^PdelbüS^
al 46 jaar
dè
thoolse
Courant
Winnaar D'66 wil ook voor de
Thoolse gemeenteraad meedoen
H. Venekamp: 'Dit zijn
onlogische verkiezingen'
PvdA incasseert zware nederlaag van 8.58% THOOLS STATENTRIO
Gebeten door
kat of hond?
St.-Philipsland dezelfde raad
3%~j
PvdA schikt in
raad Tholen
in voor D'66
Abrupt einde aan 17-jarig statenlidmaatschap
Donderdag 7 maart 1991
47e Jaargang no. 17
Winst SGP en RPF/GPV, verlies CDA en VVD
Dijke herkozen
Percentages gemeente Tholen
Percentages
gemeente Sint-Philipsland
Mevr. Polderman
niet gekozen
De Boe bezorgd
Publiekstrekker
Meeste stemmers in Sint-Philipsland
Zetelverdeling
Harm Venekamp
Thools favoriet,
maar zetel kwijt
Lage opkomst
Milieu/onderwijs
Deze week
Eendrachtbode, de Thoolse Courant
Postbus 5
4697 ZG Sint Annaland
Telefoon 01665-2752
Telefax 01665-3318
Het enige nieuwsblad voor de streek Tholen
en Sint Philipsland, waarin opgenomen de
Thoolse Courant en het Advertentieblad.
Verschijnt donderdag.
Postrekening 12 44 07
Bankrekening 30 30 05 556
Abonnement f 22,25 per halfjaar
Per jaar f 40,75, per post f 51,50 per jaar.
Losse nummers f 1,40
Opgave advertenties voor dinsdag 16.00 uur.
Advertentieprijs f 0,40 plus btw per mm.
Spierinkjes t/m 20 woorden 1 7,50 contant.
Inclusief btw op rekening f 9,
Aangesloten bij de Zeeland Combinatie.
Hoofdredacteur W. Heijboer.
"Het is ongelofelijk!", zegt het
nieuwe Thoolse statenlid voor
D'66, Jan van den Reydt. "Ik ben
nog meer verbijsterd dan ik eerder
op de avond al was, zo'n grote
winst voor D'66. Het is alleen heel
jammer dat de PvdA zo vreselijk
verloren heeft, maar meestal gaat
winst voor D'66 ten koste van de
PvdA/'
Van den Reydt hoopt dat het ver
kiezingsresultaat van gisteren het
begin kan zijn van een Thoolse af
deling van D'66 en een raadszetel.
"Op basis van de 8.38% van de
stemmen voor de provinciale sta
ten zouden we in de gemeenteraad
aan 2 zetels komen, maar dat
neem ik met een korrel zout. Eén
zetel is echter vrij zeker en dat be
wijst dat we iets moeten gaan
doen. Tien jaar geleden hebben
we het geprobeerd bij de gemeen
teraadsverkiezingen en toen had
den we een halve zetel. Nu hebben
we ruim een derde van de PvdA-
stemmen", aldus het nieuwe
Thoolse statenlid.
PvdA-fractievoorzitter I.C. Moer
land toonde zich gisteravond in
het gemeentehuis te St. Maartens
dijk minder ingenomen met de
verkiezingsuitslag. Niet alleen we
gens het verlies van 8.58% voor
zijn partij, maar ook met de ge
volgen voor de gemeenteraad.
"D'66 staat nu te trappelen om
mee te doen aan de raadsverkie
zingen en dat is voor de PvdA na
delig", aldus Moerland.
Overigens noemt hij het nu bere
kende verlies van 2 PvdA-
raadszetels 'appels met peren ver
gelijken'. "Voor de gemeenteraad
spelen weer andere zaken."
De tweede winnaar van gisteren is
de SGP van statenlid M. Dijke,
die op Tholen met 2.23% is geste
gen en in St. Philipsland bijna de
helft (49.34%) van de stemmen
heeft veroverd. De Scherpenisse-
naar gaat half april in de Middel
burgse statenzaal aan zijn derde
periode beginnen.
Dijke spreekt van 'een goed resul
taat'. "Ik had moed op 6 zetels en
nu RPF/GPV ook 1 zetel gewon
nen heeft, zijn we er samen 2
vooruit gegaan. Totaal komen we
op 9 zetels en dat betekent dat we
een een zetel binnen het college
van gedeputeerde staten claimen."
Afhankelijk van het feit of de
SGP werkelijk een gedeputeerde
krijgt, zal er een herschikking van
taken plaatsvinden. Dijke behar
tigt nu economische zaken en is
plaatsvervangend lid van de' sta
tencommissie ruimtelijke orde
ning.
Hij vindt de uitslag van gisteren
moeilijk vergelijkbaar voor de ge
meenteraad. "Dat gaat mank,
maar feit is dat er veel PvdA-
kiezers zijn thuisgebleven. Dat
hoorde ik ook van insiders op het
stembureau Sint Maartenshof
waar ik voor het eerst zat in plaats
van in Scherpenisse", aldus Dijke.
De met 1.9% op Tholen gegroeide
RPF/GPV was ook heel tevreden.
De Thoolse staten-kandidaat ir.
W. Mol rekende gisteravond in het
gemeentehuis voor, dat zijn partij
ten opzichte van de laatste Kamer-
Partijen
PS '91
TK '89
PS '87
C.D.A.
20.42
26.60
21.45
P.v.d.A.
19.63
27.40
28.21
V.V.D.
12.69
11.10
13.16
S.G.P.
30.73
24.40
28.50
D'66
8.38
3.80
2.88
R.P.F./G.P.V.
6.28
4.30
4.38
Delta Anders
0.43
Groen Links
1.39
1.20
1.39
Overigen
-
1.20
-
Partijen
PS '91
TK '89
PS '87
C.D.A.
19.84
24.25
19.94
P.v.d.A.
11.40
20.20
18.53
V.V.D.
7.13
8.97
7.68
S.G.P.
49.34
39.14
46.75
D'66
7.22
3.12
3.54
R.P.F./G.P.V.
3.39
2.34
2.88
Delta Anders
0.34
Groen Links
1.30
1.13
0.66
Overigen
-
0.85
-
H.A. Polderman-Martin (44)
VVD
Tholen
"We hebben ons best gedaan, ook
op Tholen, maar de uitslag was
teleurstellend", zegt VVD-staten-
kandidaat mevr. H. Polderman-
Martin uit Tholen. Door het ver
lies van 1 zetel werd ze op de 8ste
plaats niet gekozen. "Landelijk
heeft de VVD het wel goed ge
daan, maar in Zeeland niet. Ken
nelijk heeft toch meegespeeld dat
er twee van onze gedeputeerden
niet zo netjes gehandeld hebben
bij de belastingaffaire.
Het belang van de landelijke poli
tiek was echter ook heel erg goed
voelbaar en dan is Bolkestein geen
Van Mierlo of Wiegel, waar uit
straling van uitgaat."
Mevr. Polderman toont zich be
zorgd over de lage opkomst. "Ik
snap het niet dat de jeugd niet be
seft waar de beslissingen genomen
worden. De belangstelling voor
politiek in het algemeen is ook
schaars. Daar zullen de partijen
wat aan moeten doen. Dat belang
zullen we duidelijk moeten ma
ken."
Als eerste reserve blijft mevr. Pol
derman de provinciale politiek
volgen. "Ik blijf goed meedenken
voor Tholen en St. Philipsland
om over vier jaar klaar te zijn
voor het statenwerk. De verkie
zingscampagne heb ik als leuk er
varen en ik moet ervoor zorgen,
goed ingewerkt te zijn. Ondertus
sen blijf ik me wijden aan mijn
kinderen, ons bedrijf en het
hoofdbestuur van de Nederlandse
Bond van Plattelandsvrouwen",
aldus de gisteren niet gekozen
VVD-statenkandidaat mevr. Pol
derman uit Tholen.
verkiezingen in 1989 zo'n 50 stem
men of 10% op Tholen vooruit
was gegaan. "We zitten dus in de
lift. Alleen is deze uitslag niet
voor de gemeenteraad vergelijk
baar", aldus Mol.
Raadslid P. van Belzen stond vier
de op de kandidatenlijst voor de
staten en is bij de naar 3 statenze-
tels gegroeide RPF/GPV nu eerste
reserve.
Gedeputeerde mr. J.A. de Boe uit
Poortvliet is gisteren ook weer
herkozen voor een nieuwe staten-
periode van vier jaar, maar zijn
partij leed op Tholen 1.03% ver
lies en zag 2 statenzetels verloren
gaan. "Dat is teleurstellend, heel
jammer", zegt De Boe. Hij
schrijft dat toe aan de belasting
affaire en de lage opkomst. "De
SGP heeft een trouw kiezersvolk
en anderen blijven weg. Daardoor
hebben we nu te maken met een
niet geringe verschuiving in de
provinciale politiek. Het CDA
heeft wat verloren aan de SGP en
aan RPF/GPV, de PvdA zag stem
men naar D'66 en Delta Anders
gaan. Van Waterschoot van Delta
Anders heeft wat meegenomen
van zijn voorzitterschap van de
commissie die de belastingaffaire
onderzocht."
Een grote zorg noemt De Boe de
lage opkomst. "Het verworven
democratische stemrecht wordt
niet gebruikt en dat is zorgelijk
wanneer je ziet dat je in andere
landen niet mag stemmen."
D'66 zou twee zetels hebben be
haald ten koste van de PvdA, in
dien de verkiezingen van gisteren
voor de gemeenteraad hadden ge
golden. De socialisten verloren
ten opzichte van de raadsverkie
zingen van vorig jaar maar liefst
10,16% en zijn na SGP en CDA
de derde partij op Tholen gewor
den. Alle andere partijen zouden
een gelijk zetelaantal behouden,
hoewel ook CDA, VVD en
RPF/GPV ten opzichte van vorig
jaar lichte verliezen boekten
(respectievelijk 1,18, 0,49 en
0,84%).
De SGP zou vijf volle zetels in de
wacht slepen (bij een kiesdeler
van 500,82, namelijk 8514 geldige
stemmen gedeeld door 17 zetels),
CDA en PvdA 3, VVD 2, D'66 en
RPF/GPV elk één. De twee restze
tels zouden gaan naar CDA en
D'66, omdat de PvdA 44 stem
men te weinig kreeg om op zo'n
zetel aanspraak te maken. Met
respectievelijk 26,75% en 8,18%
van de kiesdeler zouden Groen
Links en Delta Anders niet mee
doen in de Thoolse gemeenteraad.
Mr. J.A. de Boe (49)
CDA
Poortvliet
M. Dijke (61)
SGP
Scherpenisse
J. van den Reydt (45)
D'66
Tholen
Na 17 jaar is er een abrupt einde gekomen aan het statenlidmaatschap van H. Venekamp uit Tholen. Als
11de op de kandidatenlijst is hij bij 9 PvdA-zetels uit de boot gevallen. "Ik moet dit eerst eens rustig verwer
ken, want het is heel teleurstellend, een trieste zaak. Het is zodanig tegenvallend, dat ik niet weet hoe ik me
verder ga manifesteren. Politiek is echter zo'n duidelijk deel van mijn bestaan geworden, dat is niet zomaar
over", liet Venekamp gisteravond weten.
Venekamp (50) had nog graag een
periode van vier jaar doorgegaan
om een opvolger uit Tholen/St.
Philipsland te kunnen voorberei
den op een taak binnen het pro
vinciaal bestuur. "De overgang is
nu erg abrupt."
De Thoolse socialist noemt het
verlies van de PvdA 'een diepte
punt zoals we nog nooit meege
maakt hebben'. De Zeeuwse
'oeiastmgaffaire heeft volgens hem
geen invloed gehad op de neder
laag, maar wel de debatten over
de Tussenbalans in de Tweede Ka
mer. "Het is waardeloos dat de
provinciale politiek zo overvleu
geld wordt door de landelijke za
ken, maar het gebeurt wel. Dit
zijn absoluut onlogische verkie
zingen. De PvdA heeft zich enorm
druk gemaakt om de koppeling
tussen lonen en uitkeringen te
handhaven. Dat is tot stand ge
bracht, maar dat kost centen. De
mensen waarvoor de koppeling
bedoeld is, laat het echter koud,
die komen niet stemmen. De men
sen die het moeten betalen (meer
huur, hogere autokosten, e.d.)
hebben kennelijk geen PvdA meer
gestemd, maar D'66. Die partij
steunt echter hetzelfde beleid, dus
is de uitslag niet logisch te verkla
ren. Het kabinetsbeleid is maar
door één partij bestreden en dat is
de VVD. De liberalen lopen wat
terug maar een partij die het eens
is met het kabinetsbeleid, D'66,
wint massaal, ja ongelofelijk
veel."
Een tweede punt dat volgens Ve
nekamp aan de nederlaag van de
PvdA heeft bijgedragen, is de pro
filering, het overkomen van de
Plaatsen
opgek.
kiesger.
PS '91
TK '89
PS '87
Tholen
2621
4361
60.10
82.59
71.9
Oud-Vossemeer
1023
1683
60.78
84.08
75.4
St. Annaland
1422
2327
61.10
84.42
73.4
Stavenisse
685
1077
63.60
80.32
71.8
St. Maartensdijk
1397
2480
56.33
81.02
70.9
Scherpenisse
727
1123
64.73
82.46
76.3
Poortvliet
686
1101
62.30
79.95
75.2
St. Philipsland
968
1401
69.09
90.08
82.2
Anna Jacobapolder
202
306
66.01
91.03
81.0
Landelijk opkomstpercentage 52,1 Zeeland 53,21
Partijen
1991
zetels
1987
zetels
winst/
verlies
C.D.A.
27.81 13
31.9 15
-2
P.v.d.A.
18.28 9
29.8 14
-5
V.V.D.
15.00 7
17.0 8
-1
S.G.P.
13.01 6
10.6 5
1
D'66
13.10 6
4.3 2
4
R.P.F./G.P.V.
5.03 3
4.3 2
1
Delta Anders
4.12 2
2
Groen Links
3.64 1
2.1 1*
0
Deze zetel werd toen behaald door de PPR,
nu onderdeel van Groen Links.
H. Venekamp (50)
PvdA
Tholen
partij en met name de lijsttrekker.
"Van Mierlo van D'66 is een goe
de publiekstrekker, hij komt goed
over voor de televisie en dat is
enorm belangrijk. We krijgen een
soort Amerikaanse toestanden bij
de verkiezingen." Venekamp
constateert dat PvdA-voorman en
minister van financiën Kok het
Van de negen Tholenaren die op
een kandidatenlijst voor de sta
tenverkiezingen voorkwamen, ver
zamelde PvdA-er Harm Vene
kamp uit Tholen de meeste stem
men in zijn eigen gemeente: 392
(bijna een kwart van de Thoolse
PvdA-stemmen). Door het grote
verlies van zijn partij is de elfde
plaats op de lijst voor Venekamp
echter onvoldoende gebleken, zo
dat hij na zeventien jaar niet te
rugkeert in provinciale staten.
CDA-gedeputeerde mr. J.A. de
Boe kreeg 367 Thoolse stemmen,
het nieuwe D'66 statenlid J. van
den Reydt 280. Mevrouw H.A.
Polderman-Martin - die net geen
zetel haalde - verzamelde 222
VVD-ers achter zich; haar partij
genoot O. Huiskamp kreeg 105
stemmen. Op P. van Belzen
(RPF/GPV) brachten 187 Thole
naren hun stem uit, op statenlid
M. Dijke (SGP) 164, op G.D. Roe-,
land (SGP) 52 en op ir. W. Mol
(RPF/GPV) 7. De Sint-Philips-
landse SGP-ers L. Walpot en H.
Geluk kregen op Tholen respec
tievelijk 12 en 11 stemmen.
PS Provinciale
Staten
TK T\veede Kamer
Lijst 1
GD.A.
Lijst 2
P.v.d.A.
Lijst 3
V.V.D.
Lijst 4
S.G.P.
Lijst 5
D'66
Lijst 6
R.P.F./G.P.V.
Lijst 7
Delta Anders
Lijst 8
Groen Links
Overigen
PS
91
TK
89
PS
87
PS
91
TK
89
PS
87
PS
91
TK
89
PS
87
PS
91
TK
89
PS
87
PS
91
TK
89
PS
87
PS
91
TK
89
PS
87
PS
91
PS
91
TK
89
PS
87
TK
89
Tholen
576
1022
702
347
772
675
351
417
394
731
762
720
247
176
113
270
241
226
18
68
69
61
48
Oud-Vossemeer
341
528
445
256
440
405
155
164
184
123
136
135
82
43
32
46
41
33
3
15
15
15
21
St. Annaland
199
432
250
292
522
461
213
245
234
513
569
607
93
57
33
83
60
37
9
9
10
25
11
Stavenisse
85
175
110
110
171
154
74
74
99
337
371
374
32
18
11
40
34
38
1
4
4
5
9
St.-Maartensdijk
182
378
226
473
837
784
154
209
226
343
356
374
171
88
44
52
55
59
2
8
11
9
32
Scherpenisse
135
206
169
121
234
194
75
86
93
320
333
335
50
23
32
15
17
12
1
7
11
3
19
Poortvliet
221
295
237
73
152
139
59
79
82
250
266
296
39
24
22
29
36
32
3
8
22
21
10
TOTAAL THOLEN
1739
3036
2139
1672
3128
2812
1081
1274
1312
2617
2793
2841
714
429
287
535
484
437
37
119
142
139
150
St.-Philipsland
138
255
165
99
222
175
66
115
85
542
568
610
63
39
41
32
25
26
1
11
14
9
4
Anna Jacobapolder
90
110
105
32
82
76
16
20
19
25
21
23
20
8
7.
7
10
13
3
4
3
9
TOTAAL
1967
3401
2409
1803
3432
3063
1163
1409
1416
3184
3382
3474
797
476
335
574
519
476
41
134
159
148
163
wat profilering betreft minder
doet.
"Dat heeft invloed op jonge kie
zers: slechts 38% van de leeftijds
groep 18-24 jaar is maar gaan
stemmen. Voor de democratie is
dat een verschrikkelijk slecht te
ken."
Venekamp noemt het 'te gek' om
de uitslag van de statenverkiezin
gen om te rekenen voor de Tweede
Kamer en de gemeenteraad.
"Over een paar jaar pakt dat lan
delijk en gemeentelijk niet zo uit.
D'66 maakt nu een sprong om
hoog en dat is leuk voor ze, maar
over een paar jaar wordt dat weer
een val. Het grote verlies van de
PvdA wordt geïncasseerd door
D'66. De kiezers lijkt dat een
prachtige tussenoplossing, zonder
dat ze werkelijk weten waar die
partij voor staat. D'66 is een aan
dit kabinetsbeleid meewerkende
oppositiepartij. Logisch denkend,
is het raar wat er bij deze verkie
zingen gebeurd is."
D'66-statenlid J. v.d. Reydt is het
met Venekamp eens, dat Van
Mierlo 'het goed doet'. "Maar
ook met onze andere manier van
politiek voeren, onze landelijke
oppositie scoren we goed. Daar
naast hebben we een goede staten
fractie, die nu met 4 zetels
uitgebreid wordt."
Venekamp stelt vast, dat een lage
opkomst de PvdA in sterke mate
treft. "Daarentegen geeft het
vaste kiezerskorps van de SGP bij
zo'n lage opkomst enorme
doorslag." Volgens Van den Reydt
zijn er bij D'66 net zoveel kiezers
thuisgebleven als van andere par
tijen. "Er wordt altijd gezegd, dat
PvdA en D'66 het meeste last heb
ben van een lage opkomst, maar
dat is toch minder dan we denken.
D'66 heeft het succes van wisse
lende groepen", zegt het nieuwe
Thoolse statenlid.
De belastingaffaire heeft volgens
Venekamp geen invloed gehad.
"De Boe springt er daarbij
gunstig uit, maar zijn partij dacht
er met de lagere klassering kenne
lijk anders over."
D'66-statenlid Jan van den Reydt
had gehoopt samen met zijn stad
genoot en collega-leraar aan de
Thoolse scholengemeenschap,
PvdA-statenlid Harm Venekamp,
vier jaar naar de Middelburgse
statenzaal te kunnen rijden, maar
dat gaat na deze verkiezing
suitslag niet door. Van den Reydt
wil in de Middelburgse statenzaal
graag milieu- en onderwijszaken
gaan behartigen, maar de taken
worden in de 6 leden tellende sta
tenfractie van D'66 nog definitief
verdeeld.
Statenverkiezingen zet Zeeuw
se politiek op zijn kop
Stemmen van lezers over
weegbrug, Rammegors en
Anna Jacobapolder
St. Philipslandse witlof be
kroond
Stadszicht Tholen favoriet
voor woningbouw; geluidswal
Buitenzorg lijkt van de baan
Beperkte ontheffing voor
snijden lamsoor en zeekraal
Tholenaar bedient geweldige
kotterbank bij RMI Holland
Schetser L. Istha uitgezwaaid
door Thoolse veehouderij
Druk op vrijwillige brand
weerlieden gaat in de richting
van beroepskorps op Tholen
VVD: de laatste school een
openbare of anders een bij
zondere met iedereen in het
bestuur
Tuinarchitect Goedegebuure:
belangrijk dat Thoolse dijken
beplant blijven
Borstelmachine primeur on-
kruidbestrijding bloemzaden
Voetbal voor het eerst voluit
na de vorstperiode
Dit nummer bestaat uit 22
pagina's
Bij de 47 ongeldige stemmen die
gisteren op Tholen zijn uitge
bracht, was er op hef stembureau
de Schutse te St. Annaland een
stembiljet met de volgende tekst
onderaan het biljet, zonder dat er
een hokje was rood gemaakt:
'PROTEST. Maakt het uit of je
door de kat of hond gebeten
wordt en de "gekozen" bestuur
ders hun zakken vullen?'
Kennelijk werd hiermee gerea
geerd op de Zeeuwse belastingaf
faire. In de Schutse waren totaal 5
ongeldige stemmen. Een jonge en
een oude vrouw die zich bij het in
vullen van het stembiljet vergist
hadden, kregen op hun verzoek
een nieuw stembiljet. Dat is wette
lijk toegestaan, maar door onbe
kendheid wordt daarvan weinig
gebruik gemaakt. Zo was er in
stembureau de Wellevaete duide
lijk een vergissing gemaakt door
een kiezer die PvdA-Iijsttrekker
Bruijnooge na het rood maken
van diens hokje had doorgekruist
en vervolgens het hokje van het
Thoolse PvdA-statenlid Vene
kamp rood had gemaakt. Die kon
die stem heel goed gebruiken,
maar de stem was van onwaarde.
Vergissingen waren er ook bij ver
schillende partijen. Zo had ie
mand in de Wellevaete Dij kwel
(D'66) licht rood gemaakt en Ko-
lijn's vakje(SGP) vol gekleurd.
Hetzelfde gebeurde bij mevr. De
Vries (PvdA), wier vakje gepro
beerd was om uit te gummen, ter
wijl Dek's vakje vol rood was
gemaakt.
In het stembureau de Wellevaete
was er ook iemand die de tekst
'God zij met ons' op het biljet
had geschreven. Een ander had
een streep door het stembiljet ge
geven. In St. Annaland kwam ook
een kiezer te laat: 19.02 uur. Hij
mocht, twee minuten na het slui
ten van de stembus, niet meer
Stemmen.
In het stembureau Calvijn te St.
Maartensdijk waren er twee onbe
drukte stembiljetten. Eén kreeg
het stembureau terug voor omwis
seling, de andere was door de kie
zer in de bus gedaan met een
kruisje op de achterkant met het
waarmerk.
Bij verschillende stembureaus
kwamen er vragen over het ont
breken van de kandidatenlijst, die
voorheen door de gemeente werd
verspreid, maar voor de eerste
keer in een huis-aan-huis blad was
gepubliceerd.
Als de verkiezingen van gisteren
gemeente- in plaats van statenver
kiezingen waren geweest, zou de
gemeenteraad van Sint-Philips-
land onveranderd zijn gebleven: 3
SGP, 2 CDA en 1 PVAB. Met 1149
geldige stemmen en 7 raadszetels
is de kiesdeler 164,14. De SGP be
haalt dan drie volle zetels, CDA
(waarbij opgeteld RPF/GPV) en
PVAB (PvdA, VVD, D'66, Delta
Anders en Groen Links samenge
teld) één volle en elk een restzetel
(PVAB de eerste en CDA de twee
de). Ten opzichte van de gemeen
teraadsverkiezingen van vorig jaar
groeide de SGP nog met 3,95%.
Overigens was de opkomst voor
Sint-Philipslandse begrippen erg
laag: 68,54% tegen vier jaar gele
den 81,60%. Opvallend was het
grote aantal ongeldige stemmen,
namelijk 21. Het betrof biljetten
waarop met een blauwe in plaats
van een rode balpen was geschre
ven, onduidelijk een kandidaat
was aangegeven of twee namen
waren aangestipt.
