60-jarige bakkerij Van Oost uit
Tholen blijft zich onderscheiden
ii:
Gronings bedrijf tapt schadelijke
vloeistof uit Thoolse koelkasten af
schetters
Nieuwbouw Montessorischool
en tegenvaller van zes ton
Amerikaanse piloot in Tholen
Demonstratie van jazzdans
Betho in de file
Donderdag 7 juni 1990
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
11
Toen Johannes van Oost in 1930 zaterdagmiddag 7 ju
ni om drie uur zijn winkel opende, waren er wel tien
bakkers in Tholen. Hij had echter niet alleen een
brood-, beschuit- en banketbakkerij, maar ook een
'groote sorteering in fijne bonbons, chocolade en sui
kerwerken' alsmede een lunchroom met 'een gezellig
zitje tot verpoozing' en prima ijs van eigen fabrikaat.
Dijkbaas
Verrassende impulsen
Pittige dingen
Veiling St.Annaland
Geen geld en geen tijd
Opgeblazen
autobedrijf krebbekx
BEVEILIGINGSTECHNIEKEN
PROJECT- EN
INTERIEURVERLICHTING
TELEFOONINSTALLATIES
ELEKTRA
GAS
WATER
SANITAIR
LOODGIETERSWERK
adviesen installatieburo
rijkebuurtstraat 15 - bergen op zoom
Tel. 01640-34664 Fax. 45814
>1^'
Sinds enkele weken zamelt de gemeente Tholen afge
dankte koelkasten en diepvriezers afzonderlijk in en
niet meer tegelijk met het grofvuil. "Na de publicatie
daarover in Tholenderwijs loopt het aanbod goed,"
vertelt ambtenaar P. van Zijst. Vrijdagmorgen tapte
een gespecialiseerd bedrijfje koelvloeistof af bij ruim
vijftig ingezamelde kasten.
Scherpenisse
Schelde
Gemeente Tholen draait op voor restant boekwaarde van de gebouwen
Het gebouw van de Montessorischool aan de Burg.
van Berchemstraat in Tholen is dermate slecht, dat
nieuwbouw goedkoper is dan verbouw. De gemeente
draait wel op voor de boekwaarde van het bestaande
gebouw: zes ton. De verbouwwerkzaamheden aan de
school zijn inmiddels stilgelegd.
Zestig jaar later is het aantal war
me bakkers in Tholen gereduceerd
tot twee, maar Van Oost blijft iets
extra's toevoegen aan zijn winkel.
"Je moet je onderscheiden", zegt
Jaap van Oost, die in 1970 het be
drijf van zijn vader overnam.
"Dat betekent alles zelf maken,
zoals bijvoorbeeld croissanten die
met zuivere roomboter bereid
worden. Kwaliteit is gewild, zo is
onze ervaring. Om bij te blijven,
heb ik pas nog cursussen voor
luxe brood- en banketbakker ge
volgd, al is dat geen eenvoudige
opgave naast je normale werk.
Aanpassing aan gewijzigde om
standigheden is echter een ver
eiste. Zo gaan we eind
augustus/begin september ook de
winkel weer vernieuwen. Er komt
een nieuwe voorgevel met erkert
jes. We hebben al veel geïn
vesteerd, maar je blijft bezig",
aldus bakker Van Oost.
Johannes van Oost was de zoon
van de dijkbaas in St. Maartens
dijk. Zijn broers en zusters kon
den goed leren en werden
ambtenaar of dominee, maar Jo
hannes moest het met zijn handen
zien te verdienen. Hij ging bij
bakker Jansen in Poortvliet in de
leer en later bij Moerbeek in Ber
gen op Zoom en tenslotte in Ka-
pelle. Alles op de fiets, totdat hij
in 1930 aan de Botermarkt 8 met
een eigen bakkerszaak begon. Sa
men met zijn vrouw Cornelia de
Leeuw, die in de Kerkstraat in
Tholen werd geboren, maar wier
ouders later naar Yerseke vertrok
ken en daar emplooi vonden in de
oester- en mosselteelt.
De ligging van de bakkerszaak
met lunchroom was gunstig bij
het eindpunt vn de stoomtram
Bergen op Zoom-Tholen en de au
tobussen uit het eiland. Veel scho
lieren van de ulo op de Markt
kwamen om een ijsje of chocola
demelk. De lunchroom bleef tot
1955 functioneren.
Vrijdag gingen 33 medewerkers
van de Betho uit Tholen, samen
met hun collega's uit Goes, op
reis. In totaal waren dat drie bus
sen vol en het hele gezelschap
maakte de eerste koffiestop in de
Zevenbergsche Hoeve. Daarna
reed men naar Apenheul in Apel
doorn waar de broodmaaltijd ge
nuttigd werd. Natuurlijk genoot
men er ook van een rondwande
ling langs de apen.
Het volgende onderdeel van het
jaarlijkse reisje was een boottocht
vanuit Drimmelen. Oponthoud in
een file die de reis tot 2,5 uur deed
uitlopen was er de oorzaak van,
dat de reizigers dit programma
punt wel konden vergeten. Daar
om reden de bussen naar
Familieland waar het diner geser
veerd zou worden.
Dat viel uitstekend in de smaak,
tussen de gangën door was er ge
legenheid tot het maken van een
dansje.
Ondanks de tegenvaller bleek ie
dereen na afloop een prima reis
gehad te hebben.
Johannes Van Oost had 6 kinde
ren vanwie er nog 5 in leven zijn:
3 jongens en 2 meisjes. Jaap zette
uiteindelijk in 1970 de zaak voort
en toen werd er direct fors ver
nieuwd. In de bakkerij werd alles
afgebroken, zodat Van Oost twee
maanden naar Van Broekhoven in
Steenbergen moest uitwijken om
brood te bakken. Daarna had hij
een eigentijdse bakkerij, die eind
1987 werd uitgebreid. Intussen
was ook de winkel al vernieuwd.
Werden in 1930 nog 'Alle bestel
lingen op gewenscht tijdstip aan
huis bezorgd', Jaap van Oost
stopte in 1973 met de broodbezor
ging. "Ik ben zelf met een mandje
begonnen en later gebeurde dat
op de fiets, maar bezorging was
op den duur niet meer rendabel.
Je kwam wel veel in contact met
de mensen, maar economisch ge
zien was het niet vol te houden."
Nu komt iedereen naar de winkel
en sinds de toename van het win
kelbestand in het centrum van
Tholen is de aanloop alleen maar
groter geworden.
Watertoeristen en andere recrean
ten doen ook een duit in het zakje.
"Dat geeft impulsen die je soms
voor verrassingen zetten", vertelt
Van Oost. "Wanneer er mooi
weer voorspeld wordt, maak ik
meer luxe en kleinbrood voor aan
de Oesterdam of op de boot. Leu
ke ervaringen waren dat er bolus
sen naar Australië gingen en
beschuitbussen naar Canada."
Na afname van de broodcon
sumptie is de laatste vijf jaar weer
een toename waar te nemen. "Je
hebt tegenwoordig ook ontzettend
veel soorten, vooral donkere zoals
volkoren brood. Ook slankheids
brood is gewild. Wat de luxe
broodjes betreft, gaat het meer de
hartige toer op. Naast kaascrois-
santjes krijg je ham/kaasbrood
jes, e.d. Er is vraag naar meer
pittige dingen. Ten aanzien van
het gebak is er een zekere stabili
satie. Tegenwoordig vindt men één
gebakje per dag zat, maar de trac-
tatie op scholen en bedrijven van
gebak heeft grootse vormen aan
genomen", zegt bakker Van Oost.
Is de grote broodproduktie geme
chaniseerd, kleine broodsoorten
maak je met de hand op en dat is
Psychosynthese. Op 15, 16 en 17
juni is er op de Volkshogeschool
Zeeland in Aardenburg gelegen
heid kennis te maken met de me
thoden van de psychosynthese:
een wijze van kijken naar en om
gaan met jezelf, die uitgaat van de
positieve waarden die gebeurtenis
sen in je leven kunnen hebben;
maar ook van alle eigenschappen,
stemmingen en gevoelens binnen
jezelf.
Veiling Sint-Annaland, 6 juni.
Doré gewone 65-111, drielingen
41-45, kriel 162-167; Première ge
wone 68-82, drielingen 41-44,
kriel 161-165; Gloria gewone 81.
Aanvoer 162 ton.
De medewerkers van de 60-jarige bakkerij Van Oost in Tholen met geheel rechts het echtpaar Van Oost-Vos.
arbeidsintensief. In de bakkerij
werken 3 vaste krachten en 1 part
timer, in de winkel 3 vaste mede
werksters en 1 hulp in deeltijd
tijdens het weekeinde. Inmiddels
werken er 2 dochters en 1 zoon in
het bedrijf, zodat de Thoolse bak
kerij Van Oost weer al aan de der
de generatie toe is.
Dat geldt mogelijk ook voor ver
schillende klanten, maar de
79-jarige mevr. J. Jansen-Francois
uit de Kruittorenstraat is al 60
jaar klant. Zij trouwde in decem
ber 1929 met de Tholenaar M.
Jansen, die ze in Vlissingen had
leren kennen toen hij daar werk
zaam was.
Bij de opening van de winkel van
bakker Van Oost in juni 1930
werd ze gelijk klant. "Brood was
toen nog het hoofdartikel", ver
telt mevr. Jansen. "Nu is er een
heleboel bijgekomen."
In de toenmalige lunchroom
kwam ze zomaar niet. "Ten eerste
was er geen geld voor en ten twee
de geen tijd, want ik heb 40 jaar
hard moeten werken voor alles en
iedereen. Ik hielp veel bij bruilof
ten en partijen. Dan moest ik ook
alles bestellen en dat gebeurde al
tijd bij bakker Van Oost, wiens
zaak ik in 60 jaar heb zien groeien
met ups en downs. In 1930 was het
helemaal niet gemakkelijk om
voor jezelf te beginnen."
Mevr. Jansen is niet zomaar een
klant. Haar oudste zoon, die later
marinier werd, ging samen met de
oudste zoon van dhr. Van Oost
naar de bakkerscursus. Toen haar
zoon in de oorlog bij een ander
werkte, mochten hij en zijn colle
ga's toch bij Van Oost voorbak
ken. "Daardoor heb ik altijd nog
een goede band met de familie be
houden."
Mevr. Jansen herinnert zich nog
goed, dat er niet altijd brood op
de plank was. "Tijdens de oorlog
at ik eens een hele week aardappe
len omdat de broodbonnen op
waren. Deze generatie weet dat
niet, maar ik ben blij, dat ik ook
de derde generatie bij Van Oost
nog mee mag maken. Helaas ben
ik alleen overgebleven, dus zoveel
brood heb ik nu niet meer nodig.
Toch zijn ze altijd nog even vrien
delijk en vol medeleven."
Zestig jaar een zeer tevreden
klant. Voor de huidige bakker
Jaap van Oost een mooi resultaat
en voor 'de oude bakker' - zoals
hij in de wandelgangen van de Ten
Ankerflat genoemd wordt - een
leuke herinnering. Joh. van Oost
voelt zich nog steeds bij 'zijn'
60-jarig bedrijf betrokken.
VERVOLG VAN PAG. 1
op Tholen voor deze krant (het
werd vertaald door gemeente
archivaris J.P.B. Zuurdeeg). In het
verhaal vertelt Sherman wat de
bedoeling was van de vluchten die
hij met het 705e squadron in 1944
maakte. Voor 21 juli stond een
missie gepland om raketlanceer-
bases in de Franse kuststreek te
bombarderen (departement Pas
de Calais). Deze missie stond be
kend als 'milk runs' (melk halen).
Sherman: "Het waren korte
vluchten op doelen net aan de an
dere kant van het Kanaal. We
hoefden dan niet over bezet ge
bied, dat betekende dat we minder
te maken hadden met afweerge
schut van de Duitsers".
De volgende ochtend bleek de in
structie veranderd te zijn: niet een
kort vluchtje naar Frankrijk maar
een bombardementsvlucht naar
München stond op het program
ma. "Het was een vervelende ver
andering; we zouden 's avonds te
laat terug kunnen zijn voor mijn
feest in de club. (We vermoedden
niet dat we alle pret zouden mis
sen)", schrijft Sherman twee jaar
geleden. Sherman's vliegtuig zou
de groep bommenwerpers van het
squadron leiden en voorop vlie
gen. In plaats van een vlucht van
vier en een half uur zou het een
vlucht van tien uur worden. De
vlieghoogte bedroeg gewoonlijk
21.000 voet (6400 meter). Boven
Duitsland kreeg het squadron te
kampen met slecht weer. Het lukte
niet om boven het wolkendek uit
te komen. Sherman besloot om te
keren en een gelegenheidsdoel te
zoeken. Toen het vliegtuig 180
graden gekeerd was en door het
wolkendek brak 'leek het erop dat
ons squadron (20 a 25 vliegtuigen)
met enkele vliegtuigen van andere
PRINS REINIERSTRAAT 3 STEENBERGEN TELEFOON 01670-64561 TOYOT
Morgenavond om half acht is er
in sporthal Meulvliet in Tholen
een demonstratie jazzdans en ae
robics te zien o.l.v. Laura Ouwens.
Iedere belangstellende is welkom
bij deze uitvoering.
Erkend
B'N Uneto
Beveiligings-
Installateur
Lid van de
Vereniging van
Nederlandse
Installatiebedrijven
Advertentie I.M.
In de koelvloeistof zit freongas,
een gas dat schadelijk is voor de
ozonlaag. Prozon uit Veendam
heeft speciale apparatuur ontwik
keld om dat gas op te vangen. Op
de motor van de koelkast of diep
vriezer wordt een koppeling ge
plaatst, die zich onder druk vast
zuigt. Daarna komt er een boortje
uit, dat een gaatje in de motor
maakt waardoor vervolgens het
gas en ook de olie uit het motor
blok worden gepompt. Het gas
wordt gedeeltelijk opnieuw -ge
bruikt en afgezet bij Akzo, de rest
wordt verbrand. Ook de olie
wordt vernietigd.
"Gemiddeld komt er per kast 400
cc olie uit; dat is heel wat als je
j|
mm
*0.
Een medewerker van het Groningse bedrijf Prozon koppelt de aftapapparatuur aan een diepvriezer
op de gemeentewerkplaats in Scherpenisse.
weet dat een liter olie 100.000 liter
water ondrinkbaar kan maken,"
vertelt een medewerker van Pro
zon.
In de kasten, die worden opgesla
gen bij de gemeentewerkplaats in
Scherpenisse, zit soms ook nog
zogenaamd peurschuim. In tegen
stelling tot tempex bevat dat óók
freongas. "Om het gas daaruit te
halen is momenteel een machine
in ontwikkeling," vertelt de Pro-
zon-medewerkër. In het schuim zit
ongeveer tweederde deel van de
totale hoeveelheid freongas in een
kast. Het lukt de mensen van het
bedrijf om zo'n 20 kasten per uur
af te tappen. Een dag tevoren wa
ren ze in Bergen op Zoom, waar
ruim 200 kasten onder handen
werden genomen.
Van Zijst, die via de gemeente
Bergen op Zoom in contact kwam
met het Groningse bedrijf, vertelt
dat de kasten worden afgevoerd
naar een sloper in Bergen op
Zoom. Een gedeelte van het ijzer
komt voor hergebruik in aanmer
king, de rest belandt op de vuil
nisbelt. Op die manier blijft het
milieu gevrijwaard van een flinke
hoeveelheid schadelijke stoffen.
Inwoners van Tholen die een koel
kast of diepvriezer willen afdan
ken, kunnen dat telefonisch
melden bij de gemeente (tel.
01666-8259). Er wordt naar
gestreefd om het apparaat binnen
twee dagen te komen ophalen.
groepen alleen was'. Navigator
Glen W. Hoffman bekeek de
kaart en ontdekte dat ze boven
een brug vlogen over een onbe
kende rivier. De bommen werden
gelost, de brug opgeblazen en de
terugtocht aanvaard. Door Ar
meens afweergeschut bij Gilze
Rijen werd een motor van het
toestel uitgeschakeld. Het vlieg
tuig zette de tocht voort met drie
motoren maar moest de formatie
verlaten en werd vanuit Woens-
drecht of Essen weer geraakt. Het
vliegtuig brandde. Sherman
schrijft: "De tweede piloot stond
op van zijn stoel en verdween in
het met rook gevulde radiocam-
partiment. De intercom was dood
en de besturing werkte niet meer.
Ik stond op maar had vergeten
mijn zuurstofmasker af te doen en
werd teruggetrokken. Nadat ik tot
bezinning was gekomen, ging ik
de radiohut binnen die vol vlam
men was. Ik werd teruggedreven
naar mijn stoel. Na een korte pau
ze keek ik opnieuw naar achteren
en zag dat het radiocompartiment
helder was. Ik stond op en deed
twee stappen, toen ik me herin
nerde dat we nabij de Noordzee
waren. Opnieuw keerde ik terug
naar mijn plaats om mijn 'Mae
West' reddingsvest achter mijn
stoel te pakken. Ook realiseerde ik
me, dat ik nog mijn scherfvrije
vest aanhad. Dat laatste deed ik
uit en trok mijn 'Mae West' aan
en keerde terug naar het lege
radio-compartiment. De bom-
menruimte was dicht, maar het
bovenluik open. Ik stak mijn
schouders door het luik en deed
mijn parachute om. (Ik was de
enige die geen vliegpak met para
chute had).
Ik voelde geen sensatie toen de
wind langs mijn oren floot en uit
eindelijk viel ik op één of andere
manier totaal vrij (ik had steeds
het gevoel dat het vliegtuig zich
had omgedraaid, later heb ik be
grepen dat het toestel explodeerde
en dat mij vrij van het toestel had
gemaakt). Ik tel tot zes en trok
aan het trekkoord. De parachute
opende zich naar ik gis op 12.000
voet boven het Schelde estuarium.
Ik stuurde mijn parachute door
aan de parachutelijnen te trekken
en slaagde erin een schoorsteen te
ontwijken. Gelukkig zijn de hui
zen op het eiland Tholen laag. Ik
landde naast een huis, doch kon
met mijn tenen nauwelijks de
grond raken".
Tot zover het relaas van Sherman.
Naast de captain overleefde ook
de boordwerktuigkundige ser
geant-majoor William Lutes en de
radiotelegrafist sergeant-majoor
William Kopczynski de ramp. De
andere bemanningsleden overleef
den de crash niet. Het zijn: cap
tain Calvin T. Ballard,
groepsnavigator en neustoren-
schutter, le luitenant John E.
Hand Jr., 2e piloot, le luitenant
Glen W. Hoffman, navigator, le
luitenant Nelson T. Segraves,
bomrichter, sergeant William A.
Mc Donald, torenschutter, ser
geant Leiding Olson, middelste
schutter, sergeant Jackson, mid
delste schutter en sergeant John
Clay, staartschutter.
Na zijn terugkeer naar Amerika
werkte Sherman enige tijd bij de
luchtmacht maar stapte later over
naar de Pacific Telephone Com
pany. In 1980 ging hij met pen
sioen. Samen met een groep van
ongeveer 30 militairen (met echt
genoten in totaal 63 personen)
bracht Sherman voor de eerste
keer na de oorlog een bezoek aan
Engeland en Nederland. In Tho
len werd hij begeleid door A.G.A.
Verswijveren uit Halsteren die een
programma voor de oud-piloot
had samengesteld. Naast de ont
vangst in Tholen werd Sherman in
Halsteren verwelkomd door de
heemkundige kring en de pers. Op
Eerste Pinksterdag bezocht Sher
man de Auvergnepolder en het
stadje Halsteren en had hij een
ontmoeting met de burgemeester
van Halsteren.
breiding met een vijfde lokaal
mag niet hoger uitvallen dan de
nieuwbouwkosten van een basis
school voor vijf groepen. Inclu
sief grondkosten (maar exclusief
inrichtingskosten) is dat f.
1.434.000,-. Verbouw zou echter f.
1.538.000,- kosten (boekwaarde f.
600.000,-, bouw noodlokaal f.
140.000,-, verbouw f. 325.000,- en
verhoging f. 473.000,-). Maar na
de verbouw is de levensduur van
het gebouw nog maar 20 jaar, ter
wijl er hoge exploitatiekosten
volgen.
"Financieel is deze zaak van alle
kanten bekeken, maar we zien
geen enkele andere mogelijkheid
dan nieuwbouw," zei wethouder
P. van Schetsen in de commissie
financiën. Daar verwonderde P.
van Belzen (RPF/GPV) zich over
de afschrijvingsperiode van 60
jaar, die het gebouw via het mini
sterie kreeg. Ambtenaar C. Meer-
De commissie financiën moest vo
rige week even slikken toen ze van
deze tegenvaller hoorde, maar de
leden zagen geen andere oplos
sing. Bij de verbouw is gebleken
dat de bouwkundige staat van het
gebouw veel slechter was dan
voorzien. Na verwijdering van de
wandbekleding kwam optrekkend
vocht in de binnenwanden aan het
licht, alsmede houtrot. Ook vin
den de binnenwanden onvoldoen
de steun door verpulvering van de
vloerplaten. Herstel zou beteke
nen, dat alle binnen- en buiten
wanden verwijderd moeten
worden.
Overleg met ambtenaren van het
ministerie van onderwijs heeft de
toezegging opgeleverd, dat de ver
goeding van de verbouwkosten
wordt opgetrokken (nu is tot f.
325.000,- goedgekeurd). Maar het
restant van de boekwaarde plus de
verbouwingskosten plus de uit-
tens verklaarde, dat het gebouw in
1960 is gesticht op basis van de
wet op het kleuteronderwijs en die
zat op een termijn van 60 jaar.
Het gekke is, dat de precies eende
re gebouwen van de mavo in 40
jaar worden afgeschreven. "Ik
wist dat het gebouw gammel was,
maar als het nog 30 jaar meemoet
valt 't van louter ellende uit el
kaar," aldus Van Belzen. Hij vond
het een miskleun dat een ministe
riële beschikking uit 1985 deze
noodlokalen 'promoveerde' tot
permanente gebouwen. "Nu heeft
u de bewijzen dat de termijn onre
delijk is en toch draait u voor de
kosten op. Is beroep bij de Kroon
mogelijk?" wilde Van Belzen we
ten.
M.A. van Beek (CDA) moest diep
ademhalen toen de volle omvang
van het voorstel tot hem door
drong. Toch vond ook hij verbou
wen geen oplossing en adviseerde
daarom om stevig met het mini
sterie te onderhandelen en het on
derste uit de kan te halen. A. den
Haan (PvdA) onderschreef de
woorden van Van Belzen en advi
seerde om een manier te zoeken
waardoor de kosten voor de ge
meente zo laag mogelijk blijven.
Van Belzen gaf b. en w. het advies
om eventueel het rekeningover
schot van 1989 voor de tegenvaller
van zes ton te gebruiken. "Daar
mee geef je het zwaard van Damo
cles een lichtere vorm."
De Montessorischool nam de ge
bouwen destijds over van de CNS
De Regenboog. Het bestuur van
die school ging enkele jaren gele
den in beroep tegen een afwijzing
van de staatssecretaris om 17 jaar
oude vurenhouten kozijnen te ver
vangen. Die waren verrot ondanks
voldoende onderhoud. De Raad
van State vernietigde toen de be
slissing van de staatssecretaris
omdat die niet het wettelijk voor
geschreven overleg met het
schoolbestuur had gevoerd en om
dat uit de afwijzing niet bleek
waarom er geen sprake zou zijn
van een constructiefout. De rotte
kozijnen moesten op kosten van
het rijk worden hersteld.
De Montessorischool groeit
gestaag. Begonnen met 41 leerlin
gen waren dat er vorig jaar 82 en
dit jaar al 92. Directeur F. Roden
burg verwacht dat de school in
1992 zo'n 120 leerlingen zal heb
ben.
Gisterenmiddag kwam het voor
stel tot nieuwbouw ook in de wel-
zijnscommissie aan de orde.
Het gebouw van de Montessorischool in Tholen, dat zal worden afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw. Links naast de
deur is duidelijk te zien hoe rot de kozijnen zijn.
