'Dit kan alleen maar in de Polder'
1 Geef maar eens een paar
mooie boeken hoor, ome Jan'
Gratis zakje met compost
Anna Jacobapolder verrast scheidende kruideniers met cadeau
Huisbazen niet
langs achterdeur
in waterschap
Modder uit Bruintjeskreek
D66 bepleit
nieuwe bezems
'We zijn in de
Polder wat
vrijer dan in
St. Philipsland'
De vrije, particuliere bibliotheek van Anna Jacobapolder
'We bin vrie
en we willen
ook vrie bluve'
Donderdag 6 oktober 1994
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
17
"Dat er zoveel mensen naar het feest komen als een klein
kruideniertje afscheid neemt, dat kan alleen maar in de
Polder", zei een ontroerde Piet van der Reest zaterdag
middag in Ons Dorpshuis te Anna Jacobapolder. Op de
receptie nam het echtpaar Van der Reest-Goudzwaard
officieel afscheid van hun klanten en ging de winkel over
naar mevr. A. Doorduyn-Schaap uit Schiedam.
Vlees snijden
Tuinset
Anna Jacobapolder heeft een bibliotheek, die uniek is in
ons land. Twee mannen van 77 en 64 jaar zijn elke vrij
dagavond van kwart voor zeven tot half acht in Ons
Dorpshuis aanwezig om in de leesbehoefte van acht tot
negen bewoners te voorzien. Of de dienstverlening nog
lang zo kan blijven bestaan, is de vraag. Het geld om tel
kens nieuwe boeken te kopen, wordt schaars. Een boek
van 27 gulden moet 54 keer uitgeleend worden, wil de
bibliotheek in de Polder eruit springen.
Appels en peren
Gemoedelijk
Sinds 1948
Vrie bluve
Nieuwe doseren
Belangeloos
I
Cabaretier Paul van Vliet had in de
jaren zeventig een act over het
'reservaat voor uitgestorven Neder
landers'. Daarin zat ook de laatste
kleine kruidenier. "Gevangen vlak
voor het moment dat hij tussen twee
supermarkten werd doodgedrukt",
legt Van Vliet in zijn hoedanigheid
van gids uit. In Anna Jacobapolder
bestaat er echter nog steeds zo'n
kleine kruidenier. Hoewel het echt
paar Van der Reest afscheid nam,
kreeg de enige winkel in de Polder
een nieuwe eigenaresse die min of
meer op dezelfde voet door wil blij
ven gaan.
Het was een drukte van belang in
Ons Dorpshuis, dat het aantal
belangstellenden maar ter nauwer-
nood kon bergen. Bijna iedereen uit
Anna Jacobapolder en de Sluis
kwam afscheid nemen van hun krui
denier, en kennismaken met de nieu
we eigenares van de winkel. Van
nog geen één jaar oude peuters tot
en met ouden van dagen die moesten
worden gehaald en gebracht; ze
waren er allemaal. Piet en Jo van der
Reest waren jarenlang degenen die
de boodschappen verzorgden voor
veel van de aanwezigen. Maar ook
de wat jongere inwoners wisten de
zaak te waarderen. Niet altijd voor
een hele lading koopwaar, maar
vaak ook voor dat ene dingetje dat
niet meer in huis was, of dat men
vergat mee te nemen.
Toen de zaal al een heel eind gevuld
was, begon medebeheerster E.A.
van der Reest-Lindhout van Ons
Dorpshuis aan een gedicht waarin
hoogte- en dieptepunten uit het win
kel iersbestaan van de familie Van
der Reest naar voren werden
gehaald. Zo was er de kwestie van
de vleessnijmachine. Jo van der
Reest sneed zich daarmee eens lelijk
in de hand. Maar terwijl anderen
zich om haar bekommerden, riep zij:
"Oh nee, nou zit dat stukje vlees van
mij bij het onsje voor de dominee."
Ook de vele hulp die het echtpaar in
de loop der jaren kreeg van buren,
kennissen en familie werd toege
licht. Mevr. Van der Reest-Lindhout
roerde ook de klantvriendelijkheid
van het kruideniersechtpaar aan dat
zelfs na sluitingstijd nog bereid was
om mensen 'via de achterdeur' te
helpen.
Er werden op deze middag, zoals op
alle recepties, vele handen geschud
waarbij ook die van burgemeester
A. Verbree. De cadeaus stapelden
zich op bij het podium. Mevr. Van
der Reest-Lindhout besloot een tijd
je geleden om niet af te wachten wat
de mensen zelf zouden geven. Ze
ging met de collectebus door Anna
Jacobapolder en de Sluis, inclusief
de boerderijen buitenaf. Zo haalde
ze geld op voor een gezamenlijk
cadeau. Het niets vermoedende krui
deniersechtpaar werd op het podium
weggezet en kreeg uit handen van
mevr. Van der Reest-Lindhout,
namens alle inwoners, een complete
tuinset aangeboden. De aanblik hier
van liet Piet en Jo van der Reest
even sprakeloos. In zijn dankwoord
zei een wat zenuwachtige Piet van
der Reest: "Ik weet eigenlijk niet
wat ik moet zeggen, een speech heb
ik niet voorbereid. We hadden dit
helemaal niet verwacht." Van der
Reest bedankte degenen die hen
altijd hielpen en tot slot ook de
inwoners. "Zoiets kan alleen maar in
de Polder. Ik wil u hartelijk bedan
ken, want van de klanten hebben we
het al die jaren moeten hebben." Het
echtpaar Van der Reest, dat altijd
verknocht is geweest aan Anna
Jacobapolder, gaat noodgedwongen
in Sint-Philipsland wonen. Er was
geen huis beschikbaar in hun eigen
dorp. "Maar we komen nog terug. U
zult ons nog regelmatig voorbij zien
komen", stelde Van der Reest de
aanwezigen gerust.
Naast het scheidende kruideniers-
paar, stond de familie Doorduyn-
De scheidende kruideniers Jo en Piet van der Reest-Goudzwaard zijn verguld met de tuinset die ze van de inwoners van Anna Jacobapol
der en de Sluis kregen.
Schaap in het middelpunt. Mevr.
Doorduijn zet de winkel voort en
krijgt daarbij hulp van de 17-jarige
Jolanda Burger uit Sint-Philipsland.
Het is voor mevr. Doorduyn echt
een hobby, want haar eigenlijke
beroep - dat ze 25 jaar uitoefende -
ligt in de verpleging. "We komen uit
Schiedam en waren eigenlijk alleen
op zoek naar een kleinere woning in
een mooiere omgeving. We hadden
al heel wat huizen in de rustigere
gebieden gezien, maar daar moest
Piet en Jo van der Reest bekijken één van de vele cadeaus die ze kregen. In het midden die nieuwe eige
naars; het echtpaar Doorduijn.
De provincie Zeeland is niet van
plan om woningcorporaties directe
zeggenschap te geven in de water
schapsbesturen. Het gewest Zeeland
van de Nationale Woningraad pleit
bij gedeputeerde staten voor het
instellen van bestuurszetels voor de
woningverhuurders. De huidige ver
kiezingsprocedure waarborgt niet de
gewenste bestuurlijke invloed van
woningcorporaties. Als redenen
voor een dergelijke invloed wordt
aangevoerd: de corporaties dragen
via de omslagen fikse bedragen bij
aan dé waterschappen. En als
beheerders van onroerend goed heb
ben ze belang bij randvoorwaarden
die door derden gesteld worden.
Verder is de manier waarop de
schappen hun taken vervullen van
belang voor het gevoerde woningbe-
heer en de beleving van het woonge
not door de huurders.
De Middelburgse bestuurders zijn
niet eens bereid over het voorstel
van de woningraad te praten met de
waterschappen. In het kiesreglement
hebben g.s. bewust het instellen van
zogenaamde kwaliteitszetels nage
laten, omdat dit op gespannen voet
staat met het onlangs ingevoerde
systeem van directe verkiezingen.
Een ingeland of organisatie die een
bestuurszetel wil, zal op zoek moe
ten naar draagvlak in de samenle
ving. Tweede bezwaar van g.s. is,
dat een precedent zou worden
geschapen als de woningcorporaties
een zetel zouden krijgen. Andere
organisaties kunnen dan met recht
eveneens een claim leggen.
In het algemeen bestuur van het
waterschap Tholen had de stichting
Beter Wonen altijd een vertegen
woordiger. Hoewel er bij de verkie
zingen in maart opnieuw twee kan
didaten waren, zijn zij echter geen
van beiden gekozen.
Het waterschap gaat - samen met
beheerder Het Zeeuwse Landschap -
bekijken of in de Bruintjeskreek op
Sint-Philipsland de té voedselrijke
modderlaag verwijderd moet wor
den. Dit om de waterkwaliteit in het
natuurgebied te verbeteren. Sinds
het gebied drie jaar geleden gedeel
telijk werd afgesloten van andere
waterlopen, is de transportfunctie
van het gebied voor landbouwwater
sterk afgenomen. Daardoor komt
minder voedselrijk en mogelijk met
bestrijdingsmiddelen verontreinigd
water in het natuurgebied terecht,
evenmin als zoet water bij het inla
ten van water uit het Zoommeer. De
invloed van de isolatie wordt nauw
lettend gevolgd, evenals het water
peil. Een project met de bedoeling
de Bruintjeskreek verder te isoleren
is aangemeld in het kader van het
Intentieprogramma Bodembescher-
mingsgebieden. Nu al watert 315
hectare landbouwgrond buiten het
gebied af. Als genoemd project zal
zijn uitgevoerd, komen daar nog
eens 88 hectare én een overstort bij.
Problemen met té voedselrijk water
doen zich niet voor in een aantal
kleinere gebieden, waar geen pol
derwater wordt aangevoerd: de een
denkooi, de Weel (St.Maartensdijk),
de Geulsche weel, het Diepe Gat, de
Visserij, de Wiel, den Breejen,
kreekrest Hollaerepolder en Ram-
megors. Anders is dat met de Win-
kelzeesche Watergang en de Hikse-
kreek noordelijk van de Kreekweg.
Daar kunnen belasting met mest
stoffen en verontreiniging met
bestrijdingsmiddelen problemen
geven. Onderzoek naar herstelmaat
regelen volgt.
In overleg met de beheerders wordt
bekeken welke maatregelen wense
lijk zijn om de verdroging in het
Diepe Gat, de Geulsche Weel en de
eendenkooi tegen te gaan.
meestal heel veel aan opgeknapt
worden", vertelt haar man L. Door
duyn. "Via een makelaar kwamen
we bij het huis in de Noordweg
terecht. In de omschrijving stond
'huis met hobbyruimte', maar toen
we het zagen, bleek het een winkel
tje te zijn. En mijn vrouw vond het
leuk om het voort te zetten." De
nieuwe eigenares vult aan: "Meer als
uitdaging en hobby hoor". Vracht
wagenchauffeur Doorduyn, die
voornamelijk in de Benelux rijdt,
vindt Anna Jacobapolder een mooi
dorp. "Wat me meteen opviel toen ik
hier kwam en mijn motor uitzette,
was dat je de vogels kon horen flui
ten.
En niet ééntje, maar een hele
boel. In Schiedam hoor je dat al
jaren niet meer." Ook mevr. Door
duyn is tevreden over haar nieuwe
woonplaats. "Het is hier heerlijk rus
tig en de bevolking is vriendelijk. Ze
doen hier ook meer voor elkaar dan
in een stad." Veel van de inwoners
van Anna Jacobapolder en de Sluis
zijn ook blij dat 't winkeltje toch
voortgezet wordt. Er komt zelfs een
postagentschap in zodat de inwoners
van de Polder voor hun postzaken
niet helemaal naar Sint-Philipsland
hoeven.
(VVD) en P. van Belzen
(RPF/GPV) dinsdagavond uit om
met de excursie rekening te houden.
"De installatie werkt nu op volle
capaciteit ook al zijn nog niet alle
gemeenten aangesloten. We kunnen
dan de eerste Zeeuwse compost
bekijken want bij de opening van de
fabriek is compost uit Brabant
gebruikt."
Van de Heuvel vroeg (schertsend)
of hij de compost dan gratis mee kon
nemen. "Misschien krijg je een zak-
mee," zei Van der Jagt.
De raadsleden van de commissie
openbare werken gaan over zes
weken in Nieuwdorp kijken hoe de
eerste Zeeuwse compost eruit ziet.
Nu het gescheiden inzamelen van
groente-fruit-en tuinafval op gang is
gekomen is de gemeente benieuwd
naar de resultaten uit de compos-
teerfabriek van OLAZ (openbaar
lichaam alvalverwerking Zeeland).
Wethouder J. van der Jagt nodigde
de raadsleden M.J. Klippel (SGP),
M.A.J. van der Linde (PvdA), M.A.
van Beek (CDA), J. van den Heuvel
De samenvoeging van de gemeenten
Tholen en Sint-Philipsland is een
goed moment voor vernieuwing,
vindt D66. Nieuwe bezems, in
plaats van de gezichten die vaak al
jarenlang in een van de twee huidige
gemeenteraden te zien zijn geweest.
Dat schrijft de partij in het verkie
zingsprogramma voor de komende
vier jaren.
In dat programma wordt een groot
aantal zaken opgesomd. D66 wil
ondermeer dat het gemeentebestuur
beter naar de inwoners luistert.
Meningen en verlangens zouden
regelmatig gepeild moeten worden,
wat kan door de kembezoeken weer
in te voeren. Maar D66 wil meer:
dorpsraden met adviesbevoegdheid
instellen en daarmee regelmatig
overleggen. Ook inspraakcommis
sies zouden er meer moeten komen,
op terreinen als jeugd- en jongeren
werk, vrouwenemancipatie, gehan
dicapten- en ouderenzorg, natuurbe
scherming, milieu, monumenten en
dierenbescherming.
D66 vindt dat gemeentebestuur en
ambtenaren ten allen tijde dienst
baar moeten zijn aan de bevolking.
In dat kader is meer voorlichting
wenselijk, alsmede een flexibeler
openstelling van het gemeentehuis.
De partij toont zich ondermeer voor
stander van een overdekt zwembad,
subsidiëring van het schoolzwem
men, clubhuizen voor de jeugd, ont
moetingsplaatsen voor ouderen en
behoud van de boerderij Buitenzorg.
Verhoging van de onroerende-zaak-
belasting moet zoveel mogelijk
beperkt worden, aldus f>66. Dë' par
tij wil grondprijzen en belastingen
pas verhogen als er een duidelijke
behoefte mee gefinancierd kan wor
den.
De kleinste bibliotheek van Tholen
en St. Philipsland kwam onlangs ter
sprake in de St. Philipslandse
gemeenteraad, waar besloten werd
om de gemeentelijke bibliotheek te
laten aansluiten bij de stichting
gemeenschappelijke openbare bibli
otheek Tholen. "Het is van oudsher
v
een particuliere bibliotheek van
twee mensen die in de loop der jaren
een collectie hebben opgebouwd",
zei wethouder J. de Jager in de
gemeenteraad.
Over dat woord particulier heeft
Merien Wesdorp, die samen met Jan
Verhage de bibliotheek beheert,
lopen te prakkizeren. "Particulier
lijkt aan te geven of je het voor
jezelf doet, maar we steken er geen
cent van in onze zak. Het enige dat
we hebben, is gratis lezen, maar als
we om nieuwe boeken gingen,
betaalden we de benzine zelf. En
uren hebben we nooit gerekend. Een
ander doet een stap en dan worden
er twee betaald, maar wij tellen niet
mee. We doen dit werk nu al 23 jaar
samen en zelf zit ik vanaf het begin,
in 1948, bij de bibliotheek. Dus nu
bijna 47 jaar!"
Wesdorp zit vrijdagavond maar
alleen in zijn knusse bibliotheek van
drie bij vier meter. Verhage moest
voor de wintervoorraad aardappelen
zorgen.
Het is fris in het door een tl-buis ver
lichte vertrek. De twee ramen heb
ben door de hoog opgestapelde boe
ken hun lichtfunctie verloren. Er is
een verwarmingsradiator aanwezig,
maar die staat niet aan. Dat is voor
als het echt winter wordt. Wesdorp
is op de lage temperatuur gekleed.
Hij heeft een slipover aan en houdt
zijn muts op.
De planken buigen door onder de
rijen met streekromans en oorlogs
boeken. Tegelijk bij de opening van
de bibliotheek om kwart voor zeven
zijn er een paar klanten geweest,
maar nu is het wachten op de vol
gende. Er blijkt er nog één te komen,
Anneke v.d. Velde, voor wie Wes
dorp al enkele andere boeken in zijn
bureaukast gereed houdt. Enkele
lezers ontbreken omdat ze nog met
de fruitpluk bezig zijn. "De peren
van De Jager zijn eraf, maar de
appels van Wisse nog niet", weet
Wesdorp.
Na de vakantieperiode is hij op 9
september weer met de uitleen
begonnen. Voor de zomerstop
mocht men een stapel van wel 14
boeken meenemen voor 6 gulden.
Wesdorp is de administrateur, hij
houdt de uitleen in een schrift nauw
gezet bij: boeknummers en datum
worden genoteerd. "Jan zorgt voor
de boeken en ik schrijf', vertelt
Wesdorp. Die taakverdeling blijkt
ideaal. "We werken al sinds 24 juni
1966 samen en er is nog nooit één
woord gevallen. Als er een derde bij
zou komen, dan wil die dit en dat
veranderen en dan is het zo gebeurd.
Ook met de voorganger van Jan
Verhage, Frans Vaders, heb ik tij
dens de samenwerking van 1948 tot
1966 nooit wat gehad. Het gaat alle
maal gemoedelijk."
Wesdorp neemt altijd nog een aantal
boeken mee naar huis om de lezers
die tijdens de uitleen op vrijdag
avond verhinderd zijn, alsnog van
leesvoer te voorzien.
De bibliotheek begon in 1948. Tij
dens de wederopbouw na de Twee
de Wereldoorlog nam onderwijzer
Van Dijk het initiatief voor een boe
kencollectie door bij de boeren om
een bijdrage te vragen. Er kwamen
diverse honderden guldens binnen
en landbouwinspecteur Vaders
bracht uit Goes en Rotterdam goed
kope boeken mee. Samen met schil
der Wesdorp waren zij de eerste
twee bibliothecarissen.
Op 24 juni 1966 kwam havenwerker
Verhage in de plaats van dhr.
Vaders. Verhage ontwikkelde zich
tot een ware kenner van de collectie.
'Geef maar eens een paar mooie,
ome Jan', was dan ook een veel
gehoorde uitroep wanneer de lezers
de knusse bibliotheek binnenkwa
men.
De uitleen begon in de consistorie
van de Gereformeerde Kerk, waar
op een lange tafel de boeken werden
uitgelegd. Na de bouw van Ons
Dorpshuis verhuisde de bibliotheek
naar die nieuwe accommodatie,
waar Wesdorp en Verhage de col
lectie later nog een keer verhuisden,
naar de andere kant van het gebouw.
Er is een aparte ingang aan de zij
kant, maar de loop is eruit. 'Televi
sie is alles tegenwoordig, de mensen
lezen minder", zegt Wesdorp. "En
sommigen gaan naar de grotere
bibliotheken in Steenbergen of Tho
len."
Samengaan met andere bibliotheken
hebben de twee beheerders in de
Polder nooit zien zitten. "De toen
malige hervormde predikant in St.
Philipsland, ds. M. v.d. Linden,
heeft het nog eens geprobeerd. Hij
wilde dat we aansloten bij de chris
telijke bibliotheekcentrale in Mid
delburg." Maar Wesdorp en Verha
ge voelden er niets voor. "We bin
vrie en we willen ook vrie bluve."
Ook samenwerking met de biblio
theek in St. Philipsland was niet
bespreekbaar. 'Toen ze daar begon
nen, is gemeentesecretaris Janny de
Kok nog voor een paar honderd gul
den boeken bij ons wezen halen. We
zijn hier in de Polder vrijer dan in St.
Philipsland. Als een Poldergast weg
geweest is en hij komt weer over de
Noorddijk, dan zegt hij bij zichzelf:
hè, hè, ik ben weer thuis! Als je
onder St. Philipsland, Tholen of
Middelburg zou vallen, dan krijg je
censuur."
Maar de bibliotheek in Anna Jaco
bapolder haalt ook niet zomaar alle
boeken binnen. "Vaders streepte in
het begin vloeken door, maar Verha
ge, die recht door zee is, zei dan:
Frans, je maakt het erger! Zo wor
den de lezers er juist op attent
gemaakt. Maar als er een verkeerde
tussen zit, dan pak ik hem vast en
kraak het boek doormidden. Een
beetje vuiligheid weghalen, dat kan
geen kwaad, al zijn de centen dan
weg, maar zonder fouten kom je er
niet. Je doet ook wel eens een mis
koop.
Zo hadden wij eens het boek De sen
suele vrouwen van Berlijn. Dat
schilderde een tijdsbeeld van de rij
ken in Duitsland voor de oorlog.
Een werkelijke kijk op de situatie
toen, maar de praktijk is dat men die
sexstukken los gaat lezen en dan
krijg je opmerkingen. Toen hebben
we dat boek toch kilometers ver
weggedaan.
Het is een feit, dat je sommige boe
ken alleen aan bepaalde mensen
kunt laten lezen. Honderd verschil
lende mensen, levert 100 verschil
lende lezers op."
De bibliotheek in Anna Jacobapol
der telt een paar duizend boeken,
voornamelijk streekromans van
schrijvers als Mien van 't Sant, Leni
Saris, enz. Tijdens de overstro
mingsramp van 1 februari 1953 ging
de collectie verloren. Het leengeld is
50 cent per week. Een boek van 24
gulden - en daar heb je tegenwoor
dig nauwelijks geen gebonden boek
meer voor - moet dus 48 keer gele
zen worden. "En dat lukt niet meer
met 8 tot 9 vaste klanten", zegt Wes
dorp. "Wanneer men vroeger de
boeken langer dan een week thuis
hield, dan zeiden we: er zijn er wei
nig geweest, maar ze verdienen
toch. Dat gaat nauwelijks meer op.
We zijn afhankelijk van koopjes om
nog nieuwe boeken aan te schaffen.
De grootste klap voor ons was de
sluiting van de boekenafdeling bij
V&D. Die hield af en toe nog eens
uitverkoop en dan namen we voor
zo'n 250 gulden boeken mee. Die
kwamen dan niet tegelijk voor de
uitleen beschikbaar.
We doseerden dat: 5 tot 6 nieuwe
per week. Maar de lezers pakken
soms nog eerder boeken van 30 jaar
geleden, dan nieuwe ééndagsvlin-
ders. Jan heeft alle boeken gelezen
en hij weet ze ook zo op de planken
te vinden. Zelf heb ik de oorlogs
boeken allemaal doorgeworsteld en
verder geniet ik bijvoorbeeld van de
Detective omnibus van A.C. Baan-
tjer. Mijn vrouw leest ook heel veel.
We ruimen wel eens wat op. Dan
gaat Jan de rekken langs en pikt hij
er overal wat uit. Voetbalvereniging
Noad krijgt ze voor de braderiever
koop of ziekenhuis Lievensberg in
Bergen op Zoom."
Hoelang de bibliotheek in Anna
Jacobapolder nog doorgaat? "Totdat
het niet meer gaat", zegt Wesdorp,
"want het valt niet mee om er een
punt achter te zetten.
Maar liefst 46 jaar zat ik elke week
bij de uitleen. Eerst twee uur op
zaterdag in de consistorie van de
kerk, later op vrijdagavond in Ons
Dorpshuis. Ik ben nog eens tien
weken achter elkaar ziek geweest,
toen heeft Jan het alleen gedaan,
*maar anders was ik er altijd. De
bibliotheek is voor de gemeenschap,
maar niet van de gemeenschap. Als
we de boeken zouden verkopen, dan
is het nog niet erg voor 46 jaar
belangeloos werk", zegt Merien
Wesdorp, de 77-jarige bibliothecaris
van Anna Jacobapolder.
Eén van de vorige boeken is bij Anneke v.d. Velde niet zo goed in de smaak gevallen.
De bibliothecaris houdt de boekhouding bij in een schrift.
Merien Wesdorp verschaft met plezier weer nieuwe boeken.