'Wanneer sprankels vuur over den dijk vliegen...' Stamreeks Gabriël Job Hoek OPENING t WINKELTJE Een overzicht van de smederijen op Sint-Philips/and Paasdijkweg is ellendig Controle in de Polder levert weer geen bon op Informatie in Vossemeer over beheer natuurgebieden Machine voor lichtdrukken is versleten Zeeuwse avond in Holland Huis Donderdag 17 februari 1994 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 19 door J. Kempeneers Benzine Smederij Faasse Sanering Oostdijk door J.P.B. Zuurdeeg OP ZOEK NAAR VOOROUDERS VIA HET GEMEENTEARCHIEF THOLEN Kaaistraat 10 Sint-Maartensdijk. Wegens groot succes gaat 't K ADO WINKELTJE (ds. de Bresstraat 4) verhuizen en breidt het assortiment flink uit met een groot aantal betaalbare TEXTIELARTIKELEN We blijven staan voor service en kwaliteit. Beleefd aanbevelend: Jenny Bazen Bep Hogeweg Wij zijn telefonisch te bereiken onder nummer 01666-2406 I In 1927 wordt in opdracht van zoon Louis Elisa Roozemond een grondige verbouwing uitge voerd. De oude smederij en het huisje waar Geert Bakker met haar kinderen eertijds woonde, worden afgebroken. In een aan eensluitende bebouwing wordt nu een werkplaats van 16 bij ruim 5 meter gebouwd. De hoefstal, oftewel travalje, komt nu ook binnen en voor het in- en uitrijden van landbouwwerktui gen worden twee stel dubbele schuifdeuren aangebracht. Kort om, Louis Roozemond krijgt nu op de Oostdijk een comfortabele smederij tot zijn beschikking. Het wagenmakerswerk wordt veelal door de familie Feleus ver zorgd. Een smederij en een wa genmakerij zijn immers nauw met elkaar verbonden. Denken we maar aan het maken van eg gen, sleden, wagens, karren, zwengen en dergelijke. Zowel de wagenmaker als de smid moet er aan te pas komen. Geheel anders is het met het be slaan van de paarden. In veel ge vallen maakt de smid een over eenkomst met de boer. Voor een overeengekomen bedrag mag hij een jaar lang de paarden 'vier kant' van hoefijzers voorzien. Bekend is, dat de smid ook van deze zware bezigheid niet rijk wordt. Met paard en gerij weten zich de boeren en de meer gegoeden in die tijd te verplaatsen, maar ook de auto verschijnt zachtjesaan in het straatbeeld. Blijkbaar haakt Roozemond hierop al in 1927 in. De Bataafsche Importmaat schappij, verkoper van Shell- produkten, vraagt bij het ge meentebestuur een hinderwet vergunning aan voor het plaatsen van een benzinetank wagentje met een inhoud van ongeveer 230 liter. Ze wil dit plaatsen bij de smederij van Roo zemond. Naar men bij een sme derij zou verwachten, wordt er helemaal niet moeilijk over gedaan. In de verleende vergunning wor den wel een aantal voorwaarden gesteld. Zo moet overdag het wagentje buiten op de dijk wor den geplaatst en 's avonds wor den opgeborgen op de verst van het haardvuur verwijderde plaats. Bij vullen of aftappen mag niet worden gerookt en 'geen kunstlicht worden ge bruikt. Minstens één kubieke meter zand en degelijke schop pen moeten voor eventuele blus sing aanwezig zijn. En wanneer de tank gevuld moet worden, moet de burgemeester ten minste één dag van tevoren in kennis worden gesteld. In sep tember 1927 wordt de vergun ning afgegeven met de eis dat de inrichting op 1 november moet zijn voltooid. Ondanks de slechte economi sche situatie in de jaren dertig weten zich op Sint-Philipsland in die tijd toch drie smeden te handhaven. In het beslaan van paarden en het boerenwerk voert de smederij van Rooze mond veruit de boventoon, maar ook Flip Verlinde en Willem Faas- se hebben een bestaan. Laten we deze laatste eens wat nader bezien. Zoals eerder opgemerkt, leert De smederij van de familie Roozemond kort voor de sanering in 197U. Faasse het smidsvak bij Van Houte. Voor deze scholing moet hij een kwartje per week neertel len. In feite zet hij de smederij van Eliza Boone - een zoon van ds. L. Boone - voort. Deze komt in 1922 met zijn gezin uit Axel naar Sint-Philipsland en vestigt zich in de Voorstraat, in de latere 'Kleine winst'. Achter deze wo ning heeft Boone in de Achter straat een smidswerkplaatsje. In 1924 overlijdt hij reeds op 42-jarige leeftijd. En nadat zijn weduwe Maria Boone- Remeinsen de winkel nog enige jaren heeft voortgezet, vertrekt ze met zoon Laurus naar Hei- nenoord. Inmiddels is Willem Faasse in dit werkplaatsje zelfstandig het smidsvak gaan uitoefenen. On der de Zuiddijk, naast wagenma ker Feleus, koopt hij een huis en bouwt er in 1926/1927 een ge heel nieuwe smederij naast. Faasse legt zich naast het smidswerk meer toe op het lood- gieterswerk. Als rond 1925 de waterleiding op Sint-Philipsland wordt aangelegd, wordt hij er kend waterfitter en verzorgt vrij wel alle binnenhuisaansluitingen. De smederij wordt in 1966 opge heven. Zoon Wim, die de smede rij van zijn ouders voortzette, wordt dan onderhoudsmonteur bij de firma Speijer. Dat bedrijf heeft een zilveruien- wasinstallatie bij de haven van Sint-Philipsland en gebruikt de voormalige smederij nog enige tijd als werkplaats. Het winkeltje van de familie W.D. Faasse-den Braber is al eerder met zoon Wim naar de Voorstraat verhuisd. Hij verkoopt daar kachels, sanitair pn meer aanverwante artikelen. Na 1970 is het nog een aantal ja ren een schrijfwarenwinkel. In 1970 verhuist Wim Faasse met het zilveruienbedrijf mee naar Baarland. Hij weet zich op te werken tot bedrijfsleider en is als zodanig nog bij deze firma in dienst. Met de saneringsgolf begin jaren zeventig verdween nogal wat ka rakteristieke bebouwing uit het dorpsbeeld. Ook die van de Oostdijk, met de winkeltjes die zich lange tijd wisten te handha ven. Met deze sanering valt ook de smederij - in 1862 door Christiaan Gelok gebouwd en in 1927 door Louis Roozemond herbouwd - onder de slo pershamer. Zoon A.C. Roozemond, die het bedrijf voortzet na het overlijden van zijn vader in 1957, bouwt na deze sanering een vervangende werkplaats op het bedrijventer rein in de Prins Hendrikpolder. Op 2 januari 1974 meldt de Een- drachtbode de sluiting van sme derij Roozemond: 'Per 31 december 1973 werd te Sint- Philipsland een stuk historie af gesloten met de sluiting van de constructiewerkplaats van A.C. Roozemond. De eigenaar, zoon Louis en medewerker Jan Ver wijs sloten daarmee een belang rijke periode van hun leven af. De werkplaats werd toen overgeno men door het plaatselijke aanne mingsbedrijf Ligtendag. Enkele jaren later was het de familie Koldijk die het bedrijf, met een inmiddels daaraan toegevoegd kantoor, voortzette. Het kreeg de naam Delta-Techniek en onder die naam is het nu een breed uit gegroeid installatiebedrijf. In de dorpskom van Sint- Philipsland doet maar weinig ons meer herinneren aan de ambach ten die er eens werden uitge oefend. Één ding is zeker, met het verdwijnen ervan - en dan hebben we enkel de smederijen en een wagenmakerij genoemd - is de gezelligheid uit het straat beeld verdwenen. Hoewel mijn geheugen niet verder reikt dan Louis Roozemond, Flip Verlinde en Willem Faasse, kan ik me de levendigheid in en rond de sme derijen nog goed herinneren. Ouderen zullen hun voorgangers zoals Kees Roozemond, Leen Gil- jam, Abraham van Houte of mis schien zelfs Adriaan van Elsacker nog gekend hebben. Weer anderen zullen misschien hun voorgeslacht in de eige naren van de Sint-Philipslandse Het bij de smederij van L.E. Roozemond te plaatsen benzine- tankwagentje. smederijen herkennen. Alleen cobapolder heb ik hier buiten be- dat laatste al zou mij voldoening schouwing gelaten. Mogelijk geven. zullen we dat in de toekomst Het smidsgebeuren in Anna Ja- nog eens belichten. Bronnen: - Kadastrale Atlas van Zee land 1832, waarin opgeno men het historisch kadaster 1645-1832. Middelburg 1992. - Lijst van ouderlingen en di akenen Hervormde Gemeen te Sint-Philipsland. - H Uil, Lijst van functionaris sen te Sint-Philipsland. - Archief gemeente Sint- Philipsland: correspondentie 1862 en 1927, notulen b. en w. en gemeenteraad 1862. - Bevolkingsregister Sint- Philipsland 1838-1910. - Geboorte-, huwelijks- en overlijdensregisters Sint- Philipsland. Kerkeraadshandelingen Hervormde' Gemeente Sint- Philipsland 1774. De geslachtsnaam Hoek, in de 17de en 18de eeuw ook geschre ven als Houck, treffen we in. de archieven van Stavenisse voor het eerst aan eind februari of 1 maart 1629 toen Cornelis Jacobs Houck komende van Duiveland de pacht overnam van een hoeve met 90 gemeten (35,1 ha) zaai en weiland in Stavenisse van de weduwe en andere erven van Marinus Adryaens Soutendam voor 176. In het actaboek van de Ned. Herv. kerk is hij vermeld in de lijst van lidmaten van 1629. Zijn vrouw Grietje Leenders wordt hierin niet genoemd. Vermoede lijk is zij na de geboorte van Neel- ken, gedoopt Stavenisse 17 juni 1629, overleden in het kraambed. De geslachtsnaam Hoek is mis schien afgeleid van Hokke of Hocke, een voornaam die op Schouwen-Duiveland lang in ge bruik is geweest. Deze familie naam kan echter ook zijn afgeleid van hoek in de betekenis van stuk land, echter ook van de Zeeuwsch-Vlaamse plaats Hoek of een andere plaats met deze veel voorkomende naam. Bij de volkstelling van 1947 woonden er in Zeeland 210 per sonen met de naam Hoek, die in 26 plaatsen woonden. Bijna de helft ervan woonde op het eiland Tholen, waarvan 50 te Sint- Maartensdijk en 18 in Stavenisse. 1. Cornelis Jacobse Hoek, ko mende van Ouwerkerk op Duive land, geboren circa 1600, landman in Stavenisse in 1629 en schepen van 1632/33 tot 1664/65. Hij huwde I, Grietje Leenders. Hij huwde II, Stavenisse 28 juli 1630, Pieternella Pieters, gebo ren Kempenshofstede (onder Stavenisse). Kinderen uit het eerste en twee de huwelijk zijn te Stavenisse ge doopt tussen 1629 en 1653. De doopdatum van de hieronder ge noemde circa 1634 te Stavenisse geboren Pieter is echter niet bekend. 2. Pieter Cornelisse Houck, ge doopt Stavenisse circa 1634 (in 1702 oud omtrent 68 jaar, La- sonder inv.nr. 5904/165v). Hij huwde, Stavenisse 14 sep tember 1658, Geertruyt Joris Verboven, gedoopt Stavenisse 17 september 1628. Zij was een dochter van Joris Pieters en Tan- neken Hubrechts. 3. Cornelis Pieter Houck, ge doopt Stavenisse 18 april 1661. Hij huwde I, Stavenisse 12 mei 1685, Sara/Saartje Isaac Boer, gedoopt Stavenisse 6 januari 1664, overleden voor 1689. Zij was een dochter van Isaac Pie- tersen Bakker/Boer en Teuntje Anthonis Eycke. Hij huwde II, Stavenisse 2 mei 1689, Jacomijntje Marinus Dek ker, gedoopt Stavenisse 30 au gustus 1665, overleden G.J. Hoek wordt beëdigd als iid van de gemeenteraad van Tholen voor de VVD. Stavenisse 5 november 1722. Zij huwde II, Stavenisse 18 februari 1714, Joost Braai, weduwnaar van Cornelia Steendijk en was een dochter van Marinus Hu- brechtse Dekker en Cornelis Re- merijntje. 4. Pieter Cornelisse Hoek, ge doopt Stavenisse 18 september 1695, begraven Sint-Annaland 15 maart 1735. Hij huwde I, Stavenisse 3 april 1717, Geertruit Pieters Reiri- dorps, geboren Dordrecht, begra ven Sint-Annaland 8 maart 1732 (de vrouw van Pieter Hoek). Zij was een dochter van Pieter Rein- dorp, schippersgast en Sara Schulder. Hij huwde II, ondertrouw Stave nisse 8 augustus 1732, Dingetje Laurense Jagt, gedoopt Sint- Annaland 25 maart 1696, begra ven aldaar maart 1742. Zij was een dochter van Lauwris Jagt en Pieternella Dingnis. 5. Pieter Pieterse Hoek, gedoopt Stavenisse 4 oktober 1722, be graven Stavenisse 5 februari 1762 Hij huwde, Stavenisse 4 mei 1746, Cornelia Meertens van Rossum, gedoopt Stavenisse 9 februari 1721. Zij was een doch ter van Maarten van Rossum en Janna Kampen. 6. Martinus/Maarten Pieterse Hoek, gedoopt Stavenisse 25 ja nuari 1756, begraven Stavenisse 17 januari 1810. Hij huwde, Stavenisse 19 februari 1778, Neeltje Maartense van den Doel, gedoopt Poortvliet 31 de cember 1752, overleden Stave nisse 7 januari 1818. Zij huwde II, Stavenisse 29 maart 1811, Jo hannes Kepart, weduwnaar van Jannetje Frank, en was een dochter van Gabriël Maartens van den Doel en Catelijntje Boers. 7. Stoffel Hoek, geboren Stave nisse 22 maart 1795, landman, overleden Sint-Maartensdijk 2 april 1860. Hij huwde I, Stavenisse 25 mei 1821, Aaltje van Zuyen, geboren Stavenisse 21 februari 1797, landvrouw, overleden Sint- Maartensdijk 25 mei 1851. Zij was een dochter van Marinus van Zuyen en Lena Dorst. Hij huwde II, Sint-Maartensdijk 14 juni 1855, Elisabeth Deurloo, geboren Sint-Maartensdijk 3 ok tober 1827, overleden Scherpe- nisse 3 juni 1897. Zij huwde II, Sint-Annaland 8 februari 1861, Cornelis Elenbaas, herbergier, en was een dochter van Adriaan Deurloo en Kaatje van den Berge. 8. Martinus Hoek, geboren Sint- Maartensdijk 1 mei 1819, land bouwer, overleden aldaar 3 ja nuari 1894. Hij huwde, Sint-Maartensdijk 8 oktober 1840, Jozina Scherpe- nisse, geboren Sint-Maartensdijk 4 maart 1819, overleden aldaar 13 juni 1893. Zij was een dochter van Andries Scherpenisse, land man en Adriana Laban. 9. Gabriël Hoek, geboren Sint- Maartensdijk 6 januari 1856, landbouwer, overleden aldaar 18 december 1927. Hij huwde I, Stavenisse 28 fe bruari 1878, Johanna Wilhelmina Jacoba Droogendijk, geboren Stavenisse 9 december 1858, overleden Sint-Maartensdijk 9 augustus 1880. Zij was een dochter van Cornelis Droogen dijk, landbouwer en GeertrUIda ten Haaf. Hij huwde II, Sint-Maartensdijk 28 juli 1881, Jozina Hoek, gebo ren Sint-Maartensdijk 22 juli 1861, overleden Sint- Maartensdijk 12 november 1955. Zij was een dochter van Christof- fel Hoek, landbouwer en Cornelia Hage. 10. Gabriël Jozua Hoek, gebo ren Sint-Maartensdijk 26 maart 1897, landbouwer, overleden al daar 27 november 1970. Hij huwde, Oud-Vossemeer 17 maart 1927, Adriana Marina van Luijk, geboren Oud-Vossemeer, 24 december 1899, overleden 19 augustus 1993, dochter van Jacob Leendert van Luijk, land bouwer op de hofstede Vrijberg- he en Huigje van Putte. 11. Gabriël Jacob Hoek, geboren Sint-Maartensdijk, landbouwer. Hij huwde, Nieuwerkerk 18 april 1957, Marina Cornelia Koopman, geboren Nieuwerkerk, directrice landbouwhuishoudschool, doch ter van Job Koopman en Pieter nella Cornelia Dalebout. 12. Gabriël Job Hoek, geboren Sint-Maartensdijk 30 april 1958, landbouwer op de Cornelia Jaco- bahoeve, m.i.v. 1 april 1993 raadslid (V.V.D.) van de gemeente Tholen. Hij huwde, Steenbergen 21 mei 1992, Helena Elisabeth Maria van Agtmaal, geboren Steen bergen. De Cornelia Jacobahoeve aan de Pierhoekseweg te Sint- Maartensdijk is sinds 1910 eigen dom van de familie Hoek. Dat jaar kocht de overgrootvader van het raadslid, Gabriël Hoek, de hofstede die hij pachtte met ruim 41 ha grond van Wilhelm F.W. Steenberg, burgemeester van Westzaan voor f 52.000,-- (Ar chief notaris Meulenberg 1910/768). De Cornelia Jacoba hoeve is genoemd naar de in 1826 in Stavenisse geboren Cor nelia Jacoba van Klinke. Zij huw de in 1846 Herman Steenberg, predikant te Kapelle. Na de dood van haar vader Adriaan van Klin ke in 1866 en haar moeder Cor nelia Maria Quist in 1880 erfde zij de hofstede. Zelf stierf zij ver moedelijk in 1894 in Amsterdam. De hofstede is ook onder de naam Baayschorre bekend. Deze naam is ontleend aan de plaatse lijke benaming. Bron: Gemeentearchief Tholen. Akten van de burgerlijke stand, bevolkingsregisters. Doop-, trouw- en begraafboeken. A.W. Kloet, Kwartierstaat Helena Gaakeer. Staatsbosbeheer organiseert dins dag een voorlichtingsavond in De Vossenkui! te Oud-Vossemeer. Medewerkers van de dienst zullen er ingaan op het beheer van de terreinen die Staatsbosbeheer on der zich heeft in de regio Deltage bied. De aanwezigen krijgen de gelegenheid om vragen te stellen. De bijeenkomst begint om acht uur. Op Tholen beheert Staatsbosbe heer ondermeer de natuurgebie den Rammegors en het Stinkgat, 90 ha dijken, de schorren bij Sint- Annaland en de slikken van Den Dortsman. In de toekomst komt daar het nodige bij, zoals de Van Haaftenpolder en - in het kader van de ruilverkaveling - gebieden in de Scherpenissepolder. Oud raadslid van de SGP J.C. Be velander uit Poortvliet is het ge vaar op de Paasdijkweg zat. Dinsdagavond beklaagde hij zich in 't Ouwe Raed'uus (waar een hoorzitting werd gehouden over de uitbreiding van Poortvliet) over de verkeersproblemen op de Paas dijkweg voor het bedrijf van Budelpack- Co Packers. "Het is een ellendige situatie." Burgemeester H.A. van der Mun- nik moest Bevelander onderbre ken omdat het onderwerp niet op de zitting thuishoorde. Dat be treurde Bevelander op zijn beurt maar hij hield vol: "U moet maar eens komen kijken om vier uur 's middags (dan wisselen de ploe gen red.) Als er straks ernstige on gevallen gebeuren is het te laat." Van der Munnik stelde Bevelander voor maar een afspraak te maken om zijn klacht te bespreken, maar het oud raadslid vond het juist be ter dat er meerdere mensen bij aanwezig waren. "Ik vind u een aardige man, meneer Bevelander maar..." Waarop Bevelander: "Ik vind u ook een aardige man bur gemeester maar het is er hoogst- gevaarlijk." Zo bleef dat nog even doorgaan, tot Bevelander uitein delijk inbond. De gemeente Tholen gaat haar lichtdrukmachine vervangen. Daarmee is een bedrag gemoeid van 26.000 gulden. Hoewel de ma chine nog maar acht jaar oud is, zijn de onderhoudskosten de laat ste twee jaar fors gestegen. Op 1 korte termijn is bovendien de ont- wikkeltank aan vervanging toe. Om die reden wil het gemeente bestuur het volledige apparaat een jaar eerder vervangen dan eigen lijk de bedoeling was. De gemeenteraad is zonder dis cussie met het voorstel accoord gegaan. Ook het beschikbaar stellen van 10.000 gulden voor de slachtoffers van de overstroming in Limburg en van 4337,55 voor de actie Dekens en bescherming voor Bosnië waren hamerstukken. Datzelfde gold de 15.000 gulden voor een onderzoek naar samen werking tussen de openbare basis scholen, de 54.741 gulden voor het samenstellen van een geluids- niveaukaart, de 227.000 gulden voor personeelskosten en de aan koop van de panden Molenstraat 5 in Oud-Vossemeer en Haven plein 21 in Sint-Annaland (ze wor den gesloop). i De stichting Uit op Tholen orga niseert morgen vanaf kwart over acht voor het tweede jaar een Zeeuwse avond. Deze keer wordt die gehouden in het Holland Huis te Scherpenisse. Het publiek wordt ontvangen met koffie en een bolus. Vervolgens houden Cock Stoutjesdijk, Maar Blaas en Leen Hage in Thoolse kleder dracht een samenspraak in het Thoolse dialect. Er wordt ook een film van Scherpenisse uit 1952 vertoond; opgenomen door de Thoolse fotograaf W. Cornelisse. De bekende Zeeuwse troubadour Engel Reinhoudt zal een paar van zijn liedjes ten gehore brengen. Dorpsomroeper Gatze de Moed uit Stavenisse is nog aan het pro gramma toegevoegd om de aan kondigingen te verzorgen. 1 De bewoners van de Langeweg in Anna Jacobapolder klagen dat er regelmatig auto's te hard de be bouwde kom in komen rijden. Een eerder door de politie gehou den snelheidscontrole leverde niets op. Maar de buurtbewoners legden zich daar niet bij neer en vroegen via een handtekeningen actie om nog een controle. Zater dagmiddag vatte de radarwagen van de politie post aan de Lange weg van vijf uur tot half zes. In die tijd kwamen er precies drie auto's voorbij waarvan de snelste 40 km per uur reed. Weer geen be keuringen dus. i

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1994 | | pagina 19