Groen Links op
de TSG favoriet
Kritiek op show
van SGP-jongeren
D'66:"Het wordt tijd voor
een nieuwe wind in de raad"
Ir. Van der Vlies:
Nederland niet vol
D'66 winnaar op 't Rijks
WD in voor wethouder, angst voor extreem-rechts
Van der Vlies
het populairst
Donderdag 5 mei 1994
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
Groen Links is favoriet bij de leerlingen van de Thoolse
scholengemeenschap (TSG) in St.Maartensdijk. D'66
zegevierde op de regionale scholengemeenschap 't Rijks
in Bergen op Zoom, die ook veel leerlingen van Tholen
en St. Philipsland telt. Dat bleek vrijdag bij de uitslag van
de landelijke scholierenverkiezingen. Op de Rehoboth
scholengemeenschap in Tholen deed men niet aan deze
schaduwverkiezingen mee.
Hoge opkomst
Democraten 40.1%
P.J. v.d. Reest uit St. Philipsland
Hoge bloeddruk
Hoewel het dinsdag om landelijke verkiezingen ging,
schudden Thoolse en Sint-Philipslandse politici de kaar
ten voor de raad van de nieuwe gemeente Tholen: D'66
krijgt een belangrijke inbreng, de VVD wil weer een wet
houder leveren.
Snelle afhandeling aanvragen asielzoekers
Progressief
V rou wenkwestie
Percentages gemeente Tholen
Percentages gemeente St.Philipsland
Meeste stemmers in Anna Jacobapolder
1
1
2
7
i
- 9
Groen Links kreeg op de TSG 53
stemmen vóór D'66 met 46. Het
CDA was derde met 39 stemmen, de
PvdA vierde met 35 en de VVD vijf
de met 26 stemmen. De omstreden
Centrum Democraten (CD) kregen
op de TSG 15 stemmen, nog voor de
op Tholen sterke SGP met 8. De
RPF trok 5 stemmen op de TSG en
de Socialistische Partij (SP) kreeg 1
stem.
Directeur A.A. Meloen sprak over
'perfect verlopen, goede verkiezin
gen.' De overwinning van Groen
Links schrijft de TSG-directeur toe
aan de 'aansprekende punten voor
jonge mensen' in het verkiezings
programma van het lijsttrekkersduo
mevr. Brouwer/dhr. Rabbae. "Maar
deze verkiezingen leveren ook
effecten op waarmee jc niet geluk
kig bent, zoals de 15 stemmen op de
CD", zegt Meloen. "De gevaren van
de CD-denkbeelden zijn door onze
leraren maatschappijleer aangege
ven, maar de leerlingen hebben de
vrijheid hun stem uit te brengen op
de partij van hun keuze", aldus de
TSG-directeur.
Van de 248 leerlingen van de TSG
deden er 228 mee. Van de 20 niet-
stemmers waren er een aantal
wegens ziekte of andere redenen
afwezig en sommigen brachten
bewust geen stem uit. Er waren ech
te oproepkaarten vervaardigd en
zelfs volmachten, waarvan een
enkeling ook gebruik maakte. De
leraren maatschappijleer Hettema en
Munter hadden de leerlingen tevo
ren uitgebreid ingelicht over de ver
kiezingen voor de Tweede Kamer
en de verschillen tussen de partijen.
Dit aan de hand van de program
ma's. De affiches zorgden er mede
voor, dat er een verkiezingssfeer op
de TSG aanwezig was. In tegenstel
ling tot andere scholen mochten alle
leerlingen meedoen. Er werd
gebruik gemaakt van een stemma-
chine en ter controle ook nog van
het rode potlood.
De leerlingen van 't Rijks in Bergen
op Zoom bezorgden D'66 de over
winning met 40.1%. Op ruime ach
terstand volgde de VVD met 25.6%
en heel ver daarachter de regerings
partijen PvdA met 9.2% en CDA
met 7.0%. Groen Links haalde nog
een fractie meer stemmen met 7.1%
en de CD bleef daar net onder met
6.8%. Bij de verkiezingen in maart
voor de bovenbouw kreeg de CD
maar 1 stem. Volgens leerlingenbe
geleidster mevr. C. Schoonen uit
Tholen, die met leraar P. van Eil de
scholierenverkiezingen organiseer
de, zou eigenlijk alleen de boven
bouw moeten stemmen. "Deze leer
lingen zitten dichter bij de kiesge
rechtigde leeftijd van 18 jaar en zijn
daardoor - wellicht mede door de
lessen maatschappijleer - politiek
bewuster."
Partijen
T.S.G.
't Rijks
CDA
17.1
7.0
PvdA
15.4
9.2
VVD
11.4
25.6
D'66
20.2
40.1
Gr.L.
23.3
7.1
SGP
3.5
-
RPF
2.2
-
CD
6.6
6.8
SP
0.4
-
Oud-SGP-raadslid P.J. van der Reest uit St. Philipsland heeft kritiek op
de gang van /.aken tijdens de recente jongerendag van de SGP. "Vindt
u", zo vroeg hij lijsttrekker Van der Vlies woensdagavond in Scherpc-
nisse, "dat het de toer op moet van show en onoirbare woordspelin
gen."'
Het thema van dc SGP-jongcrcndag
was 'Nederland geweldig' waarbij dc
Amsterdamse politiccommissaris
drs. E.E. Nordholt, gevangen isprc-
dikant ds. Klein Onstcnk, ccn cx-
gcdctinccrdc, ccn politicman uit dc
praktijk cn lijsttrekker Van der Vlies
dc sprekers waren. De bijeenkomst
trok zo'n 2(X)() jongeren. Commissa
ris Nordholt kwam in ccn politiewa
gen met zwaailicht onder applaus de
zaal binnen. "Dat geelt ccn bepaald
effect zo'n ludiek clement, zeker op
jongeren", erkende Van der Vlies.
"Maar wc moeten ervoor waken, dat
wc afdwalen naar goedkoop gedoe.
Ik heb ccn hekel aan gcapplaudisccr,
maar het was op de jongerendag niet
alleen een beetje lachen en applau-
diseren. Er waren ook diep ernstige
momenten en er was ook waardig
optreden. Eén spreker liet zich,
ondanks de afspraken vooraf, een
beetje gaan. Hij kende onze kring
van huis uit, maar toch was het
woordgebruik van de Amsterdamse
politieman ijdel. Jongeren-voorzit
ter Tanis heeft ook afstand genomen
van die onoirbare woordkeus."
Voorzitter J.W. Duvekot van de
Thoolse SGP-studievereniging Cal-
vijn noemde dat 'een les voor de vol
gende keer.' "We moeten niet probe
ren om met showelementen mensen
te gaan lokken", zei hij.
Van der Reest was dat volledig met
hem eens. "Een collega in het perso-
neelsbusje op weg naar het werk had
het prachtig gevonden, maar ik
kreeg er hoge bloeddruk van. Het
moet niet zo worden als op de EO-
jongerendagen. We moeten niet met
ludieke zaken op ernstige dingen
gaan wijzen. Ondeugende, stoute
kinderen komen in de hel, zegt Hel-
lenbroek."
Van der Vlies waarschuwde er ech
ter voor om 'geen verkeerd beeld' te
scheppen over dc SGP-jongcrcndag.
"Jc moet niet dc gehele dag ophan
gen aan ccn clement. Het was ook
muisstil in dc zaal tijdens dc inlei
dingen, waarbij ccn duidelijk her
kenbare, bijbelse boodschap werd
gehoord."
Het nieuwe stemlokaal in de Juliana van Stolbergschool te Sint-Maartensdijk.
Voor D'66 raadslid J.W. Verstrate-
Stols uit Sint-Philipland is de winst
voor haar partij op Sint-Philipsland
groter dan ze verwacht had. "Hier
ben ik wel heel erg blij mee," zei ze
rond tien over negen toen de uitslag
van Sint-Philipsland bekend was
geworden.
Ze is even beduusd van de cijfers.
D'66 boekt 5.6% winst en is de
grootste winnaar op St. Philipsland.
"Dat biedt veel perspectieven voor
de lokale verkiezingen in november.
Ik had wel wat winst verwacht maar
niet zoveel want over het algemeen
wordt er toch conservatief gestemd
op St. Philipsland." Mevrouw Ver-
strate vermoedt dat D'66 wat van de
PvdA heeft 'weggeplukt.'
Ook provinciaal D'66-statenlid J.
van den Rcydt uit Tholen is in zijn
nopjes met een winst van 5.9%, ook
al drukt hij zich wat formeel uit: "Er
is reden tot tevredenheid. Het is te
danken aan onze verstandige poli
tiek. Maar ook aan de persoon van
Van Micrlo."
Volgens Van den Reydt hebben kie
zers D'66 ook gesteund omdat de
Een snelle afhandeling van verzoeken om in Nederland toegelaten te
worden lost volgens SGP-lijsttrekker Van der Vlies een groot deel van
de problemen met asielzoekers op. Oud-wethouder L.J. Koopman
noemde het 'voor de hard werkende bevolking die het allemaal moet
opbrengen, moeilijk te verteren.' "Ik heb medelijden met asielzoekers
die als nutteloze mensen slenterend en werkloos door het leven gaan. En
staat er ook niet in Gods Woord: wie niet werkt, die zal niet eten?"
Van der Vlies noemde echter een
bed, bad en eten een eerste vereiste
voor asielzoekers. "Wij hebben
naastenliefde te betrachten, dat is
het Goddelijk gebod. De SGP doet
niet mee in het koor, dat zingt dat
Nederland vol is. Mensen die om
hun geloof vervolgd worden of in
gewetensnood verkeren, die laten
we toe. Maar tegen degenen die om
economische redenen hier willen
komen, zeggen we nee. We moeten
de stroom asielzoekers indammen,
anders gaat het onze draagkracht te
boven.
Staatssecretaris Kosto heeft redelijk
goed werk gedaan. Wij moeten dui
delijk maken, dat de plaatselijke
bevolking er niet onder hoeft te lei
den. De illegalen vormen een pro
bleem. Gezien de andere godsdien
sten en culturen van asielzoekers is
er een geweldig spanningsveld met
de SGP, maar de overheid moet een
schild voor de zwakken zijn.
Maar ik geef toe: ledigheid is des
duivels oorkussen. Als ze maar
rondlopen, zijn ze ook in Nederland
aan allerlei verleidingen onderwor
pen. Werken mogen ze niet, maar de
taal leren en scholing ontvangen, dat
gebeurt wel."
De SGP-voorman gaf toe, dat de
asielzoekers vroeger 'te gemakke
lijk' in ons land werden toegelaten.
"Nu gaat 90% van de mensen die
zich aandienen, terug. Maar wij krij
gen ook predikanten op bezoek die
komen pleiten om asielzoekers die
ze op de catechisatie hebben, niet
over de grens te sturen. Wanneer ze
hier langer verblijven, ontstaan er
banden en daarom is snelle afhande
ling van de aanvragen nodig. Dan is
het probleem minder.
partij bij de vorige kabinetsformatie
buiten de deur is gehouden. "We
hebben stemmers van de PvdA
gekregen, maar ook het CDA levert
bij ons in."
Omgerekend zou D'66 op twee
zetels in de Thoolse raad kunnen
rekenen: "Het wordt tijd dat er een
nieuwe wind door de raad gaat.
Maar we zullen het nog moeilijk
krijgen in de komende vijf of zes
maanden. De formatie zal veel
gekrakeel geven. En dat zal weer
invloed hebben op de verkiezingen
in november."
CDA-wethouder J. de Jager uit
Zowel op Tholen als op Sint-Phi
lipsland is SGP-lijsttrekker ir. B.J.
van der Vlies de populairste politi
cus. Hij kreeg dinsdag respectieve
lijk 2317 en 496 stemmen. De niet
gekozen G.R.J. van Heukelom uit
Nieuwerkerk werd gesteund door
133 Thoolse en 21 Sint-Philipsland
se kiezers.
Op Tholen komt PvdA'er W. Kok op
de tweede plaats. De mogelijke
nieuwe premier wordt door 2118
kiezers gesteund. Zijn Zeeuwse par
tijgenoot J.J. Lilipaly kreeg 64 stem
men. Kok kreeg in Sint-Philipsland
193 stemmen en Lilipaly één. De
Sint-Philipslandse nummer twee is
CDA'er L.C. Brinkman met 204
stemmen. Deze kreeg op Tholen
1473 stemmen en zijn Middelburgse
partijgenoot M. Beinema één.
Van de VVD-kiezers staat maar
ongeveer driekwart achter lijsttreker
F. Bolkestein: 1328 op Tholen en
126 op Sint-Philipsland. A.J. te
Veldhuis uit Middelburg, die al in
de Kamer zit, kreeg op Tholen 8
stemmen. De nieuwe Zeeuwse
volksvertegenwoordiger voor D'66,
mevr. J.A. Jorritsma-van Oosten, is
populairder met 21 stemmen op
Tholen en 3 op Sint-Philipsland.
Lijsttrekker H.A.F.M.O. van Mierlo
verzamelde in beide gemeenten
respectievelijk 1013 en 122 kiezers
achter zich.
De Middelburger L.C. van Dijke
kan als RPF-lijsttrekker rekenen op
bijna volledige steun van zijn
Thoolse en Sint-Philipslandse ach
terban: respectievelijk 556 en 67
stemmen kreeg hij. Het ThooJ.se
raadslid P. van Belzen verzamelde
13 en één stemmen, ir. W. Mol uit
Tholen kreeg er vier.
Bij de Socialistische Partij stond
D.F. van Riet uit Sint-Maartensdijk.
Hij kreeg op Tholen 12 stemmen, in
Sint-Philipsland geen.
Anna Jacobapolder is minder te
spreken. Het CDA verliest op St.
Philipsland 7.7%, op Tholen 10.%.
"Het is wel wat de prognoses aanga
ven. Je kunt het niet direct vertalen
naar de plaatselijke politiek. Er zijn
nogal wat partijen die plaatselijk
niet meedoen."
De Jager vermoedt dat het CDA
stemmen verliest aan GPV/RPF en
VVD maar ook aan de ouderenpar
tijen. "Ik hoop dat we in november
een andere uitslag krijgen."
Een andere winnaar is de RPF.
Raadslid P. van Belzen uit Tholen
staat versteld van de steun die zijn
partij op dit ogenblik geniet.
Op Tholen verdubbelt de aanhang
bijna. "Het is een geweldig succes.
Vergelijkbaar met de landelijke
winst van twee zetels. Lokaal beke
ken biedt dat boeiende perspectie
ven."
Van Belzen denkt dat het program
ma van de RPF landelijk 'eindelijk
begint aan te slaan.' De doelstelling
van de partij komt volgens hem
beter over. Als voorbeeld noemt hij
het opkomen voor asielzoekers.
"Dat spreekt mensen aan. Ik zeg wel
eens; we zijn de meest progressieve
van de kleine christelijke partijen.
We grenzen de zaken van de kerk
niet af. We staan duidelijk open
voor alle christenen." Waar de RPF
de stemmen vandaan haalt, weet
Van Belzen niet. "Dat is koffiedik
kijken." Wat hem zorgen baart is de
groei van extreem-rechts. "Dat is om
bang van te worden. Het is een ver
schijnsel dat zich moeilijk laat kana
liseren."
VVD-raadslid J. van den Heuvel
noemt de winst van 4.5% voor de
liberalen op Tholen geweldig. "De
duidelijkheid die de partij gegeven
heeft, werpt vruchten af." Van den
Heuvel, die zijn laatste raadsperiode
volmaakt, kijkt al uit naar de verkie
zingen in november. "Het is moge
lijk dat we drie zetels halen. Die
hadden we al eerder. Het hangt ver
der af van wat het CDA en de PvdA
doen, maar het kan consequenties
hebben voor de samenstelling van
het college."
Met andere woorden: de VVD wil
weer een wethouder leveren. "Daar
zullen we in het verkiezingspro
gramma een belangrijk punt van
maken. Maar dat is voor de nieuwe
generatie."
SGP-wethouder L. Walpot uit Sint-
Philipsland vindt het jammer dat
zijn partij 2.4% in moet leveren. Hij
ziet een verschuiving naar de RPF,
maar ook naar andere partijen op St.
Philipsland. "Er is een toenemende
ontkerkelijking. Er treedt een ver
vlakking op: mensen willen niet al te
kort bij de Bijbel leven."
Dat de RPF stemmen weghaalt bij
de SGP zou volgens Walpot te
maken kunnen hebben met de 'vrou
wenkwestie' in de SGP-gelederen.
"Het is mogelijk dat dit nu van
invloed is geweest."
Vooruitzien naar de gemeenteraads
verkiezingen in november vindt de
wethouder een hachelijke zaak:"Dat
is nog een hele poos.
Ik krijg de indruk dat de mensen
meer naar de waan van de dag kij
ken. Er is nog niks van te zeggen.
Korte termijnvisies kunnen sterk
van invloed zijn."
Het verlies van de PvdA valt voor
fractievoorzitter I.C. Moerland uit
Scherpenisse nog mee. Hij is snel
aan het omrekenen gegaan en herin
nert eraan dat de PvdA op Tholen
wel eens op 51/2 zetels was uitgeko
men. "Dat was een top. Nu beleven
we een terugval naar vier. Ik vind
dat het meevalt." Wethouder P. van
Schetsen zegt dat een verlies 'nooit
meevalt'. Ook hij kijkt naar de
raadssamenstelling van november.
"Als D'66 meedoet dan heeft dat
gevolgen voor de PvdA." Dat kan
Van Schetsen zich wel indenken.
Waar hij geen begrip voor op kan
brengen is de groei van extreem
rechts. Op Tholen groeit de aanhang
met 2.7% (2.2% voor de CD en 0.5
voor CP'86). "Dat is ellendig. Dat
zijn brandstichters," zo haalt hij de
woorden van Wim Kok aan. "Nie
mand kan zich verontschuldigen
voor deze keus.
Niemand is daar blind ingetrapt
want we hebben op de televisie kun
nen zien wat deze mensen aanrich
ten. Dit is voor mij de zwartste blad
zijde van deze dag."
VERVOLG VAN PAG.
In Oud-Vossemeer stemde de laatste
om elf minuten over zeven. Vier
minuten later was de uitslag bekend.
In de beide stembureaus in Tholen
(Ten Anker en De Wingerd) waren
om zeven uur nog zoveel mensen
"binnen, dat de laatsten pas tegen half
negen hadden gestemd. Bijna ander
half uur later dus. Het betekende dat
de einduitslag in het gemeentehuis
in Sint-Maartensdijk pas na half tien
bekend was; niets vroeger dan toen
er nog handmatig geteld moest wor
den.
In Tholen-stad is het aantal stembu
reaus teruggebracht van vier naar
twee. Het aantal kiesgerechtigden
ligt er ruim boven de 2000 per stem
bureau. Ter vergelijking, in Stave-
nisse mochten 1080 mensen stem
men. Ook in Oud-Vossemeer moe
ten de 1700 kiezers het met één
stembureau doen. Het gemeentebe
stuur wacht de Europese verkiezin
gen in juni af. Van het verloop daar
van zal afhangen, of er voor de
raadsverkiezingen stembureaus bij
komen, aldus burgemeester Van der
Munnik.
De opkomst bleef op Tholen met
78,2% een tiende onder het landelij
ke gemiddelde. Op Sint-Philipsland
ging 85,2% van de kiezers naar de
stembus.
Partijen
TK '94
TK '89
GR '90
CDA
16,4
26,5
21.6
PvdA
20,9
27,4
29,8
VVD
15,6
11,1
13,2
D66
9,7
3,8
Groen Links
1,1
1,2
SGP
22,9
24,2
28,3
GPV
1,4
1,3
RPF
5,4
3,0
7,1
CD
2,2
0,6
SP
0,9
AOV
2,0
Overigen
1,5
0,7
Partijen
TK '94
TK '89
GR '90
CDA
16,6
24,3
17,2
PvdA
13,8
20,2
VVD
12,1
9,0
D66
8,7
3,1
Groen Links
0,6
1,1
SGP
36,8
39,1
45,4
GPV
0,9
0,7
RPF
4,8
1,6
CD
2,5
0,6
SP
0,6
AOV
1,5
Overigen
1,0
0,3
37,4
TK Tweede Kamer
GR Gemeenteraad
opgek.
kiesger.
perc.
TK '94
perc.
TK '89
perc.
GR '90
Tholen
3533
4572
77,27
82,59
69,00
Oud-Vossemeer
1390
1708
81,38
84,08
75,09
St. Annaland
1903
2428
78,38
84,42
72,18
Stavenisse
868
1080
80,37
80,32
71,44
St. Maartensdijk
1946
2502
77,78
81.02
69,43
Scherpenisse
912
1147
79,51
82,46
72,24
Poortvliet
881
1174
75,04
79,95
71,13
St. Philipsland
1232
1447
85,14
90,08
89,82
Anna Jacobapolder
266
312
85,26
91.03
94,97
TK=Tweede Kamer
Lijst 1
CDA
Lijst 2
PvdA
Lijst 3
VVD
Lijst 4
D'66
Lijst 5
Gr. Links
Lijst 6
SGP
Lijst 7
GPV
Lijst 8
RPF
Lijst 9
CD
Lijst 12
SP
Lijst 13
SAP/Rebel
Lijst 21
Groenen
Lijst 10
Nw.P.
Lijst 11
PSP'92
Lijst 14
NWP
Lijst 15
PMR
Lijst 16
Unie 55+
Lijst 17
SBP
Lijst 18
AOV
Lijst 19
CP'86
Lijst 20
Lib.P.
Lijst 22
Ind.P.
Lijst 23
NCPN
Lijst 24
ADP
Overig
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94'
TK89
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94
TK89
TK94
TK94
TK94
TK94
TK94
TK94
TK94
TK94
TK94
TK94
TK94
TK94
TK89
Tholen
645
1022
561
772
581
417
392
176
59
69
726
762
51
68
288
173
64
18
23
7
1
1
2
2
3
5
1
2
10
3
75
16
1
4
3
2
20
Oud-Vossemeer
333
528
323
440
246
164
156
43
15
15
124
136
21
19
58
22
43
10
8
4
1
1
1
4
2
-
1
-
6
4
35
7
-
-
1
'2
St. Annaland
253
432
418
522
315
245
169
57
14
10
512
569
34
20
100
40
20
4
6
1
-
2
-
-
-
3
5
6
3
30
12
-
-
-
6
Stavenisse
109
175
172
171
96
74
36
18
6
4
349
371
15
6
36
28
24
9
3
-
-
-
-
1
1
-
2
1
-
10
5
-
-
-
-
St. Maartensdijk
210
378
609
837
315
209
195
88
14
II
336
356
15
12
62
43
60
11
47
7
-
2
4
2
4
2
1
7
4
50
5
2
1
1
10
Scherpenisse
121
206
177
234
116
86
73
23
4
II
321
333
4
5
32
12
18
11
14
2
-
-
2
3
1
-
-
1
-
25
3
-
-
3
Poortvliet
197
295
126
152
115
79
84
24
0
22
247
266
15
13
40
23
17
3
5
-
1
-
-
1
-
6
2
7
5
2
1
-
5
TOTAAL THOLEN
1868
3036
2386
3128
1784
1274
1105
429
122
142
2615
2793
155
143
616
341
246
66
106
21
3
3
9
14
9
11
7
10
37
16
232
53
5
6
5
2
46
St. Philipsland
166
255
149
222
147
115
89
39
8
14
527
568
10
8
57
17
32
9
2
-
3
2
-
2
-
19
5
1
-
-
1
-
Anna Jacobapolder
82
110
57
82
33
20
41
8
1
3
21
21
4
3
15
7
5
-
-
-
-
2
-
-
-
-
-
4
1
-
-
-
-
-
TOTAAL STREEK
2116
3401
2592
3432
1964
1409
1235
476
131
159
3163
3382
169
154
688
365
283
75
115
23
3
3
12
16
11
11
7
10
39
16
255
59
6
6
5
3
46
I i T 1
