Halve eeuw Jo van Lijn voorbij M. Dijke overweegt te stoppen Quist schoenen 'Juffrouw onderwees met het hart' Dokter Noteboom plotseling overleden Afscheid N.E. van Bezooijen-van den Hoek Roefelen is alleen succes op Tholen Inwoners Anna Jacobapolder houden eigen kruidenier 3S»/S -"6®» Zondagsschool Donderdag 15 september 1994 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 3 Wie de verhalen van Marten Toonder over heer Olivier B. Bommel wel eens heeft gelezen, herinnert zich wellicht de kruidenier Grootgrut. Anna Jacobapolder heeft ook altijd al zo'n winkeltje gehad. Hoeveel middenstanders telde het dorpje vroeger echter niet? Je had twee bakkers, een slager, twee kruideniers, een schilder, een smid, een fietsenmaker en een postkantoor. Maar veruit de meeste winkels zijn verdwenen. En nu dreigde men ook nog de laatste kruidenier kwijt te raken, want Piet en Jo van der Reest-Goudzwaard stoppen ermee. Verhuizen Sunlight Streep trekken Vertrouwen Zak vouwen Jammer Hulp Afscheid Lieve oude oma Zonden Bijna 34 jaar huisarts te St. Annaland Dokter A.C.J. Noteboom is maandagmorgen in zijn woning te Tholen overleden aan een hartstilstand. De 64- jarige oud-huisarts nam in december afscheid van St. Annaland, waar hij bijna 34 jaar heeft gewerkt. Note boom heeft dus slechts korte tijd van zijn pensioen kun nen genieten Gezondheid EHBO "ff" «ÈS i C 3 W> - W g; - Jo en Piet van der Reest-Goudzwaard voor de typische kruideniersvakken in hun winkel. Het zag er niet naar uit dat er opvol gers voor het winkeltje zouden komen. Dat betekende, dat de enige zaak waar de inwoners van de Pol der nog van alles kunnen krijgen, uit het dorp zou verdwijnen. En daar mee is men dan aangewezen op de middenstand in Sint-Philipsland. Vooral voor de oudere mensen is dat een gemis. Maar de inwoners kun nen gerust zijn, want 'Jo van Lijn', zoals de winkel in de volksmond wordt genoemd, wordt voortgezet. Mevr. Doorduin uit Schiedam is per 1 oktober de nieuwe eigenares. De familie Doorduin verhuist naar de Noordweg in Anna Jacobapolder. Het exploiteren van de winkel is voor mevr. Doorduin een bijver dienste, want er is tegenwoordig niet meer van te leven. In eerste instantie was het de bedoeling dat de Schie- damse het samen met haar dochter ging doen. Maar de laatste zag het leven op het platteland niet zo zitten en trok zich terug. Daarom heeft mevr. Doorduin een hulp gezocht en gevonden in een 16-jarige Sint-Phi- lipslandse. De nieuwe eigenares wordt door de familie Van der Reest twee weken lang ingewijd in het kruideniersvak. Het vertrekkende kruideniersechtpaar gaat in Sint- Philipsland wonen. "Dat is wel een beetje gek", zegt mevr. Van der Reest. "We zijn geboren en getogen in de Polder en we hebben altijd gezegd dat we nooit naar Flupland zouden gaan. Maar ja, we moesten uit ons huis, want dat is samen met de winkel verkocht. Misschien dat we nog wel eens terugkomen als de gelegenheid zich voordoet." De kruidenierszaak is een echte familie-aangelegenheid. De ouders van mevr. Van der Reest, de familie Goudzwaard-Kunst, begonnen na de oorlog in een pand aan de Lange- weg. Later verhuisden ze naar de Noordweg. Dochter Jo Goudzwaard zou eigenlijk na de lagere school naar de mavo gaan. Ze haalde echter toch maar haar middenstandsdiplo ma en kwam in de zaak van haar ouders terecht. Zo'n tien jaar later, in 1955, trouwde ze met Piet van der Reest. "Ik wist toen nog niets van het kruideniersvak af. Na ons trou wen ging ik leren voor het kruide niersdiploma, een tabaksvergunning en ik deed zelfs een drogisterijtest", vertelt Van der Reest. "In die tijd hoefde je nog geen examen te doen voor drogist als je zaak in een afge legen dorp stond. Een test was dan voldoende. Daardoor hebben we ook altijd al medicijnen verkocht." Het winkeltje is nog een echte kleine kruidenierszaak. Je kunt er werke lijk van alles kopen. Van waspoeder tot bloemenvazen, rookwaren, medicijnen, diepvriesvoedsel, wijn, brood, vleeswaren, groenten en snoepgoed. Dat brede assortiment is altijd gebleven. "Sommige dingen zijn natuurlijk verdwenen", legt Van der Reest uit. "Zo verkopen we nu geen klompen en laarzen meer en ook het meeste losgoed is weg." "Ja, vroeger verkochten we nog los se basterdsuiker, stroop, zout en koekjes. En dat moest je allemaal afwegen", vult zijn echtgenote aan. Maar andere dingen staan nog wel op de schappen. Wat te denken van bijvoorbeeld Sunlight zeep. "Maar dat wordt bijna niet meer gekocht hoor", zeg Van der Reest. Doordat ze al van jongs af in de win kel stond, zit mevr. Van der Reest inmiddels bijna vijftig jaar in het kruideniersvak. Haar man bijna veertig jaar. "Dat zou in mei volgend jaar zijn, maar daar wilden we niet meer op wachten", vertelt de 62-jari- ge mevr. Van der Reest. "We vinden het nu welletjes. Ik ben het wel een beetje moe." Haar man weerspreekt dat: "Ach welnee, moe word je het nooit. Maar je moet ergens een streep trekken. Vijftien jaar geleden heb ik een hartinfarct gehad. Toen zei de specialist al dat ik er eigenlijk maar beter mee kon stoppen. Dat wilde ik toen niet. Ik was nog te jong. Maar nu zijn we vijftien jaar verder en kunnen we van de rust gaan genieten." Dat van de rust genieten, kwam er tijdens hun kruideniersbestaan niet van. "Het was 's morgens vroeg op om het brood aan te pakken. En 's avonds ging de winkel om zes uur dicht, daama nog de kas opmaken en opruimen. Voordat je dan einde lijk eens zit, is het half acht", vertelt Van der Reest. "Het journaal is voor ons dan ook eigenlijk wel een rust punt. Dat willen we allebei echt graag zien. Maar hoe vaak komt het niet voor dat er toch weer gebeld wordt?" De winkel is nog maar weinig ver anderd in vergelijking met vroeger tijden. Niet alleen wat betreft de knusse, ietwat krappe indeling met hier en daar nog echte kruideniers kastjes, maar ook wat bedrijfsvoe ring betreft. Hier wordt nog gewerkt met de 'boekjes'. De vaste klanten hebben nog een boekje waarin de bestellingen worden opgeschreven. Aan het einde van de week gaat Van der Reest dan langs om af te reke nen. "Dat geeft ook echt een binding met je klanten. Nog voordat de week begint, weet je vantevoren dat de klanten met een boekje zullen komen. Bovendien kennen we de mensen hier heel goed. Je weet dat die persoon altijd om koffie komt en een ander nooit", zegt Van der Reest die bij veel klanten een groot ver trouwen geniet. "Mijn dochter Lia woont in de stad en deed op een keer met mij de ronde voor het afreke nen. Toen we bij een klant kwamen, lag er in de bijkeuken een honderdje onder een potje. Ik zette de bood schappen weg en legde het wissel geld weer bij het potje. Mijn dochter stond verbaasd, in de stad doe je dat niet. Het is gewoon een kwestie van vertrouwen en dat kan hier nog." Mevr. Van der Reest maakte ook de oorlogsjaren nog mee in de winkel van haar ouders. "Ik weet nog goed dat we de bonnen in jampotjes onder de toonbank bewaarden. De zoete waren, zoals stroop en suiker, ston den op één bon. En wij moesten alles afwegen. Zo kregen kleine gezinnen een kleiner stuk ontbijt koek dan de grotere", zegt ze. Hoe wel de winkel altijd onder de eigen naam werd geëxploiteerd, was het kruideniersechtpaar altijd aangeslo ten bij een inkooporganisatie. "Ik weet nog wel dat ik bij mijn examen de vraag moest beantwoorden: bij welke organisatie bent u aangeslo ten? Dat was toen TIP. Ze vroegen toen wat dat betekende. En ik was zo zenuwachtig dat ik er eerst niet op kon komen. Het was natuurlijk 'Tot ieders profijt'. Nu bestaat die organi satie niet meer." Over de huidige middenstandsexa mens is Van der Reest niet zo te spreken. "Als je nu ergens bijvoor beeld pruimen koopt, dan fromme len ze die zak zomaar dicht. Maar in mijn tijd moesten we op het examen een zak met suiker zo dichtvouwen dat er niets uitviel als de examinator hem op zijn kop hield", zegt de krui denier. "We moesten nog aan de korrel kunnen zien of het Chinese, Indische of een andere soort rijst betrof. Want dat werd toen nog los verkocht. Daarom kregen we ook monsters mee naar huis om te oefe nen. Tegenwoordig hoeft dat alle maal niet meer." Het winkeltje valt nu onder de keten Buurtsuper van Markant. Er is ook aan deze kant van het bedrijf nogal wat veranderd. Zo kwam er vroeger elke week een vertegenwoordiger van de grossier langs de deur om de bestelling op te nemen. Tegenwoor dig gaat dat met de leespen en wordt het via een apparaat telefonisch doorgezonden naar de groothandel. Ergens vindt het echtpaar het toch wel jammer om te vertrekken. "We hebben het altijd graag gedaan en je bouwt een band op met je klanten, je leeft ook met ze mee", vertelt mevr. Van der Reest. "Maar je groeit er naar toe. We hebben vantevoren gezegd: op 1 oktober stoppen we ermee. Als je van de één op de ande re dag op moet houden, is de klap harder. Hier in de Polder is het 't gesprek van de dag en mensen vra gen van alles over hoe het gaat met het nieuwe huis en wanneer wij nu echt stoppen. En dan raak je het wel een beetje beu. Dan wil je het maar achter de rug hebben." Ook haar man vindt het tijd om op te houden: "Het is nooit gemakkelijk, maar als je 65 bent, net als ik, moet je er een einde aan maken. Ik merk ook dat ik wat ouder word als 's morgens om half zeven het brood wordt bezorgd. Dan moet ik er uit om het aan te pak ken. Vooral in de winter valt dat niet altijd meer mee. Vroeger stond ik om kwart over zes al aangekleed en geschoren beneden, maar nu gaat dat niet meer." Vakantie heeft het kruideniersecht paar nooit veel gehad. "Eén week op een jaar en dat was zalig. Dan gin gen we met de kinderen weg", ver telt mevr. Van der Reest. "Verder was het alleen maar werken. Op dinsdagmiddag is de winkel wel dicht, maar dan heb je toch nog van alles te doen. Opruimen of naar de grossier. We hebben altijd erg veel hulp van de buren gehad en dat is echt fijn, want vooral kratten en der gelijke zijn gewoon te zwaar voor ons om te tillen. En voor een knecht is de zaak te klein. Want met drie kinderen houd je echt niet veel over. En ook nu is het eigenlijk niet winst gevend genoeg, want het draait alle maal om de grote supermarkten. Daarom is het maar goed dat mevr. Doorduin het ais bijverdienste doet", zegt de kruideniersvrouw. Op 28 september sluiten de deuren om op 3 oktober weer open te gaan onder een nieuw bewind. Het afscheid van de winkeliers Van der Reest zal niet onopgemerkt voorbij gaan. Zaterdag 1 oktober wordt er een receptie gehouden in Ons Dorpshuis. Daarbij hopen ook de beide ouders van mevr. Van der Reest en oprichters van de zaak, aanwezig te zijn. Vader Goud zwaard is 83 jaar en zijn vrouw werd zondag 81 "Mijn vader is ook echt blij dat de winkel blijft bestaan", zegt mevr. Van der Reest. "We vinden het fijn dat ze de receptie nog mee kunnen maken." Na het feestelijke afscheid kunnen Piet en Jo van der Reest eindelijk gaan genieten van de rust. Hoewel de invulling van al die tijd nog niet mee zal vallen. "We hebben geen hobby's. Daar hadden we geen tijd voor. De winkel was altijd onze hobby. Maar nu zullen we toch maar wat op moeten zoeken. Fietsen, wandelen en lezen of zoiets", zegt mevr. Van der Reest. Haar man is ouderling van de Gere formeerde Kerk in Anna Jacobapol der en leest ook graag. De boeken, zoals Arendsoog, die de zonen Jan en Nemi en dochter Lia vroeger lazen, staan nog in de kast te wach ten op één van de vier kleinkinde ren. "Ook voor het bezoeken van onze kinderen en kleinkinderen heb ben we nu meer tijd", zegt Van der Reest. "Eén van de kleintjes zei al: nu zal opa wel meer langs komen." Eerst moet er echter nog twee weken flink aangepakt worden. Maar "t wienkeltje' blijft voorlopig nog bestaan. SGP-statenlid M. Dijke uit Scherpe- nisse zal zich in maart 1995 hoogst waarschijnlijk niet verkiesbaar stel len voor een nieuwe periode van vier jaar. "Ik moet er nog eens over prakkizeren, maar gezien mijn leef tijd - 64 jaar - is het reëel dat ik er volgend jaar een punt achter zet. Dan hoop ik 65 jaar te zijn en er is veel werk aan het statenlidmaat schap. Je hebt commissie- en frac tievergaderingen naast de maande- Helpende handen. De afdeling Flakkee, Schouwen en Tholen van Helpende handen gehandicapten zorg van de Gereformeerde Gemeente houdt zaterdag 17 sep tember een contactmiddag in Dirks- land. De bijeenkomst die van twee tot vier uur duurt, wordt gëhouden in gebouw Rehoboth van de Gere formeerde Gemeente. lijkse statenzitting en ook nog eens werkbezoeken. Er is echt een groot verschil met het raadswerk", zegt Dijke, die in de Thoolse gemeente raad fractievoorzitter is voor de SGP. Een bijkomend punt noemt hij de reisafstand. "Scherpenisse-Mid- dfclburg vergt toch altijd nog een uur." Welke SGP'er uit Tholen of St. Philipsland een zetel in de statenzaal gaat bezetten, is nog niet bekend. In 1991 stond G.D. Roeland uit St. Annaland op de 10de plaats, L. Wal pot uit St. Philipsland 17de en H. Geluk uit St. Philipsland 23ste. Bij de VVD is statenlid mevr. H.A. Polderman-Martin uit Tholen her kiesbaar. Ook O. Huiskamp uit Tho len en oud-raadslid J.L. van Gorsel uit Oud-Vossemeer zullen vermoe delijk op de kandidatenlijst voorko men, zij het de laatste op een onver kiesbare plaats. Bij de PvdA zal het huidige statenlid H. Venekamp uit Tholen in elk geval niet meer terugkeren. Hij kwam tussentijds in de staten en had al eerder aangekondigd, dat het zijn laatste periode zou zijn. Hij was in 1991 de enige kandidaat van Tholen en St. Philipsland, zodat de PvdA op zoek moet naar een nieuwe man of vrouw uit onze streek. DEALER Advertentie I.M. Juffrouw Van Bezooijen temidden van de kinderen van de zondagsschool. 'k heb and'ren al de rechten van Uw mond, met lust ver teld, hen vlijtig onderwezen.' Die tekst uit psalm 119:7a, geschreven op een perkamenten rol kreeg juffrouw N.E. van Bezooijen-van den Hoek woensdagavond bij haar afscheid als leidster van de zondagsschool Samuel in Scherpenisse. De bijeenkomst in het verenigingsgebouw De Hoeksteen werd door ongeveer 120 mensen bezocht van wie 60 kinderen van de zondagsschool. De jubilaris stond veertig jaar voor de klas. Elke zondag, van half twaalf tot half een. De 79-jarige juf heeft er een punt achter gezet. Velen kwa men haar bedanken voor de wijze waarop ze al die jaren de kinderen in In de krant van vorige week was een vervelende fout geslopen in het arti kel over zondagsschooljuf N.E. van Bezooijen-van den Hoek uit Scher penisse. De afgedrukte inleiding hoorde bij een ander verhaal. Hier onder volgt de juiste tekst alsnog: In augustus 1954 werd ze gevraagd leidster te worden op de zondags school van de Nederlands Hervorm de Gemeente in Scherpenisse. Ze vroeg twee weken bedenktijd. Schreef een proefvertelling en werd geschikt bevonden. Behalve een paar zondagen afgelopen winter stond ze er altijd, tot op de dag van vandaag. het Oude en Nieuwe Testament onderwezen heeft. J.W. Duvekot scriba van de Gere formeerde Gemeente en directeur van de Groen van Prinstererschool (inmiddels 15 jaar als leider aan de zondagsschool verbonden), herin nerde er in een gedicht aan dat mevrouw Van Bezooijen les kwam geven kort na de oprichting van de christelijke school. Voor die tijd was er alleen een openbare school. "Een roerige periode met de scheiding van de scholen." Een dieptepunt kende Samuel toen het aantal kinderen terugliep naar dertig. Nu bezoeken zestig kinderen de zondagse bijeenkomst. Hij stelde dat het vroeger vanzelfsprekend was dat ouders hun kinderen naar de zondagsschool lieten gaan, maar dat hef nu vooral de kinderen zelf zijn die de zondagsschool willen bezoe ken. Een kwart eeuw geleden be zochten ook kinderen van de open bare school de zondagsschool. "Nu gebeurt dat amper nog. Dat zie je langzaam wegebben." Oud-leidster A. van Hout vertelde dat zij van mevrouw Van Bezooijen het 'vak' had geleerd. Ze haalde her inneringen op. Over het aansteken van de oliekachels in de oude school. En hoe mevrouw Van Bezooijen orde hield. "Ze liep naar het kind toe en pakte het bij de schouder en bewoog het eventjes heen en weer." Juf Dirian Boekhout van Hout die 16 jaar leidster was vertelde dat mevrouw Van Bezooij en door de kinderen gezien werd als een 'lieve oude oma'. Zij haalde een dominee aan die schreef dat de zon dag Christus' marktdag was:"Wij weten niet of het uitgewerkt heeft." Zij onderstreepte het belang van het onderricht uit de Bijbel. Volgens haar blijven de vertellingen de kin-' deren bij, "ook al hebben ze met de kerk gebroken." De jongste klasjes van mevrouw Van Bezooijen zwaai den de juf uit met kleurrijke handjes op een stok waar hun pasfoto op was geplakt. Tezamen vormde het een bos bloemen. Dominee Van der Sleen behandelde Deuteronomium 6, vers 1 -7 waarin Mozes zegt dat de ouders de geboden bij de kinderen in moeten 'scherpen.' "De kinderen moeten de geboden zo goed kennen dat wanneer ze om drie uur 's nachts wakker worden, ze kunnen zeggen wie God is. Niet alleen met het verstand maar ook met het hart. De hummeltjes moeten nu al weten wie God is. Dat wil de Heer. Dat jullie Hem veel wilt vragen of je Hem met je hart leert kennen. Daarom is er de zon dagsschool." De dominee betrok de kinderen op de voorste banken bij zijn uitleg. "Er mag heel veel van de Heer. Maar wat mag je niet doen van de Heer?" 'Zonden", antwoordde een paar kin deren. Volgens Van der Sleen heeft juffrouw Van Bezooijen haar werk met 'het hart' gedaan om de kinderen te laten weten wie God is. "Ik hoop dat uw onderwijs vrucht draagt." Van de ouders kreeg mevrouw Van Bezooijen een jaarabonnement op Terdege. Zij bedankte iedereen die haar toe had gesproken, de ouders en kinderen voor de geschenken. "Ik zal de kinderen missen. Ik ga maar de Heer blijft. Vraag maar aan Hem om een nieuw hartje." De kinderen zongen uit volle borst de psalm die ze volgens de juf graag zingen: 'De lofzang klimt uit Sions zalen' Namens de meisjesvereniging sprak mevrouw Van der Jagt de jubilaris, toe. Namens het hoofdbestuur van de zondagsscholenbond voerde ds. Verboom het woord, en namens de oud-predikanten ds. Budding. Mevr. Franssen bedankte namens de vrou wenvereniging en ouderling Den Engelsman sloot de bijeenkomst. Hij was donderdagavond terugge keerd van een vakantie in Denemar ken. Op de thuisreis had hij zijn oud collega Van der Bel (St. Maartens dijk) in Friesland nog opgezocht. Maandagmorgen werd hij thuis onwel en kwam er plotseling een einde aan het leven van de oud-huis arts. In augustus had hij tijdens de brade rie zijn voormalige woonplaats St. Annaland nog bezocht en toen weer vele bekende gezichten gezien. Een huisartsenpraktijk op het platteland was altijd het ideaal geweest van de 1 november 1929 in Nieuw Beerta geboren Groninger. In St. Annaland werd die wens vervuld, toen hij 1 februari 1960 dokter H.R.M.J. van Es opvolgde. "Ik heb het vak altijd met grote liefde uitgeoefend. En de beloning daarvoor waren de dank baarheid van de mensen en de bereikte resultaten", zei Noteboom in december tijdens de afscheidsbij eenkomst, die de Dorpsgemeen schap in St. Annaland organiseerde. Nadat hij aan het eind van de tachti gerjaren besloot om het wat rustiger aan te doen, kwam in 1990 dokter Smits hem assisteren. Die vestigde zich later in Oosterland, waarna dokter Van de Berge uit Bruinisse De roefeldag die dit jaar voor de tweede keer werd georganiseerd, slaat in Zeeland alleen op Tholen aan. In de overige Zeeuwse gemeen ten wil het evenement nog niet van de grond komen. Reden voor de Zeeuwse steunfunctie voor het wel zijnswerk Impuls en het nationaal jeugdfonds om een bijeenkomst te organiseren met als thema 'Alles over de roefeldag'. Deze avond wordt op donderdag 29 september gehouden in gebouw van Impuls aan de Roozenburglaan in Middelburg. Met Tholen als voorbeeld probeert de organisatie de volgende roefel dag, op 24 juni 1995, in meer Zeeuwse gemeenten te houden. De informatieavond begint om kwart voor zeven en is toegankelijk voor alle belangstellenden. Coördinator Marianne Velthuis van het jeugd- en jongerenwerk Tholen geeft uitleg over de Thoolse roefeldag. A.C.J. Noteboom. arriveerde. Die samenwerking groeide uit tot een maatschap en uit eindelijk de overname van de prak tijk per 1 januari 1994. In zijn laatste jaar te St. Annaland kreeg dokter Noteboom problemen met zijn gezondheid. Hij kwam in het ziekenhuis terecht en ook na zijn afscheidsreceptie moest hij weer opgenomen worden. Dat alles maakte het, met de overname van de praktijk, tot een jaar met veel span ningen. Tijdens een vakantie in Denemarken kon het echtpaar Note boom zich ontspannen en niets wees op de ernstige situatie, die zich maandagmorgen voordeed. St. Annaland blijft dokter Note boom herinneren als een integer huisarts, voorzichtig met nieuwe ontwikkelingen. Een 'ouwestijler* met een ouderwets, volledig pakket aan werkzaamheden, zoals zijn Poortvlietse collega R.H. Padt het tijdens zijn afscheid uitdrukte. Hoe wel hij niet intensief deelnam aan het gemeenschaps- en verenigings leven, had dokter Noteboom een grote voorliefde voor het EHBO- werk. Gedurende 27 jaar leidde hij EHBO-cursisten op en 22 jaar deed hij ook de reanimatie-opleiding voor de Nederlandse Hartstichting. Note boom was er trots op, dat in elke straat in St. Annaland wel een EHBO'er woonde om direct hulp te kunnen bieden. Voor dokter Note boom kwam maandagmorgen de ambulance tevergeefs. Hij was al overleden. Nog maar 64 jaar, nog maar 9 maanden met pensioen.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1994 | | pagina 3