Helpt
binnen
blijven bij
smog?
Wat te doen
bij zomersmog
eiland
bewoners
Wie heeft activiteiten
te melden voor
september-cultuurmaand?
Bekendmaking
smogfase
Donderdag 14 juni 1990
(OM M I SS I i:s
IN BEROEP
In de afgelopen weken werdén grote delen van ons land -
waaronder ook Zeeland - weer geconfronteerd met "zo
mersmog": meer ozon in de buitenlucht dan goed voor ons is.
Gevolgen van
smog
Smogfase 1
Smogfase 2
Smogfase 3
Als een smogfase
wordt ingesteld
Hoe verder?
rfÉËl
petrus canisius mavo
steenbergen
De Brug
Mode en kleding
'%ijksschoiengemeenschap
'Bergen op Zoom
Diversen
PAK EVEN UW
ZAKBOEKJE
door j. van der slikke
A B D IJ
I EÜWS
De statencommissie bestuurs
zaken vergadert vrijdag 15 juni,
10.00 uur.
Provinciale bijdragen voor mos-
selhangcultuur, suikermaispro-
ject, bedrijfsverzamelgebouw
Krabbendijke staan op de agen
da. Ook wordt geld gevraagd
voor een Master of science-
opleiding onderhoudstechnolo-
gie, een te verrichten onderzoek
speerpunt Brouwersdam, een
onderzoeksvoorstel Nederland-
Waterland en voor de stuurgroep
De hoorcommissie bestem
mingsplannen houdt dinsdag 19
juni, 09.00 uur zitting over bij
Ged. Staten ingediende bezwa
ren van inwoners uit Kruiningen
en Bergen op Zoom tegen het
bestemmingsplan Kruiningen
(het betreft verkeersveiligheid en
de afstand tussen woonbebou
wing en bedrijfsterrein).
Op dezelfde dag (maar om 11.20
uur) houdt de derde kamer uit
GS zitting over een bezwaar
schrift van het COC Midden-
wetenschappelijke activiteiten
Zld.
De provinciale commissie voor
het waterbeheer vergadert
maandag 18 juni, 10.00 uur
over o.a. de de waterkwali
teitsplannen '87 - '92, de voort
gangsrapportage waterkwali
teitsbeheer '86 en '87 en het
waterbeheer Veerse Meer.
Beide vergaderingen zijn open
baar en worden gehouden in het
provinciehuis, Sint Pieterstraat
42, Middelburg. "Bestuursza
ken" kent spreekrecht voor het
publiek.
Zeeland tegen een weigering
van b. en w. Middelburg een ver
gunning drank- en horecawet uit
te geven (vanwege niet voldoen
aan zgn. inrichtingseisen).
De zittingen zijn openbaar en
worden gehouden in het provin
ciehuis.
Het moge duidelijk zijn dat het
vermijden van inspanningen ten
tijde van smog gunstig werkt:
hoe minder vaak en hoe minder
diep men moet inademen, hoe
minder ozon men binnen krijgt.
Men zou zich wel de vraag kun
nen stellen of binnen blijven
helpt. Die ozon zit toch "overal"
in de lucht?
Op zichzelf is dit waar, maar
aangetoond is dat men in huis
(met deuren en ramen dicht)
maar half zoveel ozon binnen
krijgt als buiten. Ozon "verdijnt"
binnenshuis door aanraking met
grote oppervlakten zoals gordij
nen, vloerbedekking en meu
bels.
Het grote succes van vorig jaar heeft ertoe geleid dat september
wederom is uitgeroepen tot "september-cultuurmaand".
Er zal een fraai magazine verschijnen waarin alle activiteiten zijn
opgenomen.
Wie in september een culturele activiteit onderneemt, kan deze
aankondigen in de evenementenkalender van dat blad.
Daartoe voor 25 juni gegevens inleveren bij de Provinciale VVV,
t.a.v. mevrouw I. Polderman postbus 123, 4330 AC Middelburg.
Steeds wanneer een smog
fase wordt ingesteld wordt
dit bekend gemaakt via de
krant, televisie en regionale
omroep.
Bezitters van teletekst kun
nen voortdurend informatie
inwinnen via pagina 715.
De basisgegevens voor het
instellen van een smogfase
worden geleverd door het
Rijksinstituut volksgezond
heid en milieuhygiëne. Het
zijn: het ozongehalte zoals
dat op het moment is èn de
weersvoorspelling voor de
volgende dag.
Over het gehele land zijn er
automatische meetpunten,
aangesloten op een compu
ternet. In Zeeland wordt ge
meten bij Zierikzee en in de
Braakman.
Zomersmog, oftewel de vor
ming van ozon, ontstaat bij
mooi weer met landurige zonne
schijn en weinig of geen wind.
Het ideale zomerweer, zou je
kunnen zeggen...
Als er dan een lichte oosten
wind staat, kan na verloop van
enkele dagen zeker in Zeeland
ozon ontstaan, doordat we dan
in de "rook" komen te liggen
van grote bevolkings- en in
dustrieconcentraties in binnen-
en buitenland. De twee belang
rijkste veroorzakers van zo
mersmog zijn namelijk auto's en
industrieën. Niet dat die ozon in
de lucht brengen. Ze brengen
wel andere stoffen in de lucht,
waarvan stikstofdioxyde een
belangrijke is. Onder invloed
van de zon ontstaat er een che
mische reactie waardoor ozon
wordt gevormd.
Wat de veroorzakers betreft,
dienen we tot ver over onze
grenzen te kijken: ook de veront
reiniging vanuit Oost-Duits-
land. Polen en Tsjechoslowakije
speelt een rol.
Over het algemeen geldt dat te
veel ozon leidt tot irritatie van de
luchtwegen, de ogen en dat men
er hoofdpijn van kan krijgen.
Er kan niet precies worden ge
zegd bij welk ozongehalte deze
problemen bij de mens gaan op
treden.
Het hangt er bijvoorbeeld vanaf
of men veel buiten is en wat
men buiten doet. Mensen met
gezondheidsproblemen op het
gebied van longen en hart zullen
sneller de gevolgen van teveel
ozon ondervinden dan zij die
hiervan gevrijwaard zijn. Ook is
bekend dat zo'n tien procent van
de bevolking van nature gevoeli
ger is voor ozon dan de rest van
de mensen.
Enkele weken geleden werd in
deze rubriek al bekend gemaakt
dat er een nieuwe draaiboek in
werking treedt, waardoor de
provincies over het gehele land
dezelfde cijfers gaan hanteren
en dezelfde waarschuwingen
afkondigen.
Er worden drie smogfasen ge
hanteerd.
Als de weersvoorspelling luidt:
aanhoudend zon, terwijl in de
buitenlucht een ozongehalte
wordt gemeten van gemiddeld
tussen 180 en 240 microgram
per uur, per kubieke meter lucht
- dan wordt fase 1 ingesteld.
(Microgram wil zeggen: mil
joenste gram).
Smogfase 1 heeft als strekking
dat ambtelijke en technische
diensten op hun hoede moeten
zijn voor een mogelijke overgang
naar fase 2.
De provincie geeft hier wel be
kendheid aan met als oogmerk
dat een ieder op de hoogte is
van dit feit en dat men indivi
dueel maatregelen kan treffen.
Smogfase 2 wordt ingesteld als
de concentratie ozon naar ver
wachting tussen 240 en 360
microgram komt te liggen.
Automobilisten wordt gevraagd
zoveel mogelijk gebruik te ma
ken van openbaar vervoer, aan
carpooling te doen, of de voor
genomen autorit uit te stellen.
De industrie wordt gevraagd be
paalde werkzaamheden en pro
ductieprocessen te beperken of
uit te stellen.
Mensen die gevoelig zijn voor
ozon zal worden geadviseerd
zware lichamelijke inspanningen
in de buitenlucht tussen twaalf
uur 's middags en acht uur 's
avonds te vermijden. In die pe
riode doen zich altijd de grootste
concentraties voor, doordat het
de zonneschijn is die het "ozon-
proces" van start laat gaan.
Een ieder wordt aangeraden tij
dens deze smogfase geen licha
melijke sportprestaties neer te
zetten zoals marathons en tri-
athlons.
Smogfase 3 gaat in werking bij
een ozongehalte van 360 micro
gram en meer. Deze situatie zal
zich baar we mogen verwachten
en hopen slechts zeer spora
disch voordoen. Tot nu toe is in
Nederland de grens van 360 mi
crogram slechts eenmaal over
schreden, nl. in 1978.
De oproep aan automobilist en
industrie zal met klem worden
herhaald.
Een ieder krijgt het advies tus
sen 12.00 uur en 20.00 uur li
chamelijke inspanningen in de
buitenlucht te vermijden, terwijl
organisatoren van "evenemen
ten in de buitenlucht" de raad
krijgen de voorgenomen activi
teit uit te stellen.
Als smogfase 1 wordt ingesteld,
dan hoeft u in principe nog niets
te doen of te laten. Natuurlijk is
een ieder vrij om te beslissen bij
voorbeeld niet op het heetst van
de dag te gaan voetballen of te
gaan trimmen. Zeker niet als ie
mand van zichzelf weet dat hij of
zij gevoelig is op de luchtwegen
en de longen.
Als smogfase 2 ingaat zou een
ieder dienen te overwegen of het
per se nodig is de auto te gebrui
ken. Het is ook niet zo verstan
dig om 's middags zwaar te
sporten. Wie zeer gevoelig is
voor ozon doet er goed aan een
paar uur binnen te blijven in
plaats van op het balkon te gaan
zitten.
Bij smogfase 3 is het verstandig
goed te letten op de adviezen en
waarschuwingen die via de pu
bliciteitsmedia worden gegeven
en hieraan ook gevolg te geven.
Het instellen van smogfasen en
het uitdelen van adviezen is
geen oplossing voor het ozon
probleem.
De kern van de zaak is dat door
allerlei verbrandings- en produk-
tieprocessen teveel stoffen wor
den geproduceerd die de
kwaliteit van de buitenlucht be
dreigen.
Voor de toekomst is alleen heil te
verwachten van structurele
maatregelen: technische ingre
pen en voorzieningen die ervoor
zorgen dat bepaalde stoffen niet
meer vrijkomen of in elk geval in
veel mindere mate.
Gelukkig wordt hieraan op Euro
pees niveau gewerkt. West-
Duitsland en Nederland kunnen
tot de koplopers worden gere
kend.
Het zgn. anti-verzuringsbeleid
moet zorgen voor het terugdrin
gen van stikstofoxyden. Dit zal
ook positieve gevolgen hebben
voor het verminderen van de
ozonvorming.
Drieweg-katalysatoren in auto's
leveren een belangrijke bijdrage
aan het voorkomen van smog.
Andere plannen voorzien in het
verminderen met tientallen pro
centen van de uitstoot van kool
waterstoffen, die ook een rol
spelen in de ozonkwestie.
't Zou mooi zijn als over tien jaar
zomersmog in Zeeland net zo
zeldzaam zou zijn als een
sneeuwbui op 1 augustus!
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg
telefoon 01180-31402
ESLAAGD
DUS GEFELICITEERD
Aan de Thoolse scholengemeen
schap voor lto/lhno/mavo zijn de
volgende leerlingen geslaagd.
MAVO
Tholen: Petra Bout, Sylvia van
den Donker, Elles van der Heij
den, Tessa Joosse, Stoffel de Kor
te, Tanya Schot, Carmen van de
Velde en Monica Wisse.
Poortvliet: Cora van den Boo-
gaart en Marian Goudzwaard.
Sint-Maartensdijk: Maaike Buer-
mans, Richard den Engelsman,
Camiel Mulders, Marco Noom,
Cobie de Rijke, Renate Slager en
Sandy de Vreugd.
Stavenisse: Lizette Hoek.
Scherpenisse: Angelique van
Loon.
Sint-Annaland: Sandra Westdorp.
Bergen op Zoom: Angelique
Rijnberg.
LHNO
Verkooppraktijk.
Tholen: Ellen van Houdt en Mi
randa van Houdt.
Sint-Annaland: Frida van Iwaar-
den, Jolanda Mol en Janneke
Sturris.
Oud-Vossemeer: Rianne Tange en
Patricia Vroegop.
Vrije afstudeerrichting.
Tholen: Diana Burgers, Marlies
Geuze, Jenny Hage, Evelyn Haze,
Petra Jonker, Miranda van der
Kleyn, Lianka Luitwieler, Patricia
Reinerman en Dianne Tichem.
Sint-Annaland: Francien Cop-
pens, Jenny Giljam, Elles Goede-
gebuure, Patricia Teljeur en Petra
de Witte.
Sint-Maartensdijk: Patricia Grof-
fen en Jessica de Rijke.
Oud-Vossemeer: Anja Hertogh,
Patricia Heijboer en Sonja van
Oeveren.
Sint-Philipsland: Christina Hoek
en Arianda Kosten.
Scherpenisse: Mariska Noordijke.
Heerle: Jacqueline Heijboer.
LTO
Bouwtechniek praktijk.
Tholen: Adrie Aalbrechtse, Iwan
Duine, Leendert Hage, Serge van
Homoet en Martin Kot.
Sint-Maartensdijk: Rien van den
Berg.
Poortvliet: Sjaak Geuze.
Oud-Vossemeer: Alfred Hommel.
Scherpenisse: Johan Kleppe.
Stavenisse: Martin Oosdijk.
Sint-Philipsland: Petei Bolijn.
Bouwtechniek theorie.
Sint-Maartensdijk: Wiljan Bolier,
Marcel Kwaak, Huib Lindhout en
Carlo Opree.
Tholen: Arjan Deurloo, Richard
Korsman en Ronald de Visser.
Sint-Annaland: Leo Moerland.
Mechanische techniek praktijk.
Sint-Maartensdijk: Farid Bouaz-
zaoui, Kees Priem en Piet van de
Velde.
Stavenisse: Marcel van Eenen-
naam, Hubert Gaakeer en Jolan
da Geuze.
Scherpenisse: Hans van Eenen-
naam en Wim Hage.
Sint-Philipsland: Wouter Hoek.
Sint-Annaland: Johnny Keur.
Oud-Vossemeer: John Ridderhof
en Richard Voshol.
Tholen: Arjan van Voorst.
Mechanische techniek theorie.
Tholen: Peter Bijl.
Scherpenisse: Constance Bijnagte.
Poortvliet: Jan-Willem Hage en
Rien Vroegop.
Sint-Maartensdijk: Tonny van den
Hoek en Wim Snoep.
Sint-Annaland: Henk Keur.
Anna Jacobapolder: René
Moerland.
Sint-Philipsland: Rens
Reijngoudt.
Motorvoertuigentechniek
praktijk.
Sint-Annaland: Remco den En
gelsman.
Poortvliet: Sjaak Fase en Adrie
Lindhout.
Oud-Vossemeer: Dik Kersbergen.
Sint-Maartensdijk: Martin
Stouten.
Tholen: Maurits Taalman.
Motorvoertuigentechniek theorie.
Sint-Maartensdijk: Danny Bult,
Corné van Dijke en Corné Ponse.
Tholen: Arjan Eskes.
Poortvliet: Marco van der Male
en Jan-Pieter Otte.
Oud-Vossemeer: Patrick Mees.
Sint-Annaland: Martin van Po-
pering.
Scherpenisse: Laurens van
Steenis.
Aan de Petrus Canisiusmavo te
Steenbergen slaagden uit Sint-
Philipsland Hannie Breeman,
Menno Fontijne, Monique Reijn
goudt en Olga Reijngoudt.
Aan de lagere agrarische school
De Brug te Steenbergen slaagden
Karin Breure uit Sint-Annaland,
Paul Droogers uit Oud-Vossemeer,
Johan van Rijen uit Sint-
Philipsland en John Verbogt uit
Tholen.
Aan de Petrus Canisiusschool in
Bergen op Zoom voor individueel
en lager huishoud- en nijverheids
onderwijs slaagden:
Jacqueline van 't Hof en Corina
Rijnberg uit Sint-Annaland en
Miranda Wessels uit Stavenisse.
van Vossen, Lianne Waasdorp.
Op 29 juni om 19.30 uur worden
de diploma's uitgereikt.
DE BONGERD
chr. school voor m.a.v.o
Aan de Chr. mavo in Tholen zijn
geslaagd uit:
Oud-Vossemeer: Emile Learbuch
en Bianca Wessels.
Poortvliet: Lianne Menheere en
Marja Vroegop.
Scherpenisse: Sonja van Houte.
Sint-Annaland: Marco Bolier, Jo
sé Lindhout en Antoine van
Luijk.
Sint-Maartensdijk: Edwin van
Balen, Linda Deurloo, Willeke
Dorst, Marion van Houdt, Anjo-
lien Koopman, llze Meeuwissen,
Chris Scherpenisse, Suzan Scher
penisse en Madelinde van Vossen.
Sint-Philipsland: Anne Geense,
Mathilda Geense, Leonie Joppe,
Caroline Kempeneers, Johan
Reijngoudt.
Stavenisse: Boudewijn Nieuwen-
huize, Jantine den Braber en Rini
de Moed.
Tholen: Corina Aarnoudse, Jaco
Akershoek, Janneke Boer, Jacoba
Bogert, Johan Bogert, Esther
Bout, Marco Burger, Jacqueline
v.d. Doel, Jako van Gorsel, Elma
Guequièrre, Jacqueline Heijboer,
Pieter van 't Hof, Bertha de Jon
ge, Jacco v.d. Kleijn, Jeroen v.d.
Merbel, Corellen Laban, Niels
Quist, Astrid de Regt, Hermi Sak-
ko, Robbert van de Sande, Erik
Versluis, Claudia de Vos, Johnny
STEENBERGEN
Aan de H.N.O.-school De Bon
gerd te Steenbergen slaagden:
Bianca de Gast uit Oud-
Vossemeer, Linda Backer en Na-
tasja Wagemaker uit Sint-
Philipsland.
Anneke van Vossen uit Tholen is
aan De Boeimeer te Breda
geslaagd voor de driejarige oplei
ding MDGO mode en kleding,
richting realisatie.
Aan de rijksscholengemeenschap
in Bergen op Zoom zijn geslaagd
voor:
MAVO
Niek Wesdorp uit Scherpenisse;
Jolita Dekker, Reinier Fase en Ka-
tinka Smits uit Sint-Annaland;
Marleen Guiljam en Alexander
Muetstege uit Sint-Maartensdijk;
Karina Moerland uit Sint-
Philipsland; Faroel Ishaak, Mu-
riëlle Karremans, Diana Pilaszek,
Xander Rombach, Ronald Smits,
Brigitte van Velzen, Christianne
Verduit, Cathleen Volker en Dick
de Waal uit Tholen.
HAVO
Linda Heijdra, Ab de Jonge en
Irene du Pont uit Oud-Vossemeer;
Anne-Mieke Reedijk uit Sint-
Maartensdijk; Kees Verkerke uit
Sint-Philipsland; Dianne van Ast,
Bertine ter Beek, Marco van Dijk,
Marjon de Hond, Monique Jan
sen, Ronald Jansen, Caroline
Mees, Jolanda Moerland, Jos
Overbeeke, Martin Thoutenhoofd
en Bart van der Werf uit Tholen.
ATHENEUM
Auke Quist uit Anna Jacobapol
der; Wim Gaakeer, Marco Hen-
drikse en Arjan Verreijen uit
Oud-Vossemeer; Elvira van der
Hoeven, John Manneke en Robin
Pot uit Sint-Maartensdijk; Martin
Breeman en Tineke Voorwinden
uit Sint-Philipsland; Janine
Potappel en Anja Smits uit Stave
nisse; Steven Dietvorst, Trudy
Drenth, Wendy Johnson, Marcel
van Oorschot, Gerard Polderman,
Angela van 't Slot, Martin Ver
duit, Leon de Waal en Xandra
Zuurdeeg uit Tholen.
Maja Wesdorp uit Stavenisse is
geslaagd als grafisch vakvrouw
(richting voorbereiding) aan de
Grafische School te Rotterdam.
Anita Kloet uit Scherpenisse is
aan de m.d.g.o. De Schakel in
Roosendaal geslaagd als tandarts
assistente. Ze heeft inmiddels een
volledige baan bij een tandarts in
Roosendaal.
Joke Donken uit Scherpenisse
heeft het diploma Z-
verpleegkundige (zwakzinnigen
zorg) behaald. Zij ontving haar
opleiding aan Groot-
Schuylenburg in Apeldoorn.
Gerda Mosselman uit Tholen is
geslaagd aan de pabo in Mid
delburg.
Frans de Wit uit Tholen is in Ze
venbergen geslaagd als tennisle-
raar categorie A. Hij is trainer bij
t.v. Sint-Annaland.
THOLEN jun Expos, olieverf
schilderijen, openb. bibl.
15 t/m 17 jun Excurs. natuurver,
naar Ardennen
16 jun Middagconcert Concordia
19 jun Vistocht Anib, Oesterdam
8 u.
20 jun Bingo bejaardensoos
23 jun Hengelwedstr. De Kogge
23 jun Dagexcurs. natuurver.
23 jun Uitvoering Zeeuwse Mu
ziekschool 19.30 u. Meulvliet
OUD-VOSSEMEER
15 en 16 jun Kermis
19 jun Bingoavond met gourmet
AVB, Vossenkuil
19 t/m 22 jun Avondwandelvier
daagse
23 jun Schuurfeest PJZ m.m.v.
Garfield, Langeweg 21 u.
27 jun Midgetgolf en bowlen An-
bo, vertrek bushalte J.F. Kenne-
dystr. 13 u.
28 jun Musical Sint Anthonius-
school, Vossenkuil 18.30 u.
29 jun Pleinfeest Die Heene-
trechtschool
SINT-ANNALAND
t/m 28 jun Expos, aquarellen en
tekeningen M. v.d. Meer-Witte,
openb. bibliotheek
t/m 15 okt Expos. 'Messen en
flessen', de Meestoof di t/m za
15-17 u.
14 jun Ledenvergad. PvdA, Ha
venzicht 19.30 u.
23 jun Viswedstr. Zeebaars, An-
navosdijkpolder
29 jun Fancy-fair De Casembroot-
school
30 jun Jeugddag
SINT-MAARTENSDIJK
jun Expos, origami, openb. bibl.
18 t/m 22 jun Zwemvierdaagse,
Haestinge
21 jun Optreden volksdansgroep
De Zeeuwse Reien, Sint Maartens-
hof 15 u.
25 t/m 28 jun Wandeltochten,
Markt 18-18.30 u. (5 of 10 km)
POORTVLIET
15 jun Fietstocht Plattelandsvr.
naar ambachtsherenhuis Oud-
Vossemeer, vertrek Markt 13.45 u.
16 jun Fancy-fair De Eevliet 14-16
u.
23 jun Kleuterdag gymverenigin
gen, Burgemeet 10-14 u.
SINT-PHILIPSLAND
t/m 15 jun Avondwandelvier
daagse
18 jun Zomeravondconcert Con
cordia, Anna Jacobapolder
23 jun Braderie
BERGEN OP ZOOM
t/m 15 jul Expos, grafiek, Mar
kiezenhof
t/m 8 jul Expos, zilveren sieraden
en wanddecoraties, Markiezenhof
17 jun Orgelconcert, kerk Godde
lijke Voorzienigheid 16 u.
22 jun Concert Bad to the Bone,
Botte Hommel 22 u.
30 jun Concert Nozems, Botte
Hommel 22 u.
ROXY 1: Uncle Buck - a.l., vr en
za 19 en 21.30 u., zo 16.30, 19 en
21.30 u., ma t/m wo 20 u. Koko
Flanel - a.l., za, zo en wo 14 u.
ROXY 2: FLomuald en Juliette -
a.l., vr en za 19 en 21.30 u., zo
16.30, 19 en 21.30 u., ma t/m wo
20.15 u. Turner and Hooch - a.l.,
za, zo en wo 14 u.
CINEMACTUEEL I: Tango and
cash - 16 j., vr 19 en 21.30 u., za
14, 19 en 21.30 u., zo 14, 16.30, 19
en 21.30 u., wo 14 u., do 20 u. Val-
mont - a.l., ma t/m wo 20 u.
CINEMACTUEEL 2: Look
who's talking - a.l., vr 19 en 21.30
u., za 14, 19 en 21.30 u., zo 14,
16.30, 19 en 21.30 u., ma, di en
do20 u., wo 14 en 20 u.
CINEMACTUEEL 3: Dead
poet's society - a.l., vr en za 19 en
21.30 u„ zo 16.30, 19 en 21.30 u.,
ma t/m do 20 u. Oliver and com
pany - a.l., za en zo 14 u., wo 14
u.
In de wintermaanden werd al een bemestingsplan opgezet aan de hand
van de uitslag van de genomen grondmonsters. Dat was nu veranderd
in, hoe moet ik de beschikbare kunstmest verdelen over de verschillende
gewassen, maar met de beperking dat alles nooit genoeg kon krijgen,
want daar was de toewijzing veel te laag voor. Het gevolg was dat er
meer aan de grond onttrokken werd dan er toegevoegd werd. Kees
moest dikwijls aan de woorden van zijn vader denken uitgemergelde
grond hou je over. Goed touwwerk was er ook niet meer te koop. Kees
had toch een behoorlijke voorraad aan strengen en lijntouw toen de
oorlog begon, maar waar afgaat en niet bijkomt dat mindert snel, en
je weet bovendien niet hoe lang het duurt wanneer je weer nieuwe kunt
kopen. Vandaar dat je toch angstvallig probeert om nog wat achter de
hand te hebben. Er wordt dus steeds meer met aan elkaar gespitste
strengen en menlijnen gewerkt.
Nu is dat niet zo erg, want als dat splitsen goed gebeurt, en zowel Wil
lem als Kees zelf kunnen het allebei goed, dan gaat die plek nooit meer
kapot. Maar het kostte wel veel tijd en op den duur als het touw al te
oud werd, dan moest het toch een keer vervangen worden, dan zat er
echt geen kracht meer in. Jute zakken dat werd ook een probleem. Die
werden voor de oorlog elk voorjaar vernieuwd doordat de kunstmest in
jute zakken werd aangevoerd. Dat waren zakken van 100 kg. Die werden
als het kunstmest eruit was netjes schoongespoeld en gedroogd. Het
eerste jaar werden ze als graanzak gebruikt en naderhand als aardappel
zakken. Het weinige kunstmest wat er nu nog kwam werd hoofdzakelijk
in papieren zakken aangevoerd, zodat van die kant ook geen aanvulling
meer kwam. De knechts waren dan ook in de winter wel druk in de weer
met het repareren van zakken, maar elke boer weet wel dat er toch elk
jaar een aantal verloren gaan. Zakken is roofgoed zegt het spreekwoord
niet voor niets.
Nieuwe werktuigen en machines kwamen er ook niet meer. Nu was dat
in die tijd nog niet zo'n probleem dan het nu zou zijn, omdat de land
bouwmechanisatie eigenlijk nog in de kinderschoenen stond. De meeste
werktuigen gingen nog een boerenleeftijd mee, maar ze moesten na
tuurlijk wel eens vernieuwd of gerepareerd worden en dat werd ook
steeds moeilijker. De smid kreeg geen ijzer meer, de wagenmaker zat
krap in zijn hout, de schilder had geen verf meer, en zo kwam het één
bij het ander. Hoefijzers voor de paarden waren ook al op de bon en
het betekende altijd te weinig want iets waar genoeg van was, dat hoefde
niet op de bon. Ook werkkleding, klompen en rubberlaarzen, het was
op den duur allemaal moeilijk meer te krijgen. Dikwijls moest er ge
ruild worden, b.v. tarwe voor laarzen, koolzak voor fietsbanden enz.
Kees had een hekel aan die ruilhandel, omdat er op die manier meestal
geen eerlijke prijsbepaling tot stand kwam. Bij vrij handelsverkeer is er
een marktwaarde, die tot stand komt door vraag en aanbod. Tegen
woordig ook wel beivloed door allerlei beschermende maatregelen,
maar in elk geval een controleerbare prijs.
En als je die prijs als koper of verkoper niet acceptabel vindt dan ben
je vrij om er niet op in te gaan. En dat element ontbrak ten enenmale
bij die ruilhandel. Je moest op een gegeven moment een bepaald artikel
hebben. In de normale handel was het niet te koop en dan kwam je dus
in het circuit terecht waar het nog wel was, maar niet in het normale
handelsverkeer, dus voor extra geld, of ruilen voor iets dat ook schaars
was. En dan hing het heel erg van de integriteit van de betreffende per
sonen af op welk niveau zo'n transactie tot stand kwam. Je moest ook
zorgen dat je personeel wat had om te ruilen, want die moesten toch
in de eerste plaats over goede werkkleding en schoeisel kunnen beschik
ken. Ze moesten ook wel eens een fietsband hebben en het was allemaal
normaal niet meer te koop. Nu waren er allerlei regelingen waardoor
mensen die in de landbouw werkzaam waren producten kregen die af
komstig waren van landbouwgewassen. Die regeling gold voor landbou
wers, maar ook voor hun personeel. Voor elke ha. suikerbieten kreeg de
verbouwer een aantal kilo's suiker boven zijn normale hoeveelheid die
hij via zijn bonkaarten kreeg. De helft daarvan was bestemd voor zijn
personeel. Zo kreeg iemand die koolzaad verbouwde een aantal flessen
olie per ha. Als je vlas verbouwde kreeg je textielpunten, als je schapen
had kreeg je wol.
Daar ontstonden natuurlijk ook weer allerlei scheve toestanden door,
want iemand met een groot bedrijf kreeg b.v. zoveel suiker dat hij het
met de boerewagen op moest halen en dan moest er wel de helft af voor
zijn personeel, maar dan hield hij natuurlijk nog veel te veel over. Als
't ie goed van aard was hielp hij nog wel eens een kennis en een familie
lid, maar het kwam er ook nog al eens op neer dat de geest wel gewillig
was, maar het vlees toch maar zwak en het slijk der aarde zeer begerig.
Touw, dat werd een steeds nijpender probleem, zo was er ook geen touw
meer voor de zelfbinders waar het graan mee gemaaid werd. In de
plaats daarvan werd er nu papieren touw verstrekt. Daar werd ook heel
wat mee afgezien, want de bindapparaten van de graanmaaiers waren
daar niet op afgesteld. Het resultaat was in het begin een boel losse
schoven. Als de bindapparaten eenmaal goed afgesteld waren viel het
trouwens wel mee dat papieren touw, als je er maar geen regen in kreeg,
want dan was het huilen. En zo was er altijd wel wat dat niet meer op
normale wijze uitgevoerd kon worden. In 1943 had Kees een mooi per
ceel blauwmaanzaad staan. Door het gunstige weer was het mooi recht
op blijven staan, zodat hij het netjes met de binder had kunnen maaien.
Het waren gave schoven geworden en die stonden netjes gehokt op het
land te drogen. De vogels hadden er ook nog geen vat op gekregen. Hij
zou het op het land dorsen met zaadsleeën, dan had je zo weinig moge
lijk verlies.
Alles was geregeld. Hij had een afspraak gemaakt met zwager Wout,
die had zelf een dorsmachine, die zou het voor hem dorsen. Een dag
van te voren ging hij naar de bureauhouder om een dorsvergunning.
WORDT VERVOLGD
