Philipslandse begroting 1991
Hout en Geld uit
Zweden in Tholen
Eerste paal nieuwbouw Betho geslagen
Ten Anker herrijst na de sloop
stralender dan ooit in Tholen
Opening Thoolse vestiging tegelijk met viering zilveren jubileum
Binnen tien jaar sluiting van zes ziekenhuizen
Zieke verzorgen
en zuigelingen
Donderdag 25 oktober 1990
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
17
Bestuur
Avondvrede
Hinderwet
Uitbreiding A.J.P.
Schelpkreekstraat
De werkelijk allereerste paal voor de nieuwbouw van
de Betho is donderdagmorgen door wethouder P. van
Schetsen - tevens vice-voorzitter van de sociale werk
plaats - in de Siabbecoornpoider tussen Oud-
Vossemeer en Tholen in de grond geslagen.
Visitekaartje
Geschenk Zweden
3.5 Miljoen
Drabbig
Maandagmiddag is in Tholen het begin gemaakt met
de sloop van het oude bejaardentehuis Ten Anker. Het
afbreken gebeurde voorzichtig: de slopershamer kwam
er nog niet aan te pas toen mevrouw J. Stoutjesdijk-
Engelvaart uit Stavenisse met een kraan behendig het
klokketorentje van het oude gebouw lichtte en op de
grond neerzette.
j*
De oprichtingsvergadering voor het 'Tehuis voor Ouden van Dagen van
Tholen en Sint-Philipsland' vond plaats op 17 oktober 1946 in Tholen.
Het initiatief voor de oprichting kwam van burgemeester mr. A.J. van
der Hoeven van de gemeente Tholen en van burgemeester Schuller van
de gemeente Sint-Maartensdijk. De stichtingsakte werd getekend op 2
november 1946. In verband met de godsdienstige gezindten, die allen te
Tholen waren vertegenwoordigd, geeft men de voorkeur aan Tholen.
Over de vestiging van het tehuis bestond overigens verschil van mening:
wordt het Sint-Maartensdijk of Tholen? De aanbesteding vindt in de
cember 1953 plaats. Het werk wordt gegund aan de laagste inschrijver
P. Hoppenbrouwers te Bergen op Zoom. Uit Zweden wordt hout ge
schonken plus 30.000 gulden. Het Nederlands volksherstel afdeling
Tholen stelde in 1946 80.000 gulden beschikbaar uit het fonds noodge-
bieden. Aldus blijkt uit de archiefstukken en de notulen van de vergade
ringen van regenten en dagelijks bestuur.
Het opschrift van de gedenksteen luidt: 'Dit gebouw werd gesticht in
de jaren 1954 - 1955 en geopend op 16 juni 1955 door Jhr. Mr. A.F.C.
de Casembroot Commissaris der Koningin in Zeeland.
Bestuur: W.L. Blindenbach, voor
zitter Sint-Maartensdijk, B.J. van
Oeveren, secr. administrateur
Poortvliet, Mr. A.J. van der Hoe
ven Tholen, Mr. J.J. Versluys
Oud-Vossemeer, J. van den Bós
Sint-Annaland, M.A. Geense
Sint-Philipsland, L.A. Verburg
Stavenisse, C.G. Hartog Scherpe-
nisse, W.J. van Doorn Poortvliet.
Regenten: P.J. Duinker Tholen, C.
Boender Tholen, E.C.W.A. Geuze
Poortvliet, G.K.J. Krijger Poort
vliet, A.L.G. van Doorn Scherpe-
nisse, J. van der Jagt
Scherpenisse, D.C. Bouwense
Sint-Maartensdijk, A.P. Geluk
J.L. zn. Sint-Maartensdijk, J.A.
Nortier Stavenisse, J.W. van der
Slikke Stavenisse, Chr. J.C. Boot
Sint-Annaland, F.J. Stols Sint-
Annaland, Mevr. van Westen-van
Gorsel Oud-Vossemeer, J. Aar-
noudse Oud-Vossemeer, L.J. de
Jonge Sint-Philipsland, Ds. E.S.
de Lint Sint-Philipsland.
Architect: Architectenbureau H.
Wesselo en J.J. van Voorst BNA
Bussum.
Aannemer: P. Hoppenbrouwer
Bergen op Zoom. Opzichter: L.W.
Blaas Bergen op Zoom. De bouw
werd mogelijk gemaakt door
steun uit binnen en buitenland
o.m. van Svenska Stads Forbundet
te Stockholm.
Het dagelijks bestuur riep in deze
krant op om een naam te beden
ken voor het nieuwe tehuis. "Er
kwamen diverse inzendingen bin
nen. Er waren weer veel 'avond-
vrede's en 'avondrusten' en 'Eben
Haëzers' bij. Maar er was ook die
vondst van mevr. L. Hendrikse-
Everaers uit Stavenisse, die met
'Ten Anker' voor de dag kwam.
En er bleef niet veel meer twijfel
over bij het dagelijks bestuur wel
ke naam voor het tehuis gekozen
zou worden", aldus de Eendracht-
bode van juni 1955.
VERVOLG VAN PAG. 1
houd van de sportvelden en over
dracht van het maaiwerk van het
gemeentelijk openbaar groen aan
de sociale werkplaats de Betho le
vert St. Philipsland dit jaar al
voordeel op. De in 1990 geplande
aanschaf van een maaimachine
kan achterwege blijven.
Een fietsroute met picknickplaat
sen, bewegwijzering en informa
tiepanelen zal tegelijk met de
ruilverkaveling aangelegd worden.
De kosten van dorpshuis de Wim
pel stijgen aanzienlijk in verband
met een verlaagde rijksvergoeding
voor het gymnastiekonderwijs.
Volgens de normen wordt er 6 1/2
uur teveel gymles gegeven. Dat
heeft ook gevolgen voor de ver
voerskosten uit Anna Jacobapol-
der. B en W zullen zich over deze
zaak nog beraden.
Zeer onbillijk noemen b en w het,
dat het ministerie van WVC
48.186 gulden subsidie terug wil
hebben omdat de Stichting
Verpleeg- en Rusthuizen Zee-
land(eigenaar van de Rozeboom)
niet meedoet aan het zorgteam in
St. Philipsland. Rijk en provincie
gaven het gemeentebestuur voor
deze voorziening 'grote compli
menten', maar de terugvordering
van ruim 48 mille subsidie zit het
college niet lekker. Daarom is be
roep ingesteld bij de Raad van
State.
Het zorgteam is volledig bemand.
Twee leden komen ten laste van
het budget, de federatie maat
schappelijke zorg betaalt de derde
kracht uit eigen middelen. Ook
binnen de Rozeboom worden alle
diensten door het zorgteam ver
leend. Omdat geen rekening ge
houden is met salarisverhogingen,
arbeidsduurverkortingen en reis
kosten is de mei 1988 toegezegde
140.000 gulden subsidie hard no
dig. Daar kan geen 48 mille af.
In samenwerking met gemeente
werken en een ingenieursbureau
wordt een plan van aanpak voor
uitvoering van de Hinderwet op
gesteld. "De komende jaren zal
dat veel aandacht vragen", aldus
b en w.
De kosten van het ophalen van
klein chemisch afval zijn debet
aan de aanzienlijke stiging van de
vuilverwerkingskosten.
Het college stelt vast, dat door de
overdracht van de Slikken van de
Heen aan het Zeeuws Landschap
per 1 januari spoedig een opper
vlakte van 60 ha intensief zal wor
den begraasd om
fouragemogelijjkheden voor o.a.
rotganzen te scheppen.-
De exploitatie van bestem
mingsplan Steintjeskreek baart
vanaf de start al zorgen. Het ne
gatieve saldo kan worden beperkt
als sneller de laatste huizen ge
bouwd worden. Woonplan b.v. zal
nog 5 vrijstaande premie A-
woningen aan de Steintjeskreek
gaan zetten.
Voor verdere uitbreiding van An
na Jacobapolder is een globale
schets met drie fasen gemaakt.
Volgens fase 1 kunnen er 11 hui
zen met een speelterrein komen.
Met dit laatste kan tegemoet wor
den gekomen aan veler wens, zo
bleek nog tijdens de laatste Ko
ninginnedagviering in de Polder.
De grond hiervoor wordt gekocht
van het Bureau Beheer Land
bouwgronden. Gekoppeld daar
aan is ook de eigendom van de
volkstuinen achter de bebouwing
aan de oneven kant van de Noord-
weg aan de gemeente aangeboden.
Daarnaast willen b en w blijven
doorgaan met de renovatie van
oude huizen in Anna Jacobapol
der.
Aan de Wilhelminastraat in St.
Philipsland is of wordt binnen
kort begonnen met de bouw van 6
huizen. Daarmee wordt het gat
dat ontstond na sloop van de
kleuterschool gevuld. Dat houdt
wel in, dat andere bestem
mingsplannen langer braak blij
ven liggen, dus renteverlies
opleveren. Aan de Schelp-
kreekstraat(de Luijster II) kunnen
nog 2 vrijstaande woningen wor
den gebouwd; aan de Esdoornhof
kunnen 2 of 3 huizen komen.
Wat het renteverlies betreft, de
omzetting van gemeentelijke geld
leningen betekent een voordeel ge
zien de daling van het gemiddelde
rentepercentage van 12% naar
7.18%.
In de begroting 1991 wordt 53.700
gulden aan de reserves onttrok
ken, waarvan 20 mille voor herin
richting van het parkeerterrein bij
Ons Dorpshuis. Voor plan Steit-
jeskreek en het industrieterrein
wordt 16.700 gulden uit de reserve
geput. Daarentegen komt er
64.100 gulden bij de reserve, maar
daarvan is 25.200 gulden niet van
de gewone dienst en 16.900 gulden
voor het onderwijs.
"Wij hopen in het komende be
grotingsjaar onder Gods zegen in
een goede samenwerking tussen
bestuurders en medewerkers te
mogen werken aan de belangen
van onze goede gemeente Sint-
Philipsland", zo besluiten b en w
hun begrotingsbrief 1991.
van dagen bij ons mogen toch ver
wachten dat de moderne tijd hen
op dezelfde wijze te hulp zal ko
men, als elders in den lande, nu de
oudedagsproblemen, speciaal wat
de verzorging betreft, zoveel gro
ter zijn geworden'.
Het bejaardentehuis werd ge
bouwd door de firma Hoppen
brouwers uit Bergen op Zoom
voor 299.450 gulden, de laagste
inschrijver. Van Loon vergeleek de
sloop van het oude Ten Anker en
de nieuwbouw met de phoenix uit
de Griekse mythologie, de vogel
die stralender en mooier herrijst
uit zijn as. Het oude Ten Anker
was volgens de directeur niet lan
ger 'het visitekaartje van het ei
land Tholen'. Het nieuwe wordt
dat wel omdat het voldoet aan de
nieuwste eisen. Van Loon bedank
te mevrouw Stoutjesdijk-
Engelvaart, wier zuster ruim 35
jaar geleden de eerste directrice
was. Toen zuster Jenny Engelvaart
25 jaar op Ten Anker werkte, werd
zij niet alleen geprezen, maar de
hele familie voor het opvangen
van problemen. Hij bedankte me
vrouw Stoutjesdijk voor de han
deling die de sloop van het oude
gebouw inluidde. Van Loon bood
haar bloemen aan plus een foto
van het oude Ten Anker. Ook
bood hij bloemen en de foto aan,
aan de heer J. van de Bos en me
vrouw Van Gorsel-van Westen
(oud bestuursleden) die de ge
denksteen onthulden die 35 jaar
geleden door de toenmalige com
missaris van de koningin in Zee
land, Jhr. De Casembroot werd
onthuld op 16 juni. "Door het be
houd van deze steen zal de herin
nering blijven bestaan aan de hulp
die na de ramp van 1953 werd ge
boden aan Zeeland. "In de steen
staat ondermeer dat de bouw mo
gelijk is gemaakt door de Svenska
Stads Forbundet te Stockholm.
De algemene rekenkamer is in
haar rapport 'Planning en bouw
van ziekenhuisvoorzieningen' niet
ingegaan op de inbreng vanuit de
provincies op het beleid van het
ministerie van WVC. Nu lijkt het
- aldus gedeputeerde staten in een
reactie - of de provinciale bestu
ren in evenredigheid hebben bijge
dragen aan het rijksbeleid waarop
Het Groene Kruis Tholen/St. Phi
lipsland organiseert twee cursus
sen. Ten eerste een zieke verzorgen
in eigen huis op 31 oktober, 7, 14,
22 en 29 november in. het wijkge-
bouw te Tholen. Opgave bij San-
nie van de Woestijne tussen 13.00
en 13.30 uur, tel. 01660-2620.
Ten tweede is er een cursus voor
aanstaande ouders over zwanger
schap, bevalling en kraamtijd op
vijf avonden vanaf maandag 12
november van 19.45 tot 21.45 uur
in het wijkgebouw te Tholen. Op
gave bij Sylvia v.d. Voort van
13.00 tot 13.30 uur op maandag,
woensdag en vrijdag, tel.
01677-2597.
de rekenkamer het ministerie aan
spreekt voor wat betreft de plan
ning van ziekenhuizen, de
spreiding van de voorzieningen en
de beddenreductie in de gezond
heidsregio's.
G.s. hebben de rekenkamer ge
schreven dat te betreuren en een
dergelijke conclusie, voor wat het
Zeeuwse aandeel in het beleid
aangaat, af te wijzen.
In de gezondheidsregio Zeeland,
die samenvalt met de provincie
grenzen, worden in tien jaar tijd
drie centrumziekenhuizen gereali
seerd: de Bevelanden/Schouwen-
Duiveland, Walcheren en Zeeuws-
Vlaanderen. Zes ziekenhuizen in
de regio's zijn of worden als ge
volg daarvan gesloten: Sint Joan
na en Bergzicht op de Bevelanden,
Sint Liduina, Elisabeth en Juliana
in Zeeuws-Vlaanderen en het
Gasthuis in Middelburg. Twee
voorwaardelijke basisziekenhui
zen (Zierikzee en Oostburg) zijn
behouden en er komen twee bui
tenpoliklinieken (Hulst en Mid
delburg).
Van de 1291 bedden uit 1985 zijn
er per 1 januari 1993 nog 1045
over, wat neerkomt op een reduc
tie van 20% of een bedpromillage
van 3.1 (per 1000 Zeeuwen 3.1
bedden).
Tegelijkertijd is bezien welke ge
volgen de beddenvermindering
zou hebben op andere sectoren in
de gezondheidszorg, wat uit
mondde in een groei voor de ver
pleeghuiszorg en de klinische
psychiatrie. De uitbreiding in de
verpleeghuiszorg wordt voor de
komende jaren voorzien op onge
veer 270 bedden en in de geestelij
ke gezondheidszorg op ruim 100
bedden/plaatsen. G.s. houden de
rekenkamer voor, dat Zeeland
hiermee een constructieve bijdra
ge heeft geleverd aan het rijks
beleid.
Behoud hoogaars. Het provinci
aal bestuur wil met de stichting
behoud hoogaars een gebruikers
overeenkomst aangaan (kosten
f. 35.000,- per jaar) om op die ma
nier drie typen van dit karakte
ristieke Zeeuwse schip in de vaart
te houden. Het betreft een klein
hoogaarsjacht, een groot hoo-
gaarsjacht en een vissershoogaars.
Gedurende 50 vaardagen per jaar
mag de provincie deze schepen
mét bemanning dan gebruiken
voor representatieve en promotio
nele doeleinden.
De oud-bestuursleden mevr. Van Gorsel en dhr. Van den Bos bij de gedenksteen die ook in het nieuwe Ten Anker bewaard blijft.
Planken boden de genodigden enige bescherming tegen de modder in de Siabbecoornpoider. Wachtend tot de eerste paal voor de
Betho de grond in ging, kregen de gasten ook enkele regendruppels over zich heen, maar daartegen boden de paraplu's enige be
scherming.
Tijdens de bijeenkomst - op ini
tiatief van het bestuur van de
SVRZ - heette A. de Jonge, voor
lichter van de stichting, de geno
digden welkom in de provisorisch
ingerichte hal in de nieuwbouw.
Na het optakelen van het klokke-
torentje sprak mevrouw W.F.J.
Kooyman-de Jager als plaatsver
vangend voorzitter van de stich-
tingsraad over de geschiedenis van
Ten Anker. Zij herinnerde eraan
dat het oude Ten Anker een ge
schenk was van de Zweedse rege
ring na de watersnoodramp van
1953, bedoeld als voorziening
voor huisvesting en verzorging
van ouderen. Het was het eerste
pensiontehuis in Tholen en Sint-.
De klokketoren van Ten Anker werd als eerste gesloopt om na
restauratie terug te komen bij het vernieuwde Thoolse bejaarden
complex.
De heipalen waren diezelfde mor
gen pas aangeleverd, zodat de ge
nodigden een kwartiertje geduld
moesten hebben alvorens de zaak
in gereedheid was. In de regelma
tig vallende regen bleef iedereen
echter droog omdat directeur
A.W. Leenhouts elk een Betho-
paraplu cadeau had gedaan. Tevo
ren gingen diverse sprekers in een
propvolle kantine aan de
Wattstraat in Tholen in op de
nieuwbouw.
Daar onthulde Leenhouts dat het
algemeen bestuur had besloten
om ook in de hoofdvestiging Goes
nieuwbouw te plegen. Wanneer in
de derde week van mei de Thoolse
bouw wordt opgeleverd, zal daar
aan een feestelijk tintje worden
gegeven omdat tegelijk het zilve
ren jubileum van Betho-Tholen
wordt gevierd. Op 3 januari 1966
begon bedrijfsleider P. Hooge-
deure met twaalf mensen. "In een
gebouw waar nauwelijks te wer
ken viel, de kachel niet brandde en
het van alle kanten tochtte," zei
Van Schetsen. Voor het huidige
gebouw aan de Wattstraat ging in
1969 de spa de grond in. In 1970
kwam er een uitbreiding voor de
houtverwerking en in 1986 voor
opslag en transport. "Toen al
wisten we dat de problemen (ook
financieel) in de toekomst alleen
konden worden opgelost door
nieuwbouw," aldus Van Schetsen.
De wethouder van sociale zaken
ging in op de snelheid waarmee de
bouw is voorbereid. In februari
van dit jaar sprak het dagelijks
bestuur van de Betho voor het
eerst over mogelijke nieuwbouw
in Tholen, een maand later nam
het algemeen bestuur een
principe-besluit, in mei werd sub
sidie aangevraagd en in juni werd
de opdracht verstrekt aan Hevo
Projekt te Veghel. Tenslotte
besloot de Thoolse gemeenteraad
in augustus om grond te verko
pen. "Zonder samenwerking en
medewerking van alle partijen
had dit niet gekund," meende Van
Schetsen. Directeur Leenhouts
gaf de reden van die snelle werk
wijze. "De datum van gereedko
men van de nieuwbouw is
bepalend voor de hoogte van een
extra budget dat het ministerie
van sociale zaken ter beschikking
heeft." Hij vond dat het ministerie
een plaatsje had verdiend in het
Guiness Book of Records, want
op 18 mei vroeg de Betho de sub
sidie aan en al op 26 juni kwam de
schriftelijke toezegging.
Leenhouts bedankte het algemeen
bestuur - dat na de gemeente
raadsverkiezingen grotendeels
nieuw aantrad en op 26 juni de
eerste vergadering had - voor het
in de Betho-organisatie gestelde
vertrouwen. Dat bestuur was una
niem vóór de nieuwbouw, waar
mee ongeveer 3.5 miljoen gulden
gemoeid is. Hevo Projekt schakelt
voor de bouw de firma's Stegink
en GTI uit Goes in. Zij zetten een
gebouw neer dat praktisch iden
tiek is aan het drie jaar geleden in
Goes gerealiseerde. Leenhouts
vond dat het personeel (dat het
slaan van de eerste paal ook bij
woonde) er op vooruit ging met
het nieuwe gebouw en dat het te
vens en uitstraling naar buiten
had met een positief effect op de
klanten. Hij vond dat belangrijk
in het gevecht om betere maat
schappelijke erkenning.
Onder het toeziend oog van de kraanmachinist bedient wethou
der P. van Schetsen de heimachine voor het slaan van de eerste
paal voor de Betho in de Siabbecoornpoider.
Ing. J.M. van Vught van Hevo
Projekt had weieens gedacht:
haastige spoed is zelden goed, bij
de snelle totstandkoming van de
bouwplannen. "Maar bij de Be
tho kan nu gezegd worden: haasti
ge spoed blijkt zeldzaam goed! Er
is niets fout gegaan." Van Vught
prees de slagvaardigheid van de
heren Leenhouts, Hoogedeure en
Sinke van de bouwcommissie. Hij
realiseerde zich dat de bouw voor
de aannemers ook inspanningen
gaat vergen, omdat de winterperi
ode voor de deur staat.
In de Siabbecoornpoider verrijst
een gebouw met een vloeropper
vlak van 2.400 m2, waardoor het
personeelsbestand kan worden
uitgebreid van 75 naar 90 mensen.
De nieuwe Betho herbergt een
machinale houtbewerkingsafde
ling, een spuiterij met drogerij,
twee montage-afdelingen, een ho
veniersbedrijf en een magazijn.
geworden en voldeed niet meer
aan de eisen van deze tijd".
Het nieuwe complex zal volgens
Kooyman 'een zorgcentrum voor
Tholen worden dat er wezen mag'.
Ze wenste bewoners en personeel
veel geluk met de nieuwe behui
zing. Tot slot wees ze op het ver
schil tussen het oude en nieuwe
Ten Anker: "Het oude is gebouwd
op een plaat die als het ware drijft
op een drabbige bodem, je zou
kunnen zeggen bijeen gehouden
door het oude anker op het voor
terrein. Het nieuwe Ten Anker is
stevig verankerd op de zandbo
dem, zo'n 20 meter onder het
maaiveld".
Directeur A.A.M. van Loon ver
telde dat de eerste steen voor het
tehuis voor bejaarden door de
88-jarige weduwe C.P. van Dijke-
van de Harst is gelegd op 13 mei
1954. Bij die gebeurtenis sprak
notaris en voorzitter van het stich
tingsbestuur W.L. Blindenbach
uit Sint-Maartensdijk woorden
die volgens Van Loon nu evenzeer
van toepassing zijn: "De ouden
Twee oud-bestuursleden, de heer
J. van den Bos en mevrouw Van
Gorsel-van Westen, maakten de
plaquette zichtbaar door het ver
wijderen van de blauwe Ten Anker
vlag. Naast de klokketoren en de
gedenksteen zal ook het glas-in-
loodraam uit het oude gebouw
een plaatsje krijgen in de nieuw
bouw. Momenteel wordt het ge
restaureerd in Breda. Het is de
bedoeling dat het onderdeel wordt
van de nieuwe recreatiezaal.
Het klokketorentje dat 35 jaar
lang het beeld van het gebouw
mede bepaalde, wordt bij de klok-
kegieter Eysbouts in Asteren op
geknapt en komt terug naar het
Ten Anker-terrein. In de tuin tus
sen de aanleunwoningen en het
nog te bouwen verpleegtehuis zal
het over enkele jaren weer luiden
zoals dat tot voor kort ook ge
beurde. Het bestuur van de stich
ting Verpleeg- en rusthuizen
Zeeland (SVRZ) had mevrouw
Stoutjesdijk gevraagd deze han
deling te verrichten omdat haar -
inmiddels overleden - zuster in
1955 de eerste directrice werd van
het bejaardentehuis. Ook de ge
denksteen van het oude Ten Anker
blijft bewaard. Deze is nu in de
muur gemetseld achter de receptie
van de nieuwbouw. De onthulling
vond ook maandag plaats.
Philipsland. Tot 1969 waren de ge
meenten in het bestuur vertegen
woordigd, daarna kwam het
onder de paraplu van de SVRZ.
Volgens Kooyman is slopen van
het oude Ten Anker noodzakelijk
geworden omdat het 'maatschap
pelijk leven sinds 1955' enorm
veranderd is. "Zaken die in 1955
nog als luxe werden beschouwd -
die niet voor alle mensen waren
weggelegd -; een auto, een tele
foon, centrale verwarming, reizen
buiten het eigen dorp of land, zijn
vandaag in het bereik van velen".
Volgens Kooyman was een oudere
in 1955 veelal tevreden met een ei
gen kamertje (meestal zonder pri
vé douche of toilet). "Nu hebben
we daar andere gedachten over.
Het oude Ten Anker is echt oud
