Ouders willen onderbouw van
Schalm in Stavenisse houden
Vier leraren mavo
gaan niet over
Stamreeks Cornells Bruynzeel
Naambord bij
landbouwschool
Sommelsdijk
Op zoek naar voorouders via het gemeentearchief Tholen.
Donderdag 30 januari 1992
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
15
De gemeenteraad wil betrokken worden bij het zoeken
naar een tijdelijke huisvesting voor de leerlingen van
De Schalm in Stavenisse. Diverse fracties drongen daar
maandagmiddag bij b. en w. op aan. In verband met
vervanging van de vloer en de binnenwanden kan de
basisschool vier maanden niet gebruikt worden. De
raad stemde in met karwei, waarvoor 562.000 gulden
nodig is.
Rieburch
Uit antwoord staatssecretaris blijkt:
Volgens informatie van de directeur van de chr. mavo
in Tholen zal waarschijnlijk 1 personeelslid met een
volledige en 3 met een gedeeltelijke betrekking de re
formatorische grondslag van de 'nieuwe' chr. mavo
niet kunnen onderschrijven. Of zij van de ontslaguit
kering gebruik zullen maken, is niet bekend. Wel dat
zij daar in beginsel recht op hebben.
Voorwaarde
Straf
Zelf betalen
DOOR J.PB. ZUURDEEG
Hoewel er vanuit de school in eer
ste instantie geen bezwaar was te-
De land- en tuinbouwschool in
Sommelsdijk heeft jiet samen
gaan met eenzelfde school in Ka-
pelle en de middelbare agrarische
school in Goes nu ook zichtbaar
gemaakt. Er zijn duidelijke naam
borden geplaatst met de nieuwe
naam: Agrarisch opleidingscen
trum Zeeland en omstreken. Door
de leerlingen is - onder leiding van
de leraren plantenteelt - een perk
met plantenbak ingericht bij de
ingang van de school.
gen het onderbrengen van de
leerlingen in een andere plaats -
met een voorkeur voor Sassegrave
te Scherpenisse - klonken in een
bijeenkomst met de ouders andere
geluiden, deelde wethouder J.
Versluys mee. De bezwaren spitsen
zich toe op de onderbouw. Er
wordt, in samenwerking met de
onderwijsinspectie, naar alterna
tieven gekeken. De PvdA wil daar
bij de kosten niet uit het oog
verliezen. Overigens komt er voor
de verhuis- en vervoerskosten nog
een afzonderlijke beschikking van
het ministerie. De VVD toonde
zich, bij monde van J. van den
Heuvel, voorstander van huis
vesting in Stavenisse.
De SGP-fractie bekritiseerde het
feit, dat het bouwplan niet in een
adviescommissie aan de orde was
gesteld. Volgens Versluys kon dat
niet in de welzijnscommissie, om
dat het een bouwkundige zaak be
trof en geen onderwijskundige.
Gevolg was dat hij een opmerking
van raadslid M.J. Klippel (SGP)
over het plaatsen van dubbel glas
toch nog meenam, terwijl ook een
vraag van I.C. Moerland (PvdA)
over het grondwaterpeil de aan
dacht krijgt. Dat dit de oorzaak
van de rottende vloeren zou zijn,
leek de wethouder nauwelijks mo
gelijk. In het rapport over het uit
gebreide onderzoek, waaraan de
17 jaar oude school is onderwor
pen, wordt daarover namelijk niet
gesproken, liet hij weten.
Klippel kreeg van Versluys de toe
zegging, dat bij De Rieburch in
Sint-Maartensdijk naar de bouw
kundige toestand geïnformeerd
zal worden. Die school is namelijk
met hetzelfde systeem (zogenaam
de Dura) gebouwd als De Schalm.
CDA en PvdA spraken hun waar
dering uit voor de mensen die er,
na langdurige onderhandelingen,
in slaagden het benodigde geld
van het ministerie los te peuteren.
De PvdA maakte van de gelegen
heid gebruik zijn bezorgdheid te
uiten over de kleine scholen.
Moerland vroeg zich af of zij met
de budgetfinanciering wel vol
doende financiële armslag zouden
hebben. Nadat Versluys opmerkte
dat ook b. en w. niet zorgeloos
waren, vroeg Moerland om op
korte termijn regels op te stellen
omtrent de betaling. "Anders is
het gebeurd met de kleine scho
len, want er pakken zich donkere
wolken samen." Versluys had wat
moeite met die uitspraak en
Moerland zwakte ze af, nadat de
wethouder erop wees dat bij eer
dere aangekondigde maatregelen
van het ministerie (de opheffings
norm) uiteindelijk ook iets anders
uit de bus kwam.
Bejaardenalarm. De stichting Be
jaarden/gehandicapten Alarm
Zeeland krijgt dit jaar van de ge
meente Tholen 35 cent per inwo
ner extra subsidie. Het bedrag van
6765,- komt bij de 40 cent per
inwoner die BAZ al kreeg voor
uitbreiding van de alarmeringsap-
paratuur.
«ssgSSIsll
De openbare basisschool de Schalm in Stavenisse, maandagmiddag onderwerp van gesprek in de Thoolse gemeenteraad.
Dat blijkt uit het antwoord van
staatssecretaris drs. J. Wallage op
schriftelijke vragen van de Tweede
Kamerleden Franssen, Ginjaar-
Maas(beiden VVD) en Netelen-
bos(PvdA) over de voorgenomen
fusie tussen de chr.mavo in Tho
len en de reformatorische scho
lengemeenschappen Rehoboth
Krabbendijke en Voetius Goes.
De staatssecretaris constateert,
dat de 132 leerlingen tellende
Thoolse school met opheffing
wordt bedreigd als er geen fusie
plaatsvindt. Naar zijn informatie
heeft de medezeggenschapsraad
van de chr. mavo bij fusie alleen
adviesbevoegdheid. Het advies
van de MR is door het bestuur ge
vraagd, maar niet gevolgd.
Volgens drs. Wallage wordt van
het personeel verwacht, dat zij de
grondslag van het nieuwe bestuur
onderschrijven. In artikel 98 van
de W.V.O. staat echter, dat bij
overdracht van een school het per
soneel in gelijke betrekkingen
moet worden benoemd. Dat geldt
als bekostigingsvoorwaarde.
In de nog steeds van kracht zijnde
circulaire van 30 augustus 1985 is
rekening gehouden met het gege
ven, dat bestuursoverdrachten ge
paard kunnen gaan met een
verandering van de grondslag van
de school en dat in zo'n geval per
soneelsleden geen herbenoeming
bij het nieuwe bestuur wensen.
Wanneer een betrokkene in zo'n
situatie voor een ontslaguitkering
in aanmerking wenst te komen,
zal het weigeren van de benoe
ming in het algemeen niet worden
beschouwd als een weigering om
een passende betrekking te aan
vaarden", aldus de staatsse
cretaris.
De drie Kamerleden hadden ook
gewezen op uitspraken van leraar
Nederlands C.H.P. Dickhout in
Trouw, dat hij minimaal een be
risping zou krijgen wanneer hij
op zondag zou tennissen.
'Tk vermag niet te oordelen welke
gedragingen wel en welke niet in
overeenstemming zijn met de
grondslag van een bepaalde
school", antwoordt de staatsse
cretaris. "Als in een concreet geval
sprake is van een disciplinaire
maatregel is het aan de commissie
van beroep en eventueel de kan
tonrechter te beoordelen of zo'n
maatregel al of niet rechtmatig is
getroffen. Bij het oordeel zal ver
moedelijk een rol spelen of be
paalde gedragingen een relatie
hebben met het geven van onder
wijs aan de betreffende school.
Overigens moet een eventuele uit
spraak van een commissie van be
roep over concrete gevallen zoals
hiervoor bedoeld, niet worden ge
lijkgesteld met een oordeel over
de vraag of personeelskosten voor
vergoeding in aanmerking worden
gebracht.
Een oordeel over de vraag of en in
welke mate, in concrete gevallen
bijvoorbeeld vervangingskosten
terecht door een bevoegd gezag
bij het departement worden gede
clareerd, is voorbehouden aan de
bekostigende instantie.
Hetzelfde geldt voor de vraag of
eventuele wachtgeldkosten onder
omstandigheden ten laste van een
bevoegd gezag(het schoolbestuur)
moeten worden gebracht."
De staatssecretaris verwijst in dit
verband naar zijn mondelinge
beantwoording op vragen van de
Kamerleden Groenman en Nuis in
oktober vorig jaar over de zaak
Woudenberg. Over de resultaten
van het toen aangekondigd nader
onderzoek hoopt de secretaris de
Tweede Kamer binnenkort nader
te berichten.
Bruynzeel, werd geboren in Vor-
selaer ten oosten van Antwer- I
ca 1625 in het nabij gelegen Pul- m
Ie. Laatstgenoemde komt rond
de Vrede van Munster, die in
1648 een eind maakte aan de
Tachtigjarige oorlog, als militair
naar Bergen op Zoom, waarna
hij, inmiddels gehuwd,
neerstrijkt in Westkerke. Claes
Janszn. Bruynzeel huwde als
weduwenaar in 1654 in Scher
penisse. Hij oefende het beroep
uit van smid en landman.
De geslachtsnaam Bruynzeel zal
al in Belgisch Brabant in het be
gin van de 17e eeuw bekend zijn
geweest. Volgens het Middelne-
derlandsch Handwoordenboek
betekent zeel touw of kabel, ter
wijl er ook mee werd aangege
ven hetgeen door touw werd
bijeengehouden, zoals een bun
del hout en een koppel jachthon
den. Bruyn zou ontleend kunnen
zijn aan de kleur van het touw.
Bruynzeel zou dan de betekenis
gehad kunnen hebben van ge
teerd of bruin getaand touw, mo
gelijk een product dat door de
eerste Bruynzeel werd vervaar
digd of waarmee hij werkte.
1. Jan BruynzeeLgeboren Vorse-
laar (Belgisch Brabant) circa
1600, begraven Herentals 1 febr.
1646.
2. Claes Janszn. BruynzeeLge
boren Pulle (België, Prov. Ant
werpen) circa 1625, militair te
Bergen op Zoom, later smid en
landman te Westkerke, overle
den voor 1687.
Hij huwde I, Hij huwde II, Scher
penisse 3 mei 1654. Catelijna
Cornelis, jonge dochter van
Axel. Hij huwde III, ondertrouw
St. Maartensdijk 11 febr. 1661,
huwde Scherpenisse. Aegt-
ken/Josijntje Joos, weduwe van
Jacob Jansen. Hij huwde IV,
Scherpenisse 5 okt. 1676. Lena
Lievens, jonge dochter van Brou
wershaven, geboren 1654. Zij
doet 20 april 1680, oud 26 jaar,
belijdenis te Scherpenisse. Na de
dood van Claes huwde zij II, on
dertrouw Scherpenisse 12 febr.
1687 Marinus Poot en huwde III,
Scherpenisse 8 febr. 1697 An
thony Machielse.
Uit het vierde huwelijk werd
geboren:
3. Nicolaas/Claas Bruynzeel,
gedoopt Scherpenisse 31 okt.
1683, tavenier/herbergier in
Westkerke, overleden Scherpe
nisse mei 1750. Hij huwde,
Scherpenisse 9 febr. 1706. Ja-
comijntje Philips Engelvaart, ge
boren Westkerke, gedoopt
Scherpenisse sept. 1684, begra
ven Westkerke 19 maart 1730.
Zij was een dochter van Philip
Jacobse Engelvaart en Wille-
mijntje Michiels. Nicolaas Bruyn
zeel was tavenier (herbergier) in
Westkerke. Zoals gebruikelijk in
kleine plaatsen vonden in de her
berg ook de vergaderingen van
schout en schepenen plaats en
werden er rechtdagen gehou
den. Op 1 mei 1708 (Lasonder
inv.nr. 5972 fo. 7) bepaalde het
dorpsbestuur van Westkerke dat
Nicolaas voortaan een vergoe
ding zou krijgen voor bovenge
noemde bijeenkomsten. Naast
tavenier zal hij landbouwer zijn
geweest. Volgens het "gaar-
boek" van het waterschap
Scherpenisse (inv. nr. 191) bezat
hij percelen in de Grote Brijhoek
onder Westkerke met een totale
grootte van ruim 3 gemet (ruim
1 ha) en was hij baander (pach
ter) van ruim 4 gemet grond.
4. Pieter Klaas Bruynzeel, ge
doopt Scherpenisse 10 okt.
1728, landbouwer, begraven
Poortvliet aug. 1783. Hij huwde,
(Scherpenisse circa 1754) Cor
nelia Cornelis Cruyslander, ge
doopt Scherpenisse 29 juni
1732, overleden Poortvliet 13
maart 1814, oud '82 jaar en 8
maanden. Zij was een dochter
van Cornelis Cruyslander en
Janna Jacobs Priem. Pieter ver
trok in 1776 van Scherpenisse
naar Poortvliet waar hij in Mal-
land grond pachtte van Jozua de
Jonge. Waarschijnlijk woonde hij
in de hofstede van bovenge
noemde in Malland in de Bresa-
menhoek (nr. 34). Deze hofstede
is thans bekend als Bresamen-
hoeve, Nieuweweg 8.
5. Jacob Pieterse Bruynzeel ge
boren Westkerke, gedoopt
Scherpenisse 25 maart 1770,
landbouwer, overleden St. Anna-
land 27 jan. 1851, oud 80 jaar.
Hij huwde, ondertrouw Scherpe
nisse 16 juni 1809 Helena/Lena
Kievit, gedoopt Scherpenisse 4
maart 1781, overleden Maire
(Rilland-Bath) 4 aug. 1837, oud
56 jaar. Zij was een dochter van
Willem Leendertse Kievit en Eli
zabeth van Damme.
Jacob Pieterse Bruynzeel heeft
vermoedelijk in 1833 de hofste-
De hofstede Deurwaarstee van de familie Bruynzeel lag aan de Bruynzeeldreef bij de Korte
Dijk in St. Anna/and. De hofstede werd aan het eind van de vorige eeuw afgebroken.
de Deurwaarstee te St. Anna-
land gekocht, met circa 44 ha
grond in deze gemeente, van de
erven van de in begin 1833 over
leden lanbouwer Marinus
Jansen.
Deze hofstede in de Oudeland-
polder van St. Annaland (Ka
dastraal bekend als sectie D
145) lag ruim 100 m. westelijk
van de kruising van de Zouten-
dam/Kortwegje en de Kleine
Dijk. De naam Deurwaarstee is
ook de naam van de daar liggen
de veldhoek.
Na de dood van Jacob werd de
hofstede met ruim 54 ha grond
in St. Annaland en Poortvliet bij
onderhandse akte van scheiding
van 8 april 1851 toegewezen
aan zijn zoon Willem Jacobszn.
Bruynzeel. De andere erven wer
den uitgekocht, waarvoor Wil
lem f 13.000,- leende van zijn
broer Pieter Jacobszn. Bruyn
zeel, landbouwer te Rilland. (Ar
chief notaris Wagtho 1851 nr.
5725). Dit echtpaar kreeg 10
kinderen.
6. Willem Bruynzeel, geboren
Rilland 29 febr. 1820, landbou
wer, overleden aan een blinde
darmontsteking, St. Annaland
25 april 1874. Hij huwde, St. An
naland 18 febr. 1841 Tannetje
Kodde, geboren St. Annaland 13
nov. 1816, overleden aldaar 23
juli 1887. Zij was een dochter
van Cornelis Kodde en Huigtje
Polderman.
Na de dood van Willem werden
zijn bezittingen verdeeld onder
zijn erven. De hofstede Deur
waarstee werd toegewezen aan
zijn zoon Johannes die deze ge
deeltelijk liet slopen in 18(90).
Nog in hetzelfde jaar werd de
hofstede verkocht aan Leendert
Bruynzeel die de resterende pan
den in 189(4) liet afbreken. Het
perceel staat hierna in de ka
dastrale leggers omschreven als
bouwland. Nog steeds is dit
oostelijk deel van de polder van
St. Annaland bekend als de hoek
van Bruynzeel.
7. Cornelis (Kees) Bruynzeel,
geboren St.Annaland 25 aug.
1842, onderwijzer, timmerman,
firmant van architecten, timmer
en aannemerszaak fa. C. de
Haas en Bruynzeel, overleden
Rotterdam 24 febr. 1901.
Hij huwde, Rotterdam 17 aug.
1871
Magdalena Cornelia de Haas,
geboren Rotterdam 17 febr.
1844, overleden aldaar 10 juni
1904, dochter van Cornelis de
Haas, timmerman en Johanna
Sophia Salomons.
Cornelis moet op school een
goede leerling zijn geweest daar
hij op 16-jarige leeftijd in zijn
vrije tijd de Hamlet van Sha
kespeare vertaalde. Hoewel het
gedenkboek van de firma Bruyn
zeel uit 1931 vermeldt dat hij op
de H.B.S. in Middelburg is ge
weest (dit type school werd
eerst in 1863 gesticht) is hij ver
moedelijk aan de normaalschool
een opleidingsschool voor on
derwijzers, te Tholen tot onder
wijzer opgeleid. Hij werd in 1861
benoemd tot onderwijzer in
Zaandam, doch moest deze
werkkring opgegeven wegens
een longaandoening. Na een
kuur van ruim en jaar vertrok hij
naar Rotterdam waar hij zijn the
oretische en esthetische oplei
ding aan de academie van
Beeldende Kunsten en Techni
sche Wetenschappen te Rotter
dam ontving. In 1866 behaalde
hij daar een ereprijs in klas 5. Op
26-jarige leeftijd werd hij in
1868 opgenomen in de timmer-
zaak van C. de Haas. Twee jaar
later huwde Cornelis de dochter
van zijn compagnon. De ruim 80
jaar oude zaak was tot dan toe
van bescheiden afmetingen ge
weest. Hierna werd deze echter
steeds verder uitgebreid. Na dat
in 1892 de oudste firmant C. de
Haas overleed, werd de firma
door C. Bruynzeel enige jaren al
leen voortgezet. Nadat zijn twee
oudste zoons Cornelis en Willem
in 1897 in de zaak waren opge
nomen en de naam van het be
drijf C. Bruynzeel en zonen aan
de nieuwe situatie was aange
past, trok hij zich in 1899 geheel
uit het bedrijfsleven terug. Hij
stierf twee jaar later op 58-jarige
leeftijd.
Van zijn zes kinderen werden
drie zoons in hét bedrijf op
genomen.
8. Cornelis Bruynzeel, geboren
Rotterdam 28 jan. 1875. Hij
huwde Rotterdam 4 mei 1899
Antoinette Leis, geboren Rotter
dam 4 dec. 1872, overleden nov.
1962, dochter van Hessel Murk
Leis, koopman/cargadoor en
Teuntje Kloos. Uit het huwelijk
werden drie kinderen te Rotter
dam geboren: Cornelis 19 febr.
1900, Willem maart 1901 en An
toinette 6 nov. 1904.
Cornelis Bruynzeel werd opge
nomen in de zaak van zijn vader,
die werkte onder de fa. C. de
Haas Bruynzeel, architecten,
timmer- en aannemerszaak. Op
1 jan. 1897 werd de naam der
firma veranderd in C. Bruynzeel
Zonen. Daarna werd door
(zoon) Cornelis de Stoomtim-
merfabriek "De Arend" opge
richt. Deze fabriek werd in
werking gesteld op 1 aug. 1897
met de oprichter als enige fir
mant. Na een moeilijk begin
volgde de eerste uitbreiding in
1899. Over het algemeen ging
de zaak daarna bevredigend en
werd er steeds uitgebreid en ge
moderniseerd. In 1901 maakte
Cornelis een studiereis naar
Noord-Amerika. Hij had in het
bijzonder belangstelling voor
deurenfabrieken. De tijd om
daarvoor een speciale fabriek te
bouwen was nog niet rijp. Intus
sen werd ook meer aandacht be
steed aan de fabricage van
vloeren en van produkten der
schaverij. De Eerst Wereldoorlog
bracht veel moeilijkheden mee.
In 1919 werd het oude fabrieks
gebouw door brand verwoest.
De fabriek werd gedeeltelijk we
der opgebouwd. Een speciale
deurenfabriek kwam in 1920 te
Zaandam gereed, waarvan de
oudste zoon Cornelis jr. directeur
werd.
Het oude bedrijf werd in 1920
omgezet in een N.V. met de
naam C. Bruynzeel's
Vloerenfabriek-Schaverij-Zagerij
en Houthandel. In 1927 werd
een fabriek uitsluitend voor de
vervaardiging van vloeren, even
eens te Zaandam opgericht met
Willem als directeur. In 1928
werd een schaverij gebouwd,
met Cornelis sr. als directeur. De
fabriek in Rotterdam werd afge
broken en het terrein verkocht.
In 1938 werd onder leiding van
Willem ^ruynzeel de fabricage
van fineer, triplex- en meubel
plaat ter hand genomen terwijl
men zich ook ging toeleggen op
de vervaardiging van keukens.
Aan de lange reeks van produk
ten kon in 1948 het Bruynzeel
potlood worden toegevoegd. De
Bruynzeel-fabrieken groeiden
met de stichting van de Donar
Turenfabriek te Hamburg in 1928
uit tot een concern met belan
gen buiten de landsgrenzen. In
Suriname werd een fineer en tri-
plexfabriek gebouwd, toen de
grootste en meest moderne van
Zuid-Amerika. Ook op Borneo en
in Zuid-Afrika zijn Bruynzeel-
ondernemingen gesticht. Corne
lis sr. trad in 1936 af als direc
teur der N.V. Bruynzeel's
Schaverij en werd evenals in de
drie andere vennootschappen,
benoemd tot gedelegeerd com
missaris. Op 60-jarige leeftijd
werd hij benoemd tot officier in
de orde van Oranje-Nassau. Dat
de Bruynzeels St. Annaland niet
hebben vergeten blijkt in 1940
uit een schenking van een
Bruynzeelvloer voor de raadszaal
in het nieuwe gemeentehuis.
Ruim 50 jaar later lopen de be
zoekers van het museum De
Meestoof, dat in het voormalige
gemeentehuis is ondergebracht,
over deze vloer.
Het gezin van Cornelis Bruynzeel, de in St. Annaland geboren grondlegger van de Bruynzeelfa-
brieken, met zijn vrouw Magdalena Cornelia de Haas en hun kinderen Cornelis, Willem, Tan
netje Wilhelmina (op schoot), Sophia Johanna en Jacob Pieter. Foto van (1879).
