De 19 nieuwe
Thoolse raadsleden
1
J
'Eerst de naam van de kandidaat,
dan op de rode knop drukken'
CDA
Oefenen in geduld stembureau St. Philipsland
Grootste opkomst in Sint-Philipsiand
Stemmenpercentages en zetelverdeling
Vernieuwing met splinters
democraten et haar gestelde
U kunt op ons rekenen!
Donderdag 10 november 1994
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
.rA
U73B £*66 bedankt de
I l| I J kiezers voor
vertrouwen.
Om tien uur staan er veertien mensen in de rij voor de
tafel van het stembureau.in dorpshuis de Wimpel in Sint-
Philipsland. Niet dat het storm loopt maar omdat de kie
zers geduld moeten oefenen.
Ellebogen
Gesloopt
Oppositie sterker
Koffiedik
P. van Schetsen (65)
PvdA
St.Annaland
I.C. Moerland (46)
PvdA
Scherpenisse
M.A J. v.d. Linde (51)
PvdA
Tholen
A. den Haan (65)
PvdA
St.Maartensdijk
E.M. v.d. Wal-Ver
meulen (42)
PvdA
St.Annaland
J. v.d. Jagt (64)
SGP
Tholen
M. Dijke (65)
SGP
Scherpenisse
A. Kersbergen (44)
SGP
Oud-Vossemeer
K.A. Heijboer (50)
SGP
St.Annaland
r*r w
"Ai*.—» i' Itat
L. Walpot (60)
SGP
St.Philipsland
M.J. Klippel (40)
SGP
Scherpenisse
J. Versluys (58)
CDA
Scherpenisse
W.C. van Kempen
(57)
CDA
Poortvliet
J. de Jager (43)
CDA
Anna Jacobapolder
R. Ravensteijn (39)
VVD
Oud-Vossemeer
E. Frigge-Hogesteeger
(49)
VVD
Oud-Vossemeer
P. van Belzen (55)
RPF/GPV
Tholen
J. v.d. Donker (57) M.H. Schot-de Hoog
D66 (54)
Tholen AOV
Tholen
(Advertence I.M.)
In de rij op het stembureau de Wimpel in Sint-Philipsland. Ambtenaar R. Reijngoudt (rechts) moest veel uitleggen.
Hoewel het de derde keer is dat hier
de stemmachine gebruikt wordt,
blijken nog vele mensen moeite te
hebben met de bediening van het
apparaat.
Ambtenaar R. Reijngoudt (zelf Phi-
lipslander maar werkend op de
gemeente Tholen) heeft het druk,
ook al zit hij op een stoel vlakbij de
machine: "Eerst de naam van de kan
didaat indrukken en dan de rode
knop." Hij zal het vele malen herha
len. Vaak verschijnt op zijn scherm
pje dat de kiezer het fout heeft
gedaan. "Eerst de kandidaat...."
Het kost tijd maar niemand maalt er
op dit uur van de dag om. De men
sen die nu komen hebben er tijd
voor. Het weer is goed, de stemming
ook en Reijngoudt is voor velen een
bekende.
Ook SGP-wethouder L. Walpot, de
vijfde man op lijst 2 èn voorzitter
van het stembureau kent veel kie
zers. Sommigen groet hij bij voor
naam. De sfeer is gemoedelijk.
Mensen uit het dorp die elkaar in de
Wimpel treffen, maken een praatje,
informeren naar eikaars gezondheid.
Er zijn in de twee uur dat het bureau
open is nog maar 200 stemmen uit
gebracht, waarvan ongeveer een
derde aan volmachten.
"Het zal nog wat worden tussen vijf
en zeven want er zijn 1400 stemge
rechtigden voor dit bureau," voor
spelt H. Nieuwenhuis uit Tholen die
als PvdA-er naast Walpot zit. Het is
voor de fysiotherapeut (elfde op lijst
1) de eerste keer dat hij in Sint-Phi
lipsland zit. Zijn vertrouwde stek op
Tholen is door een ander ingeno
men. Zelf weet hij niet waarom hij
in de Wimpel is terechtgekomen.
Het valt hem op hoeveel kiezers in
Sint-Philipsland Verwijs heten. En
dat de stoelen niet te best zitten.
Nieuwenhuis is wel te spreken over
het uitbrengen van een stem via een
volmacht: "Vroeger moest je dat spe
ciaal aanvragen op het gemeente
huis. Nu kan het met de oproepkaart
zelf. Dat is een hele vooruitgang.
Het werkt drempelverlagend."
Ondertussen wijst Reijngoudt een
kiezer erop dat hij niet met zijn elle
bogen op de machine moet leunen.
Sommigen zijn hun bril vergeten en
bukken zich diep over de letters van
de namen op de zeven lijsten. De
ambtenaar wijst er dan steeds op dat
er een loep bij ligt. Een vrouw van
middelbare leeftijd en twee vol
machten zegt lachend over zichzelf
als ze klaar is met stemmen: "Ze
kent zich te groot voor een bril, hé."
Een andere vrouw zegt bij binnen
komst dat ze geen 'kiezerslijst' heeft
ontvangen met de namen van de
kandidaten.
Walpot antwoordt dat ze wel een
verkiezingskrant in de bus heeft
gehad maar kan ze niet verwijzen
naar een kandidatenlijst aan de muur
want die is er niet.
Er zijn ook kiezers die aan de wet
houder vragen welk nummer zijn
partij heeft. Een oude man maakt er
helemaal geen geheim van op wie
hij stemt.
Hij wijst naar Walpot en vraagt of
iemand hem bij de machine wil hel
pen. Als het niet iemand is van het
stembureau ("Nee, u moet zelf de
naam indrukken."), dan is het wel
een familielid, een echtgenoot of
echtgenote.
Met de komst van een vrouw in een
gemotoriseerde rolstoel heeft het
stembureau rekening gehouden.
"Als het goed is moet u er langs kun
nen hoor, maar wel goed sturen,"
zegt Walpot. Nieuwenhuis ver
schuift zijn tafel nog een beetje,
maar echt nodig is het niet; de
vrouw rijdt behendig achter de
machine en drukt haar voorkeur in.
Reijngoudt blijft de handelingen
toelichten:"Druk maar op het vakje
waar de kandidaat in staat. En nu op
de rode knop die is gaan branden."
De ambtenaar: "Nog heel wat men
sen drukken op het nummer van de
partij die boven de kandidatenlijst
staat."
De leden van het stembureau heb
ben de toegang voor ouderen wat
vergemakkelijkt. "We hebben de
deur gesloopt,"lacht Reyngoudt,
wijzend op de dranger die los
hangt,"voor oude mensen ging die
veel te stroef."
Ook gemeentesecretaris W.J. Pijl
komt zijn stem uitbrengen. Hij
maakt van de gelegenheid gebruik
om de wethouder te vertellen dat de
raadsvergadering van 23 november
verplaatst is naar 30 november. Pijl
is aan zijn laatste maanden bezig als
secretaris in St.Philipsland.
Jonge vaders en moeders met kleine
kinderen, mannen in overall, som
migen met een sigaar in de mond of
met klompen aan. De bevolking van
Sint-Philipsland trekt langs het
stembureau: zij weten dat het met de
zelfstandigheid van hun gemeente is
gedaan, met hun stem schrijven ze
historie. Buiten op het aanplakbord
zijn de affiches van de politieke par
tijen nauwelijks meer zichtbaar. Er
zijn al andere biljetten overheen
geplakt. Over een zangavond van
een koor.
opgek.
kiesger.
perc. 94
GR90
TK94
Tholen
3163
4730
66,87,
69,00
77,27
Oud-Vossemeer
1202
1730
69,48
75,09
81,38
Sint-Annaland
1675
2457
68,17
72,18
78,38
Stavenisse
767
1089
70,43
71,44
80,37
Sint-Maartensdijk
1580
2525
62,57
69,43
77,78
Scherpenisse
849
1163
73,00
72,24
79,51
Poortvliet
699
1202
58,15
71,13
75,04
Sint-Philipsland
1093
1443
75,74
89,82
85,14
Anna Jacobapolder
230
319
72,10
94,97
85,26
Gemeente Tholen
11276
16658
67,69
GR 1994
GR 1990 Tholen
GR 1990 Phil.
TK 1994
perc.
zetels
perc.
zetels
perc.
zetels
perc. Th+Phil.
PvdA
21,90
5
29,79
5
20,07
SGP
29,38
6
28,32
5
45,39
3
24,50
CDA
15,68
3
21,60
4
17,25
2
16,39
VVD
11,93
2
13,18
2
15,21
RPF/GPV
8,23
1
7,12
1
6,64
D66
7,36
1
9,56
AOV
5,37
1
1,97
PVAB
-
-
27,17
2
Gem. Belang
-
-
10,19
Overigen
-
-
5,65
De kiezer heeft zijn stempel
gedrukt op de nieuwe
gemeenteraad van Tholen.
Twee nieuwe partijen en vijf
verse krachten, naast veertien
routiniers, zijn het resultaat
van de herindelings-verkiezin-
gen op Tholen en St. Philips
land. D66-nieuweling J. van
den Donker noemde het gis
teravond 'vreselijk knap' dat
zijn oude partij, de PvdA, zich
met 5 zetels in het strijdge
woel had weten te handha
ven. De sociaal-democraten
waren beducht voor de nieu
we bezems, maar het is bij 2
handvegers gebleven en dat is
verrassend. Want hoe veel
was er niet mis met het beleid
van de huidige gemeentebe
stuurders. Volgens D66 en het
AOV deugde er een heleboel
niet. Als partijen van de onvre
de zijn ze de verkiezingen
ingegaan en dat geluid zal str
aks in twee toonaarden te
horen zijn. Dat een éénling in
de gemeenteraad op uitste
kende wijze kan functioneren,
heeft RPF/GPV-vertegenwoor-
diger P. van Belzen al vele
jaren bewezen. Hij kreeg giste
ren aanzienlijk meer stem
men, mede door de inzet van
de St. Philipslandse tweede
man A. Kosten, maar de belo
ning bleef uit.
De VVD had ook zijn nek uit
gestoken met twee nieuwe
mensen, waarvoor het zitten
de raadslid G.J. Hoek moest
wijken. Zijn voorkeursactie is
mislukt, wat mogelijk teke
nend is voor de afkalvende
invloed van de agrarische sec
tor. De voorkeursacties bij de
SGP hebben L. Walpot in
Scherpenisse en M.J. Klippel
in Scherpenisse heel wat meer
stemmen opgeleverd dan in
1990. Partijbestuurders maak
ten zich er onnodig druk over.
Het is juist een extra stukje
democratie, dat kiezers
invloed kunnen uitoefenen om
de kandidaat van hun voor
keur naar voren te schuiven.
Want de volgorde van de kan
didatenlijsten wordt slechts
door enkele tientallen partij
gangers in rokerige zaaltjes
bepaald, al is dat aantal bij de
SGP dan groter. Met Walpot in
de gelederen, zal de opstelling
van de SGP principiëler wor
den en daardoor meer discus
sie opleveren in de gemeente
raad. Ook de drie dames zullen
wel meer van zich doen spre
ken dan de huidige twee, van
wie mevr. Snoep vrijwillig en
mevr. Deurloo noodgedwon
gen vertrekt. Achteraf bezien
had de laatste beter de eer aan
zichzelf kunnen houden en
zich niet herkiesbaar moeten
stellen. Ze is tenslotte niet één
van de jongste meer, maar wie
had er op het verlies van de
zetel van mevr. Deurloo gere
kend? Dat was gisteravond de
grootste verrassing bij de ver
kiezingsuitslag. Het CDA heeft
duidelijk teveel zwevende kie
zers gehad die - evenals op
landelijk niveau - gemakkelijk
overstappen naar het AOV en
in mindere mate naar D66. En
de RPF/GPV combinatie heeft
ook stemmen bij het CDA los
geweekt. Aan de inbreng van
wethouder Versluys kan het
niet gelegen hebben, maar de
fractie profileerde zich nooit
zo sterk.
De twee andere Thoolse rege
ringspartijen, PvdA en SGP,
zijn door hun trouwe aanhang
beloond. De wethouders Van
Schetsen en Van der Jagt kun
nen hun laatste periode vol
maken, samen met collega
Versluys. Pas in 1997 zullen er
verse krachten op de wethou
derszetels verschijnen. Dat
heeft de verkiezingsuitslag
gisteren wel duidelijk
gemaakt. Maar de vernieu
wing is ingezet, al ging dat
gedeeltelijk gepaard met ver
splintering en dat werkt niet
altijd even gemakkelijk, (w.h.)
VERVOLG VAN PAG. 1
Nieuwkerk zegt 'met vereende
krachten' verder te zullen gaan met
wethouder Versluys en zijn SGP- en
PvdA-collega's
in het college van b. en w. "Dat zal
zeker door een meerderheid van de
raad gedragen worden", voorspelt de
CDA-voorzitter.
Nieuweling AOV zal dan tot de
minderheid behoren, kondigde
mevr. M. Schot gisteravond alvast
aan. "Wij willen een college vormen
op basis van programmavergelijking
en dan liggen de VVD, D66 en het
AOV erg dicht bij elkaar."
Bij de AOV-aanhangers in het
gemeentehuis van St. Maartensdijk
was de stemming opperbest.
"Gezien alle lelijke kritiek is het
heel mooi dat we het gehaald heb
ben, maar een volgende keer nog
beter", zei één van de leden. Voor
zitter L.J. van Doorn noemde de
AOV-actie goed geslaagd.
"We zijn heel tevreden, al hadden
we meer gewild, maar we hebben
goed meegedaan als je de verschui
vingen ziet."
Mevr. Schot vond de uitslag 'toch
een beetje teleurstellend.' "Ik had op
2 zetels gerekend, maar ik ben blij
met de bloemen, al moet ik die nog
waarmaken. Straks begint het echte
werk namelijk pas. We zullen in de
gemeenteraad geen botte oppositie
voeren, maar met redelijk verstand
van ons laten horen. Daarvoor zul
len we eerst luisteren, want aan blè
ren heb je niks. Het vertrouwen dat
we van de ouderen gekregen heb
ben, willen we echter niet bescha
men. Die worden te vaak vergeten,
evenals de minder draagkrachtigen,
gehandicapten en mensen met bij
zondere bijstand", aldus het nieuwe
AOV-raadslid mevr. Schot.
VVD-lijsttrekker R. Ravensteijn
had op drie zetels gehoopt, maar zijn
partij houdt er twee. Bij de Kamer
verkiezingen in mei kregen de libe
ralen 621 stemmen meer dan nu.
"Maar Tweede Kamer en gemeente
raad, dat is niet te vergelijken. Ten
opzichte van vier jaar geleden heb
ben we vooruitgang geboekt (24
stemmen - red.)", aldus Ravensteijn.
"We zullen proberen de komende
drieënhalf jaar de zaak recht te zet
ten."
De Vossemeerder legt zich nog niet
neer bij een afspiegelingscollege:
"De partijen die nu de wethouders
leveren zijn tevreden over de gang
van zaken, maar de VVD wil de
deur niet sluiten. Ik wil best eens
met hen aan tafel zitten." Mocht de
VVD opnieuw in de oppositie
terecht komen, dan troost Ravenste
ijn zich met de gedachte dat die ster
ker is geworden; samen met
RPF/GPV, D66 en AOV gaat de
VVD immers vijf zetels bezetten,
terwijl dat er nu drie zijn.
Het mislopen van de derde zetel
betekent, dat G.J. Hoek na ruim
anderhalf jaar uit de raad verdwijnt.
De landbouwer uit Sint-Maartens
dijk wachtte gisterenavond in span
ning de bekendmaking af van het
aantal stemmen per kandidaat. Met
243 had hij er weliswaar 114 meer
dan mevrouw Frigge, maar niette
min 54 te weinig voor een zetel.
"Het is einde. Jammer", reageerde
een duidelijk teleurgestelde Hoek.
Hij voerde een voorkeursactie: "Ik
had hele goeie hoop, want op het
stembureau waar ik zelf zat kreeg ik
behoorlijk wat stemmen." Hoek zal
zich in de toekomst tot de steunfrac-
tie moeten beperken. "Het zal voor
de nieuwelingen even wennen zijn",
meent hij. "Van den Heuvel leerde
mij de kneepjes. Zo'n inwerkperiode
zullen ze missen."
Ravensteijn vindt het positief dat de
kiezer niet naar de plaats van her
komst van de kandidaten heeft geke
ken: beide VVD'ers wonen in Oud-
Vossemeer.
Ook teleurgesteld was oud-wethou
der A. Kosten uit Sint-Philipsland.
Hij dacht zijn rentree te maken,
maar de RPF/GPV kwam 62 stem
men tekort voor een tweede zetel. P.
van Belzen moet het opnieuw alleen
opknappen. De Tholenaar begrijpt
niets van de tegenvallende opkomst
(67,7%). "Wat daarvan de reden is,
kun je niet bevroeden. Er kan toch
niet gezegd worden dat er onvol
doende ruchtbaarheid aan de verkie
zingen is gegeven." Over de college
vorming laat hij weinig los: "Dat is
koffiedik kijken. Het is maar net wat
de partijen willen."
J. van den Donker van D66 rekent al
niet meer op een paarse coalitie op
Tholen. Hij had op twee, en zelfs
drie, zetels gerekend maar zal als
eenmansfractie moeten opereren.
Toch is dat al meer dan twaalf jaar
geleden, toen D66 het niet haalde.
"Ik ben in ieder geval blij dat het
gelukt is om in de raad te komen.
D66 heeft drieënhalf jaar de tijd om
zich waar te maken. Eens zien wat
de mensen dan doen, als ze ons kun
nen beoordelen." De slechte
opkomst heeft zijn partij duidelijk
parten gespeeld, meent hij. Partijge
noot D.P. Suijkerbuijk onderschrijft
dat, maar voert ook het goede resul
taat van de PvdA - traditioneel de
dupe van een slechte opkomst - en
de deelname van het AOV als rede
nen aan. "Kennelijk is er uit angst
voor de SGP gekozen voor een ster
ke PvdA."
Mevrouw J.W. Verstrate-Stols, de
nummer twee op de lijst, zag in de
loop van woensdag de bui al han
gen. "Ik hoorde van de lage opkomst
en wist toen al dat het geen twee
zetels zouden worden." Ze is vastbe
sloten op de achtergrond haar werk
voor de fractie te blijven doen.
GR - gemeenteraad
TK Tweede Kamer
1. PvdA
2. SGP
3. CDA
4. VVD
5. RPF/GPV
6. D66
7. AOV
PVAB
Gem. belang
Overigen
GR94
TK94
GR90
GR94
TK94
GR90
GR94
TK94
GR90
GR94
TK94
GR90
GR94
TK94
GR90
GR94
TK94
GR94
TK94
GR90
GR90
TK94
Tholen
546
561
710
792
726
735
537
645
766
473
581
411
365
339
342
302
392
148
75
-
-
199
Oud-Vossemeer
351
323
435
122
124
143
306
333
434
205
246
208
63
79
60
96
156
56
35
-
-
89
St. Annaland
445
418
531
529
512
575
167
253
220
207
315
240
155
134
101
73
169
98
30
-
-
71
Stavenisse
151
172
178
346
349
358
71
109
107
60
96
80
61
51
50
27
36
49
10
-
-
43
St. Maartensdijk
535
609
774
348
336
395
170
210
240
177
315
212
78
77
94
120
195
148
50
-
-
152
Scherpenisse
189
177
204
338
321
348
126
121
165
72
116
84
33
36
20
47
73
41
25
-
-
43
Poortvliet
86
126
151
236
247
282
164
197
231
68
115
84
51
55
46
62
84
31
7
-
-
50
St. Philipsland
123
149
-
567
527
657
135
166
152
67
147
-
108
67
-
74
89
17
19
305
135
61
Anna Jacobapolder
39
57
-
30
21
38
89
82
112
14
33
-
12
19
-
28
41
16
4
111
21
11
TOTAAL
2465
2592
2983
3308
3163
3531
1765
2116
2427
1343
1964
1319
926
857
713
829
1235
604
255
416
156
730
4
I
