Plan het samenvoegen van
afdelingen Voedingsbond FNV
Hongersnood eist slachtoffers
onder landarbeiders 19de eeuw
Huldiging jubilarissen samen houden met de andere bonden
Afdeling Sint-Maartensdijk bestaat 75 jaar
Kees Slager belicht geschiedenis van armoede
Eerste prijs
eierkoeken
Industriebond FNV Tholen wil kosten drukken
'Jammer dat
er geen Daf
is gekozen'
De Voedingsbond FNV afdeling Sint-Maartensdijk wilde
zijn 75-jarig bestaan in maart graag uitbundig vieren om
daarna samen te gaan met de andere afdelingen op Tho-
len en Sint-Philipsland. Maar dat laat nog even op zich
wachten.
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 17
Amper een halve eeuw geleden moesten landarbeiders op
Tholen en Sint-Philipsland maar zien hoe ze hun gezin
aan het eten hielden. En nog geen anderhalve eeuw gele
den kwamen hier mensen om van de honger. Nu bestaan
er vakbonden die voor hun leden opkomen en de armoe
de is verdreven.
Woensdag 29 maart 1995
Weerstand
Aanvaring
Grasdrogerij
Polderjongens
Illegaal
Liberaal standpunt
Soort verzekering
Apartheid
De Industriebond FNV afdeling Tholen wil het huldigen
van jubilarissen samen gaan houden met andere bonden.
De avonden voor leden die 25, 40, 50 jaar of langer lid
zijn, zijn kostbaar. Voorzitter Jac van Akkeren zei dat
woensdagavond in café Smerdiek op de jaarvergadering
van de Industriebond.
Netwerk
Fokker
Geen werk
Voorzitter D. Kaashoek (rechts) is 50 jaar lid van de Voedingsbond. Naast hem A. Polderman 40 jaar lid. Links districtsbestuurder L.
Schoone.
Volgens districtsbestuurder L.
Schoone zal in het najaar de samen
voeging echter een feit zijn. Dat
deelde zij donderdagavond mee in
café Smerdiek op de jaarvergade
ring van de Voedingsbond FNV,
afdeling Sint-Maartensdijk waar,
naast het bestuur, vijf van de 49
leden aanwezig waren.
Lukt dat echter niet dan zal de plaat
selijke afdeling in de smalstad opge
heven worden want drie van de vier
bestuursleden hebben laten weten
niet langer meer aan te willen blij
ven. En nieuwe leden voor het
bestuur zijn namelijk niet te vinden.
Voorzitter D.G. Kaashoek en de
bestuursleden J.P. de Graaf en D.
van Gorsel wilden eigenlijk op 1 juli
stoppen maar door de toezegging
van Schoone dat de samenvoeging
in de herfst gaat plaatsvinden, beslo
ten de bestuursleden staande de ver
gadering hun vertrek uit te stellen.
Kaashoek lichtte toe dat hij vorig
voorjaar de andere afdelingen een
brief heeft gestuurd om voor te stel
len één afdeling te maken. "Ik zou
voor 1 mei 1994 uitslag krijgen,
maar ik heb taal noch teken
gehoord. Veertien dagen geleden
hebben we unaniem besloten dat de
samenvoeging op 1 juli rond moet
zijn want dan stoppen wij er mee.
Nu ik hoor dat het in het najaar gaat
gebeuren, kunnen we het niet laten
drijven."
Schoone zei dat ze met een aantal
afdelingen heeft gesproken. "Er zijn
geen weerstanden meer." Maar het
opheffen van de afdelingen ligt vol
gens Schoone niet gemakkelijk.
"Misschien omdat er cultuurver
schillen zijn of omdat men het moei
lijk vindt om afstand te doen van de
afdeling."
Maar om de dienstverlening aan de
leden te verbeteren is het volgens de
districtbestuurder noodzakelijk dat
er samengewerkt wordt en dat er in
de diverse kernen aanspreekpunten
voor de bond blijven bestaan. "Niet
dat een kaderlid dan elke avond op
stap moet, maar je zal wel je gezicht
moeten laten zien. Ik heb goede
hoop dat ze samen willen gaan. Ik
ben blij dat jullie het besluit herzien,
zeker in een jaar dat je 75 jaar
bestaat."
Kaashoek dacht dat de weerstand
misschien gelegen was in het feit dat
de afdelingen menen dat Sint-Maar
tensdijk de andere 'op zou slokken'.
"Dat is helemaal niet het geval. Als
er één afdeling komt, hoeft er niet
veel te veranderen. Wat nu het dis
trict is, wordt dan afdeling en voor
het inleveren van vakantiebonnen en
dergelijke kan iedereen gewoon in
zijn eigen dorp terecht."
Het gaat om zeven afdelingen:
behalve Sint-Maartensdijk zijn dat
de afdeling Poortvliet/Scherpenisse,
Oud-Vossemeer die ook nog een
afdeling in Botshoofd heeft, Stave-
nisse, Sint-Annaland en Sint-Phi
lipsland. In totaal gaat het om onge
veer 275 leden.
Schoone zette voorzitter Kaashoek
en A. Polderman in het zonnetje.
Kaashoek is vijftig jaar lid van de
bond, ruim 40 jaar bestuurslid van
de afdeling, waarvan de laatste 26
jaar als voorzitter. "Je was niet
alleen betrokken bij de werknemers
vereniging, maar ook in de gemeen
teraad en als lid van de bedrijfsver
eniging. Je keek verder dan' alleen
de eigen kring en vroeg je af: wat
raakt de mensen. En keek wat te
doen om de positie van de mensen te
verbeteren. Dat betekent opkomen
voor de onderkant van de samenle
ving. Wij zijn onder de indruk van je
inzet voor de Voedingsbond in Sint-
Maartensdijk. En het kan toch niet
zo zijn dat je alle werk voor niets
hebt gedaan. De afdeling opheffen
zou betekenen' de activiteiten stop
zetten. In het najaar wordt het opge
lost."
De 68-jarige Kaashoek vindt de
betrokkenheid bij het 'lief en leed
van zijn medearbeiders' de belang
rijkste drijfveer van zijn vakbonds
activiteiten.
"Ik heb eens uitgerekend hoeveel
uren ik voor de 'bond op pad ben
geweest. Dat was een astronomisch
getal." Dat strekte zich ook uit over
andere zaken, zoals de gemeentepo
litiek. Kaashoek heeft anderhalf jaar
voor de PvdA (tot aan de herinde
ling van 1971) in de toenmalige
gemeenteraad van Sint-Maartens
dijk gezeten. Ook bekleedde hij het
voorzitterschap van de VARA-Tho-
len. Kaiashoek maakte ook (namens
de FNV) deel uit van de commissie
voor het bedrijfsleven na het overlij
den van Joh. Snoep uit Sint-Anna-
land.
Kaashoek vertelde dat besturen geen
gemakkelijk werk is. Ruim tien jaar
geleden had hij willen stoppen toen
hij in aanvaring kwam met een
bezoldigd bestuurder die vond dat
Kaashoek niet vertegenwoordigd
mocht zijn in een geschillencom
missie.
De kwestie werd volgens Kaashoek
door Cees Schelling in het voordeel
van de voorzitter beslecht.
Na zijn lagere schooltijd kwam
Kaashoek terecht op de molen van J.
Robbe. "Ik ben nooit landarbeider
geweest.
Het vooruitzicht in de landbouw
vond ik toen niet aantrekkelijk en
we woonden vlakbij de molen."
Vanaf 1947 tot 1950 bracht Kaas
hoek als militair door in het toenma
lige Nederlands-Indië. Hij bezoekt
het land nog regelmatig.
Van 1951 tot 1979 werkte Kaashoek
in de zilveruien voor Van der Vij
ver. Hij hield zich- bezig met het.
zaaien, telen en sproeien van de 'wit
te juun'. In Jiet najaar kwamen daar
de suikerbieten voor in de plaats.
Als controleur in de buitendienst
van de Suikerunie bestreek Kaas
hoek een rayon dat liep van Klun-
dert naar Nijmegen. Hij regelde het
vervoer van de bieten naar de
fabriek en hield op die manier con
tacten met de boeren.
In 1980 kwam hij bij HAK-pijplei-
dingen terecht. Daar bleef hij tot
april 1989 waarna hij op 62-jarige
leeftijd gebruik kon maken van de
vut.
De 64-jarige A. Polderman is veer
tig jaar lid van de bond. Hij werkte
eerst bij de aardappelhandel van
Joh. van Houdt op de Spuidam in
Scherpenisse en stapte over naar de
grasdrogerij. Daar kwam hij in de
ploegendienst terecht. Van het gras
werd veevoer gemaakt dat als gras
brokjes de drogerij verliet. Polder
man moest onder meer het gras met
een laadschop in de bak voor de
oven rijden of de brokjes in zakken
doen. Later werd ditgemoderni
seerd. Was er tijd over dan haalde
Polderman klaver of gras bij Zand
vliet of op Zuid-Bcveland. Toen de
drogerij wegens milieucisen weg
moest, kon Polderman bij aanne
mingsbedrijf Hommel in Oud-Vos
semeer aan de slag. Die leende hem
uit aan de gemeente Bergen op
Zoom waar hij ruim 13 jaar bleef om
onder meer telefoonkabels en gas
leidingen te leggen.
Op zijn 42ste haalde Polderman zijn
rijbewijs. "Daar ben ik blij om want
toen kon ik ook wel eens met men
sen gaan rijden. Dan hoefde ik zelf
niet te graven."
Op 59-jarige leeftijd kon hij in de
vut. "Ik heb het heel goed kunnen
vinden met Hommel. Ik kreeg geen
ontslagbewijs maar een getuig
schrift."
Eerst twijfelde hij aan het vervroeg
de uittreden: "Maar omdat ik een
gröte tuin heb, heb ik het Joch maar
gedaan." Daar kweekt Polderman
onder andere witte asperges.
Maar bazen en arbeiders zullen blij
ven bestaan. De sterkeren zullen
altijd proberen de lasten op de
schouders van de zwakkeren te leg
gen. Een gesprek met een landarbei
der van toen, relativeert de proble
men van nu.
Dat was de strekking van de lezing
die journalist Kees Slager woens
dagavond hield op de jaarvergade
ring van de Industriebond FNV,
afdeling Tholen in café Smerdiek
voor ongeveer 15 belangstellenden.
Slager (geboren in 1938) was
gevraagd iets te komen vertellen
over de landarbeiders in de twintig
ste eeuw, in het kleigebied van
Zuidwest-Nederland naar aanlei
ding van zijn boek Landarbeiders
dat in 1981 verscheen. De schrijver
wilde met dat boek voorkomen dat
de geschiedenis van deze groep ver
loren zou gaan. Hij schreef het boek
uit nieuwsgierigheid, gevoed door
zijn eigen afkomst uit een landarbei
dersfamilie in Scherpenisse. "Hoe
hebben zij het als kind ervaren om
van de wieg tot het graf gediscrimi
neerd te worden? Want als landar
beider behoorde je tot de laagste
klasse. Dat begon al op school waar
je niet naast de dochter van de dok
ter mocht zitten. Er heerste apart
heid. Ik heb er na al die verhalen
geen ander woord voor."
Volgens Slager leert de geschiede
nis dat de landarbeiders niet of nau
welijks in opstand zijn gekomen
tegen de slechte omstandigheden,
'terwijl er eeuwenlang reden genoeg
is geweest om in opstand te komen.'
De spreker toonde aan dat het in de
negentiende eeuw minstens zo erg is
geweest als in de periode die hij in
zijn boek beschreef. Is zijn boek
vooral een reeks verhalen uit de
mond van de landarbeiders zelf, in
zijn lezing haalt hij ook geschreven
bronnen aan. Zo ook een verslag van
een vergadering in Tholen van de
ZLM in 1849 naar aanleiding van
een rapport over de 'zedelijke en
materiële' toestand van de landarbei
ders.
Sinds 1848 gaat het slecht in de
landbouw omdat door een ziekte de
aardappeloogst totaal is mislukt en
de mensen meer brood moeten eten
terwijl de graanprijzen stijgen. De
problemen stapelen zich op. De
arbeidsintensieve aardappelteelt is
minder, terwijl de extensieve tarwe-
tcelt toeneemt. Gevolg is meer
werkloosheid en duurdere levens
middelen.
"In 1848 en 1849 wordt er honger
geleden en de boeren kunnen dit niet
langer aanzien, zo lijkt het." Slager
tekent er bij aan dat het bestuur van
de ZLM toen voornamelijk bestond
uit jonkheren en juristen. Er worden
dringende maatregelen geëist omdat
de toestand van de landarbeiders
betreurenswaardig is. "Bedroevend
zijn hun woningen die bestaan uit
klei met rieten daken, de inrichting
is uiterst bekrompen," zo citeert Sla
ger. Het aantal armen en behoefti-
gen stijgt.
Het rapport besluit met de conclusie
dat het in het belang van de arbei
ders en voor het 'nut en de vèilig-
heid' van de boeren nodig is maatre
gelen te treffen om erger te voorko
men. Door de enorme armoede wor
den kinderen verwaarloosd en gaan
mensen bedelen of op dievenpad.
"Zo krijgt een ZLM-voorman in
Zeeuws-Vlaanderen 200 bedelaars
per dag aan de deur."
Er is volgens Slager in die tijd één
groep arbeiders die wel op durft te
komen voor hun rechten. Dat zijn de
zogenaamde polderjongens die op
grote werken hun arbeid verrichten.
"Ze struinen de boerderijen af en
vragen om voedsel en geld. Dat
doen ze 's nachts. Dan zijn de boeren
banger. Ze eisen eten maar volgens
de wet is dat afpersen."
De hongerlijdende arbeiders in wes
telijk Zeeuws-Vlaanderen krijgen
het aan de stok met boer Izaak Nor-
tier uit Oostburg 'die koning was van
de streek'. Ondanks de werkloosheid
onder de landarbeiders in de buurt
De verhalen van de landarbei
ders uit het kleigebied zijn vol
gens Slager te vergelijken met
verhalen van arbeiders in Derde
Wereldlanden. Hoe mensen nu
hier ook nog uitgebuit kunnen
worden illustreerde hij aan de
hand van een illegaal die hier
werkt krijgt tegen een laag loon
en geheel rechteloos is. "Vroe
ger werd hier bijna iedereen
gekoeioneerd. Het percentage
landarbeiders lag hier veel hoger
dan in de rest van Nederland. In
de 13de eeuw werd hier al
geproduceerd voor de markt:
vlas, wol en meekrap. Daar
waren landloze arbeiders voor
nodig."
neemt hij Belgische arbeiders in
dienst ('onderkruipers') omdat die
goedkoper zijn. "Nortier die ook lid
is van het gemeentebestuur stelt
voor dat het armenbestuur maar
brood van gerst moet uitdelen in
plaats van tarwe. Maar beter is nog
paerebonen te geven, een klein soort
tuinbonen die 's winters aan de paar
den worden gevoerd."
Nortier wordt door woedende arbei
ders, mannen en vrouwen, gemas
kerd en met messen en boomstam
men gewapend, te grazen genomen.
Op andere plaatsen in de buurt
gebeurt hetzelfde. De goeverneur
van de provincie stuurt een bataljon
soldaten naar de streek nadat de bur
gemeester van Schoondijke hem van
de ongeregeldheden op de hoogte
had gesteld. Er worden vijftig men
sen opgepakt.
De 18 mannen en vrouwen die Nor
tier hebben gemolesteerd worden
voor de rechtbank ter dood veroor
deeld. De straf wordt omgezet in 20
jaar tuchthuis, geseling en brand
merk. "Dat is dus de reactie van de
Zeeuwse autoriteiten," zegt Slager.
Door het gebrek aan voedsel sterven
er in 1848 en 1849 3362 mensen van
de honger. "En dat in de vruchtbaar
ste akkerbouwstreek van Neder
land.' Het is volgens Slager niet
bekend hoeveel slachtoffers er op
Tholen vallen.
Het ZLM rapport beveelt aan meer
werk te scheppen voor de landarbei
ders door viasserijen en pachthoe
ven te stichten. Bovendien moeten
de boeren beter toezien op de
gezondheid van de arbeiders en ze
onder meer spaarzin bijbrengen.
"Maar de boeren nemen het besluit
niet over. De tijd zal zijn werk wel
doen. Na slechte tijden komen er
wel weer goede tijden. Een typisch
liberaal standpunt."
Rond 1880 komt de invoer van
graan uit Amerika op gang en valt
de teelt van meekrap weg (de kleur
stof wordt dan uit steenkoolteer
getrokken). De suikerbietenteelt
doet zijn intrede. Maar veel arbei
ders besluiten om aan de armoede 'te
ontsnappen'. Die mogelijkheid biedt
de haven van Rotterdam die groeit
tot een wereldhaven. "Met duizen
den vertrekken landarbeiders van de
Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilan
den naar Rotterdam. Ze zijn er wel
kom want ze weten van aanpakken."
Rond 1900 gaat het volgens de
schrijver beter met de boeren maar
het begin van de twintigste eeuw is
voor de landarbeiders even treurig
als de periode voor de eeuwwende.
"De lonen stijgen amper. Uit onder
zoek blijkt dat de lonen nergens zo
laag zijn als in Zeeuws Vlaanderen
en op Tholen: 71/2 tot 12 cent per
uur. Het gemiddelde is 10 cent per
uur. Op jaarbasis betekent dat 250
gulden. Dat afgezet tegen de
opbrengsten van de grond, 1900
boerderijen met 100 hectare, dan
verdiende de boer 110 keer zoveel
dan een landarbeider."
Niet alleen de lonen zijn laag ook
het schoolverzuim is schrikbarend.
"Zo bleven de arbeiders dom. Zee
land kende geen enkele vakbond.
Pas na de Eerste Wereldoorlog komt
er verzet wanneer de boeren de
lonen willen verlagen met 15 tot 20
procent."
De eerste grote staking breekt uit in
1923 op Flakkee. In de drukke
oogsttijd leggen arbeiders het werk
voor acht weken neer. Boeren rekru
teren arbeiders uit Noord-Brabant
en de lonen worden alsnog met 15
procent verlaagd.
In 1920 is de Landarbeidersbond
van Sint-Maartensdijk een feit (die
van Oud-Vossemeer bestond toen
al). In 1929 volgt Sint-Annaland en
Scherpenisse waar de grootvader
van Slager één van de oprichters is.
De afdeling telt 14 leden en die in
Sint-Annaland 13, 'terwijl elk dorp
honderden arbeiders telt.' Elke week
moet er tien cent contributie afge
dragen worden. Voor losse arbeiders
betekent dat een 'soort verzekering
bij werkloosheid'. De gemeente
Sint-Maartensdijk sluit zich aan bij
een rijksregeling. Daardoor kan de
uitkering voor werklozen worden
verdubbeld maar de bestuurders van
Scherpenisse zien dat niet zitten.
"Pas in 1932 sluit die zich aan. Het
ledental stijgt van 16 naar 50 leden
en in hetzelfde jaar wordt de christe
lijke vakbond opgericht die meteen
50 leden krijgt.'
De gezamenlijke bonden op Tholen
leggen op vrijdag 27 juli 1934 het
werk stil. Dat gebeurt nadat de boe
ren weigeren om met de bonden te
praten over de lonen. De werkloos
heid in deze crisisjaren is hoog. De
boeren willen de lonen verlagen van
22 naar 18 cent.
In het ZLM gedenkboek doet dr.
Bouman gewag van de houding van
de Zeeuwse boeren die een 'schro
melijk gebrek aan sociaal gevoel'
verweten worden. De besturen van
de vakbonden wenden zich tot de
regering nadat de boeren niet op de
vergadering zijn verschenen. De
regering wil een arbitragecommissie
instellen en stuurt aan 225 boeren
een telegram dat ze daarmee
accoord moeten gaan, anders wor
den de steunmaatregelen voor de
boeren stopgezet. Slager: "Het is
Bij het aanhoren van de verha
len van de landarbeiders is Sla
ger vooral getroffen door de
mentaliteit bij sommige boeren.
"Het ergste vond ik dat een boe-
redochter bij het afscheid nemen
van haar ouders per ongeluk ook
een hand gaf aan de knecht die
erbij stond. Ze verontschuldigt
zich daar voor. Dat noem ik
apartheid."
toch treurig dat de regering moest
ingrijpen. Dat is alleen hier
gebeurd."
Er volgt een onderzoek onder lei
ding van Gerbrandy. Conclusie is
dat de lonen niet verlaagd hoeven te
worden. De regering bepaalt de
hoogte op 23 cent: "Het is een histo
risch besluit. De eerste nederlaag
voor de boeren. Maar men zingt
gten halleluja want de lonen blijven
laag."
Twee jaar geleden moesten de beur
zen in Nederland allemaal open om
nog zoveel mogelijk van Daf Trucks
in Eindhoven te redden. Het leed is
weer geleden, met het nieuwe Daf
gaat het uitstekend en vergeten is het
nationale produkt. Alleen D66-
raadslid J. van den Donker had 150O
gulden over om in Stavenisse
opnieuw een Daf-brandweerauto te
laten rijden. "Ik blijf het jammer vin
den, dat voor zo'n gering verschil
niet gekozen is voor een Nederlands
produkt", zei Van den Donker. "De
gemeente heeft toch een voorbeeld
functie. Bovendien heeft de Daf een
meer milieuvriendelijke, schonere
motor."
De grootst mogelijke meerderheid
van de Thoolse gemeenteraad koos
maandagmiddag voor een Duits
Man-chassis met een Ziegler
opbouw voor totaal 365.000 gulden.
Bakker G.L. Eerland uit Stavenisse
bakt prima eierkoeken. Dat vond de
jury tijdens de zuidwest-Nederland-
se bakkersdagen, want ze bekroon
den Eerlands produkt met een eerste
prijs. "Ook vier jaar geleden won ik
er de eerste prijs mee", vertelt de
bakker, die verder eervolle vermel
dingen kreeg voor witbrood, kren
tenbollen en gevlochten luxe brood
jes.
De manifestatie is gehouden in de
Ahoy-hallen te Rotterdam. Daar
sleepte S.J. Schot uit Sint-Maartens
dijk een derde prijs in de wacht met
zijn roomhoorns. Hij kreeg een eer
volle vermelding voor zijn bruine
bolletjes.
Bakker Van Oost uit Tholen kreeg
liefst zes eervolle vermeldingen:
voor wit waterbrood, volkoren tar
webrood, zachte witte gevlochten
luxe broodjes, hartige korstkoekjes,
bruin brood en kokosmakronen.
Hij hoopt bij een gezamenlijke
feestavond op meer leden waardoor
de kosten gedrukt kunnen worden.
Het zou volgens Van Akkeren ook
de sfeer ten goede komen. De Indus
triebond geeft de avonden vaak een
muzikaal tintje of vraagt een gast
spreker. Desondanks blijft de op
komst in de regel gering. De animo
voor een nieuwe opzet bleek niet
groot, zo was af te leiden uit zijn
toelichting maar Van Akkeren wil
via de afdelingsbesturen het balletje
nog eens opgooien.
Het punt kwam ter sprake bij de
behandeling van het financieel ver
slag over 1994 waar de uitgaven
voor de post propaganda/jubilaris
sen 960 gulden bedroegen op een
totaal van ƒ2.270,-.
Wil de bond op dit punt een andere
koers varen, landelijk staat er ook
het een en ander op stapel. Kaderle
den zullen meer uitvoerend werk
gaan verichtten. De inbreng van
bezoldigde bestuurders wordt min
der. In plaats van 12 districten
komen er 50 zogenoemde vak
bondsfaciliteitscentra over heel het
land. Het rekruteren en opleiden van
kaderleden zal echter moeite kosten,
zo voorspelde Van Akkeren. De
bond met 400 leden op Tholen en
Sint-Philipsland, wil volgens Van
Akkeren dichter naar de leden. "Bij
de belangenbehartiging zal aandacht
besteed worden aan de rechten en
plichten van de werknemers in de
industrie en de positie van de kader
leden. Die zullen meer taken over
gaan nemen van bezoldigde bestuur
ders."
Een en ander zal besproken worden
op het driejaarlijks congres op 27 en
28 april dat door drie bestuursleden
zal worden bezocht.
Vier Thoolse kaderleden volgden de
cursus contactpersonen ledenservice
in Goes. Op deze manier werkt de
bond aan een 'nieuw netwerk van
eerste lijns ledenservice in Zeeland'.
Ook staan twee kaderleden van de
afdeling leden te woord via een tele
foondienst die van maandag tot vrij
dag van half zeven tot zeven uur
's avonds wordt gehouden. Het
bestuur van de afdeling zal zelf
nieuwe kandidaat-kaderleden gaan
zoeken.
Volgens Van Akkeren moet de rol
van de kaderleden groter worden wil
de bond meer voeling met de leden
krijgen. Die kaderleden zullen on
dersteund worden door de bezoldig
de bestuurders.
Van Akkeren was als voorzitter
aftredend maar werd herkozen.
Namens het hoofdbestuur werden
J.M. van Splunter uit Scherpenisse
en J. van de Velde uit Sint-Philips
land gehuldigd voor hun 25-jaar
lidmaatschap. Districtsbestuurder
Bram Oudenaarden speldde de zil
veren onderscheiding op. De 39-
jarige Van Splunter werkte eerst bij
Bruynzeel-keukens in Bergen op
Zoom. In 1980 stapte hij over naar
liftenbouw'er Starlift uit Voorburg.
Van Splunter'werkte als monteur in
Zeeland en Noord-Brabant maar zit
nu in de ziektewet. De FNV'er over
de bond:"Je moet georganiseerd blij
ven om wat te bereiken maar ik heb
de bond zelf nog nooit nodig gehad."
Voor Van Splunter was het de eerste
keer dat hij een vergadering van de
bond bijwoonde.
De 34-jarige Van de Velde is kader
lid van de Industriebond. Hij werkt
al vijftien jaar bij Fokker air service
(FAS) in Woensdrecht. Van de Vel
de is verbonden aan de meettechni-
sche dienst van FAS. Hij is lid van
de ondernemingsraad. Van de Velde
werd eerst lid van het CNV. "Maar
ik vond de informatievoorziening
van de FNV bij Fokker beter dan
van het CNV. Daarom ben ik over
gestapt. In het bedrijf zijn ook meer
FNV-leden dan CNV-leden." Bij
FAS werken ongeveer 900 mensen,
waarvan er volgens Van de Velde
300 'georganiseerd' zijn.
Oudenaarden stond stil bij de veran
deringen die zich in-een kwart eeuw
hebben voltrokken:"Toen waren we
op weg van een 48-urige werkweek
naar een 42V2 urige, nu hebben we
een 38-urigé werkweek. Ook al .zijn
er nog veel bedrijven waar je 40 uur
moet werken, er is heel veel ar
beidsduurverkorting doorgevoerd
en vastgelegd in een CAO."
De districtsbestuurder betreurde het
dat er bij één grote Thoolse onderne
ming nog geen CAO is afgesloten.
Daarbij doelde hij op Budelpack c'o-
packers in Poortvliet.
Een kwart eeuw geleden bestond-de
vut nog niet. "Nu kunnen mensen op
60-of 61-jarige leeftijd stoppen. Dat
is stapje voor stapje doorgevoerd.
Maar soms gaat dat te langzaam."
Volgens Oudenaarden staan de
werktijden nu weer onder druk.
"Men probeert ze weer te verlengen
onder het mom van flexibilisering."
De bestuurder ziet ook dat de vut
regeling ter discussie wordt gesteld.
"De bond is nog steeds nodig, want
ook op de algemene verworvenhe
den zoals de sociale zekerheid, is de
aanval geopend. Toen we het WAO-
gat via de verzekering probeerden te
dichten, kregen we stront over ons."
Oudenaarden noemde ook de voor
genomen wijziging van het ontslag
recht, het niet-algemeen verklaren
van een CAO en het opheffen van de
SER (sociaal economische raad) als
voorbeelden die de positie van de
werknemer aantast.
Dat de bedrijven weer winst maken
vond Oudenaarden een goede zaak.
"Dat is nodig voor de werkgelegen
heid. Maar ondanks die winst vin
den niet meer mensen werk. Er wor
den hier en daar wel plannetjes
gemaakt maar er zijn geen echte
afspraken om mensen structureel
aan het werk te helpen. En daar
moeten we voor staan. Werkgevers
zeggen dat het nodig blijft de lonen
te matigen om het geld wat over
blijft te gebruiken voor werkgele
genheid. Daar zien we te weinig
van. Er komt een tijd dat matigen
ophoudt als er geen werk bij komt.
Werkgevers pas op je tellen anders
zijn de looneisen weer heel dicht
bij."
J. van de Velde (links) en J.M. van Splunter zijn allebei 25 jaar lid van de bond.
