Landbouw geteisterd door 52 mm Cebeco fuseert met CZAV ondanks water in natste decembermaand goede financiële resultaten 1993 Ruilwaarde grond in blok St. Annaland 35.000 gulden Absoluut geen verband met huidige marktwaarde Gemalen werken bijna continue tijdens extreme regenval Sociaal plan moet banenverlies door samengaan verzachten Donderdag 6 januari 1994 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT Het water bij de gemalen van Tholen en Sint- Philipsland is tijdens de hevige regenbuien van vo rige week gemiddeld tot ongeveer een meter boven het winterpeil gestegen. Daardoor ontstond er met name in de Weihoek bij Poortvliet grote wate roverlast op het land. He le akkers verdwenen onder het water en een enkele boer moest zijn schapen op het droge brengen. Zonder storingen De Eendracht Kadijk Drie keer in 30 jaar De Noord Oud dieselgemaal Stuw kapot Extra paraat De aan- en verkoopcoö peratie voor de landbouw Cebeco-Zuidwest heeft het afgelopen boekjaar met een goed resultaat af gesloten. De nettowinst bedroeg ruim 1,4 miljoen. Dat is ruim 50.000 gulden meer dan vorig jaar. De directie noemt de finan ciële positie van Cebeco 'beter dan ooit'. Toch gaat de geplande fusie met de coöperatieve Zeeuwsche aan- en ver koopvereniging CZAV uit Wemeldinge gewoon door. Versluys voorzitter jongerenraad Meevallers De gemiddelde ruilwaar de van de grond in het ruilverkavelingsblok St. Annaland is ruim 35.000 gulden per hectare. De ondergrens voor laag ge legen percelen is 20 mille, de bovengrens bedraagt 40.000 gulden. De ver houdingen zijn bepaald door tien schatters: land bouwers uit St. Annaland en omgeving. Te hoog niveau Opbrengend vermogen Huiskavel Toedeling 1995 verbedeling gunstig Brouwgerst Varkensfokkerij op de helling Grondonderzoek Gemiddeld viel er van donderdag tot en met vrtjdagmorgen op Tho len en Sint-Philipsland zo'n 49 mm regen met pieken van 52 mm. Het KNMI meldde dat het de natste decembermaand van deze eeuw was. Een weerkaart liet zien dat er een strook bewolking van Beveland dwars over Nederland naar de Duitse grens liep. Tholen en Sint-Philipsland kregen de vol le laag waarbij de ergste buien be gonnen bij de kop van Stavenisse. In de periode van donderdag nacht tot maandagmorgen viel er zo'n 65 mm regen. Op Sint- Philipsland en in Oud-Vossemeer werd respectievelijk 47 en 44 mm gemeten. De meetpunten van het waterschap gaven de volgende neerslagen: Poortvliet 49 mm, Tholen 52 mm, Sint-Maartensdijk 45 mm en Sint-Annaland 49 mm. De peilschalen bij de gemalen Loohoek in Poortvliet en De Luyster in Sint-Philipsland waren overgelopen, zodat een nauwkeu rig cijfer daar niet bekend is. Hoofd technische dienst J.A. Dees van het waterschap Tholen noemt de grote regenval in korte tijd een uitzondering: "Op zo'n waterhoeveelheid kun je je systeem niet maken. Dit is een ex treem geval. Zoveel regen is in ieder geval in de laatste tien jaar niet meer voorgekomen op Tho len." Dees is tevreden over de aanpak van het probleem: "We hebben gedaan wat we konden. De maxi male capaciteit waarvoor de ge malen zijn ontworpen, is 11 mm per 24 uur en de waterlopen 10 mm. Toch is er in drie dagen veel meer weggewerkt. Dat is zeker niet slecht en bovendien functio neerde alles gelukkig zonder sto ringen." Volgens Dees heeft het waterschap geen klachten gekregen over water dat in gebouwen was binnenge drongen. Op Tholen staan in totaal zes wer kende gemalen en op Sint- Philipsland één. Op Tholen is De Eendracht aan de Gemaalweg het grootste. Het bemaalt bijna de helft van het eiland: het gebied van Tholen en Oud-Vossemeer en de Poortvlietse- en Mallandpol- der. De Weihoek heeft weliswaar een eigen gemaal aan de Kadijk, maar dat komt weer uit in het af- wateringsgebied van De Een dracht. Wegens het aanbrengen van oever bescherming in het afwateringsge- bied was het peil van gemaal de Eendracht al de hele maand de cember 15 tot 20 cm lager gehou den dan het normale winterpeil van -2.40 meter. Vlak voordat donderdavond de bui losbarstte, stond het water op 10 a 15 cm on der het winterpeil. Maar vrijdag morgen omstreeks zeven uur was het al gestegen tot ruim 90 cm bo ven het peil. Dinsdagmorgen stond er nog 10 cm teveel. De bre de sloot die langs de Oud- Vossemeersedijk loopt, was vrij dag tot aan de rand gevuld. Iets dat zelden voorkomt. Het gemaal Kadijk ligt in de Wei hoek. Dat is het laagste punt van Tholen. Het diepste plekje ligt op 1.9 meter onder NAP. De belang rijkste waterloop die er dwars doorheen loopt, komt uit bij de Kadijk. Vooral het gebied tussen de Pelleweg en Groenhoven werd lelijk getroffen. Daar was vrijdag op veel plaatsen het bouwland niet meer van de sloten te onder scheiden. Ook het gedeelte tussen de Boneputte-, Sluis- en Weihoek- weg kwam grotendeels onder wa ter te staan. De boerderijen en huisjes in de polders bleven Een overgelopen sloot in het toekomstige natuurontwikkelingsgebied tegen de zeedijk in de Scher- penissepolder, op oudejaarsdag. gespaard. Het winterpeil van de Kadijk ligt op -2.80 m. Voordat he't begon te regenen, stond het water 10 cm lager en vrijdagmor gen was het niveau een meter bo ven het winterpeil. In de Oudelandpolder bij Sint- Maartensdijk ontstond ook wa teroverlast. Gezworene A.C. Breu- re uit Scherpenisse, die het gebied onder zijn hoede heeft, ontdekte weinig schade: "Ik denk dat het wel meevalt. Aan de tarwe- en grasvelden is wel wat schade ont staan en ook moesten er wat scha pen verhuisd worden. Het had erger kunnen zijn, maar op dit moment staat er weinig op het land. Ik heb als bestuurder van het waterschap de zaken van nabij gevolgd en er is van alles gedaan om het water zo snel mogelijk weg te krijgen. Maar het was een enor me hoeveelheid. Bovendien werk te het springtij tegen. Daardoor kon er minder weggemaaid wor den. De druk buiten het gemaal is dan hoger. Ik denk dat het in de laatste dertig jaar maar drie keer voorgekomen is, dat het zo veel regende." Breure merkte op dat ook enkele lager gelegen gedeelten van de Middelland- en Noordpolder nog al wat hinder van het water onder vonden. Het gemaal De Noord bij Sint- Maartensdijk is verdeeld in twee stukken. Het eerste, De Noord- hoog, bemaalt Stavenisse, Sint- Maartensdijk en Sint-Annaland en omgeving. De hoogste stand van het water was hier 'slechts' een halve meter boven het winter peil van -1.50 m. De Noord- laag zorgt voor de lager gelegen Oudeland- en Noordpolder. Dat is een kwetsbaar gebied en het duur de dan ook tot maandag rond de middag voordat alles weer op or de was. Het winterpeil is hier -2.40 m. en voor de regen werd dat met 15 cm verlaagd. Maar toch stond het water er vrijdagmiddag om streeks één uur een meter boven peil. Bij Poortvliet en Scherpenisse zorgt gemaal Loohoek voor de waterstand. Vrijdagmorgen stond ook hier het water zo'n 90 cm bo ven het winterpeil van -2.40 m., maar dat was zondagmiddag al weer verholpen. Om de Weihoek een beetje te ontlasten, werd bij de Langeweg in Scherpenisse een Vanaf de Kadijk is de watermassa in de Weihoek goed te zien. waterscheiding doorgestoken zo dat het water uit de Weihoek ge deeltelijk via Loohoek weg kon stromen. Ook aan de Bram Groe- newegeweg ondernam het water schap een dergelijke actie. Naast de grote gemalen zijn er nog twee andere. Het kleine Van Haaftengemaal in de Van Haaf- tenpolder in Oud-Vossemeer heeft normaal gesproken een niveau van -0.60 m., dat voor de bui met 10 cm was verlaagd. Maar de hoogste stand dreef het water 40 cm hoger. Inmiddels is daar alles weer normaal. Iets zuidelijker ligt het gemaal De Drie Grote Polders. Dat oude die selgemaal wordt eigenlijk niet meer gebruikt. Alleen in noodsi tuaties doet het nog dienst. On danks de ouderdom is het een krachtig gemaal. "Het werd don derdagmiddag gelijk bijgezet. Normaal gesproken heeft het een grotere capaciteit dan er water aangevoerd wordt door de slo ten", vertelt Dees. "Daardoor moet het om de zoveel tijd uitge zet worden om het water weer op te laten komen. Hij maalt de Hik- sekreek gewoon leeg. Maar het was deze keer zo erg, dat het ge maal van vrijdag tot en met zater dagnacht vrijwel continue heeft gedraaid en dat is uniek." Sint Philipsland heeft het gemaal De Luyster. Hier was de water druk het ergste. Voor de regen was het peil met 5 cm verlaagd. Maar de hele vrijdag heeft er ruim een meter teveel water gestaan. Pas in de loop van zaterdag is het water gaan zakken. Vanaf maandagmid dag was alles weer normaal. In de Oudepolder ging er iets fout met een stuw. Het automatisch me chanisme sloeg op hol en liet daardoor te veel water binnen. Volgens het waterschap had dat echter geen nadelige gevolgen; het euvel werd snel verholpen. Maar zelfs de stuwen die optimaal func tioneerden, kregen zoveel water te verwerken, dat het er bij sommige op het toppunt van de regenval ge woon overstroomde. Hoofdingelande A.A. van Nieu- wenhuijzen uit Sint Philipsland was tevreden over de manier waar op het waterschap de waterover last heeft bestreden: "Er is buitengewoon veel water gevallen. En vooral de dieper gelegen land- bouwpercelen zijn onder water komen te staan. Er is schade aan gericht, vooral aan wintertarwe. Van wat er gezaaid is, is zeker een deel vernield. Op zulke momenten zou het gemaal eigenlijk wat gro ter moeten zijn, maar het is na tuurlijk een uitzondering." "We hebben ons best gedaan", zegt ook Dees, die van boeren nogal wat protesten kreeg over de manier waarop de wateroverlast werd aangepakt. Inmiddels zijn de meeste gemalen weer op peil. Het KNMI re gistreerde in Tholen 55 mm. Daar kwam van 1 t/m 3 januari nog eens zo'n 15 mm bij. Met een maalcapaciteit van 11 mm per dag zouden de gemalen gisterenavond allemaal op peil moeten zijn. Dat haalden ze allemaal ruim op tijd. "Gezien de slechte weersvooruit zichten en de oververzadiging van de grond, blijft het waterschap ex tra paraat om eventuele defecten of problemen zo snel mogelijk op te lossen", aldus Dees. Als reden voor de fusie geeft de Zierikzeese directie dat het 'een betere prijsvorming en dienstver lening garandeert' dan wanneer de beide ondernemingen afzon derlijk blijven bestaan. "Want de agrarische wereld wijzigt sneller en in sterkere mate dan in de voor gaande decennia", schrijft de di rectie. Ook Cebeco-Handelsraad is onderhevig aan veranderingen en gaat meer taken verleggen naar de regionale coöperaties. Die kun nen, volgens de directie van Cebe co, hun werk alleen maar doen als de organisatie die deze taken ver deelt, groot genoeg is. De gefu seerde coöperaties houden de naam CZAV, maar dan in de bete kenis van coöperatieve zuidelijke aan- en verkoopvereniging. Die zal een verdere kostenverlaging kunnen bereiken en nieuwe activi teiten opzetten zonder dat de hui dige begeleiding van teelten daar minder op wordt. Overigens zal de fusie niet zonder slag of stoot verlopen. Er zullen banen moeten verdwijnen. De di rectie moet een sociaal plan gaan opstellen om de getroffen werkne mers te helpen. Bovendien vindt het bestuur dat de directie voor deze mensen 'ook buiten dit fi nancieel aspect al het mogelijke moet doen'. Ook het bestuur blijft De watergang bij hef gemaal de Loohoek in Poortvliet op 31 december omstreeks 12.15 uur. niet helemaal gespaard door de fusie, die op 1 oktober in moet gaan. Er is besloten om de leden die periodiek af zouden treden, aan te laten blijven. Mochten er tussentijds toch mensen vertrek ken, dan wordt hun plaats niet meer opgevuld. Op Tholen en Sint-Philipsland zijn 89 landbouwers aangesloten bij Cebeco-Zuidwest. Zij deden dit jaar voor meer dan 5,2 miljoen zaken met de coöperatie en daar mee leverden ze de hoogste omzet per lid van heel Zeeland: gemid deld ruim 59.000 gulden. In totaal telt Cebeco 1432 leden die vorig jaar samen voor meer dan 63,7 miljoen verhandelden met de coöporatie. J.A. van Nieu- wenhuyzen uit De Heen is voor zitter van het rayon Tholen, Sint-Philipsland en Brabant. E. Hage uit Scherpenisse is vice- voorzitter en L. de Oude uit Sint- Philipsland en P.K.M. Stouten uit Stavenisse zijn leden. De Oude volgde G.L.D. Gaakeer uit Oud- Vossemeer op. P. Versluys uit Scherpenisse nam de plaats in van W. Lageweg als voorzitter van de jongerenadviesraad waar ook C. van Dalen uit Tholen lid van is. Deze raad bespreekt met de jon geren onderwerpen als: de jaarcij fers, statutenwijzigingen en de bemoeienis van Cebeco met bij voorbeeld bio-diesel. De opbrengsten en prijzen van veel landbouwprodukten waren dit jaar niet best. Een paar licht puntjes zijn er echter volgens het jaarverslag wel. De tarwe-oogst werd vertraagd door langdurige regenval. Maar de opbrengsten waren hoog en van goede kwali teit. Hoewel de vraag van de maalindustrie bescheiden was, zijn er voldoende mogelijkheden voor export. Ook maanzaad was een goed gewas in 1993. Door een Tijdens een informatiebijeen komst met zeventig belangstellen den in de Wellevaete werd met nadruk het relatieve karakter van die bedragen genoemd. "Het is niet de marktprijs", zei secretaris Postma van de landinrichtings commissie. "De bedragen zijn vastgesteld op basis van het voor tbrengend vermogen van de grond, het waarderen van de bo demprofielen en aan de hand van bodemkaarten." Han van 't Hof uitte zijn beden kingen tegen deze werkwijze. "Er wordt met het noemen van deze bedragen een trend gezet. Dit schept verkeerde ideëen. De prij zen zijn op een te hoog niveau. Zo'n bepaalde waarde gaat een ei gen leven leiden." Van 't Hof voorzag problemen bij de overna me van bedrijven en grond. "Je schept een barrière voor aankoop en moeilijkheden bij de belasting dienst. Houdt het op 20.000 gul den agrarische waarde per ha. en dan is het verhaal uit. Anders gaat de overbedeling straks geld kosten." Postma zag die problemen hele maal niet. "Je mag absoluut geen koppeling met de marktwaarde van de grond leggen. De ruilwaar de is door de schatters een jaar ge leden bepaald. Nu is er een sterk dalende tendens in de grondprijs en bij de toedeling in 1995 komt er nog een vertaalslag naar de actue le stand." B. Kok van het Kadaster vulde aan, dat de werkwijze met schat ters en ruilwaarden al 20 tot 30 jaar wordt toegepast. Hij wees er op, dat in St. Philipsland de maxi mum ruilwaarde 50.000 gulden per ha. is en nu in St. Annaland 40 mille. "In een dalende markt is dat vervelend", aldus Kok. Voorzitter G.L.D. Gaakeer merkte op, dat 40.000 gulden zo dicht mogelijk bij de reeële waarde voor de beste grond is. "En die prijs is door tien collega's van u be paald!" J. Guiljam informeerde, wat voor produkten je nog op grond kunt telen die maar voor 25.000 gulden ruilwaarde is geschat. "Er is maar heel weinig grond van 20 en 25 mille", antwoordde B. Kok. "Grond die voor ruiling in aan merking komt, is op 30.000 gul den gewaardeerd, maar het gemiddelde in het ruilverkave lingsblok St. Annaland is 35 mil le. Alleen kreekbedden hebben de schatters op 12.000 guldén gezet." J. Akkermans, lid van de landin richtingscommissie, wees nog eens op de uitgangspunten die de schatters hebben gehanteerd. Ten eerste het opbrengend vermogen van de grond onder normale om standigheden. Ten tweede de ont watering; ten derde de verkruimelbaarheid van de grond en ten vierde de slempgevoelig- heid. Een verschil van inzicht tussen het kadaster en de landinrichtings- dienst over het begrip huiskavel, kwam aan het licht bij een discus sie tussen Kok en Postma. Volgens Kok mag je een kavel buiten de bebouwde kom van een boer die in de bebouwde kom woont, als huiskavel beschouwen. En huiska vels zijn in principe niet uitruil baar. Postma daarentegen bracht naar voren, dat alle kavels in het buitengebied zonder opstal erop, uitruilbaar zijn. "De mogelijk heid van uitruilen willen wij niet bij voorbaat weggooien", aldus Postma. Bodemverontreiniging kwam ook nog aan de orde. "Een hot item", zei de secretaris. "Maar de land- inrichtingsdienst geeft geen scho ne grond verklaring. Mogelijk vervuilde grond wordt niet uitruil baar verkldard. Zit er ergens een luchtje aan een perceel, meldt het!" Drainage wordt bij de uitruil van gronden als een verrekenpost aan gemerkt. Na het ter inzage leggen van de lijst met rechthebbenden en de schattingen, is voorjaar 1995 de toedeling van de gronden ge pland. Zonder overleg, mag er wettelijk 5% meer of minder grond worden toegedeeld. Er ko men echter wenszittingen, waar voor bedrijven een aparte uitnodiging krijgen. "Daarbij wordt het oor meer naar de ge bruiker, dan naar de eigenaar te luisteren gelegd. De wens van de pachter is doorslaggevend voor de landinrichtingscommissie", zo meldde Kok. Eind 1996 staat de akte van toede ling op het programma en medio 1997 volgt de lijst met geldelijke regelingen. In 1999 zal de be lastingdienst de eerste ruilverkave- Akkerbouwer A. Geluk uit Sint-Maartensdijk, die ook land in de Weihoek beboert, aan het woord in de bestuurskamer van het waterschap. lingsrente in rekening brengen bij belanghebbenden. Kleinere eigenaren hebben geen nut van de ruilverkaveling rond St. Annaland en hoeven ook niets te betalen, stelde Kok vast. Hij noemde het een gelukkige om standigheid, dat Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL) vol doende grond beschikbaar heeft. "Onderbedeling wordt gepro beerd te vermijden. Overbedeling gebeurt onder gunstige voorwaar den, want de bijbetaling hoeft pas in 26 jaar plaats te vinden." Kok legde de bedoeling van de ruilverkaveling nog eens uit: de doelmatigheid van het boerenbe drijf verbeteren door onder meer de huispercelen te vergroten. Ver der worden er ook percelen sa-< mengevoegd, wordt er gestreefd naar een goede ontsluiting en ver korting van de rij-afstanden. "Gezien het gemiddelde van 35.000 gulden per ha. ruilwaarde, zijn er in het blok St. Annaland meer goede, dan slechte gron den", zei de woordvoerder van het kadaster tijdens de voorlichtings bijeenkomst in de Wellevaete. Van 13 tot en met 24 december hebben velen in het stadhuis van Tholen een kijkje genomen in de lijst met rechthebbenden en het register van schattingsuitkomsten. Tot en met 12 januari kan dat als nog bij het Kadaster >aand e Vrij landstraat 31 te Middelburg. mislukking van de teelt in één van de grootste produktiegebieden van blauwmaanzaad in Oost- Europa, werd het aanbod op de wereldmarkt kleiner dan normaal. De prijs werd daardoor hoger en er werd goed gehandeld. De zaai granen zoals wintertarwe kenden een betere opbrengst dan in 1992. Dat kwam vooral door de rassen Ritmo en Hereward. En hoewel er door de regen tijdens rijping en oogst veel kiemschimmels ont stonden, kon dat met goede ont smettingsmiddelen worden opgelost. Er is minder uitgezaaid dan gepland was, maar de hoge opbrengst maakt dat weer goed. Toch moet dit jaar de produktie verminderd worden om het finan ciële resultaat voor de telers gunstig te houden. Eén van de gewassen waar Cebeco een zwaar hoofd in heeft, is de brouwgerst. In de landen waar men dit verbouwt, wordt een goe de kwaliteit geoogst. De markt laat een matig prijsniveau zien, wat regelmatig zakt. Het grote aanbod en de stagnerende afzet van mout, zullen het volgens de coöperatie moeilijk maken om er een goede prijs voor te krijgen. Ook met het Bintje gaat het slecht. Het aardappelras is erg ziektegevoelig en de regen aan het einde van het seizoen veroorzaak te veel blauwgevoeligheid en rooi- schade. In snel tempo wordt het Bintje vervangen door sterkere rassen zoals Agria. De ziekte phy- tophthora zorgde ervoor dat een flink deel van de Bintjes als twee de soort moest worden verkocht. Van de totale omzet van poot- aardappelen nam het Bintje vijf jaar geleden nog zo'n 80 procent voor zijn rekening. Nu is daar nog geen 40 procent meer van over. Hoewel de gezondheid van het pootgoed beter is dan in 1992, lo pen de verkopen van de oogst van vorig jaar traag en tegen lage prij zen. Cebeco geeft in haar jaar verslag aan dat diverse vormen van samenwerking in de aardap pelteelt noodzakelijk zijn om te kunnen overleven. Ook produk- tiebeperking lijkt onvermijdelijk. Op het gebied van veevoeders is er weinig veranderd ten opzichte van 1992. Het gebruik van rundvee voeders per bedrijf nam af, maar daar staat tegenover dat er meer afnemers kwamen. Ook het pluimveevoer daalde licht, maar de verkoop van varkensvoeders steeg aanzienlijk. Voor Cebeco echter geen reden tot al te veel te vredenheid, want ze constateert dat het droevig met de varkens houderij gesteld is. De fokker krijgt te weinig voor zijn biggen. De coörperatie vreest dan ook dat veel bedrijven de lage opbrengst niet zullen overleven. De grootse plannen van verschil lende varkensfokkers uit Brabant en Limburg die op Tholen nieuwe bedrijven willen stichten, staan haaks op die ontwikkeling. De meststoffenomzet werd wat aangepast. Er kwamen twee nieu we soorten bij: Vinasse-kali en GFT-compost. Daarnaast startte de Cebeco grondonderzoek als nieuwe activiteit. Het lijkt een succes te zijn. Zo'n 1400 monsters werden voor stikstofonderzoek aangemeld bij het grond- en ge- wassenlaboratorium Zeeuws- Vlaanderen dat de analyses uit voert. De monsters kunnen op elf verschillende plaatsen worden in geleverd. Omdat de kosten laag zijn en het slechts twee dagen duurt voordat de uitslag bekend is, verwacht Cebeco dit jaar een flinke toename van het aantal monsters. Gewasbescherming. De takorgani- satie akkerbouw Zeeland en de dienst landbouwvoorlichting or ganiseren morgen de jaarlijkse studiemiddag gewasbescherming. Naast actualiteiten wordt inge gaan op de phytophthora en 'spuiten en verzekeren'. De bijeen komst in de Prins van Oranje te Goes begint om half twee.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1994 | | pagina 9