Alles nieuw bij arbeidsbureau
Ik heb geen hekel aan het werk gehad
Royale ruimte, andere directeur, nieuwe structuur
Commissie
van advies
HOORTOESTELLEN
Open dag
AUDICIENS
Avondopening
weinig benut
Directeur J.P.M. van der Male van het arbeidsbureau in de vut:
Donderdag 18 januari 1990
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
17
"Qua gebouw zijn we er een stuk op vooruit gegaan",
zegt de nieuwe directeur van het arbeidsbureau in St.
Maartensdijk, dhr. P.J.F. Castricum(44) uit Goes. "In
Tholen hadden we amper een derde van de ruimte
hier. Daar zaten we elkaar in de weg, hier kunnen we
goed uit de voeten. Ik verwacht ook een gemakkelijker
communicatie met het publiek."
PENSTRAAT 37, BERGEN OP ZOOM,
TELEFOON 01640-45264
Vlakbij Grote Markt en Parkeergarage.
Grote pendel
Dammen moet nog
wennen
.Jipitfii
Verplichte gang
Scholing
ArëëTds
ureau
De opening van het nieuwe kantoor van het arbeidsbu
reau in Sint-Maartensdijk wordt tegelijk aangegrepen
om afscheid te nemen van de voormalige directeur,
J.P.M. van der Male (60) uit Tholen. Hij maakte per
1 november vorig jaar gebruik van de vut-regeling, na
vanaf 1955 op het Thoolse arbeidsbureau werkzaam te
zijn geweest.
Pendel
Subsidie
Recessie
Nieuwe stijl
Andere wind
Alles is nieuw bij het arbeidsbu
reau. Van de Simon Lind-
houtstraat in Tholen verhuisde de
voorziening naar de Haven in St.
Maartensdijk, waar een splinter
nieuw gebouw verrees. Er zijn nog
meer veranderingen. Directeur
J.P.M. van der Male maakte
plaats voor dhr. Castricum. Het
uitzendbureau Start kreeg pp de
bovenverdieping een eigen ruimte
Directie en medewerkers van het
Thoolse arbeidsbureau worden
bijgestaan door een commissie
van advies, waarvan de wethouder
van sociale zaken, dhr. P. van
Schetsen, voorzitter is.
De commissie bestaat uit drie ver
tegenwoordigers van de werkge
vers (M.C.J. Kosten uit Tholen
namens de landbouw, E.Ph.
Nieuwkerk uit Poortvliet namens
de industrie en M.C. Muller uit St.
Maartensdijk namens het
midden- en kleinbedrijf), alsmede
drie vertegenwoordigers van de
werknemers: A. den Haan uit St.
Maartensdijk en A. Hommel uit
Oud-Vossemeer namens de FNV
en P.C. Heijboer uit Poortvliet na
mens het CNV.
De commissie vergadert vier tot
zes keer per jaar, bespreekt de ge
gevens van de arbeidsmarkt in de
breedste zin van het woord en
heeft ook een stem in het kapittel
bij de personeelsbezetting en het
beleid.
Al jarenlang het adres voor vakkundige en vertrouwde aanpassing van:
Gediplomeerd FIDA lid Lid Ned. Vereniging voor Audiologie
Gediplomeerd electrotechnisch Ingenieur.
Met de auto voor de deur bereikbaar Ingang ook voor rolstoelen
geschikt Indien nodig ook bezoek aan huis.
Alle merken en typen hoortoestellen Leverancier van
ziekenfondsen Vervaardiging van oorstukjes en mini-in-oor
toestellen in eigen bedrijf Moderne test- en meetinstrumenten
voor controle en aanpassing van Uw toestel.
Gewaarborgde Service door:
Gratis halfjaarlijkse controle en service abonnement.
Gratis Proefperiode.
de Oort-belastingwetten mis
schien veranderingen."
Castricum noemt de werkgelegen
heid op Tholen 'vrij stabiel'. "We
hebben wel een grotere sortering
Thoolse bedrijven gekregen. Er is
geen monocultuur meer. Boven
dien ligt de werkeloosheid ver on-
en is de gehele week beschikbaar
en mogelijk dit jaar nog, staat de
privatisering voor de deur met een
provinciaal bestuur voor alle ar
beidsbureaus in Zeeland.
De nieuwe directeur komt uit de
metaalsector. Na een mts- en hts-
opleiding werktuigbouw in zijn
geboorteplaats Haarlem in Stads
kanaal, was hij vijf jaar assistent
bedrijfsleider bij metaalbedrijf
Oosterhout in Geertruidenberg.
Daarna was Castricum nog één
jaar werkzaam in het vormings
werk, voordat hij in 1975 werd be
noemd bij het arbeidsbureau in
Goes. Daar zocht men een bemid
delaar voor technische beroepen
en in die branche was Castricum
goed thuis. "In de tachtiger jaren
ging de bedrijfstak gerichte be
middeling er weer af, maar de
laatste twee jaar is die weer aan
het opkomen", vertelt de nieuwe
directeur.
Hij kwam de laatste tien jaar af
en toe in Tholen als invaller. Voor
die tijd viel Tholen onder Zierik-
zee en vervolgens werden beide
kantoren bij Goes ingelijfd.
Wanneer Castricum die drie kan
toren vergelijkt, valt Tholen op
als landbouwgebied. "Relatief ge
zien is de landbouw met aanver
wante bedrijven hier sterker
vertegenwoordigd. Je hebt hier
minder recreatie-, horeca- en win
kelbedrijven vergeleken met Zie-
rikzee en Goes."
Als tweede belangrijke punt
noemt Castricum de grote pendel.
"Dat zit er van oudsher in op
Tholen, dat is een historisch gege
ven. Veel mensen zoeken emplooi
buiten het eiland en financieel is
dat ook lucratief, al komen er met
Als de inrichting van het ar
beidsbureau in St. Maartens
dijk helemaal compleet is,
volgt er nog een open dag
voor het publiek.De hal met
de informatie- en documenta-
tierekken is nog in oude stijl
omdat het nieuwe meubilair
pas in april verwacht wordt.
"We hebben nu nog een alle
gaartje in gebruik met mate
riaal uit 1962, 1975 en 1980.
Als de nieuwe huisstijl er is,
dan houden we op een zater
dag een open dag voor het pu
bliek", zo belooft directeur
Castricum alvast.
der het landelijk gemiddelde. In
bepaalde bedrijfstakken is er zelfs
een tekort aan vakmensen. De
vraag sluit niet op het aanbod
aan.
Het grootste probleem dat we
krijgen, is de langdurige werke
loosheid. Hoe krijgen we de
maatschappij zover, dat ze men-
met de jaren vijftig zijn er allerlei
nieuwe technieken en nieuwe
branches ontstaan en dat levert
specifieke eisen op."
Elke dag wordt het bestand in de
computer opgeschoond, zodat er
bij aanvragen voor personeel di
rect gekeken kan worden of er bij
voorbeeld nog een timmerman of
metselaar is. "Als er een beroep
wordt gevraagd dat wij niet heb
ben, kunnen we bij andere ar
beidsbureaus in de computer
kijken. Als het moet, gebeurt dat
in heel Zuid-West Nederland,
maar onze vraag is niet zo groot."
De Oester- en Philipsdam hebben
daar ook nog niet veel verande
ring in gebracht. "De mensen
moeten nog aan de dammen wen
nen. Na een gewenningsproces zal
men meer naar bedrijven op
Schouwen-Duiveland en de Beve-
landen gaan. Werkgevers zoeken
hun mensen in principe zo dicht
mogelijk bij huis en andersom
geldt dat ook. Niet alle vacatures
komen echter bij het arbeidsbu
reau terecht. Via de eigen werkne
mers wordt er veel aan werving t
gedaan."
Als directeur is Castricum veel
minder bij de directe bemiddeling
betrokken dan in zijn vorige func
tie. "Je bent veel meer naar buiten
gericht. Er is overleg met allerlei
instanties en je treft voorbereidin
gen voor verschillende zaken."
Het nieuwe arbeidsbureau aan de Haven in Sint-Maartensdijk
eerste, verplichte gang omdat ze
een uitkering willen. Wij hebben
dus een controlerende plicht naast
het bemiddelingswerk. Dat is de
dubbelrol van het arbeidsbureau.
Inschrijvingsplicht is er alleen
Via het uitzendbureau Start, dat
in een aparte stichting los van het
arbeidsbureau functioneert, maar
wel in hetzelfde gebouw zit, krijgt
men soms tijdelijk werk dat tot
een vaste betrekking leidt. Dat is
plIllpiSeSI*
De nieuwe directeur van het arbeidsbureau in St. Maartensdijk, dhr. P.J.F. Castricum uit Goes.
Advertentie I.M.
sen die door allerlei oorzaken
langdurig werkeloos zijn, weer
opnemen. Dat is een sociaal ont
zettend gefrustreerde groep aan
het worden. Scholing is daarbij
heel belangrijk, want vergeleken
De nieuwe directeur constateert,
dat men nog niet zo gemakkelijk
het arbeidsbureau binnenstapt.
"Voor veel mensen blijft het een
voor wie een uitkering wil. Je
hoort nog wel eens fabeltjes, maar
het allergrootste deel van de men
sen die bij ons ingeschreven staan,
willen werken. Daarvan ben ik
overtuigd!
ook het doel. Het heeft nogal wat
voordelen, dat je Start in huis
hebt: je kent de mensen en kunt
daardoor beter bemiddelen."
In plaats van de verplichte in
schrijving en de oproep om voor
beschikbare banen naar het ar
beidsbureau te komen, zou Castri
cum graag een lagere drempel
zien. "Men zou het eigenlijk nor
maal moeten vinden om naar het
arbeidsbureau te komen. Er ligt
allerlei informatie over beroepen
en scholing, zowel schriftelijk als
op de video."
Scholing is één van de belangrijk
ste zaken bij het arbeidsbureau.
"Bij de grote werkloosheid had
den we het al heel druk met de in
schrijvingen, nu is er meer tijd
voor andere zaken. Je merkt dat
bedrijven veel meer dan vroeger
bij ons aankloppen voor scholing.
De grootte is daarbij niet van be
lang, juist kleinere ondernemin
gen hebben er behoefte aan. Als
er vraag is op de arbeidsmarkt,
dan is die scholing onbeperkt,
maar het kost wel geld, zodat het
er wel uit moet komen."
Het nieuwe arbeidsbureau heeft in
elk kantoor een computer en in
het najaar komt de elektronische
kaartenbak. "Qua materiaal en
ruimte zitten we er luxe bij",
constateert Castricum met genoe
gen. "Dat werkt ook rustig, want
we zitten niet meer met z'n drieën
in een kleine ruimte."
Bij alle veranderingen van de ver
huizing van Tholen naar St.
Maartensdijk en de nieuwbouw, is
het nog wachten op de nieuwe
structuur. "Per 1 juli of per 1 ja
nuari wordt het arbeidsbureau ge
privatiseerd. Dan komt er een
provinciaal bestuur met vertegen
woordigers van werkgevers, werk
nemers en de overheid. Dat
bestuur krijgt dan nogal wat in
vloed op het beleid, maar hoe het
zal worden, is op dit moment nog
onzeker. De plannen moet zich
nog uitkristalliseren'aldus direc
teur Castricum.
De wekelijkse avondopenstelling
van het arbeidsbureau (woensdag
avond van half zeven tot tot half
acht) wordt zo weinig benut, dat
de directeur overweegt om over te
gaan tot avondopenstelling op af
spraak. Ook één keer per maand
in plaats van elke week behoort
tot de mogelijkheden.
Overdag is het arbeidsbureau geo
pend van maandag tot en met
vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur. In
schrijving van werklozen is moge
lijk van 8.30 tot 12.00 uur.
In de ruime hal liggen de in-
schrijfkaarten, die men kan inle
veren bij Rya den
Engelsman-Rijnberg of bij Krij-
nie Hoek-van Dijke, die in deeltijd
die afdeling voor hun rekening ne
men. Zij worden bijgestaan door
administrateur Piet Priem en Tan-
ja Stapel-Lindhout. De laatste is
er sinds 1 januari tijdelijk volgens
het jeugdwerkgarantieplan.
Op de begane grond heeft verder
directeur Castricum een kantoor
en arbeidsconsulent Van Balen.
Voorts is er een spreekkamer,
waar specialisten uit Goes werklo
zen speciale begeleiding kunnen
geven. Daarnaast is er nog een
keuken op de begane grond.
Op de bovenverdieping zetelt uit
zendbureau Start en is er een ver
gaderzaal, die ook benut wordt
voor het testen van werklozen.
Verder is daar het magazijn.
ii
THOLEN
De uit Sint-Annaland afkomstige
Van der Male werkte na zijn
mulo-opleiding twee seizoenen in
de bietencampagne op de haven in
zijn woonplaats. Na de waters
nood in 1953 werd hij tijdschrij-
ver bij de Amsterdamse Ballast
Mij., die in verband met de dijk
werken een keet had in de Bos
straat in Tholen. Vervolgens
werkte Van der Male bij de afde
ling vervoer van de NS in Roosen
daal en in 1954 kwam hij in dienst
van het arbeidsbureau in Zierik-
zee. Hij regelde er het vervoer van
de werkers uit het hele land, die
op Schouwen in kampen verble
ven voor het dijkherstel. Weke
lijks ging hij - via het veer bij
Stavenisse - op de fiets naar
Schouwen. De terugreis voerde
via Zijpe en het pontje bij Nieuw-
Vössemeer. "Je kreeg 235 gulden
per maand en daar moest kost- en
reisgeld nog af. Een zakcent dus,"
zegt Van der Male.
In augustus 1955 vertrok C. Wisse
bij het arbeidsbureau in Tholen
en Van der Male werd in diens
plaats aangenomen. De 'beurs'
(in 1940 door de Duitse bezetter
opgezet) zat toen nog in de
Kerkstraat. Naderhand verhuisde
men naar de Brugstraat en in 1965
werd de nieuwbouw aan de Simon
Lindhoutstraat betrokken. In die
beginperiode werkten er drie men
sen, waaronder een aparte kracht
voor de vrouwenbemiddeling.
In al die jaren maakte Van der
Male een hele ontwikkeling mee
op het gebied van de werkgelegen
heid op Tholen en Sint-
Philipsland.De kleinere ambach
telijke bedrijven, landbouw en
visserij en de dienstensector waren
de bedrijfstakken waarin werk
was. Vooral in de periode maart-
december was er veel werk. Behal
ve herstellingswerk als gevolg van
de watersnood droeg ook de her
verkaveling (tot 1960) daaraan bij.
Honderden mannen waren be
trokken bij het op de schop gaan
van Tholen. In diezelfde periode
verschafte de teelt van zilveruien
ook veel werk. Omdat het sei
zoenwerk was, betekende dit dat
velen in een jaar wel twee tot drie
keer als werkloos werden inge
schreven, zodat het arbeidsbureau
het er druk mee had. Een ander
verschijnsel was het kolonnewerk.
Met vrachtwagens werden groe
pen arbeiders in de oogstperiode
naar Schouwen-Duiveland en
West-Brabant vervoerd. Ook
kwam het voor dat - in de winter
maanden - landarbeiders werk
vonden bij Asselbergs en Beckers
in Bergen op Zoom.
Een nieuw verschijnsel op Tholen
en Sint-Philipsland was de pendel.
Philips gloeilampenfabriek in
Roosendaal had halverwege de
vijftiger jaren zo'n honderd men
sen uit de streek in dienst. Daarna
kwam de lange afstandspendel
opzetten naar de havens van Rot
terdam. De Zeeuwse arbeids
krachten werden daar zeer
gewaardeerd (harde werkers en ge
willig) en er werd goed verdiend.
Via affiches en voorlichtingsbij
eenkomsten werd personeel ge
worven. Aanvankelijk waren er
veel mannen die naar de haven
gingen als er geen seizoenwerk op
het land was, maar daarmee kon
den de stuwadoorsbedrijven
moeilijk uit de voeten.
Het gros van de mensen was ver
knocht aan de geboortegrond en
pendelde heen en weer. Maar ook
werd de streek geconfronteerd met
gezinnen die vertrokken naar de
randstad en de omgeving van
Dordrecht: Lever's zeep te Vlaar-
dingen, Electro Smit in Slikker
veer en Kloos te Kinderdijk. De
opkomst van de chemische on-
kruidbestrijding en het machinaal
rooien van zilveruien, de toene
mende mechanisatie in de land
bouw en het verdwijnen van de
oester- en mosselcultuur in Tho
len betekende een fikse groei van
de pendel. In de havens werkten
toen zo'n 300 mensen uit de
streek, evenals bij de Ned. Heide-
mij. Anderen vonden werk bij
bierbrouwerijen in Rotterdam,
scheepswerven in omgeving Dor
drecht, Van Leeuwen te Zwijn-
drecht, Van Eijk in Gouda en Hak
Ridderkerk. Bij deze bedrijven
werken nu nog steeds mensen van
Tholen en Sint-Philipsland.
In 1959 werd Sint-Maartensdijk
secundaire ontwikkelingskern.
Met de hand werd een industrie
terrein aangelegd, waarop bedrij
ven zich met overheidssubsidie
konden vestigen. "Priem, Muller,
Elvina, Van Lammeren en Goed
hart kwamen toen en dat zette
aan," aldus Van der Male. Het was
de tijd van de Commissie werkge
legenheid eiland Tholen (met ver
tegenwoordigers van de
gemeenten, het arbeidsbureau en
het bedrijfsleven), die probeerde
de pendel terug te dringen. Rap
porten, lezingen en de ten
toonstelling 'Dit maakt Tholen'
waren uitvloeisels daarvan. Het
resulteerde in de groei van een
aantal tot dan ambachtelijke be
drijven zoals Elenbaas en Nieuw
kerk in Poortvliet.
In Tholen huurden een aantal be
drijven ruimte (Hudson, Lever's
zeep, KVW en Timpa). Ze ver
trokken vrijwel allemaal, behalve
de Timpa dat nu één van de groot
ste bedrijven op Tholen is. "De
ontwikkeling van de werkgelegen
heid stagneerde na 1970," zegt
Van der Male. "Woningbouw en
recreatie waren de nieuwe aan
dachtspunten."
De recessie die zich begin jaren
'80 voordeed noopte de overheid
toch weer aandacht aan de werk
gelegenheid te schenken. Het be
tekende de komst van
bedrijfsverzamelgebouwen (met
subsidie van het ministerie van so
ciale zaken en werkgelegenheid)
en het aantrekken van bedrijven
van elders met subsidie. "Gezien
de ontwikkeling in de Slabbe-
coornpolder kan dat als geslaagd
worden beschouwd," meent Van
der Male. Hij erkent dat het wél
uitbreiding van de werkgelegen
heid betekent, maar op korte ter
mijn aan een beperkt aantal
Tholenaren werk biedt.
De lange afstandspendel neemt -
door verloop - steeds meer af.
"De trekpaarden van de werkge
legenheid voor Tholen en Sint-
Philipsland zitten nu in Bergen op
Zoom." Honderden inwoners vin
den werk bij General Electric
Plastics, Philip Morris, Bruyn-
zeel, Akzo coatings en Fri-d'Or.
Met subsidie verzorgen die bedrij
ven ook zelf de scholing van hun
personeel.
"Door de recessie ging iedereen
zich met de werkgelegenheid be
moeien en dat resulteerde in een
nieuwe opzet van het arbeidsbu
reau, het Arbeidsbureau Nieuwe
Stijl (ANS)," vertelt Van der Male.
Het principe was dat de werkloze
zelf actiever moest worden om
zijn probleem op te lossen. Een
vacaturebank, beroepenboetiek
en folders deden hun intrede. Er
werd extra personeel aangetrok
ken voor de nieuwe afdeling in
schrijven en vacaturevoorziening.
De bemiddelingsconsulent werkte
op afspraak en extra personeel
hield zich bezig met de langdurig
werklozen. Ook werd meer scho
ling toegepast om de werkzoeken
den 'beter inpasbaar' te maken.
De laatste jaren ging het hierbij
om wel 100 mensen per jaar. "Er
wordt economischer gewerkt in
plaats van sociaal," aldus Van der
Male.
Dit alles bracht met zich mee dat
de huisvesting in Tholen te klein
werd om goed te kunnen werken
('Je zat bovenop elkaar'). Uitbrei
ding was noodzakelijk en na veel
vijven en zessen werd dat uitein
delijk nieuwbouw in Sint-
Maartensdijk. Daar staan nu weer
veranderingen op stapel omdat de
stamkaarten gaan verdwijnen en
de gegevens van werkzoekenden
voortaan via de computer worden
verwerkt. Bovendien gaan over
heid en bedrijfsleven medezeggen
schap krijgen. Dat zogenaamde,
tri-partite bestuur krijgt, aldus
Van der Male, in de loop van dit
jaar zijn beslag.
Hij maakt dat allemaal niet meer
mee. "Ik heb geen hekel aan het
werk gehad, maar je bent zestig
en door het wegvallen van ver
trouwde medewerkers waait er
toch een heel andere wind." Door
ziekte werkte hij al sinds juni niet
meer, maar de mogelijkheid van
vervroegd uittreden pakte hij met
beide handen aan. "Ik was de
oudste bij de gewestelijke arbeids
bureau's in Zierikzee, Goes en
Tholen," zegt hij. Dat er nu op
Tholen nog een arbeidsbureau is,
daaraan heeft Van der Male zijn
steentje bijgedragen. "Er is een
periode geweest dat het voortbe
staan van het bijkantoor ter dis
cussie stond en toen heb ik via
rapporten de stenen aangedragen
om het te behouden." Hij vindt
dat er op het platteland zoveel
mogelijk dienstverlening moet
blijven en bekritiseert in dat ver
band de gemeente, banken en
PTT. "Dergelijke dienstverlenen
de instellingen moeten zoveel mo
gelijk bereikbaar zijn, eigenlijk de
hele dag," meent Van der Male.
Tot nu toe verveelde hij zich nog
geen moment. Het kweken van
vogels, tuinieren en verzamelen
van postzegels bezorgen hem vol
doende afleiding. Ook is hij aan
een cursus Engels begonnen.
"Dat is voor de wintermaanden.
Maar in de zomer moet ik buiten
kunnen zijn," zegt de scheidende
directeur van het Thoolse arbeids
bureau.
Morgen (vrijdag) wordt
hem in Haestinge een afscheidsre
ceptie aangeboden.
Dhr. J.P.M. van der Male neemt morgen officieel afscheid van het arbeidsbureau Tholen.
