SP feestweek 24 t/m 31 augustus
"holen Stad
Exposities
De stad Tholen
zAKTlEF
rnmMÊMWÊÊmmmmmmmmmmmmmmmmmmrnmmmm
Jeroense
AL 46 JAAR DÈ THOOLSE COURANT
Servicebureau
klimaatservice zuid bv
Donderdag 22 augustus 1991
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
11
Werkgroep Tholen
Stad Aktief,
Vrijdag 30 augustus
Donderdag 29 augustus
Zaterdag 31 augustus
Elke donderdag krijgt u volop
informatie over Tholen.
Bent u nog geen abonnee?
Bel dan onze bezorger, de heer Van Driel,
Machteld van Gelrestraat 2, telefoon 3313
en u ontvangt voortaan elke donderdagmorgen
uw eigen nieuwsblad in de bus.
Onze correspondente, mevrouw Meerman,
Groot Verrehof 17,
telefoon 3354, verzorgt wekelijks
het plaatselijk nieuws van Tholen.
Meer informatie over Tholen 625 jaar stad
kunt u lezen in de Eendrachtbode
van donderdag 29 augustus.
elektrische en huishoudelijke apparatuur
Garnalenstraat 23, Tholen
Tel. 01660-3537
Voltstraat 2 10
4691 RE Tholen
airconditioning- en koelinstallaties/
centrale verwarming ontstoffingsapparatuur/
scheepsventilaties -
mevr. J. Aalbrechtse,
mevr. L. van Elsacker,
dhr. S. Hoven,
mevr. J. Meerman,
mevr. J. van Oirschot,
dhr. J. Pekelsma,
dhr. A. Smout,
dhr. F. Zoeteweij
Programma
Tussen de demonstraties en het dansen met het publiek door, toont een
groep van jazzdance Laura Ouwens haar danskunsten.
14.00 uur: Feestelijke ouderenmiddag in Ten Anker.
Bewoners van bejaardencomplex Ten Anker, leden van de soos en de
Anib kunnen genieten van teksten in Zeeuws dialect van mevr. Vos-
Simons uit Haamstede, en van de accordeonmuziek van P. van Huffel
uit Bergen op Zoom. Dit programmaonderdeel wordt gesponsord door
Delacre Biscuits.
18.43 uur: Demonstratie brandweer aan de Kaaij (onder voorbehoud).
19.00 uur: Demonstratie duik- en reddingsbrigade De Snotdolf aan de
Kaaij.
Aansluitend opnieuw demonstratie brandweer.
20.30 uur: Optreden ludiek orkest 'Schoppen 5 Joker' aan de Kaaij.
6.00 uur: Dauwzwemmen in zwembad De Spetter.
Na het zwemmen van enkele baantjes is er een gezamenlijk ontbijt.
Iedere deelnemer krijgt een 'dauwdruppel' en een speciaal aandenken
aan 625 jaar Tholen stad. Inschrijven tot 28 augustus aan de badpost
van het zwembad.
14.00-21.00 uur: Braderie Ondernemersvereniging.
18.30 uur: Ronde van Tholen.
Bloemperk met het cijfer 625 in de Wandeling.
26 t/m 31 aug.: Luchtfoto's van Tholen, door Jacq. Midavaine; in de
Gasthuiskapel. Deze tentoonstelling was eerder te zien in het gemeente
huis in Sint-Maartensdijk.
24 t/m 31 aug.: Foto-expositie 'Visserlui en vissersschepen; verleden en
heden van de Thoolse visserij. Tevens expositie 'historisch-
maatschappelijk en biologisch materiaal' van natuurvereniging Rubia
Tinctorum.
Beide exposities in het gebouw van de Nederlandse Protestantenbond.
Openingstijden: zaterdag 24 en maandag 26 aug. 13.30-17.30 u., dins
dag 27 t/m donderdag 29 aug. 10-12 en 13.30-17.30 u., vrijdag 30 en za
terdag 31 aug. 10-12 en 13.30-21 u. De toegang is gratis. Informatie over
de visserijtentoonstelling bij M. Schot, Markt 6, tel. 2447; over de na
tuurvereniging bij J. Brouwer tel. 2474 en T. Fopma tel. 3936.
De natuurvereniging organiseert dinsdag 27 augustus een twee uren du
rende fietsexcursie met uitleg. Vertrek om 19.00 uur bij het gebouw van
de Ned. Protestantenbond in de Oudelandsestraat. En op zaterdag 31
augustus om 14.00 uur begint vanaf hetzelfde gebouw een puzzelwan
deltocht door de stad, het bosje en over de oesterputten.
10.00-13.00 uur: Kinderbraderie.
10.00-21.00 uur: Braderie.
Gesponsord door de Verenigde Spaarbank is de hele dag een recrea
tiesportteam present.
15.00 uur: Ontvangst bemanningen platbodems en hoogaarzen op het
stadhuis door burgemeester H.A. van der Munnik.
De hele week door is er een reünie van platbodems in de haven.
20.00 uur: Trekking prijzen Kerkstraat-etalagewedstrijd.
20.45-21.30 uur: Fakkel vaartocht door platbodems.
Muzikale omlijsting door het orkest van Jannie Zwaan. Sponsors zijn
watersportvereniging De Kogge, firma Van Duivendijk en de Ra
bobank.
21.30 uur: Groots vuurwerk, aangeboden door de Ondernemersvere
niging.
In de twaalfde eeuw lag op de plaats van het huidige eiland Tholen,
voor de diluviale zoom van Brabant, een aantal kleine eilandjes. Één
daarvan, misschien in de twaalfde eeuw bedijkt, komt in 1212 voor het
eerst onder de naam Schakerloo voor. Daarop vestigde de hertog van
Brabant, tot wiens grondgebied dit eiland toen behoorde, de wacht van
een van de geleide tollen aan het vaarwater tussen Antwerpen en Hol
land. Later werd deze wacht verplaatst naar de dijk van de voor 1220
bedijkte Vijftienhonderdgemetenpolder langs de Eendracht, juist ter
hoogte waar destijds het wantij (dit is het punt waar twee vloedstromen
elkaar ontmoeten) werd aangetroffen. Dit is de grondslag van het latere
stadje geweest; tevens kan hierdoor de naam Tholen worden verklaard.
In een charter van 1290 wordt de naam voor het eerst genoemd, toen
het dorp 'dat heet Tolen of Hardestock ende dat ligget in Schakerloo'
tolvrijdom werd verleend.
Wij spreken nog alleen over dat deel van de plaats, dat later de oude
of binnenstad werd genoemd en aan de westzijde van de zeedijk - de
huidige Hoogstraat en de Verbrandestraat - lag. Na de indijking van de
Dalemsepolder in 1364 werd'de stad aan de noordzijde uitgebreid met
de nieuwe stad. De zogenaamde buitenstad ontstond aan de zeezijde
van de dijk.
In de veertiende eeuw moet de plaats al enige economische betekenis
hebben gehad. De heren van Tholen, zoals Jan van Beaumont, en de
graven van Holland en Zeeland schonken de stad verschillende privile
ges. Zo bevorderden zij de zoutnering, in 1380 kreeg Tholen de be
voegdheid meestoven te bouwen voor de fabricage van een plantaardige
rode kleurstof. Nadien heeft dit bedrijf, tot de uitvinding van de chemi
sche kleurstoffen in de tweede helft van de negentiende eeuw, steun ge
geven aan de plaatselijke welvaart. Jan van Beaumont werd opgevolgd
door Jan van Blois. Laatstgenoemde liet na een conflict met de heer
van Bergen op Zoom in 1365 het graven van de vesten bespoedigen. Het
jaar daarop verleende hij Tholen een stadsrechtprivilege.
Tegen het midden van de vijftiende eeuw, toen door inpoldering de ui
terste grenzen van het Thoolse grondgebied waren bereikt, had Tholen
zijn hoogtepunt. Kort daarop werd de stad door een ramp getroffen.
Op 16 mei 1452 werd vijfzesde deel van de huizen, alsmede het gasthuis,
het stadhViis en de poorten door brand vernield.
Omstreeks 1460 werden het huidige stadhuis en de gasthuiskapel her
bouwd. Ook de muren en poorten werden hersteld. In de tweede helft
van de zestiende eeuw werden de stad en het hele eiland door de Span
jaarden en Geuzen gebrandschat en leeggeroofd. Als laatste Zeeuwse
stad ging de plaats in 1577 over naar de prins van Oranje.
Rond 1600 werd rond de stad een geheel nieuw stelsel van wallen met
7 bolwerken en vesten aangelegd. De poorten, aanvankelijk in hout op
getrokken, werden later vervangen door stenen poorten. Na de tachtig
jarige oorlog verviel de eens zo geduchte linie, zowel door
verwaarlozing als door natuurrampen. In 1712 werd Tholen verrast
door een Franse bende, die de stad plunderde en brandschatte.
Hoe belangrijk de betekenis van de stad bij de grens van Brabant ook
was, als bestaansmiddel kan deze niet wórden aangemerkt. De land
bouw was de grondslag van haar economisch bestel. Twee zaterdagen
in het jaar werd er een korenmarkt gehouden, in 1618 werd een vette
en in 1731 werd een magere beestenmarkt ingesteld. De Reimerswalers,
die zich na de ontruiming van hun stad in 1631 te Tholen vestigden,
leefden van de mosselvangst en weervisserij op de verdronken landen.
In de tweede helft van de negentiende eeuw gaf de oestercultuur extra
welvaart. Van de Nederlandse mosselen kwam eenzesde deel uit Tholen.
Door de strenge winter van 1962-1963, de aanleg van het Schelde-
Rijnkanaal en de Deltawerken ging de visserij voor Tholen nagenoeg
verloren.
Na het vertrek van de Fransen was de vesting Tholen in 1814 opgeheven.
Direct werd begonnen met de afbraak van een aantal gebouwen. In de
tweede helft van de negentiende eeuw zijn de wallen herschapen in wan
delparken.
De stad, die in 1798 bijna 2000 inwoners telde, groeide gestadig. Voor
de tweede wereldoorlog was er een teruggang. Nu zijn er ruim 6000 in
woners die voor het grootste deel in de na-oorlogse bestemmingsplan
nen Dalempolder en Buitenzorg wonen. Sinds de gemeentelijke
herindeling van 1971 maakt Tholen deel uit van de het hele eiland om
vattende gemeente Tholen, waarvan de bestuurszetel in Sint-
Maartensdijk is gevestigd.
In 1795 werd voor het eerst na de reformatie weer een heilige mis opge
dragen. In 1851 werd een Christelijk Afgescheiden gemeente opgericht.
Buiten de twee Nederlands Hervormde Gemeenten zijn er nu de Gere
formeerde Gemeente, de Gereformeerde Kerk en de Christelijk Gerefor
meerde Kerk. Tevens staan er in Tholen een kerk van de
Protestantenbond en een Rooms-Katholieke kerk.
Aan Tholens betrekkelijk isolement kwam een eind in 1928 toen een
brug over de Eendracht tot stand kwam, zodat het veer kon vervallen.
De brug is geheel door de gemeente Tholen (toen ca. 3100 inwoners) ge
financierd. Tijdens de tweede wereldoorlog is deze tweemaal vernield,
in 1940 door Nederlandse militairen en in 1944 door terugtrekkende
Duitse troepen. Zij werd na de oorlog op rijkskosten herbouwd en in
1975 gesloopt; in 1971 was de nieuwe brug over de inmiddels tot stand
gekomen Schelde-Rijnverbinding in gebruik genomen. Sinds het ge
reedkomen, in 1988, van de weg over de Oesterdam - met 12 km de
langste Deltadam - is het stadje ook uit Zeeland makkelijk bereikbaar.
Walkorenmolen De Hoop.
gaunt
~li~ -jf
•T'
In de Gasthuiskapel is een tentoonstelling van luchtfoto's van
Tholen te zien.
Nobofjrits
Nobospdti
igarettes
Russes
Een gerestaureerd pand op de hoek Brugstraat-Bakstraat.