Chemisch afval niet apart in vuilniswagen
Geboorten houden Tholen
en Sint-Philipsland levendig
Inwonertal Poortvliet en Scherpenisse daalt weer
Veren minder
gebruikt
Zeeuwse
bevolking
groeit fors
Kostenbeheersing noodzaak in landbouw
Meer verkeer op
de Zeelandbrug
Leden PvdA
blijven weg
van vergadering
Donderdag 10 januari 1991
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
19
H. Venekamp bekritiseert ophalers op bijeenkomst PvdA Tholen:
Er wordt onzorgvuldig omgesprongen met klein che
misch afval op Tholen. Als dat niet verbeterd wordt,
gaat dat ten koste van de aandacht voor het milieu.
Dat stelde PvdA-statenlid H. Venekamp tijdens de le
denvergadering van zijn partij, dinsdagavond in café
Smerdiek.
Tholen-stad dik boven de 6100 mensen
Met name het geboortenoverschot van 124 op Tholen
en 23 op St. Philipsland heeft bijgedragen tot een flin
ke bevolkingsgroei in 1990. Het inwonertal van Tholen
nam toe met 199 tot 19.284 en St. Philipsland groeide
met 38 mannen en vrouwen tot 2326.
Geboren/overleden
Ingekomen/vertrokken
Buitenzorg en
Muyepolder
In 1990 gereedgekomen woningen
GEMEENTE THOLEN
Stavenisse/
Oud-Vossemeer
Poortvliet/Scherpenisse
Loop der bevolking over 1990
Internationaal
Derde Wereld
Boeren spreken over inkomen tijdens gezinsstudiedag in Sint-Annaland
Agrarisch Tholen en Sint-Philipsland boog zich dins
dag over de vraag 'Houden wij de kosten in de hand
of laten we ze de pan uitrijzen?' In De Wellevaete te
Sint-Annaland bezochten 's morgens zo'n zestig men
sen de gezinsstudiedag, 's middags was dit aantal tot
de helft geslonken.
Produktiviteit
Trendbreuk
Risico's
Voor de eerste ophaalronde van het huisvuil in het nieuwe jaar werd door de inwoners - zoals hier in Sint-Annaland - heel wat gereed
gezet. Door de feestdagen werd in alle woonkernen in twee weken slechts één keer huisvuil ingezameld. Op de afdelingsvergadering
van de PvdA was er kritiek, omdat de vuilnisophalers het klein chemisch afval in de auto bij het gewone huisvuil zouden gooien.
Venekamp - die het onderwerp
milieu behandelde als voorzet
voor het halfjaarlijkse partijcon
gres op 1 en 2 februari in Amster
dam - zei dat hij al drie keer had
vernomen dat Thoolse vuilnisop
halers de aangeboden gele zakjes
met klein chemisch afval (batterij
en, verfresten, medicijnen) in de
grote laadbak van de vuilniswa
gen gooien en niet apart opbtergen
in de bak die voor dit soort afval
is bestemd. "Het behoud van na
tuur en landschap in Zeeland is
op de goede weg als je mensen
motiveert. Hier op het eiland wor
den mensen slecht gemotiveerd als
hun chemisch afval - in de gele
zakjes - op de grote berg terecht
komt. Dat is heel slecht. Het gaat
erom de aandacht van de mensen
vast te houden. Op deze manier
verspeel je die. Het afval vormt nu
al een enorme buffer omdat we
niet weten waar we ermee naar toe
moeten. Hoe groter die buffer
wordt, hoe duurder het zal wor
den om ervan af te komen."
Ook een aantal andere leden (er
waren 12 aanwezigen) had derge-
Het verkeersaanbod op de Zee
landbrug is vorig jaar met 1.9170
gestegen ten opzichte van 1989. In
1990 passeerden 2.108.113 voertui
gen (inclusief motorrijwielen) de
brug, tegen 2.068.483 in het jaar
daarvoor. Met uitzondering van
de categorie zware vrachtauto's is
alle verkeer toegenomen.
In 1990 reden er 1.817.354 perso
nenauto's over de Zeelandbrug,
een stijging van 2% ten opzichte
van 1989. Motoren en scooters lie
ten een stijging van 12.4% zien tot
een totaal van 19.751. Het aantal
lijndienstbussen dat vorig jaar
over de brug heeft gereden be
droeg 26.638, een toename van
6.3% met het jaar ervoor. Ook het
aantal lichte vrachtauto's is ten
opzichte van 1989 gestegen, en wel
met 1.5170 tot 127.308. Het aantal
zware vrachtauto's daalde met
0.9% tot 117.062.
Evenals in 1989 viel vorig jaar de
drukste week in de derde week van
augustus. In 1990 reden er die
week 54.651 personenauto's over
de brug, in 1989 waren dat er
46.855. De tolopbrengsten be
droegen vorig jaar 6.1 miljoen
gulden, in 1989 zes miljoen.
In 1990 is er minder gebruik ge
maakt van de veerdiensten over de
Westerschelde dan in 1989. Op
beide lijnen zijn in totaal
3.058.311 voertuigen overgezet,
een daling van 2.2% in vergelij
king met 1989.De grootste daling
deed zich voor op de lijn
Kruiningen-Perkpolder (4,2%).
Op de verbinding Vlissingen-
Breskens bedroeg de daling
slechts 0,03%. Het afgelopen jaar
zijn in totaal 2.419.948 persone
nauto's overgezet. Dit waren er
81.141 minder. Het aantal vervoer
de vrachtauto's en bussen daalde
met 1,95%.
Vanaf 3 januari is de tarie
venstructuur bij de PSD gewij
zigd. De lengte van de auto is nu
bepalend voor het te betalen ta
rief. Het vervoer van passagiers is
gratis geworden.
De Zeeuwse bevolking is vorig
jaar met 1426 mannen en vrouwen
toegenomen tot 357.367 mensen.
Er waren per 31 december 177.194
mannen en 180.173 vrouwen. In
1989 was de groei maar 255.
De groei is ontstaan door een ge-
boortenoverschot(er zijn 1098
mensen meer geboren dan overle
den) en een vestigingsoverschot(er
zijn 328 mensen meer in Zeeland
gevestigd dan vertrokken).
Het is voor het eerst sinds eind
1981 dat er weer sprake is van een
vestigingsoverschot. Zo was er in
1986 nog sprake van een vertrek-
overschot van ruim 1250 mensen.
Vooral Zuid-Beveland leverde een
positieve bijdrage aan het totale
vestigingsaantal met een groei van
232 mensen. Van de gemeenten
was Middelburg de sterkste groei
er met 227(geboortenoverschot
110, vestigingsoverschot 117), op
de voet gevolgd door Goes met
210(12 geboorten/198 vestigingen.
Tholen staat bij de sterkste groei
ers op de derde plaats met een toe
name van 199 mensen(124
geboortenoverschot en 75 vesti
gingsoverschot).
Het betreft allemaal nog voorlo
pige cijfers die nog enige correctie
kunnen ondergaan, bijvoorbeeld
door nagekomen verhuiskaarten.
In 1989 was de groei op Tholen
maar 66, zodat de bevolkingstoe
name vorig jaar drie keer zo groot
was. In St. Philipsland was de stij
ging vijf keer zo groot als een jaar
eerder.
In Tholen was het aantal geboor
ten 21 meer(293 in plaats van 272)
en het aantal overledenen 17 min-
der(169 in plaats van 186). Dat be
tekent al een plus van 38.
Naast het geboortenoverschot,
was er in zowel Tholen(75) als St.
Philipsland(15) ook een
vestigingsoverschot. Er kwamen
meer mensen dan er vertrokken.
Het aantal ingekomen mensen
steeg van 601 in 1989 tot 659 vorig
jaar en het aantal vertrokken per
sonen daalde van 621 naar 584.
Over de gehele provincie Zeeland
gezien, staat Tholen op de derde
plaats van de sterkste groeiers.
Het aantal huwelijken(123 tegen
over 121 in 1989) en echtscheidin-
gen(24-23) was in 1990 stabiel.
Tholen-stad haalde vorig jaar op
één baby na de honderd geboor
ten. De 99 waren een flinke groei
ten opzichte van de 87 in 1989. In
Poortvliet was het aantal geboor
ten stabiel met 22, in Scherpenisse
was er een vooruitgang van 21
naar 24, evenals in St. Maartens
dijk van 36 naar 40, in Stavenisse
van 25 naar 31 en St. Annaland
van 44 naar 47. Alleen in Oud-
Vossemeerde daalde het aantal ge
boorten van 37 naar 30.
De vergelijking van het aantal
overledenen over 1989 en 1990
geeft aan, dat Tholen nagenoeg
stabiel bleef met 36 vorig jaar te
genover 35 in 1989. In Poortvliet
was er een daling van 19 naar 16
en Scherpenisse was gelijk met 15.
In St. Maartensdijk waren er min
der overledenen: 37 tegenover 41
in 1989. Dat was ook in Stavenisse
het geval(16-18) en in St. Anna
land was er zelfs een aanzienlijk
lager sterftecijfer: 34 in plaats van
41 in 1989. In Oud-Vossemeer
overleden er ook minder mensen:
15 in plaats van 17 in 1989.
Bij vergelijking van de in 1990 op
Tholen gevestigde mensen is er in
de meeste kernen ook sprake van
een vooruitgang. In Tholen 259 in
plaats van 202, St. Maartensdijk
121-120, Stavenisse 32-31 en St.
Annaland 72 in 1990 tegenover 49
in 1989. In de drie andere dorpen
was dat negatief: Poortvliet 36
vestigingen tegenover 42 in 1989,
Scherpenisse 57-60, Oud-
Vossemeer 82-97.
Bekijken we de vertrokken perso
nen, dan is er op St. Annaland en
Oud-Vossemeer na, sprake van
een gunstiger beeld. In Tholen
vertrokken er 205 in plaats van in
1989 nog 224 mensen naar buiten
het eiland, in Poortvliet 41 in
plaats van 51, Scherpenisse 59-69,
St. Maartensdijk 94-109 en Stave
nisse 23-37. Daarentegen verlieten
er 59 mensen St. Annaland tegen
over 48 een jaar eerder en in Oud-
Vossemeer gingen maar liefst 103
inwoners de brug over tegenover
83 in 1989.
Bij de cijfers over ingekomen en
vertrokken personen dienen de
binnenverhuizingen nog geteld te
worden, de trek binnen het eiland.
Daarbij waren St. Annaland en
Oud-Vossemeer met respectieve
lijk 16 en 7 mensen wel in de plus.
Ook in Tholen(30) en St. Maar
tensdijk^) kwamen er meer men
sen van andere kernen op het
eiland, dan er naar die andere
Thoolse plaatsen trokken.
Zowel Scherpenisse als Stavenisse
zagen echter 21 mensen naar an
dere woonkernen op het eiland
vertrekken en vanuit Poortvliet
gingen er 19 inwoners naar één
van de andere zes Thoolse plaat
sen.
Bij het bekijken van de totalen per
woonkern blijkt Tholen stevig ge
groeid te zijn van 5981 naar 6128:
een toename van 147 mensen
dankzij een geboorten- en vesti
gingsoverschot en een flinke plus
bij de binnenverhuizingen op het
eiland. De woningbouw in Buiten
zorg zal hierop mede een gunstige
invloed hebben gehad. Er zijn vo
rig jaar maar liefst 86 huizen ge
reed gekomen in Tholen-stad
tegenover 26 in 1989. Tholen her
bergt binnen een aantal jaren een
derde van het inwonertal van de
gehele gemeente.
De tweede groeier was St. Anna
land met 42 mensen tot een inwo
nertal van 3073. De woningbouw
bedroeg daar maar 11 tegenover
het dubbele in 1989. De ontwikke
ling van plan Stoofweg zal pas in
1991 merkbaar zijn. Een
geboorten- en vestigingsoverschot
en een positief saldo aan binnen
verhuizingen brengt St. Annaland
bij de 3100 inwoners.
Ook St. Maartensdijk groeide met
38 inwoners en daaraan is de wo
ningbouw in Muyepolder niet
vreemd. Er zijn vorig jaar twee
keer zoveel huizen gebouwd als in
1989: 28 tegenover 14. St. Maar
tensdijk had een klein geboorten-
Bejaarden
Eengezins
woningen
woningen
Plaats
Woningen in
Woningen in
Premie koop
Vrije sektor
Totaal
de sociale
de sociale
woningen
woningen
huur sekt or
huursector
Tholen
22
(10)
64
(16)
86
(26)
Poortvliet
-
-
-
1
2)
1
2)
Scherpenisse
-
-
-
4
2)
4
2)
Sint-Maartensdijk
-
8
20
(14)
28
(14)
Stavenisse
-
-
1
3)
1
3)
Sint-Annaland
-
-
(13)
-
(4)
11
5)
11
(22)
Oud-Vossemeer
-
-
5)
3
8
8)
11
(13)
Totaal Tholen
22
(10)
0
(18)
11
(4)
109
(50)
142
(82)
St. Philipsland
-
-
7)
5
(4)
2)
5
(13)
Totaal streek
22
(10)
0
(25)
16
(8)
109
(52)
147
(95)
(Cijfers tussen haakjes hebben betrekking op 1989)
overschot en een flink vestigings
overschot. De binnenverhuizingen
zaten ook in de plus.De smalstad
rukt op naar de 3300 inwoners.
Naast de flinke groei bij de drie
grote kernen, was de bevolkings
ontwikkeling in de kleinere ker
nen minder gunstig. Stavenisse
bleef met +3 nog aan de goede
kant dankzij een royaal geboor
tenoverschot. Het vestigingsover
schot werd helemaal teniet gedaan
door de trek van Stavenissenaren
naar andere kernen op het eiland
en dat tastte ook het grote geboor
tenoverschot nog aan. Per saldo
bleven er 1450 mensen over, 27
meer dan de kleinste kern Scher
penisse. In Stavenise werd vorig
jaar 1 nieuw huis gebouwd.
Het laatste dorp met een groei
was Oud-Vossemeer, maar dat was
minimaal met een toename van
slechts 1 inwoner. Er was een
groot geboortenoverschot, maar
het vertrekoveschot deed Vosse-
meer de das om. Er gingen veel
mensen naar elders. Alleen kwa
men er nog 7 mensen meer van de
andere plaatsen op het eiland dan
er vanuit Vossemeer naar de 6 an
dere kernen vertrokken. In 1989
had Vossemeer met een stijging
van 59 mensen nog de grootste
groei van alle kernen. Toch wer
den er vorig jaar 11 huizen in
Oud-Vossemeer gebouwd, even
veel als in St. Annaland. Vosse
meer is net beneden de 2300
inwoners blijven steken.
Zowel Poortvliet als Scherpenisse
hebben evenals in 1989 weer met
een daling van het inwonertal te
maken. Poortvliet ging voor het
tweede achtereenvolgende jaar
met 19 mensen achteruit, in
Scherpenisse was de daling met 14
groter dan in 1989, toen er 10
mensen minder waren.
Oorzaak voor de daling in de bei
de dorpen zijn voornamelijk de
binnenverhuizingen. Poortvliet
zag 19 inwoners naar andere ker
nen op het eiland gaan. Daar
naast gingen er 5 mensen meer
over de brug dan er naar Poort
vliet kwamen. Alleen het geboor
tenoverschot van 6 werkte positief
op het nieuwe totaal van 1622 in
woners. Er kwam evenals in Stave
nisse 1 nieuw huis gereed.
De kleinste kern Scherpenisse is
weer kleiner geworden. Er trokken
evenals uit Stavenisse 21 mensen
naar andere Thoolse kernen. Daar
kon het geboortenoverschot van 9
niet tegenop. Verder gingen er nog
2 mensen meer het eiland uit dan
er in Scherpenisse terugkwamen.
Scherpenisse, waar vorig jaar 4
huizen gebouwd werden, staat op
1423 mensen.
lijke berichten opgevangen. Vene
kamp bleef in zijn praatje over het
milieu dicht bij huis. Aan de hand
van dia's van Tholen en Sint-
Philipsland schetste hij de veran
deringen in het landschap als ge-,
volg van het menselijk ingrijpen
(aanleg dammen, begrazing door
schapen in Rammegors, kappen
van meidoorn langs dijken). Der
gelijke veranderingen hebben zich
in heel Zeeland voorgedaan, zo
stelde het Zeeuwse statenlid. De
Zeeuwse variant op het nationaal
beleidsplan plus heet Kerend Tij
en is op 14 december door de sta
ten aangenomen. "Zeeland was
de laatste provincie die daarmee
kwam. Dat had voordelen omdat
we konden aansluiten op de lan
delijke plannen."
Venekamp benadrukte dat
(grond-), water- en luchtvervui
ling internationaal dienen te wor
den aangepakt, maar dat ook de
individuele burger zorg kan dra
gen voor een goed milieu. Belang
rijk is dat burgers daarop worden
gewezen. De resolutie van de
PvdA, dat de noodzaak van een
duurzame ontwikkeling uitgangs
punt is voor nationaal en interna
tionaal beleid, onderschreef
Venekamp. Het partijbestuur stelt
dat er een stringente natuur- en
milieupolitiek nodig is die 'een
blijvende aantasting van de na
tuurlijke hulpbronnen voorkomt'.
Eén van Venekamps dia's toonde
de kerncentrale in het Belgische
Doel. "Die is dichterbij dan die
van Borssele. Over Doel hebben
we niks te zeggen, over die in
Borssele wel. We weten hoe het
met het milieubeleid in België is
gesteld. Daar is niet veel goeds
van te verwachten." Venekamp
stelde ook het uitvoeren van de
provinciale distelverordening ter
discussie. Daarin worden grondei
genaren verplicht de akker- en ak
kermelkdistel te bestrijden.
Hiervan worden, volgens Vene
kamp, ook andere planten het
slachtoffer als er 'fluks wordt
gespoten'. Hij verweet het water
schap Tholen ook middelen te ge
bruiken die andere planten doodt
dan alleen de 'stekels'.
Volgens Venekamp wordt het
Rammegors momenteel teveel be
graasd. "Rijkswaterstaat heeft
toestemming gegeven er schapen
op te laten weiden. Op zich best
omdat ze het gras kort houden.
Maar het zijn er zoveel, dat ze ook
andere malse planten opeten. Er
wordt nu meer kwaad dan goed
gedaan, bovendien blijft het lange
gras staan."
P. van der Wal leidde het thema
Europa in. De afdeling kan hier
over tot 14 januari amendementen
indienen op de resoluties van het
partijcongres. Van der Wal bekri
tiseerde de tekst in het congres
nummer van de partij over
Europa waarin 'niets is te vinden
over de verhouding van Europa
met de Derde Wereld'. Van der
Wal stelde dat juist deze verhou
ding van groot belang is, niet al
leen voor de wereldeconomie
maar ook voor de Europese.
Momenteel wordt door het Euro
pese parlement gewerkt aan voor
stellen die richting moeten geven
aan het vrije verkeer van mensen
en goederen tussen de lidstaten.
Van der Wal vond dat in het pak
ket richtlijnen het sociale be
leidsplan niet wordt genoemd. De
afdeling wilde een resolutie aan
scherpen waarin wordt gesteld dat
de 'sociale dimensie' in het EG-
verdrag vorm kan krijgen. De af
deling vond deze te zwak gesteld
en wilde daaraan toegevoegd zien
dat met alle kracht gestreefd moet
worden naar een nieuw Europees
sociaal handvest dat minimaal
voldoet aan de Nederlandse nor
men. Ook het voorstel van het
partijbestuur om te onderzoeken
hoe het Europese staatsburger
schap kan worden onderzocht,
ging de afdeling niet ver genoeg.
Dit zou voor 1993 gestalte moeten
krijgen.
Verder vroeg de afdeling zich af
hoe het is gesteld met de toekom
stige bevoegdheden van het Euro
pees parlement. De afdeling wil
dat het bestuur onderzoekt of de
uitbreiding van taken van de EG
ook tot een vermindering zal lei
den van 'het ledental van het va
derlandse parlement'.
Jan de Bres vertegenwoordigt de
afdeling op het partijcongres.
Hoewel wat betreft het milieu
geen amendementen kunnen wor
den ingediend, zal De Bres de
angst (die ook bij het partij
bestuur leeft) van de afdeling
Tholen/Sint-Philipsland verwoor
den dat economische principes in
een toekomstig Europa het milieu
zullen overheersen. Van der Wal
vond dat de Derde Wereld meer
aandacht behoeft op het partij
congres. Hij vond het terecht dat
Europa Oost-Europa steunt, maar
stelde daarbij dat dit 'in schril
contrast staat met de steun aan de
Derde Wereld'. "We hebben nog
een koloniale en morele schuld te
vereffenen. Ontwikkelingshulp
moet meer zijn dan economisch
gewin. We moeten de handelsbe
lemmeringen voor landen van de
Derde Wereld opheffen en het
subsidiebeleid zo maken, dat dit
niet in strijd is met de ontwikke
lingshulp."
Slechts twaalf leden bezochten
dinsdagavond de ledenvergade
ring van de PvdA afdeling Tho-
len/Sint-Philipsland in café
Smerdiek te Sint-Maartensdijk.
Statenlid H. Venekamp sprak tij
dens de rondvraag zijn teleurstel
ling uit over de geringe opkomst
van zijn partijgenoten. "Het is
minder dan anders. Wat is daar
aan te doen?" Venekamp wees er
op dat de opkomst in
Sint-Annaland in de regel groter
is. "ledereen heeft een uitnodi
ging gehad en je zou zeggen dat er
in Smurdiek toch meer belangstel
ling te verwachten is, omdat er
veel PvdA-leden wonen."
Voorzitter J. van Akkeren legde
uit dat de reden om in de smalstad
bijeen te komen juist gelegen was
in de verwachting dat er meer
mensen naar de vergadering zou
den komen. "De enige manier om
erachter te komen waarom de le
den het af laten weten, is om ze
persoonlijk te benaderen. Op de
eerstvolgende bestuursvergade
ring zullen we erover praten"
(Overigens hadden zes leden be
richt van verhindering gestuurd).
Fractievoorzitter I.C. Moerland
stelde dat 'er veel over de hoofden
van de mensen heen gaat'. "Som
mige onderwerpen zijn niet te be
grijpen. Als het te moeilijk is
blijven de mensen weg. Dat merk
ik ook bij het praten over de ge
meentebegroting. Voor sommigen
is dat te technisch.
J. de Bres wees op de matheid die
momenteel over de mensen ligt.
Hij weet dat aan de ongeïnspireer
de landelijke politiek - 'waar de
verveling aan de macht is' - en de
internationale ontwikkelingen.
"Maar er zal weer een moment
komen dat we actiever worden.
Zeker in het Europa van na '92,
want er mag niet getornd worden
aan de sociale en inkomenspoli
tiek die hier is opgebouwd." D.C.
Kaashoek wees erop dat het vast
stellen van het feit dat er een
slechte opkomst is, altijd gezegd
wordt tegen degenen die wél aan
wezig zijn en dat de afdeling daar
niet veel mee opschiet.
Een aantal leden deed het bestuur
voorstellen aan de hand, zoals het
opstellen van een anonieme vra
genlijst waarin de leden gevraagd
wordt naar de reden van hun lid
maatschap en de betrokkenheid
bij de partij. Ook werd het hou
den van een instuif geopperd.
Voorzitter M.A.H. van Tilbeurgh
van de Vereniging voor Bedrijfs
voorlichting constateerde dat het
op kleinere en soms ook op mid
delgrote bedrijven een probleem
wordt om een inkomen te verwer
ven. Drs. K.J. Poppe van het
Landbouw Economisch Instituut
bevestigde dat tijdens zijn betoog.
"Tussen 1980 en 1990 zijn de op
brengsten met gemiddeld 10%
gestegen, maar de kosten van de
werktuigen met maar liefst 35%."
Poppe rekende voor dat pas bij
een bedrijfsgrootte van 65 hectare
alle kosten door de opbrengsten
worden gedekt. Landelijk heeft
maar zo'n tien procent van de be
drijven die omvang. Op Tholen is
de gemiddelde bedrijfsgrootte 23
hectare. "Wie nu een traditioneel
akkerbouwbedrijf (tarwe, aardap
pelen, suikerbieten) van die om
vang begint, zal problemen
krijgen met de bedrijfsontwikke
ling," meende Poppe. "Kijk dan
of je naar de teelt van bloemen of
vroege aardappelen kunt, dus
maak samen een plaatje van de
sterke en zwakke punten van het
eiland," hield hij de aanwezigen
voor. Dr. ir. J.H. van Niejenhuis
(hoofddocent van de vakgroep
agrarische bedrijfseconomie van
de akkerbouw te Wageningen)
vulde aan dat ook de intensiteit
(produktieomvang per man) in
een bedrijf een grote rol speelt.
Poppe strooide een groot aantal
Kern
Bevolkingscijfer
Geboren
Overleden
Ingekomen
Vertrokken
Verhuisd in
Toe- of
Bevolkingscijfer
op 1 jan. 1990
de Gem.
afname
op 31 dec. 1990
M.
V.
T.
M.
V.
T.
M.
V.
T.
M.
V.
T.
M.
V.
T.
M.
V.
T.
M.
V.
T.
M.
V.
T.
Tholen
2956
3025
5981
55
44
99
21
15
36
131
128
259
98
107
205
10
20
30
77
70
147
3033
3095
6128
Poortvliet
847
793
1640
16
6
22
8
8
16
19
17
36
18
23
41
- 6
-13
-19
3
-21
- 18
850
772
1622
Scherpenisse
731
706
1437
16
8
24
7
8
15
30
27
57
29
30
59
- 9
-12
-21
1
-15
- 14
732
691
1423
St. Maartensdijk
1600
1651
3251
19
21
40
19
18
37
54
67
121
43
51
94
6
2
8
17
21
38
1617
1672
3289
Stavenisse
737
710
1447
18
13
31
11
5
16
18
14
32
12
11
23
-12
- 9
-21
1
2
3
738
712
1450
St. Annaland
1500
1531
3031
21
26
47
16
18
34
35
37
72
27
32
59
8
8
16
21
21
42
1521
1552
3073
Oud Vossemeer
1156
1142
2298
15
15
30
10
5
15
43
39
82
56
47
103
3
4
7
- 5
6
1
1151
1148
2299
Totaal
9527
9558
19085
160
133
293
92
77
169
330
329
659
283
301
584
0
0
0
115
84
199
9642
9642
19284
Aantal huwelijken: 123 (121). Aantal echtscheidingen: 23 (27)
cijfers over zijn publiek uit. Hij
had berekend dat in de laatste zes
jaar op een groter bedrijf de
kosten van de produktiemiddelen
met 13.5% zijn gestegen, waar te
genover een betere produktiviteit
van 12% staat. Over het jaar
1988/1989 waren er sterke onder
linge verschillen wat winst of ver
lies betreft. Eenderde daarvan
kwam voort uit de kilogramop
brengsten van aardappelen, sui
kerbieten en tarwe, een kwart
vond zijn oorsprong in de prijzen
van de vrije produkten en eenvijf
de in de kosten. Tien jaar geleden
was een kwart van de opbrengsten
nodig om de mechanisatiekosten
te bestrijden, maar inmiddels is
dat naar eenderde opgelopen.
Poppe zei dat de boeren zelf wat
aan de verschillen zullen moeten
doen. Hij verwees naar het door
Van Tilbeurgh genoemde
bladsteeltjesonderzoek bij aard
appelen, dat op Tholen is gedaan.
Daaruit bleek geen overbemesting
nodig te zijn, zodat besparing op
kunstmest mogelijk is. Poppe
wees op het belang van een tijdige
signalering van problemen, zodat
er voldoende tijd is om er iets aan
te doen.
Sociaal-economisch voorlichter
J.L. Mieras van de ZLM (hij ver
ving ing. J.A.M. Withagen) ging
in op de eenmalige en jaarlijkse
kosten van financiering. Een even
wichtige afstemming van lening
en krediet kan volgens hem de be
langrijkste besparing opleveren
voor de boer. Daarnaast is ook
het rentepercentage van belang.
Het niet te vroeg betalen van reke
ningen geeft rentevoordeel, zo re
kende hij voor. Maar de
aanwezigen waren bang door laat
te betalen een stukje service kwijt
te raken of sociale contacten te
schaden.
Van Niejenhuis sprak over een
trendbreuk in de laatste jaren. In
plaats van op het maximaliseren
van de opbrengsten wordt tegen
woordig meer de nadruk gelegd
op het minimaliseren van de
kosten in de landbouw. "De
kostenbesparing moet groter zijn
dan het opbrengst verlies," zei hij.
Van Niejenhuis was het niet eens
met mevrouw M.A. Wisse-Kleppe
(die de middagbijeenkomst voor
zat) dat elk bedrijf zoveel moge
lijk moet produceren.
"Aanleiding tot kostenbeheersing
vormen juist de lage prijzen en de
kleinere marges, met als probleem
de overproduktie en daarnaast het
milieu." Niejenhuis waarschuwde
nog dat in de toekomst alleen
kwaliteit betaald zal worden.
"Dus verwacht niet dat kwaliteit
extra betaald zal worden, want
geen-kwaliteit zal niet betaald
worden."
De bewerkingskosten per hectare
varieërden in het zuidwesten twee
jaar geleden van f. 2515,- tot f.
6201,-. "Taakomvang en uit
rusting moeten op elkaar worden
afgestemd, daarin is de helft van
het voordeel te vinden. Maar de
individuele situatie is maatge
vend," zei Van Niejenhuis. Hij
ging in op de samenwerking tus
sen bedrijven en het laten verrich
ten van arbeid door derden en
lichtte de verschillende kosten
soorten door. Daarnaast bena
drukte hij het belang van
evalueren, zoals door middel van
studieclubs bekijken waar
bespaard kan worden.
Het nemen van risico's bij be-
drijfsaanpassing kwam eveneens
ter sprake. "Daarin speelt de boer
zelf de grootste rol," vond Niejen
huis. "Dat risico wordt op dit mo
ment niet betaald en dan is er
eigenlijk maar één mogelijkheid:
ophouden!" Dat veel boeren dat
niet willen komt omdat ze - zoals
ZLM-kringvoorzitter J.L. van
Gorsel het uitdrukte - 'het boer-
zijn als hobby bedrijven'. De
maatschappij maakt daar soms
misbruik van.
Ir. M. de Boer van het consulent
schap voor de landbouw vatte de
dag tenslotte samen. De rode
draad noemde hij: weten in welke
situatie je bedrijf verkeert. De
Boer zei dat bedrijfsanalyse heel
belangrijk kan zijn en bond de
aanwezigen tenslotte op het hart
dat ze zélf tijdig de bakens moe
ten verzetten.
Deze 27ste gezinsstudiedag voor
Tholen en Sint-Philipsland werd
georganiseerd door de Vereniging
voor Bedrijfsvoorlichting, de
ZLM-kring, de agrarische com
missie van de Ned. Bond van Plat
telandsvrouwen en het RAK. De
inleiders en de samenvatter kregen
aan het einde van de dag een kist
met Thoolse produkten aangebo
den als dank voor hun bijdragen.
