'Varkensvlees
onrein en slecht'
Budelpack wil
absolute garanties
om hinder stallen
te zien voorkomen
Landbouw is er de dupe van en
Tholen wordt op kosten gejaagd
'Het zal best meevallen'
Veel kritiek op rol gemeente bij zeven varkensstallen
Varkenshouder Van Genugten: ramingen aan ruime kant
Donderdag 13 oktober 1994 EENDRACHTBODE, DE THOQLSE COURANT
Binnen vier tot zes weken
nemen burgemeester en
wethouders van Tholen een
beslissing over de milieu
vergunning voor zeven
varkensstallen met 35.528
dieren in de Poortvlietse
Weihoek. De initiatiefne
mer van de handtekenin
genactie tegen de nieuwe
bedrijven, C.P. de Rijke,
vermoedt dat de beslissing
positief zal zijn. "Ik denk
dikwijls, dat b. en w. staan
te trappelen, dat de varkens
er komen", zei hij woens
dagavond tijdens een hoor
zitting over de milieu-aan
vragen in Meulvliet te Tho
len.
Inbrekers
Mesttekort
Nalatig beleid
Twee miljoen
Meten in Brabant
Vliegen
h I li
Verkeersoverlast
Verstoord
Wegen kapot
Volgens A. van Genugten uit Best hoeft Tholen zich niet
zulke zorgen te maken over de komst van zeven varkens
stallen. "Het zal heel veel meevallen", liet hij woensdag
avond weten op de hoorzitting in Meulvliet.
Geen welles-nietes
Geen domme jongens
De brochure 'Varkensvlees veelzijdig en lekker' van het voorlichtings
bureau Vlees te Rijswijk is niet aan dhr. Christiaansc uit Poortvliet of
mevr. Appelman uit St. Annaland besteed. Zij wijzen het gebruik van
varkensvlees principieel af, zo bleek tijdens de hoorzitting over de
komst van zeven varkensstallen naar Tholen.
De huid kan gebruikt worden voor
tassen en schoenen, maar het varken
is er niet om te eten, maakte Christi-
aanse duidelijk. "Dan ga je tegen de
regels van God in, tegen een rein
milieu. De profeet Jesaja spreekt
daar ook over: 'Gij hebt verfoeilijk
voedsel in uw pot en ik zal het
bezoeken tot aan de vrucht van uw
schoot.' En de wetenschap heeft aan
getoond dat varkensvlees slecht is."
Mevr. Appelman vond dat zowel de
dieren als de natuur beschermd
moeten worden. Ze zei tegen het
vervoer van varkens in 'enge vracht
wagens' te zijn. De St. Annalandse
noemde het 'schandelijk' zoals de
dieren getransporteerd worden.
"Daarom gaat me de komst van de
varkensstallen naar Tholen zeer na
aan het hart. Het eiland waar ik 17
jaar woon, wordt geruïneerd. Ik heb
er heel veel bezwaar tegen en het
gemeentebestuur heeft in deze zaak
een grotere taak dan de doorsnee
burger, want mensen en dieren wor
den door economische belangen in
een hoek gedrukt", zei mevr. Appel
man.
Christiaanse vreesde overlast voor
het toerisme, zoals bij een bepaalde
windrichting stankhinder op cam
pings. Het transport zal volgens hem
ook problemen opleveren. "De
wegen zijn niet geschikt voor zoveel
vrachtwagens: elke 5 tot 7 minuten
komt er één langs. Degene die de
schade veroorzaakt, moet ervoor
opdraaien", zei de Poortvlietse
molenaar, die nog opmerkte, 15 jaar
geleden met een opdracht naar Tho
len gekomen te zijn, zoals eerder
Simon Gieke (de ketter van Scher-
penisse) naar de Weihoek.
Zo'n 125 mensen toonden belangstelling voor de hoorzitting over de komst van zeven varkensstallen naar de Weihoek bij Poortvliet.
Volgens burgemeester H.A. van der
Munnik gaat het er niet om, of het
college van b. en w. wel of niet
graag varkens ziet komen. "Wij
mogen niet naar eigen inzicht han
delen, maar op basis van wettelijke
regels. We dienen objectief te zijn.
Als gemeentebestuur hebben we een
grote verantwoordelijkheid, maar er
is geen wet zo dicht, of er zit wel een
gaatje in."
Wat de zeven aanvragen betreft, leg
de De Rijke de vinger bij de behoor
lijke verschillen in aantallen tracto
ren en vrachtwagens. Het ene bedrijf
komt aan 57 voertuigen in de week
en de andere aanvrager met meer
varkens slechts aan 20. De Rijke
bekritiseerde verder de afstanden tot
de bebouwing. Zo is er in de aan
vraag van A. v.d. Wouw voor een
stal aan de Noormansweg 1000 m
naar Scherpenisse genoemd, terwijl
de afstand tot de watertoren maar
600 m is. "En bij de aanvraag van
Jonkers aan de Zwarteweg is de
plattegrond weer vertekend. Hij mag
200 m van een natuurmonument
bouwen, maar ik mag er nog geen
kunstmest strooien.
Het belangrijkste is echter, dat de
stallen in de Weihoek komen op
puur zuurgevoelig veen. Dat is in
een nieuw rapport van het water
schap nog eens bevestigd. En de
mestafzet is waarschijnlijk niet
geregeld. Bovendien gaat het niet
om te verplaatsen, maar om nieuwe
bedrijven. B. en w. van Tholen vin
den dat allemaal maar goed, maar
wanneer je de aanvragen doorneemt,
is het een verschrikkelijk slordige
boel!", zei De Rijke onder groot
applaus.
Mevr. Schepop van DAS rechtsbij
stand sprak namens De Rijke, M.
Veraart en M.J. Kooijman. Zij gaf
het gemeentebestuur van Tholen de
schuld van de 'zeer kwalijke maat
schappelijke ontwikkeling.' "Een
aan nieuwkomers. Evenals Krijnen
noemde hij de bloemdijken als argu
ment om de stallen te weren. Sauter
vroeg zich af, of de gemeente de
mestproduktierechten en de nieuwe
fosfaatnorm wel bij de beoordeling
van de aanvragen betrokken had.
"Gezien de niet al te florissante ont
wikkelingen in de landbouw zal
men de varkenshouderij als neven
tak op Tholen in overweging nemen.
Daarvoor is goede inpassing in het
landschap nodig met bomen en
struiken, maar dan wordt het open
poldergebied in de prachtige Wei
hoek verstoord", zei Sauter, die een
pas op de plaats wilde.
Twee woordvoerders van land
bouworganisaties, J.L. van Gorsel
namens ZMO en M.D. Geuze
namens Ons Voordeel, vreesden
met name beperkingen voor
bestaande bedrijven. "Het is een bij
zonder moeilijke zaak waarover we
spreken, mede gezien de situatie in
de akkerbouw", zei Van Gorsel.
"We hebben niets tegen varkens, dat
zeggen we heel nadrukkelijk, maar
ons probleem is, dat bestaande land
bouwbedrijven in hun ontwikkelin
gen worden beknot en belemmerd.
Als de gemeente bloemdijken aan
wijst, legt dat beperkingen op aan
bestaande bedrijven en niet aan de
nieuwe varkensstallen. In een mest-
tekortgebied als Tholen kun je een
ammoniakreductieplan opstellen en
daarmee de uitstoot beperken tot 15
mol. Binnen de milieuwetgeving
zijn er voldoende mogelijkheden om
op te treden", aldus de ZMO-
bestuurder.
Geuze bekritiseerde de gemeente
omdat het bestemmingsplan buiten
gebied eerder gewijzigd had moeten
worden. "Dat moet elke 10 jaar
gebeuren en de landbouw is er de
dupe van, dat de verandering nog
niet doorgevoerd is. Tengevolge van
het nalatig beleid moet nu alles der
mate aangescherpt worden, dat de
lasten op de landbouw afgewenteld
worden.
Er zijn creatieve maatregelen nodig
om de buiten-proportionele komst
van varkens te voorkomen. Anders
ontstaan er nadelige gevolgen voor
de ruilverkaveling. De toedeling van
gronden komt in het gedrang omdat
de waardering minder is. Verder
kunnen de polderwegen het trans
port niet verdragen. De gemeen
schap wordt op hoge kosten
gejaagd. We zijn helemaal niet
tegen varkens, prima, maar wat nu
op ons afkomt, is industrie. Gezins
bedrijven graag, maar niet op deze
manier", zei de voorzitter van Ons
Voordeel in Poortvliet.
Budelpack vreest het ergste wanneer de zeven varkensbedrijven naar
de Weihoek komen. Bacteriologische besmetting van de omgevings
lucht, geur- en stankoverlast, besmetting van aan- en afvoerwegen,
onaanvaardbare verkeersoverlast op de al maximaal gevulde wegen en
nationale en internationale relaties worden met een negatief beeld opge
scheept, wanneer ze regelmatig varkenstransporten het verpakkingsbe
drijfzien passeren. "Bij een onvoldoende beheersing van de bacteriolo
gische omstandigheden binnen Budelpack kan zelfs het voortbestaan
van de onderneming in het geding zijn", zei directeur A.A. Nieuwkerk
tijdens de hoorzitting in Meulvliet in een uitvoerig betoog.
De werkgelegenheid zou wel eens
kunnen verminderen in Poortvliet
wanneer Budelpack voor miljoenen
guldens moet investeren om de
overlast van de varkensstallen te
voorkomen, want dat kan niet op de
klanten verhaald worden. En niet
alleen het bedrijf, ook de inwoners
zullen er volgens Nieuwkerk onder
lijden. "De bacteriën landen name
lijk ook op de boterham van de
omwonenden. En met meer bacte
riën kun je veel sneller ziek wor
den."
De Budelpack-directeur schetste,
hoe de levensmiddelen, cosmetica,
medicijnen en hygiënische artikelen
op basis van de allerbeste hygiëni
sche condities in Poortvliet worden
verpakt. Hiervoor zijn miljoenen
guldens geïnvesteerd om de bacte
riologische omstandigheden in de
lucht, werkruimtes en machines te
bewaken. Schimmels in de lucht, op
de vloeren, wanden en machines
worden in de gaten gehouden, even
als de stofgehaltes in de lucht en het
aantal insecten dat in de insectendo-
ders wordt opgevangen. Daarmee
wordt de grootst mogelijke waar
borg geschapen voor de klanten. Het
op peil houden van het controlesys
teem kost elk jaar bijna 2 miljoen
gulden.
In de afgelopen vijf jaar dat Budel
pack de metingen verricht, is één
keer een verpakkingslijn stilgelegd
omdat de normen overschreden wer
den. "Het is van essentieel belang,
dat de omgevingslucht niet verder
besmet raakt, gelet op de ongetwij
feld zeer hoge extra kosten, die
ermee gemoeid zullen zijn om de
lucht te zuiveren, binnen aanvaard
bare normen.'
Nieuwkerk vertelde, dat hij in Bra
bant bij een aantal varkensmesterij-
en buitenmetingen had laten doen.
"In de omgeving van de stallen is er
sprake van een zeer ernstige bacte
riologische verontreiniging van de
lucht: tien keer zoveel als nu in
Poortvliet het geval is. Op 300 meter
van de stallen hebben we zes keer en
op 500 meter vier keer de huidige
bacteriologische verontreiniging
rond ons bedrijf gemeten. Vooral
verontrustend daarbij is, dat er bij
diverse metingen grote aantallen
ziekteverwekkende bacteriën wor
den aangetroffen die behoren tot de
entero- en coligroep."
Nieuwkerk erkende, dat de metin
gen bij traditionele varkensstallen
zijn verricht en niet bij groene label
stallen die op Tholen komen, maar
die nog nergens volledig zijn geïn
stalleerd of in de buurt van traditio
nele stallen staan, waardoor er geen
betrouwbare metingen mogelijk
zijn. Maar ook met groene label stal
len vreesde de Budelpack-directeur
aanzienlijke problemen. Hij noemde
de besmetting van Olvarit en Brinta
om aan te geven, hoe nauw het bij
levensmiddelen ruikt.
De directeur pleitte voor nadrukke
lijke voorwaarden in de milieuver
gunning om schade te voorkomen,
o.a. door eisen aan de luchtfilte-
ringssystemen van de stallen. Met
eisen aan de geuruitstoot zou het
C.P. de Rijke van de Kadijk fulmineert tegen de komst van de varkensstallen.
Directeur Nieuwkerk van Budel
pack, waar de hygiënische maat
regelen prioriteit hebben.
extra aantrekken van vliegen moe
ten worden voorkomen. "Op dit
moment bevat de omgevingslucht
van Budelpack al teveel insecten,
wat met name een gevolg is van de
omgeving waarin het bedrijf is
gevestigd. In een periode van twee
weken dringen in de verschillende
pakruimtes op dit moment tussen de
5 en 100 insecten binnen, die door
de insectendoders worden afgevan
gen. We zijn al bezig met extra
maatregelen om het maximum op 25
te brengen, wat een veilige norm is.
Vliegen brengen twee risico's mee:
bacteriologische besmetting van
produkten en de aanwezigheid van
een vlieg op zich in een levensmid
del. Verder zou een ammoniakgeur
desastreuze gevolgen hebben voor
melkpoeder, babyvoeding en choco-
ladeprodukten. Die absorberen
onmiddellijk iedere geur en maken
ze niet meer consumeerbaar. Van
daar dat Budelpack absolute garan
ties vraagt."
Naast de verontreinigingen, o.a. ook
van banden van vrachtwagens met
varkenstransporten, vreest Nieuw
kerk ook verkeersoverlast. Met
Budelpack en Bouman-Potter aan de
Paasdijkweg is volgens de directeur
de maximale verkeersbelasting
bereikt. "Aanvullende verkeers
maatregelen zullen nodig zijn om
een onaanvaardbare overlast voor de
huidige bedrijven en voor de aan
grenzende bewoners te voorkomen.
We hebben er buitengewoon veel
moeite mee, als grote transporten
van en naar de varkensmesterijen
onze bedrijven aan de Paasdijkweg
gaan passeren. Dat zeer belangrijke,
maar volstrekt emotionele element,
kan niet worden vergeten."
Nieuwkerk sprak tenslotte het ver
trouwen uit, dat het gemeentebe
stuur dat zich vele jaren sterk heeft
ingezet voor de groei en bloei van
Budelpack, zich nu ook zal inzetten
om het opgebouwde te beschermen
voor de toekomst.
exclusiviteit van b. en w. wordt
daarmee doorbroken." Volgens Krij
nen kunnen met behulp van een
ammoniak-reductieplan bestaande
bedrijven beschermd worden. "Tot
op het varken nauwkeurig kun je
dan de situatie bepalen."
De rechtskundig adviseur van het
echtpaar De Rijke pleitte er ook
voor om het niet benutte deel van de
aanvragen na drie jaar te laten ver
vallen.
Hij kwam, alles bij elkaar optellend,
aan 10.000 transportbewegingen per
jaar. "De wegen zullen kapot gere
den worden en elke 40 minuten den
dert er een vrachtwagen door de dor
pen." Krijnen achtte het regelen van
toegestane rijroutes van groot
belang.
En het varkensvoer moet volgens
hem gekookt worden om de overlast
van vliegen te beperken. "Grijp alle
kansen en laat zien, dat het b. en w.
ernst is om deze ongewenste ont
wikkeling op Tholen te voorko
men", aldus Krijnen.
Drs. A.G.M. Sauter van de Natuur-
vereniging Tholen plaatste vraagte
kens bij de economische levensvat
baarheid van de varkensbedrijven.
Hij twijfelde er ook aan, of het om
verhuizers ging. Eerder dacht Sauter
oplettend bestuur had tijdig een
voorbereidingsbesluit moeten
nemen om de zeven varkensstallen
te voorkomen. Deze overval moet
voorzienbaar zijn geweest", aldus
mevr. Schepop.
Dhr. L. Krijnen van het rechtskun
dig adviesbureau Brabant uit De
Heen borduurde daar, eveneens in
opdracht van De Rijke, op voort.
"Tholen had een verouderd bestem
mingsplan en heeft de deur open
gehouden. De kinderen konden er in
en uit, maar nu staan er zeven inbre
kers in de keuken. We zien het
gemeentebestuur graag als mede
strijder om te voorkomen dat deze
megabedrijven naar Tholen komen
en daar zijn mogelijkheden voor.
Stank is wel geen juridisch argu
ment, maar het is toch van belang.
En duizenden varkens die in kleine
hokken onder onmenselijke omstan
digheden leven, is juridisch ook niet
houdbaar, maar toch belangrijk."
Krijnen zei zich op technische pun
ten te willen werpen om de varkens
stallen tegen te houden. "De bloem
dijken zijn daarbij een belangrijk
wapen om de vergunningen te wei
geren. Er liggen zuurgevoelige
bloemdijken op 300 m van de
geplande stallen! De gemeenteraad
heeft de bevoegdheid voor zuurge
voelige gronden nog strengere nor
men op te stellen, onder goedkeu
ring van gedeputeerde staten. De
Varkenshouder Van Genugten: je weet wat je in agrarisch gebied kunt verwachten.
Hij sprak namens zijn broer H. van
Genugten (diezelfde avond nog te
zien in het televisieprogramma
Nova), die aan de Bram Groenewe-
geweg een stal voor 4800 varkens
wil bouwen en A. v.d. Wouw uit
Best, die aan de Noormansweg een
bedrijf met 5400 varkens wil stich
ten. De door verschillende bezwaar
den gevreesde hoge aantallen tracto
ren en vrachtwagens zullen volgens
Van Genugten meevallen. "De
transportbewegingen zijn namelijk
moeilijk in te schatten en daarom ga
je aan de ruime kant zitten. Boven
dien moet je niet denken, dat de aan
gevraagde bedrijven ook zo bouwen
zoals in de plannen staat. Maar de
kans is er nu eenmaal, de gemeente
legt geen plafond."
Van Genugten stond overigens niet
te trappelen om naar de Weihoek te
komen. "Wij willen alles behalve
weg uit Brabant, maar we worden
gedwongen. De druk in Brabant
wordt groter en de overheid wil var
kensbedrijven verplaatsen." De man
uit Best maakte er bezwaar tegen,
dat bloemdijken als barrière voor de
varkensbedrijven opgeworpen zou
den worden. "Dan kan er niets agra
risch meer op Tholen."
Van Genugten hield Budelpack-
directeur Nieuwkerk, die ernstige
bezwaren maakte tegen de komst
van de zeven stallen, voor, dat hij
zich dan maar niet in een agrarisch
gebied had moeten vestigen. "Je
weet wat je in een agrarisch gebied
kunt verwachten."
Nieuwkerk wees die stellingname
af. "Budelpack zit op een industrie
terrein, dat grenst aan agrarisch
gebied, waarvan we alle jaren dat
we hier gevestigd zijn, geen overlast
hebben gehad. En dat willen we zo
houden!"
De hoorzitting werd strak geleid
door burgemeester Van der Munnik,
terwijl wethouder Van der Jagt van
milieuzaken en de ambtelijke advi
seurs Steenpoorte, Westdorp, Roe
land en mevr. Hertogs meeluister
den. De burgemeester had in de
week voor de hoorzitting, drie kaar
ten met een afbeelding van een var
kentje thuis ontvangen. "Kennelijk
een fan die mijn genegendheid
zoekt, maar onbekend is wie?"
Uitsluitend mensen die eerder
schriftelijk bezwaar hadden geuit,
mochten het woord voeren. "Wij
vragen u daarbij verschoond te blij
ven van een inhoudelijke discussie,
want dat wordt een welles-nietes
spel waar niemand wat aan heeft. De
mondelinge bezwaren nemen b. en
w. mee bij de tweede beoordeling
van de zeven aanvragen. Na onze
definitieve beslissing, binnen 4 tot 6
weken, wordt het besluit zes weken
ter inzage gelegd. Er is dan beroep
mogelijk bij de Kroon. Is het besluit
ten gunste van de aanvragers, dan
kunnen bezwaarden een kort geding
aanspannen bij de Raad van State.
Blijf daarom alert op alle ontwikke
lingen."
De burgemeester wees beschuldi
gingen van juridisch adviseur Krij
nen over onbehoorlijk bestuur 'vol
strekt van de hand.' Van der Munnik
zei het ook niet te durven om een
advocatenkantoor van slecht werk te
beschuldigen. Hij erkertde, dat het
bestemmingsplan buitengebied om
de tien jaar gewijzigd dient te wor
den, maar daarop staat geen sanctie
en de kostbare procedure duurt 4 tot
5 jaar.
Met het voorbereidingsbesluit dat de
gemeenteraad heeft genomen, is er
tot juni 1995 de tijd om de zaak
planologisch te regelen. "Maar de
zeven aanvragen moeten we afhan
delen op basis van het oude bestem
mingsplan, zonder veel beperkin
gen. De milieuwetgeving is daar
voor de basis. De zeven aanvragen
zijn - op soms ongebruikelijke uren -
binnen een week bij de gemeente
bezorgd. We hebben niet met dom
me jongens te maken", zei Van der
Munnik.
Krijnen wilde het woord onbehoor
lijk bestuur terugnemen, maar wel
van naïviteit spreken. "Er zat name
lijk 10 dagen tussen de aankondi
ging van de raadsvergadering waar
in de varkensinvasie gestopt werd
en het daadwerkelijke besluit, ter
wijl dat minimaal maar 2 dagen
hoeft te zijn."
De burgemeester wees ook die kwa
lificatie af. "Soms wens ik om een
kind te zijn, maar naïef zijn we als
gemeentebestuur van Tholen toch
niet."