Benzine groot probleem bij reizen
naar arme gezinnen in Roemenië
Roemeense douane houdt
Thools transport dag op
O
Echtpaar Wesdorp uit Poortvliet brengt goederen naar Oost-Europa
Scherpenissenaren brengen spullen naar Hongaarse christenen
Donderdag 19 december 1991
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
23
Oost-Europa blijft in de belangstelling staan. Thole-
naren verlenen hulp aan de bevolking achter het voor
malige IJzeren Gordijn. Ze doen dit via verschillende
hulporganisaties. Een aantal brengt zelf kleding en
voedsel naar Polen en Roemenië bijvoorbeeld. Soms
in groepsverband met grote vrachtwagens, soms op
kleine schaal. Zo reisde het echtpaar Wesdorp-Davidse
uit Poortvliet naar Roemenië met de caravan vol kle
ding en voedsel. Een tocht van 5300 kilometer. Naar
gezinnen die ze via de christelijke internationale hulp
organisatie Dorkas geadopteerd hebben.
20 Kilo bijbels
Berenjacht
Pakjes Sunlight
Breien
Pompen dicht
Eind november vertrok uit Scherpenisse een trailer
met hulpgoederen naar Roemenië. Het resultaat van
een inzamelingsactie door de familie Noom, die deze
zomer met de familie Dorst uit Sint-Maartensdijk een
bezoek bracht aan Hongaarse christenen in Transsyl-
vanië. Ook nu weer reisde het echtpaar Noom, samen
met schoonzoon Kees van Oeveren en nichtje Annet
Noom, naar Roemenië. Met een transport dat niet
zonder problemen verliep, zo ondervonden de Thoolse
chauffeurs Willem van Burgh en Jo Deurloo. Hier
volgt hun verhaal.
Christelijke lectuur
Bejaardentehuis
Half varkentje
Spanning
Je moet
't gezien
hebben bij...
O
I
Bijna vier weken waren ze onder
weg. Thuis laten ze de foto's zien
en de videofilm van de ontmoe
tingen met de mensen bij wie ze
de goederen brachten. Het filmpje
moet de gevers op Tholen ervan
overtuigen dat alles op de goede
plaats is terechtgekomen. "Film
dit kleedje ook nog even Jan. Dat
is van die mevrouw uit Tholen,
weet je wel," hoor je mevrouw M.
Wesdorp zeggen wanneer ze een
gehaakte sprei uitpakt.
"We hebben de reis goed voorbe
reid. We hadden 7 adressen met
telefoonnummers waar we terecht
konden als er iets mocht gebeu
ren, plus het nummer van de Ne
derlandse ambassade. Het is me
zoveel meegevallen. De mensen
zijn net zo als hier," vertelt me
vrouw Wesdorp, "we gingen met
veel spullen weg maar kwamen
rijk terug."
Maar ook in de koffers brachten
ze nog iets mee uit Roemenië: ge
borduurde kleedjes, jurkjes en
bloesjes, gemaakt door vrouwen
op parkeerplaatsen in de steden.
"Dat gaan we hier met winst ver
kopen zodat we met dat geld weer
hulp kunnen geven." Wat ook als
'souvenir' uit het voormalige
Oostblokland meekwam is een
blocnotepapiertje waarop psalm 8
is overgeschreven tijdens het be
wind van Ceausescu toen bijbels
en psalmboeken waren verboden
en christenen in het geniep hun
geloof moesten belijden. Via het
zogenaamde family care project
steunen Thoolse christenen ge
loofsgenoten in Roemenië door
middel van geld, kleding, voedsel,
medicijnen, brillen en bijbels.
Wesdorp:"We hebben bijna alles
los in de caravan gestort. Wel eerst
gewogen in dozen. Dan weet je
hoeveel kilo's je meeneemt. Op
deze manier kun je veel meer ver
voeren." In de caravan en de per
sonenauto ging elk zo'n 400 kilo
aan goederen. Daarvan was 20 ki
lo bijbel. Mevrouw Wesdorp: "Ze
vroegen hoeveel bijbels we mee
wilden nemen. Ik heb toen ge
vraagd: wat wegen ze per stuk?
Het zijn bijbels van 1 pond. Toen
heb ik 20 kilo gevraagd." Het wer
den uiteindelijk 60 exemplaren,
waarvan de helft in het Hongaars
en de helft in het Roemeens.
Via Duitsland en Hongarije toer
de het paar naar Oradea in Roe
menië. Voordat ze de grens
overgingen kochten ze in Honga
rije twee vierponders brood om
dat dit in Roemenië moeilijk te
krijgen is. Bij een Hongaarse do
minee liet Wesdorp de helft van de
bijbels achter. Ze konden er hun
caravan in de tuin zetten. De cam
ping in de buurt was al anderhalf
jaar dicht. Wesdorp:"We konden
stroom uit de muur van het domi
neeshuis krijgen. Er waren veel
arme gemeenteleden."Via Oredea
ging de reis naar Cluj Napoca en
Brincovenesti naar dominee Szé-
kely. Wesdorp:"Die sprak perfect
Nederlands. Die had in 1980 hier
psychologie, Duits en Nederlands
gestudeerd. De caravan stond in
de tuin. We zijn zondagochtend
naar de kerk gegaan. We werden
opgewacht door de kerkeraad. We
zaten in de bocht. Je verstaat er
niks van, maar als er gezongen
wordt herken je bekende melo
dieën."
De dominee nam het echtpaar
mee om de natuur te laten zien. Ze
reden tot de ingang van het gebied
waar Ceausescu op beren en an
der wild pleegde te jagen. Wes
dorp: "Het terrein is een tijd open
geweest, maar de slagbomen zijn
nu weer neergelaten. De mensen
mogen er niet meer in. Dat is teke
nend voor de situatie."Mevrouw
Wesdorp: "Mensen zijn bang. De
regering reserveert leuke plekjes
voor zichzelf. De vrijheid was al
een stuk minder dan net na de val
van Ceausescu. Er is een gevoel
van onbehagen."
In Comanesti bezocht Wesdorp
een gezin met tien kinderen. Het
plaatsje ligt in de Karpaten. Om
dat de wegen niet overal even goed
naast het paard een jong paardje
dat op die manier alvast kan wen
nen. Het was eigenlijk nergens
druk op de wegen met auto's of
vrachtverkeer, maar de caravan
zat wel helemaal onder de paar-
destront," lacht Jan. Zorgen
maakte Wesdorp zich alleen om
een paar rode lampjes op zijn
dashboard die niet meer wilden
branden. "Dan zou het niet goed
gaan met de motor. Daarvoor heb
ik wel even mijn garage in Tholen
gebeld. Het bleek geen kwaad te
kunnen."
In Jibou ten noordwesten van
Cluj Napoca (waar ze op een
camping stonden) bezocht het
echtpaar een alleenstaande vrouw
met twee kinderen, een jongen
van 6 en een meisje van 4. Het ge
zinnetje wordt door de dochter
van Wesdorp gesteund. De video
beelden tonen hoe deze vrouw
met haar kroost is gehuisvest. In
een woonbunker, een flat die on
der het regime van de dictator uit
de grond werd gestampt. Me
vrouw Wesdorp: "Ze had één ka
mer met een bank waar de
kinderen op slapen en een bank
waar ze zelf op slaapt. Een hout
kacheltje en een tweepits kook-
toestel, plus en kastje met
serviesgoed. De deurposten had
ze opgestookt. De wc en de wasta
fel waren apart. Het is er ontzet
tend armoedig."
Waar het wel beter mee gaat zijn
de kindertehuizen en bejaardente-
huizen."Daar wordt wel aan ge
dacht. Het ene land zorgt
bijvoorbeeld voor de kinderen,
het andere land voor het opknap
pen van het gebouw. Maar bejaar
den die nog thuis wonen hebben
gebrek. De voorzitter van de clas
sis zei ons nog; je weet niet hoe je
moet beginnen. Zelf hebben ze
ook niks." Hoe nijpend de tekor
ten zijn laat zich illustreren aan
het volgende voorval. Mevrouw
Wesdorp: "We hadden schoenen
meegenomen. Om ze goed in
vorm te houden hadden we de
punten volgestopt met watten.
Toen we dat eruit haalden en het
weg wilden doen .wilden ze het
dolgraag hebben."
De alleenstaande en licht gehandi
capte vrouw krijgt 15 gulden per
maand van de staat. Het echtpaar
Wesdorp bracht ook geld mee.
Geld dat ze hier hebben gekregen
van symphati santen. Een bundel
tje van 100 briefjes van 100 lei of
tewel 100 gulden betekent veel in
het door armoede en hoge inflatie
geteisterde Roemenië.
Wesdorp: We betalen een be
paald bedrag per maand aan het
gezin. We hebben gezegd: we gaan
zelf eens een keer kijken. We heb
ben er tijd voor en we hebben er
ook tijd voor genomen."Zijn
vrouw: "'s Zondags in de kerk zit
ten is goed. Maar door de week
moet je er naar handelen. God wil
wat van je. Je doet het voor je ge
loof. Op deze manier kun je ook
iets doen. Er zijn hier nogal wat
oudere dames die truitjes, een
vestje en sokken breien. Er een
paar pakjes Sunlight en thee bij
doen. Het zit hem niet altijd in
dat kapitale."
Het echtpaar hoopt volgend jaar
weer terug te gaan. Ze gaan door
met het zenden van goederen zo
als ze dat al enige jaren doen.
Jan:"Dan ga ik het wel beter
voorbereiden wat de benzine be
treft. Voor de rest was deze reis
voor ons ook leuk. Vier weken
met zijn tweeën. We hadden ge
noeg eten bij ons. Als je maar
melkpoeder bij je hebt, koffie en
water, dan ben je al een heel eind."
waren, bleef de caravan achter.
Wesdorp: "Het was een prachtige
rit. Het had er 's nachts gevroren.
Je ziet er geen kip." Bij het gezin
werden kleren uitgedeeld, zeep,
tandpasta, melkpoeder, rijst, kof
fie, suiker, havermout, snoep. Tot
kettingenmet kralen toe. De kle
ren voor dit grote gezin waren on
derweg gesorteerd. Mevrouw
Wesdorp wist de leeftijden van de
kinderen van de lijst met namen
die via het project wordt verstrekt
aan mensen die gezinnen in Roe
menië willen adopteren. De ge
zichten waren ook niet geheel
onbekend. Op de lijst prijkt een
foto van vader, moeder met de
tien kinderen.
De vader van het gezin is chauf
feur. Wesdorp: "Op een bus, dat
wil dan zeggen, op een vrachtwa
gen waar een bus op is gebouwd.
Hij verdient 50 gulden per maand.
Een kilo vlees kost er 6 gulden,
voor een pak koffie betaal je 3
gulden. Ze waren bezig om een
stukje aan het huis te bouwen. We
waren om twaalf uur aangekomen
en zouden er 2 of 3 uur blijven,
maar we hebben er een eeuwig
heid gezeten omdat we op benzine
moesten wachten, 's Avonds om
acht uur was het er dan. Toen zijn
we nog teruggereden." Tijdens het
bezoek spraken de bezoekers met
de leden van het gezin met handen
en voeten. Soms enkele woorden
Duits. Als lunch kregen ze snijbo
nen (ongesneden), brood en prui
men te eten.
Benzine bleek tijdens de reis in
Roemenië het grootste probleem.
Wesdorp moest er de plannen aan
aanpassen. "Er is een hele rij
wachtenden voor u. Veel benzine
pompen zijn dicht. Je betaalt er
maar 30 cent de liter voor, maar
als het er niet is kom je nergens.
Daar komt bij dat de kwaliteit
slecht is. Hoe verder je naar het
oosten komt, richting Moldavië,
hoe moeilijker het wordt."
Het viel Wesdorp op dat op de we
gen veelvuldig paard en wagen
wordt gebruikt om goederen te
vervoeren. "Meestal loopt er
Zo trok de familie Wesdorp uit Poortvliet namens Dorkas Hulp door de Roemeense bergen op weg
naar een hulpadres.
Roemeense kinderen bekijken de hulpgoederen uit Nederland.
Mevr. Wesdorp past een kind een winterdas.
"Om 3 uur 's morgens op 21 no
vember loopt de wekker af in
Scherpenisse. Eerst naar buiten
kijken: volle maan, goed weer. Dit
is belangrijk, want deze dag wil
len wij rijden tot achter Wenen,
waar de autobaan ophoudt. Ver
der zijn de wegen, behalve een
stuk bij Boedapest, allemaal
tweebaans.
Om vier uur zijn we gaan reizen,
's Avonds om half zeven kwamen
wij aan in ons hotel te Bruck ach
ter Wenen, totaal deze dag 1293
km gereden. Wij zaten in het zelf
de hotel, waar wij vorig jaar heb
ben overnacht. Het welkom van
de oude eigenaresse was zeer har
telijk. "Romania, Romania", wa
ren haar eerste woorden. Niet
onze namen, maar het doel van
onze reis was haar bijgebleven.
Even later zei ze: "Juliana je kin
dertjes slapen vannacht hier."
Zo'n een welkom na een ver
moeiende reis doet een mens
goed.
De volgende morgen al vroeg uit
bed. Bij het afrekenen viel het
licht uit. Na enig zoeken kwam de
vrouw met een zaklantaarn, maar
in de meterkast was alles goed.
Een Duitser kwam ook naar bene
den om te kijken wat er gaande
was. Zij gaf hem een brandende
kaars met de woorden, dat haar
grootmoeder en Napoleon het
ook altijd zo klaarspeelden. Voor
waar een bijzonder mens! La
chend vertrokken wij richting
Hongarije.
Allereerst stopten we in Boeda
pest bij een vriend om daar
christelijke lectuur te kopen voor
de jeugd. Daarna verder naar de
Roemeense grens. Drie kwartier
wachten, toen waren wij er over.
Om zeven uur waren we bij onze
vrienden in Oradea. Twee van ons
logeerden bij ds. Tibor Mezeij en
twee bij dr. Daniël Buzle.
's Zaterdags bezochten wij de
stad. Ook nu weer varkens slach
ten op straat. Wat opviel was dat
er geen rijen auto's meer stonden
te wachten bij de tankstations. Al
les is veel duurder geworden sinds
van de zomer. 40 Liter benzine
krijgt men in de maand voor de
normale prijs. De volgende tank
kost dan 5000 lei, terwijl men
maar 7000 lei in de maand ver
dient. Ook boter is in de stad Ora
dea niet verkrijgbaar. Bakolie en
suiker zijn op de bon. In de ge
noemde stad koken de mensen
met flessengas. Is de fles leeg, dan
plukt. Ook suikerbieten worden
met de hand gebot en alles op
kleine wagens vervoerd. Er is een
groot gebrek aan machines en ook
de rantsoenering van dieselolie
voor landbouwtrekkers is pas in
gegaan. Met de winter voor de
deur heeft dat grote problemen en
zeer lange werkdagen tot gevolg.
In Satu Mare stonden nog mensen
op ons te wachten, zodat het los
sen vlot verliep. Daarom werd
besloten het tegen de Russische
Chauffeur Willem van Burgh (links) met een grote baal kleding voor het 'rieten dak'. Alles zeer
bouwvallig.
Dokter Butzle controleert de bril bij een 92-jarige bewoonster van het Roemeense bejaardentehuis.
moet men een bonnetje kopen en
in een bepaalde straat wachten
om een nieuwe fles te krijgen.
Elke dag staan er zodoende hon
derden mensen in die straat te
wachten, van 's morgens 7 uur tot
dikwijls half de middag.
Op één dag was er geen gas. Boze
mensen protesteerden door met
lege flessen de rijweg af te sluiten,
de politie leidde het verkeer toen
maar om. Niet alleen de gasvoor-
ziening is een groot probleem,
ook de centrale verwarming in de
flats laat veel te wensen over. Dit
is een stadsverwarming, die bij 22
graden vorst beslist niet toerei
kend is. Het komt in strenge win
ters voor, dat het binnen ook
vriest. De mensen op het platte
land hebben het dan ook met hun
houtkachels beter.
Op een avond gingen wij met onze
gastheer en een baptistenvoorgan
ger op bezoek in een bejaardente
huis, zo'n 70 kilometer buiten de
stad. Wij boden aan te rijden. De
dokter verstrekt er gratis medicij
nen en de voorganger verricht ker
kelijk werk bij enkele baptisten
die er wonen. Het rijden in het
donker is erg gevaarlijk door het
onverlichte verkeer, waaronder
veel boerenwagens, dat over de
smalle wegen rijdt. Om vier uur
wordt het er al donker. We kwa
men opvallend veel auto's met
maar één licht tegen. Het gebeur
de zelfs dat een licht op ons af
kwam en bij nadering een tweede
lichtje aan ging om richting aan te
geven en te laten zien dat we met
een vierwielig voertuig te maken
hadden.
Bij aankomst in het bejaardente
huis schrokken we van de armzali
ge omstandigheden waarin deze
arme mensen verkeerden. Granie
ten vloeren zonder kleedjes, pot
kacheltjes in de hoek. Toen wij er
waren werd het avondeten binnen
gebracht, bestaande uit een homp
droog brood en een stukje worst.
Als drinken stond op ieder nacht
kastje een fles water! Wat hadden
wij deze mensen graag van het.
krentenbrood gegeven, dat wij
van een bakker hadden meegekre
gen. Maar de 25 broden zaten in
de vrachtwagen die nog onderweg
was naar Roemenië. Wél hadden
we nieuwe brillen bij ons. Die wer
den door de dokter bij verschil
lende mensen gepast, om te zien
of de sterkte van de glazen goed
was. Zij konden toen weer in hun
bijbeltje lezen. We gaven iedereen
een grote plak chocola, waarmee
ze erg blij waren.
Een bezoek aan de markt gaf een
aantal verrassende tonelen te zien.
Naast de gebruikelijke verkoop,
door de boerenmensen, van leven
de kippen en ganzen, zagen wij
dit keer hoe een half varkentje van
eigenaar verwisselde. Een vrouw
kwam tot een aecoord over de
prijs - een weegschaal komt daar
aan niet te pas - de verkoper nam
een bijl en moker en sloeg het dier
in drie stukken. Een gore tas ging
open en het vlees verdween hierin.
Een belangrijk produkt is ook
witte kool, waarvan grote hopen
opgestapeld liggen. Evenals ton
nen met zuurkool waarvan, voor
men tot koop overgaat, eerst een
monster geproefd wordt, zoals dat
bij ons weieens gebeurt als men
kaas koopt. Daar tussendoor zi
geuners in hun bonte kledij en
met allerlei handelswaar. Een
boeiend beeld.
Wij bezochten in diverse dorpen
mensen om het transport te rege
len dat enkele dagen later zou
aankomen, niet vermoedend dat
dit anders zou verlopen dan wij
gepland hadden. Wat was name
lijk het geval? Op dinsdagmiddag
stonden wij buiten Oradea te
wachten op de vrachtauto met
goederen, maar om half vier was
er nog niets. Toen stopte voor ons
een taxi, een van onze chauffeurs
stapte er uit en vertelde dat ze de
grens niet over mochten. De dag
tevoren bleek een nieuwe wet van
kracht te zijn geworden, waardoor
technische hulpgoederen niet zon
der papieren het land in mochten.
Wij hadden een wasmachine,
diepvriezer, naaimachines, een
electrisch orgel enz. Na inschake
ling van vrienden mocht de wagen
's nachts op een douaneterrein
staan, waarna de volgende dag
besloten zou worden wat ging ge
beuren. 's Morgens al vroeg op
pad met de vrouw van de dokter,
die ook Duits sprak. Na veel ge
praat en de toezegging van een
pakket levensmiddelen en medi
cijnen voor verschillende mensen,
mochten wij om twaalf uur onder
begeleiding van een douane
beambte aan de uitdeling begin
nen. Bijna een dag ging hierdoor
verloren.
Allereerst reden we naar Felixhaze
(ca. 25 km van Oradea). Hier was
natuurlijk niemand meer op 'onze
komst berekend, maar met behulp
van een aantal oudere mensen
werd in de baptistenkerk gelost.
Bij het weggaan kreeg de douane
beambte nog vlees en een levende
kip mee van deze mensen. Ook
naar de volgende plaats, Sallard,
ging de man nog mee. Maar hal
verwege het lossen - ook al in de
baptistenkerk - moesten wij hem
naar de stad terugbrengen. Toen
we met de vrachtauto terugreden,
stopten we bij een zeer bouwvalli
ge woning. Onder een rieten dak
leefde een gezin met kinderen in
wel zeer primitieve omstandighe
den. De vloer in de kamer bestond
uit aangestampte aarde, een ka
chel in de hoek zette alles in de
rook. We losten er kleding en le
vensmiddelen.
Zelf reed ik mee in de cabine van
de vrachtauto, daar de anderen al
vooruit waren gereden. Ik voelde
toen de spanning om met zo'n
grote auto in het donker te rijden:
14 meter kwam er nog achter ons
aan. Wij besloten, gezien het tijd
verlies, deze dag nog twee andere
plaatsen aan te doen. Eerst het
131 kilometer verderop gelegen
Satu Mare, waar we 's nachts om
kwart over een aankwamen. Rond
middernacht reden we nog boe
renmensen met paard en wagen
voorbij. Deze mensen werken let
terlijk dag en nacht. Vele hectaren
maïs stonden nog op het land; de
kolven werden met de hand ge-
grens gelegen dorp Iojip, 25 kilo
meter verder, nog aan te doen. In
de nacht zouden de zigeuners ons
niet lastigvallen. We arriveerden
om half drie, enkele gezinnen wer
den uit hun bed gehaald en het
lossen van bijbels, kleding en le
vensmiddelen kon beginnen. Ook
voor een dorp 7 kilometer verde
rop, dat eveneens tot de Hongaars
gereformeerde kerk behoorde. De
chauffeurs en enkele begeleiders
bleven hier slapen, maar wij reden
terug naar Satu Mare. Na 23 uur
onafgebroken in touw te zijn ge
weest, kropen we om half zes in
onze slaapzakken. Twee en een
half uur later vertrokken we weer
naar Oradea, waar we bij Charitas
nog moesten lossen. Van een
zaadhandel hadden we zakjes
tuinzaden meegekregen, niet we
tend dat deze zo goed van pas
zouden komen. Aan de gewoonste
dingen is veel gebrek, of ze zijn
onbetaalbaar voor deze mensen."
Terug in Nederland is Noom
dankbaar voor alle hulp die het
mogelijk maakte de arme mensen
in Roemenië te helpen. Op tweede
kerstdag vertrekt vanuit Papen-
drecht een zending hulpgoederen
naar dit land en daarmee wil de
Scherpenissenaar nog graag een
aantal electrische dekens
meegeven.
...het Poggenpohl
keukenprogramma
behoort tot het
mooiste wat er voor de
keuken wordt gemaakt.
Het blinkt bovendien uit
door duurzaamheid en
functionaliteit.
Zulke keukens vindt u
bij De Schelde, waar
Jan Buermans u graag
laat zien hoe mooi en
bijzonder uw keuken er
uit kan zien, helemaal
naar uw wensen, eisen
en mogelijkheden.
Hij zorgt ervoor dat u
jarenlang plezier
beleeft aan die keuken.
gn
QJ
Advertentie I.M.
Over de hele wereld wor
den miljoenen dieren met de
dood bedreigd. Oorzaak: de
lichtzinnige manier waarop
we met onze natuur omgaan.
We mogen de dieren en
onze kinderen niet het slacht
offer laten worden van onze
"welvaartshonger". Doet u
dus mee met die 340.000
andere Nederlanders?
Doet u mee om onze
aarde weer leefbaar te maken?
Leefbaar voor rtWi/j,
onze dieren.
Leefbaar voor
onze kinderen.
WW F
GEEF OM DE TOEKOMST.
GIRO 30. ZEIST
