan vooral watervogels en vissen
doodgaan. Veel schade is te voorkomen door besmette of dode vogels,
vissen en zeezoogdieren te melden bij het speciaal hiervoor
ingestelde coördinatiepunt: 01180 - 31138 of 31137.
Zeeuwse havens
groeien
Door Jan Versteegt
Twee gezichten
Grillig
Foto's bestellen
Op de rijdekken van de sche
pen van de Provinciale Stoom
bootdiensten (PSD) in Zeeland
is het voertuigen niet toege
staan koelaggregaten te laten
draaien.
Het verbod aggregaten te laten
draaien aan boord van de schepen
is gebaseerd op voorschriften van
brandveiligheid en op die voor ar
beidsomstandigheden van het
PSD-personeel (luchtverontreini
ging). Dezelfde regel is overigens
ook van toepassing op het niet
met draaiende motor op het rijdek
laten staan van voertuigen.
Voor het aan boord gaan moet het
aggregaat worden afgezet. Het
personeel op de aanlegplaatsen
attendeert hierop. Zo krijgen koel
wagens een foto van een vol PSD-
opstelterrein aangereikt. Op de
achterkant van de foto staat in het
Nederlands, Frans, Duits of En
gels uitgelegd dat het aggregaat'
uit moet. Wie zich niet houdt aan
dit veiligheidsvoorschrift mag met
het voertuig niet het schip op.
Wie het aggregaat opnieuw in
schakelt aan boord, wordt op het
verbod gewezen. Bij het niet na
volgen van de aanwijzingen van
het PSD-personeel volgen juridi
sche stappen.
Nieuws
PSDopstelterrein Vlissingen
Het Zeeuws Museum en Histo-
rama, beide gevestigd in de
Abdij van Middelburg, hebben
de handen ineengeslagen met
een zogeheten Abdijkoppel-
kaart. Voor 8,-50 (65-plus-
sers en groepen van tenminste
15 personen betalen 7,- per
persoon) kunnen volwassenen
terecht bij beide instellingen.
Dat is twee gulden goedkoper
dan de aanschaf van twee ge
wone toegangskaarten.
De Koppelkaart is te koop bij de
balies van het Zeeuws Museum en
van Historama. De kaart is het he
le jaar geldig. Wie bijvoorbeeld
naar het museum is geweest en
vervolgens liever de stad ingaat of
naar het strand kan in de loop van
het jaar met dezelfde kaart weer
terecht in Historama.
Groepen van maximaal 25 perso
nen kunnen op afspraak (tel.
01180 - 26655) een Abdij-rondlei
ding met een gids reserveren. De
kosten hiervan bedragen 75,-.
De groep heeft dan anderhalf uur
de tijd om in het Zeeuws Museum
onder meer een kijkje te nemen in
de schilderijenzaal en bij de serie
wandtapijten uit de zestiende
eeuw. Vervolgens gaat de tocht
naar de andere kant van het Abdij
plein voor een bezoek aan Histora
ma om een beeld te krijgen van
de geschiedenis van de Abdij. Op
verzoek is de rondleiding uit te
breiden met een bezoek aan de
kerkgebouwen en de statenzaal.
Langs de N665, vanaf café De Ro
de Leeuw tot Arnemuiden, liggen
alan weerskanten van de weg te
smalle fietspaden vinden GS. Nu
die fietspaden toe zijn aan een on
derhoudsbeurt is het beter aan die
situatie een eind te maken. Het is
de bedoeling het ene fietspad te
laten vervallen en aan één kant
van de weg, op veilige afstand van
de hoofdrijbaan, een breed fiets
pad aan te leggen dat geschikt is
voor fietsverkeer uit twee richtin
gen. Datzelfde gaat ook gebeuren
langs de traverse Nieuwland.
De klus kost 280.000,-
schrijft het dagelijks provinciebe
stuur in een voorstel aan de sta
tencommissie waterstaat en ver
keer. Voor de uitvoering van de
plannen is de instemming nodig
van de statencommissie. De com
missie vergadert 14 augustus.
Door botulisme besmette vo
gels zijn te herkennen aan ver
lammingsverschijnselen aan
kop, nek, vleugels en poten.
Ze zijn ook niet in staat geluid
te maken en vertonen geen
ooglidreflex. Om uitbreiding
van de ziekte te voorkomen is
het belangrijk besmette of do
de dieren zo snel mogelijk weg
te halen.
Dode dieren zijn besmettingshaar
den waaruit botulisme zich verder
kan verspreiden. Wie dode vogels
en vissen aantreft wordt dan ook
verzocht dit te melden bij het co
ördinatiepunt.
Melding van sterfte van zeehon
den of andere zeezoogdieren is
van belang om te achterhalen wat
de doodsoorzaak is geweest.
Warm weer
Botulisme is een bacterieziekte.
De bacterie heet officieel Clostridi
um botulinum. Het produceert een
gif dat bij besmette dieren verlam
mingsverschijnselen veroorzaakt.
Uiteindelijk tast het de ademha
lingsspieren aan waarna het dier
stikt.
De bacterie kan zich alleen ontwik
kelen in een eiwitrijk milieu als de
temperatuur van het water 20 gra
den of hoger is. Vooral kadavers
van vogels en vissen in ondiep en
stilstaand water, dat bij aanhou
dend zomers weer snel wordt op
gewarmd, voldoet aan deze eisen.
Botulisme verspreidt zich snel via
besmette dode dieren. Door het
uiteenvallen en bezinken van gifbe-
vattende kadavers kan dit gemak
kelijk met het voedsel door water
vogels worden opgenomen.
Maden
Een mogelijk nog belangrijkere
bron van vergiftiging vormen de
maden van vliegen. Vogellijken zijn
een geliefde plaats voor bepaalde
vliegen om hun eieren te leggen.
De larven zelf zijn ongevoelig voor
het gif maar slaan het wel op. En
larven zijn belangrijke voeding
voor watervogels. Eén enkele lar
ve kan voldoende dodelijk gif be
vatten voor een volwassen eend.
Vandaar dat het belangrijk is kada
vers zo snel mogelijk op te rui
men.
Soorten botulisme
Er zijn zeven soorten botulisme.
De verschillende typen worden
aangeduid met de letters A tot en
met G. De mens is vooral gevoelig
voor de typen A, B, E en F. Deze
soorten komen weinig voor. In Ne
derland komt type C het meest
voor en treft in hoofdzaak vogels
en vissen. Maar het laten liggen
van besmette dode dieren ver
hoogt het risico op het ontstaan
van de ook voor de mens gevaar
lijke soorten B of E.
In de ontbindende kadavers kun-
De Zeeuwse havens zullen de
komende jaren sterker groei
en dan andere havens in Ne
derland. Dat is de conclusie
die het Nederlands Econo
misch Instituut (NEI) trekt na
een onderzoek in opdracht
van het ministerie van Econo
mische Zaken.
Voor de zeehavens in Nederland
zijn de laatste jaren plannen opge
steld voor de verdere ontwikkeling
tot het jaar 2010. Het NEI heeft
onderzoek gedaan naar de inves
teringsplannen in de Nederlandse
haven voor een goede beoorde
ling van de noodzaak van de plan
nen en het te verwachten rende
ment.
Ruimte
Het havengebied Terneuzen be
schikt op dit moment over minder
nen trouwens ook andere ziekte
kiemen voorkomen die gevaar op
leveren voor mens of dier.
Zeezoogdieren
Het komt voor dat dode zeehon
den, bruinvissen, dolfijnen of ande
re zeezoogdieren aanspoelen. Om
deze dieren te kunnen bescher
men is het nodig te weten onder
welke omstandigheden de dieren
leven en wat de doodsoorzaak is.
Vandaar dat het van belang is alle
gevallen van sterfte te melden. Na
melding worden de dieren door
het Rijksmuseum voor Natuurhis-
torie in Leiden onderzocht en
wordt de doodsoorzaak vastge
steld.
Informatie
Dit artikel is ontleend aan het in
formatieblad 'Sterfte van vogels,
vissen en zeezoogdieren. Het in
formatieblad is gratis verkrijgbaar
bij het informatiecentrum van de
provincie, Abdij 9 in Middelburg,
tel. 01180-31400.
dan 20 hectare grond om uit te
geven. Het uitgiftetempo bedraagt
ongeveer vijf hectare per jaar.
Toch is de ruimte over vier jaar
niet uitgeput. In het Plan van aan
pak kanaalzone Zeeuwsch Vlaan
deren zijn afspraken vastgelegd
om ook in de toekomst aan de
vraag te kunnen voldoen. Zo lig
gen er mogelijkheden in de uitbrei
ding van de Axelse Vlakte.
In Vlissingen is sprake van een
specifiek gebied, ver buiten de
stedelijke bebouwing, dat geheel
is bestemd voor havenactiviteiten.
Dat heeft geresulteerd in een wijd-
se invulling met nog voldoende
grond om uit te geven.
Alles bij elkaar, volgens de onder
zoekers, voldoende reden om aan
te nemen dat aan de te verwach
ten vraag is te voldoen.
Op Deltahoogte
Het artikel over de zeehavens is
ontleend aan 'Op Deltahoogte',
een uitgave van de economische
promotiegroep Zeeland; een soort
nieuwsbrief voor het bedrijfsleven.
De nieuwsbrief bevat verder arti
kelen overTechnovatie, schakel
tussen bedrijfsleven en onderwijs;
het nieuwe bedrijvencentrum 's-
Gravenpolder; een interview met
de nieuwe gedeputeerde voor
ruimtelijke ordening; de speur
tocht naar buitenlandse investeer
ders; de complimenten van minis
ter Wijers; versterking van de
stadscentra Goes en Terneuzen;
de pijlen van het Amerikaanse
overslagbedrijf Arrow op Vlissin-
gen-oost; verbetering van de posi
tie van het Zeeuwse wegtransport;
met de fiets naar het werk onder
het motto 'trap eens wat vaker
naar de baas'; oesters voor de
Raad van Europa en tot slot de be
weeglijkheid van het gemeentebe
leid van Tholen.
Op Deltahoogte is gratis verkrijg
baar bij het informatiecentrum van
de provincie, Abdij 9 in Middel
burg, tel. 01180-31400.
De provincie heeft bij Onder de Molen te Oud-Vossemeer drastische maatregelen getroffen om het verkeer te dwingen snelheid te minde
ren.
Op camping Stavenisse aan de
Scheldseweg in Stavenisse wordt
morgen (vrijdag) een zomermarkt
en braderie georganiseerd. Tussen
twee uur 's middags en negen uur 's
avonds is er volop vertier te vinden
voor iedereen. De hele dag door
worden de kinderen vermaakt met
ondermeer goochelacts, ballonnen
blazen en buikspreken. Met een spe
ciale, gratis, rittenkaart kunnen ze
verschillende onderdelen van de
zomermarkt gratis bezoeken. Een
hondenvereniging uit Oosterhout
verzorgt vrijdag demonstraties dres
suur en het spectaculaire pakwerk,
met zeven honden. Verder zijn er
diverse behendigheidsspelen voor
de bezoekers.
Buiten de braderie staan een aantal
stands rond het thema 'hobby thuis'.
Men kan er zich informeren over
hoe de komende lange winteravon
den te vullen.
Mevr. A. van Dok-van Weele.
staatssecretaris van economische
zaken, brengt maandag 14 augustus
een bezoek aan Zeeland. Het centra
le gespreksthema is ruimte vooi
recreatie. Het toeristisch beleid van
het rijk is beschreven in de nota
ondernemen in toerisme. Delen hier
van zijn verwerkt in de nota ruimte
voor economische activiteit. Bij een
eerder werkbezoek van mevr. Van
Dok, in februari, heeft ze laten
weten, met de Zeeuwen nog eens
verder te willen praten als de discus
sie over de vernieuwing van het
streekplan zich wat meer aftekent.
In het vroege najaar begint de
inspraak over de beslispuntennotitie
actualisering streekplan. De staats
secretaris spreekt in het provincie
huis met gedeputeerde staten,
bezoekt camping de Paardekreek en
de jachthaven Delta Marina, allebei
in Kortgene en maakt nog een vaar
tocht op de Oosterschelde met de uit
1909 daterende jachthoogaars De
Wet, van Colijnsplaat naar Katse
Veer.
Orde voor commissaris. De com
missaris van de koninging van Zee
land W.T. van Gelder heeft samen
met zijn collega's van Noord-Bra
bant en Limburg het ereteken van
grootofficier in de Kroonorde van
België gekregen. Zij kregen de
onderscheiding voor hun inzet voor
grensoverschrijdende samenwer
king.
Jarenlang deden de bewoners van
Onder de Molen te Oud-Vosse
meer hun beklag bij de gemeente
en de provincie. Met hoge snelheid
denderde het verkeer dagelijks
over het bochtige, smalle stukje
provinciale weg in de bebouwde
kom van het Thoolse dorp.
Levensgevaarlijk voor overste
kende schooljeugd, terwijl de tril
lingen ook niet best waren voor de
huizen die vlak langs de weg
staan. Het gereedkomen van de
Philips- en de Oesterdam en de
Drie keer voor de VVV, twee keer
voor café Havenzicht te Sint-Anna-
land en negen keer voor de Thoolse
campinghouders spant Vossemeer-
der Ted Frigge de komende weken
zijn twee haflingers in. Vorig jaar
beleefde de tocht per huifkar over
Tholen zijn primeur met drie ritten
voor de VVV. Het idee sloeg aan en
krijgt deze zomer een vervolg op
grotere schaal.
Frigge heeft de banken in zijn huif
kar bekleed en ramen in liet zeil
gemaakt. Een brede trap met leuning
moet ouderen het instappen verge
makkelijken. De rit per huifkar biedt
aanleg van een bedrijventerrein
aan de Molenweg hadden de laat
ste jaren een toename van het ver
keer tot gevolg. Eind vorig jaar
roerden de bewoners hun mond
tijdens een door de provincie
belegde hoorzitting. Daar werd
afgesproken welke maatregelen
getroffen zouden worden, geld
was er al voor vrijgemaakt. Het
duurde tot na Pinksteren eer met
het karwei werd begonnen.
Inmiddels is het gereed en merken
de bewoners al dat de maatrege-
de mogelijkheid om het Thoolse
landschap en de historische gebou
wen eens op een andere manier te
leren kennen.
Eigenaar B. de Man van café
Havenzicht vindt de huifkartochten
zo'n leuk initiatief, dat hij zijn klan
ten, toeristen en inwoners van Sint-
Annaland een gratis rit wil aanbie
den. Op 19 juli om drie uur en 9
augustus om zes uur vertrekt de
wagen vanaf het café.
len effect hebben. Op drie plaat
sen zijn versmallingen aange
bracht, zodanig dat twee auto's
elkaar niet kunnen passeren. Op
de hoger liggende uitstulpingen
van het (vijf jaar geleden aange
legde) trottoir zijn niet alleen
reflccticplaten geplaatst, maar
ook nog lichtzuilen die de obsta
kels in het donker zichtbaar moe
ten maken. Komend vanaf de
Oud-Vossemeersedijk is er vlak
voor de Molenstraat een verho
ging aangebracht midden in het
Tochten onder leiding van een
VVV-gids staan gepland op 21, 22
en 28 juli, respectievelijk in Sint-
Maartensdijk (VVV-kantoor
Haven), Tholen (Markt) en Sint-
Annaland (Havenplein). Het vertrek
is om twee uur 's middags en de
tochten duren ongeveer een uur. Bij
veel aanmeldingen wordt een extra
ronde gereden.
Tenslotte de campings. Bij de Krab-
wegdek. Even verderop, onderaan
de oude moleiiberg, ligt nu een
zebrapad (voorheen was een over
steekplaats voor voetgangers aan
gegeven). En verderop, voorbij de
Molenweg, is ook weer een verho
ging in het wegdek gemaakt. De
beide grote plateaus - een jaar
geleden aangelegd onderaan de
Molendijk en net bovenop de
Oud-Vossemeersedijk - blijven
gehandhaafd. Het hele stuk weg is
opnieuw bestraat met geluidarme
klinkers.
benkreek in Sint-Annaland is een rit
gepland op 31 juli om 2 uur. Bij de
Pluimpot in Scherpenisse op 7
augustus om 10 uur en op 14 augus
tus om 2 uur. Camping Gorishoek te
Scherpenisse is op 7 augustus om 2
uur aan de beurt en op 14 augustus
om 10 uur. Op 8 augustus zijn de
Muie in Sint-Maartensdijk en cam
ping Stavenisse aan de beurt,
respectievelijk om 10 en 2 uur. Ten
slotte vertrekt de huifkar op 15
augustus opnieuw vanaf beide
laatstgenoemde campings, maar dan
zijn de tijdstippen juist omgewis
seld.
Juli is inmiddels over de helft en
de zomer lanceert een nieuwe aan
val. Het ziet er naar uit, dat het
seizoen hoge ogen wil gooien in het
klassement van warmste zomers
in deze eeuw. Er moet natuurlijk
wel een boel worden goedge
maakt, want juni was aan de koe
le kant. Het absolute record
bedraagt 21.4 graden in juli 1994.
Nooit eerder was een maand in
ons land zo warm geweest, sinds
de metingen in 1706 begonnen.
De hoogste temperatuur in de afge
lopen maand bedroeg 31.5 graden
op 30 juni, gemeten te Oost-Maar
land. De laagste temperatuur was
3.2 graden in Twenthe, in de vroege
ochtend van 2 juni. De start van de
zomer verliep ook koel, want juni
had bepaald geen trek om de thermi
sche registers meteen open te trek
ken. Het wachten was op de langste
dag, vaker een moment waarop de
bakens worden verzet. In 1994 lukte
dat immers ook: na een koel begin
van de maand was het slot toen
volop zomers. Ook dit jaar lukte dat.
Om en nabij de 21ste keerde het tij
en draaide de zomer op volle toeren.
Juni was een maand met twee
gezichten. De eerste achttien dagen
waren koel en nat, althans op som
mige plaatsen, met name in het
noorden van het land. We lagen in
een diep dal en van tijd tot tijd trok
ken er 'koude putten' over ons land
en die zorgden overdag soms voor
bedenkelijk lage temperaturen. Hal
verwege de maand kwam de maxi
mumtemperatuur soms amper boven
de 12 graden uit en dan spreek je van
een zachte winterdag. Er werd ech
ter een geweldige eindspurt ingezet,
zodat aan het einde van de rit de
maand maar een halve graad bene
den normaal bleef.
Op ons landelijk instituut in De Bilt
werd een gemiddelde in de klimaat-
boeken opgetekend van 14.7 graden,
tegen 15.2 normaal volgens het
langjarig gemiddelde. De verschil
len tussen de eerste en de laatste
tiendaagse periode waren enorm. De
eerste decade kreeg 12.5 graden als
gemiddelde etmaaltemperatuur, de
laatste decade 18.4 tegen 15.8 gra
den normaal. Ondanks het koele
begin kreeg De Bilt nog zes zomerse
dagen. Tropische dagen van meer
dan 30 graden kwamen niet voor,
maar in het zuiden van ons land luk
te dat wel op 28 en 30 juni.
De zon deed het niet onaardig,
ondanks de koelte, dankzij de posi
tieve bijdrage van de laatste decade.
Het landelijk gemiddelde kwam uit
op 189 uur, tegen 196 uur normaal.
Bloemendaal kreeg ruim 214 uur
zon, tegen 172 uur op het vliegveld
Zuid-Limburg.
De neerslag was nogal grillig ver
deeld, maar over de landelijke
hoofdstations was de oogst 64 mm,
tegen 67 normaal. Lauwersoog
kreeg 98 mm, tegen 36 op Volkel.
De normale hoeveelheden liepen
uiteen van 45 mm in het Waddenge
bied tot 85 mm in het zuiden van
Limburg. Op enkele plaatsen in
Drenthe werd de 100 mm overtrof
fen. De landelijk grootste etmaal
som kwam op naam van Westdorpe,
waar op 9 juni 25 mm werd afgetapt.
Op zeven dagen werden ergens in
het land bliksemontladingen waar
genomen.
Wilt ii een in de K.K. gepubli
ceerde foto graag zelf hebben?
Dal kan, als het om foto's van
onie'eigen redactie gaat. Bel of
schrijf naar Kendrachthode,
Postbus 5, 4697 Z(, Sint Anna-
land, tel. (11665-2752 en ii
krijgt ii» foto-herinnering
thuis.
Een samenzangavond van psalmen
volgens de berijming van Datheen
vindt zaterdag plaats in de hervorm
de kerk te Middelharnis. De bijeen
komst wordt georganiseerd door de
stichting Musica Sacra, die dit doet
ten behoeve van noodlijdende in
stanties. In februari is in de Grote
Kerk te Tholen al een cd/mc opge
nomen, waarvan de netto-opbrengst
bestemd wordt voor het gerefor
meerd psychiatrisch ziekenhuis in
Bosch en Duin.
In Middelharnis zullen een aantal
psalmen van de cd gezongen wor
den, maar ook andere bekende psal
men van Datheen. Pieter Heijkoop
uit Yerseke begeleidt de samenzang
op het orgel en brengt ook een
improvisatie ten gehore. J. Rom-
mens uit Krabbendijke zal iets ver
tellen over het leven van Petrus Dat
heen (1531-1588). De avond, die
om half acht begint, is gratis toegan
kelijk. Wél wordt er gecollecteerd.
De kerk is om zeven uur open.
Vijf tuinen op Tholen zijn zaterdag
tussen tien en vier uur geopend voor
het publiek. Zo'n groot aantal werd
nog niet eerder bereikt tijdens de
twee jaar geleden geïntroduceerde
toon-tuindag. Vorige maand waren
drie tuinen te bezichtigen en van die
gelegenheid maakten zo'n 150
belangstellenden gebruik.
Voor het eerst stelt de familie J.C.
Knuist, Burg. Wagthoplein 2 (te
bereiken via Molenvlietsedijk en
Burg. Van Berchemstraat) in Tholen
haar fuchsiatuin open voor hel
publiek. Er is een uitgebreid assorti
ment in optimale conditie verkeren
de planten te zien. Op de hoek Plaat-
weg/Stoofweg (tegenover de vei
ling) in Sint-Annaland ligt het
proefveld van de zaadteeltstudieclub
Eiland Tholen, de initiatiefnemer
van de toon-tuindag. Ruim een hec
tare eenjarige zaaibloemen staat et
in volle bloei.
De overige drie tuinen waren ook
een maand geleden te bewonderen.
Aan de Bram Groenewegeweg in
Poortvliet bij de familie Koppenhol
is dat de rozentuin in combinatie
met plantenborders, fruit- en sierbo-
men en een moestuin. De familie
Balk, Zuidplantsoen 5 in Poortvliet
heeft een uitgebreid assortiment in-
en uitheemse bloeiende planten in
de tuin, die herkenbaar is aan een
grote vijver langs de weg. Even bui
ten Sint-Maartensdijk ligt rondom
de voormalige watermolen de tuin
van de familie Van Gurp. Deze is te
bereiken via de Zoetemelkseweg
(aangegeven met borden). Het
afwisselende landschap en de kleur
rijke borders combineren fraai met
de expositie van beelden van Anton
Beysens.
Tuinliefhebbers kunnen al dit moois
zaterdag gratis bekijken. Wél wor
den bezoekers in de gelegenheid
gesteld een bijdrage te geven voor
de blinde medemens.
Omroep Zeeland besteedt in het cul
tuur-historisch programma 'de tijd
machine' aandacht aan Tholen. In de
uitzending, zondag a.s. van tien tot
elf uur, komen de Grote Kerk van
Tholen, streekmuseum de Meestoof
in St. Annaland en het orgel in de
N.H. Kerk van Poortvliet aan bod.
De tijdmachine is een programma
van Tiny Polderman, Peter Sijnke en
John van Waes.
