Ludieke acties met serieuze ondertoon
Meer informatie voor toeristen
in servicepost VVV aan de Ring
Waterschapsman
in Thoolse raad
Merkwaardige boekjes
Burgemeester H.A. van der Munnik aan slot verkeerscampagne:
Calvijn belicht
het huwelijk
P. van Belzen
lste RPF/GPV
Vanaf april volgend jaar bij boekhandel Heijboer in Sint-Annaland
Donderdag 7 december 1989
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
15
Motiveren
Roofgoed
LEDEBOERIANEN (20):
De landelijke actie -25% verkeersslachtoffers is zater
dag, voor wat Tholen betreft, voor dit jaar afgesloten
met het uitdelen van prijzen aan de winnaars van ver
schillende wedstrijdonderdelen in de campagne. In ja
nuari zullen de rijkspolitie, de gemeente Tholen en het
Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Zeeland (ROVZ)
in samenwerking met de Vereniging voor Veilig Ver
keer Nederland bekijken welke acties er gevoerd zullen
worden. De controle op het gebruik van de autogordel
en alcohol zal tijdens het surveilleren gewoon door
gaan. "Want anders zakt het in", zei D. Coppoolse
van de rijkspolitie in Tholen.
Neem nu een abonnement. Voor slechts 73
cent per week wordt volop informatie over
Tholen en St. Philipsland verstrekt.
Bel nu 01665-2752 of vul de bon in en u krijgt
de Eendrachtbode een maand gratis.
De dienstverlening aan toeristen op Tholen zal vol
gend jaar verbeterd worden wanneer de servicepost
van de streek VVV-Eiland Tholen in Sint-Annaland in
gebruik wordt genomen. Deze week werd de eerste
aanzet gegeven voor de uitbreiding van de serviceverle
ning in de boek- en kantoorvakhandel Heijboer aan
de Ring in Sint-Annaland.
Streekmuseum
het hart en zij moeten volgens de
Schrift ook tijd maken om het
kind met zijn verdriet en proble
men te laten rusten aan het moe
derhart."
De schending van het huwelijk
verklaarde ds. Klein Onstenk aan
de hand van de geschiedenis van
Simson en de leeuw. De leeuw
stond voor het sexuele verkeer
voor het huwelijk. "De jeugd
wordt beheerst door lusten en ver
langens, deze moeten we tem
men," aldus de spreker. Hij
vertelde dat 70% van de mensen
in zijn gevangenis zit voor sexuele
misdrijven. De predikant haalde
uit naar de kennismakingsadver
tenties in dagbladen.
Het laatste deel van zijn betoog
wijdde de gast aan de echtschei
ding, "de schending van de
schoonheid binnen het huwelijk."
Hij spoorde de aanwezigen aan
Christus binnen het huwelijk te
zoeken. "Zoekt de Heere terwijl
het nog dag is," was de boodschap
die de toehoorders mee naar huis
kresen.
De avond werd geopend met het
zingen van psalm 119:17, lezen uit
Efeze vers 22-23, gebed en een
meditatie over Paulus' woorden
over het aardse en het hemelse hu
welijk tussen Christus en Zijn
bruid.
VERVOLG VAN PAG. 9
ding milieutechnologie en milieu
beheer.
Sinds 1 augustus 1975 werkt Klip-
pel bij het waterschap Tholen,
waar hij nu technisch hoofdamb
tenaar is, belast met de zuiverings
installaties, persgemalen en -
leidingen, bedrijven die afvalwa
ter lozen en de kwaliteit van het
oppervlaktewater. Hij is opspo
ringsambtenaar volgens de Wet
Verontreiniging Oppervlaktewa
ter. Naast de milieutaken regelt,
Klippel het groot onderhoud van
de wegen.
"De kennis die ik bij mijn werk
heb opgedaan, hoop ik in de ge
meenteraad te benutten", zegt de
kandidaat-gemeentebestuurder.
Zijn belangstelling gaat met name
uit naar het milieubeleid, openba
re werken, monumenten en land
schapsbehoud. Hij ziet voor de
gemeente een heel duidelijke taak
om een verantwoord milieubeleid
te voeren. "Dat moeten we doen
vanuit een bijbels rentmeester
schap om de aarde te bouwen en
te bewaren. Sommigen denken
hier een paradijs te kunnen berei
ken, maar dat is voorgoed voor
bij. Genesis 3 laat daar geen
twijfel over bestaan. We leven in
een verbroken wereld. Je zult bij
de veelgehoorde opmerking 'het
moet leefbaar blijven' de ene keer
de klemtoon op 'leefbaar' en de
andere keer op 'blijven' moeten
leggen. In de praktijk zal dat niet
altijd gemakkelijk zijn, maar je
kunt niet zomaar raak rommelen
en de gevolgen naar de volgende
generatie doorschuiven. De lokale
overheid moet heel goed opletten
wat ze doet en wat er gebeurt."
Los van zijn persoonlijke interesse
realiseert Klippel zich, dat hij de
belangen van de gehele gemeen
schap moet behartigen. "Ik hoop
dat binnen de raad te kunnen
doen vanuit ons principe en op
een manier, die voor de gehele ge
meenschap begrijpelijk is. Je zit
er namelijk mee, dat een deel van
onze samenleving geheel onbe
kend is met de achtergronden van
waaruit klein rechts werkt. Als
SGP-politicus heb je de taak om
je zo te motiveren, dat een ander
begrijpt waarom je je op een be
paalde manier opstelt. Dat is geen
eenvoudige opdracht, maar - zon
der me bij haar te willen vergelij
ken - zou ik op dezelfde manier
aan het raadswerk willen begin
nen als prinses Beatrix aan haar
koningschap: 'Mijn schild ende
betrouwen, zijt Gij, o God mijn
Heer. Op U zo wil ik bouwen, ver
laat mij nimmermeer'."
Volgens Coppoolse is het de be
doeling dat er meer projectmatig
gewerkt zal worden. Programma's
kunnen ook op andere dan ver
keerszaken betrekking hebben,
zoals milieudelicten of criminali
teitsbestrijding,, zo liet Coppoolse
na afloop van het officiële gedeel
te weten.
I.C. Hage, regiovertegenwoordiger
van ROVZ, blikte terug op de au
togordelcampagne 'Gordel verge
ten....Zeeuwen rijden vast beter!'
Voor de actie bleek 68 tot 71%
van de automobilisten in Zeeland
met autogordel om te rijden. Op
Tholen was dat 70%. "Heus niet
slecht, maar nu bedraagt het per
centage 77% en daarmee staat
Tholen in Zeeland aan de kop".
Volgens Hage is het zaak daarmee
door te gaan. "Bovendien zijn er
leuke prijzen mee te winnen",
wees hij op het doel van de bijeen
komst in het gemeentehuis. In ok
tober werden ruim 1200
autobestuurders gecontroleerd op
het dragen van de gordel. Dat le
verde ruim 160 bekeuringen op.
"Een paar moeten er de zak in.
Die gaan naar Spanje", zei Hage
aan de vooravond van het Sinter
klaasfeest. Hage wees op het grote
aantal doden dat per jaar in Ne
derland te betreuren is. Zo'n 1500
jaarlijks, in 1989 al 1837. Daar
naast ligt het aantal gewonden per
jaar op ongeveer 250.000. "Ieder
uur gebeurt er wel een ongeval en
daar willen we wat aan doen:
VVN, rijk, provincie, gemeente,
waterschap, politie en het be
roepsvervoer". Op Tholen werd
door middel van spandoeken ge
wezen op de schoolgaande jeugd
in het verkeer en de landbouw
trekkers, de autogordel en de alco
holcontrole.
Burgemeester H.A. van der Mun-
nik deelde mee dat Tholen er niet
in was geslaagd het aantal ver
keersslachtoffers zo terug te drin
gen dat ze in aanmerking komt
voor een rijkspremie.
Wel ontving de gemeente startpre
mies voor de verschillende acties.
Van der Munnik herinnerde eraan
dat de campagnes niet zonder
rimpels waren verlopen. Zo werd
bij een alcoholcontrole - de politie
moest achter een auto aan omdat
de bestuurder het stopteken had
genegeerd - de waarschuwings
driehoek gestolen. Ook twee
spandoeken die de aandacht
vestigden op de schoolgaande
kinderen verdwenen in onbekende
handen. Positief vond Van der
Munnik dat de stickers met de
aanduiding 'Slik' zich mochten
verheugen in een grote afname
onder de boeren. 'Roofgoed',
noemde de burgemeester de plak
katen. Van der Munnik wees erop
dat vooral het menselijk falen er
de oorzaak van is dat er in het ver
keer veel ongelukken gebeuren en
geen technische gebreken aan
voertuigen of het weer. Hij noem
de het nuttig dat door middel van
deze acties verkeersdeelnemers ge
wezen worden op de gevaren:
"Het zijn ludieke acties met een
serieuze ondertoon, door controle
en voorlichting". Van der Munnik
deelde bloemen en regenkleding
uit aan de 4-jarige Jantine van de
Velde uit Tholen voor haar presta
tie tijdens de behendigheidsrit in
een trapauto (340 punten) en aan
de 11-jarige Annemarie de Jonge
van de Eben Haezerbasisschool
uit Tholen voor de winnende
kleurplaat. P. Geuze uit Tholen
werd beloond met een pechkoffer
en bloemen voor zijn slagzin 'Ik
draag de autogordel wel, want
eens kan dat ook mijn redding
zijn'. (Een aantal jaren geleden
bedacht Geuze ook de spreuk die
op de gemeentelijke vuilniswagens
prijkt: 'Klein chemisch afval: een
za(a)k apart'.) De heer T. Vierge
ver kreeg dezelfde cadeaus voor
zijn prestatie in de behendigheid-
rit voor volwassenen tijdens de
manifestatie in Tholen op 21
oktober.
Boekje 1
(1) 't Is een bijzonder boekje, een
'tijdrede'. Een woord, zoals van
de oude profeten. Een boet
preek, zoals eenmaal de oude
ziener Van der Groe die uitsprak.
Voluit heet het 'Een spiegel de
zes tijds ter beproeving der kin
deren Gods, voorgesteld in
eenige opmerkingen betrekkelijk
de tijdsomstandigheden'. Het
boekje, 52 bladzijden totaal,
kostte destijds 30 cent. Het
werd uitgegeven bij zijn vriend,
de bekende boekhandelaar Jan
van Golverdinge in Den Haag.
'Wat Ledeboer schrijft zijn enkel
losse uitspraken uit zijn gemoed,
in slechte vorm, met weinig sa
menhang en veel duisters', zegt
zijn biograaf Landwehr. Luisteren
wij naar de aanhef van zijn boek
je. In welke tijd leven wij
thans! leder strijdt voor zijn ei
gen mening en begrip. Wie zoekt
er wat des Heeren is? Wie vraagt
Zijn mond om raad, Zijg Geest
om wijsheid? Wie kent de zelf
verloochening, de doding en
kruisiging des vleses? Wie leeft
er oprecht voor Hem, en wandelt
voor Zijn aangezicht, in eenvou
digheid des harten, in de nabij
heid des Heeren, in afhangen
van Hem? Waar is het smeken
om het heil van Sion, en het op
bouwen van Jeruzalems muren?
Wie treurt er over de breuk Sions
en de verbreking Jozefs? Wie
strijdt er voor de belangen der
Kerk, en het geloof de heiligen
eenmaal overgeleverd
Hoe verheft hij zich tegen de
predikanten: 'Nietige herders,
zelfzoekers en behagers, woor
den van menselijke wijsheid voor
woorden die de Heilige Geest
leert, vertoners van ijdele din
gen, heidense deugden en plich
ten, zichzelf predikende, blinde
leidslieden der blinden, Christus
verloochenende in Zijn Hoge
priesterlijk, Profetisch en Konink
lijk ambt...' Nee, het is duidelijk
dat Ledeboeriaanse predikanten
er niet vele ambtsbroeders op na
(kunnen) houden. 'De hemel
heeft getreurd, de aarde heeft
geweend, maar des mensen oo-
gen zijn droog gebleven'.
Vanzelfsprekend ontkomt hij niet
aan 'de Scheiding van 1834'.
Wie, ja wie, zo stelt ons Lede
boer heeft zich nu eigenlijk afge
scheiden? '......Wat is het
beginsel der scheiding? Geen af
scheiding van de oude Gerefor
meerde Kerk in leer, dienst en
tucht, maar van het later in 1816
samengestelde genootschap (de
Herv. Kerk) toen het re
monstrants beginsel zijn beslag
verkregen heeft, Christus als Ko
ning en Hoofd der Kerk verloo
chend is. Wat aangaat de
afscheiding, deze ligt niet aan
onze, maar aan der anderen zij
de, als die zich afgescheiden
hebben van de gereformeerde
leer, dienst en tucht. Wij ons af
scheidende, verklaren te zijn en
te blijven de gereformeerde leer
van harte toegedaan te zijn: dus
komt er geen verloochening van
naam of eenige voorrechten der
gereformeerde gemeente in aan
merking...'
Dan, tegen het einde van zijn
'spiegel', volgen een 9-tal 'be
zwaren tegen de tegenwoordige
tijd', gevolgd door 'eenige goede
tekens' en een schitterend ge
dicht van veertig coupletten on
der de titel 'Sions Weeklachten'.
Enkele gedeelten uit dit gedicht
zijn ter illustratie hierna op
genomen.
Boekje 2
(2) Een tweede boekje uit 1841
draagt als titel: 'Het zalig afster
ven van eene Christlnne, welke
Gods oordeelen naderen zag',
medegedeeld en uitgegeven
door L.G.C. Ledeboer, bedienaar
des H. Evangeliums' (Lèyden,
J.A. Kettenes 1841). Eigenlijk
deed Ledeboer niet anders dan
dit boekje persgereed maken.
Hier en daar meent men nog zijn
stijl te ontdekken, zodat Lede
boer mogelijk nog een en ander
gecorrigeerd heeft. Het slot van
het boekje is een vers, vloeiend
en pakkend en ongetwijfeld van
Ledeboer.
Boekje 3
(3)Het derde boekje is getiteld:
'Een ernstige waarschuwing te
gen den wellust'. Het werd uit
gegeven in Leiden door A. van
Benten, en het bevat (natuurlijk
weer!) proza en poëzie. Gezien
de goede volzinnen die we hier
aantreffen, heeft Lambertus dit
boekje reeds geschreven als stu
dent en pas later uitgegeven.
Boekje 4
(4) Tenslotte nog 'Vermaning
aan jongelingen, door een vriend
derzelver'. Blijkbaar verschenen
ook deze dichtregels in het ge
noemde jaar 1841, en werden ze
bij een latere herdruk aangevuld
tot meer dan 200 verzen! Alles
is gericht op Prediker 12:1 'En
gedenk aan uwen Schepper in
de dagen uwer jongelingschap...'
Allemaal dus vrij kleine geschrif
ten, die getuigen van ernst en
godsvrucht. Van een diep gevoel
van zonde en onwaardigheid.
Van grote vrijmoedigheid in het
aantonen van de breuken op alle
terreinen, en onder en bij alles
geschreven in tere liefde tot het
behoud van zondaren.
Iedere - uitzonderingen zijn er
niet! - willekeurig gekozen pagi
na van zijn geschriften legt ge
tuigenis af van ware vroomheid.
Vèiligheidsrapport. Op grond van
de Post-Seveso richtlijn van de
Europese Commissie zijn vijf be
drijven in Zeeland verplicht een
extern veiligheidsrapport (EVR)
op te stellen. Het zijn Eurogas,
Total en Hoechst in het Sloege-
bied en Dow-Benelux en Hydro
Agri Sluiskil in de Zeeuws-
Vlaamse Kanaalzone.
door J.M. Vermeulen
Veel hebben de Ledeboerianen
niet geschreven. Bijna niets.
Preken van ds. Ledeboer en ds.
Van Dijke zijn er niet, hoewel ze
bijna dagelijks de kansel be
klommen hebben. Een zekere
kerkhistoricus schreef: 'Als wij
het geheel overzien dan blijkt
ons dat Ledeboer op eigen god
geleerd gebied niets heeft gele
verd, op historisch noch ook op
exegetisch gebied. Al wat hij
schreef gold de praktijk des le
vens...' En dat is waar. Bij de Le
deboerianen kwam (en: komt!)
het aan op 'de praktijk des le
vens'. Laten we daarom zuinig
zijn op wèt er is, op die veelal
opmerkelijke, op die merkwaar
dige boekjes en geschriftjes. In
de tijd die Ledeboer bij de
Christelijk Afgescheidenen
heeft doorgebracht, het jaar
1841, verschijnen er van zijn
hand enkele van die merkwaar
dige geschriften. Daarover gaat
dit artikeltje.
Winnaars P. Geuze (tweede van links), de 4-jarige Jantine van de Velde (voor), de 11-jarige Annemarie de Jonge uit Tholen en dt
heer T. Viergever uit Sint-Maartensdijk (derde van rechts) ontvingen de prijzen uit handen van burgemeester H.A. van der Munnik
in het gemeentehuis te Sint-Maartensdijk.
Naait»'.
Adres
Woonplaats.
Het zevende gebod 'Gij zult niet
echtbreken' was het thema van
een bijeenkomst, vrijdag in Scher-
penisse, van de SGP studievereni
ging Calvijn.
Gevangenispredikant ds. Klein
Onstenk uit Zwolle sprak voor
bijna 90 bezoekers, waaronder
een grote afvaardiging uit Sint-
Philipsland (daar was de predi
kant vorig jaar op bezoek). De
spreekbeurt viel in drie delen uit
een: de schoonheid van het huwe
lijk, de schending van het
huwelijk, en de schending van de
schoonheid binnen het huwelijk.
Ds. Klein Onstenk las met nadruk
uit het huwelijksformulier '...en
Hij stelde de vrouw als hulpe te
genover hem'. De spreker stelde
dat God dus in het gebrek van de
man heeft voorzien. "Dit bete
kent ook dat de verlangens van de
man naar de vrouw en andersom
heel natuurlijk zijn, maar door de
zondeval zijn zij grotendeels ge
ruïneerd." Uit zijn werk in de ge
vangenis vertelde de predikant
over de vele sleutelkinderen onder
de gedetineerden: kinderen die al
tijd alleen thuis moesten komen
en opgroeiden in chreches. "Moe
ders dragen hun kinderen onder
Miel Cools. De Belgische liedjes
zanger Miel Cools treedt zaterdag
16 december in Hansweert op met
zijn programma 'Waar het hart
vol van is....'. De voorstelling be
gint om acht uur in zaal Kaj
Munk.
Raadslid P. van Belzen(51) uit
Tholen is weer lijsttrekker van de
combinatie RPF/GPV voor de ge
meenteraadsverkiezingen op 21
maart 1990. Ir. W. Mol(35) uit
Tholen is opnieuw de tweede
man.
De kiesverenigingen van de RPF
Tholen en het GPV Goes hebben
besloten de samenwerking op het
gemeentelijke vlak voort te zetten.
Dit houdt in, dat met een ineenge
schoven lijst aan de Thoolse
raadsverkiezingen wordt meege
daan, zoals dat al sinds 1982 het
geval is.
In goede harmonie is overeenge
komen, dat de Reformatorische
Politieke Federatie weer de lijst
trekker zal leveren en bepaalde af
gesproken plaatsen op de
kandidatenlijst door leden van het
Gereformeerd Politiek Verbond
zullen worden ingenomen.
Tijdens de ledenvergadering van
de RPF Tholen is Van Belzen una
niem als lijsttrekker aangewezen.
Ir. Mol is tweede, maar de andere
plaatsen zijn nog niet definitief
omdat het GPV nogal wat vacatu
res moet vervullen. Ten opzichte
van vier jaar geleden zijn mr. J.P.
Loof(4), mevr. H.J. Wienen-
Verseput(5) en mevr. G.M. Loof-
Bakker(6) uit Tholen vertrokken.
Ook de RPF zit daarmee: P.M. de
Kunder(13) en G.J. den Her-
tog(14) hebben Tholen inmiddels
ook verlaten.
P. van Belzen
RPF/GPV, Tholen
Voorzitter A. Uijl van de streek
VVV en mevrouw C.P.J. van
Winkelen-van Vossen kwamen
overeen dat deze post vanaf vol
gend jaar april onderdak zal vin
den in de boekhandel aan de
Ring. De huidige 'post' in de Ra
bobank aan de Raiffeisenstraat
komt dan te vervallen. Voor het
schildje van de VVV zochten het
echtpaar Van Winkelen en Uijl
dinsdagochtend een geschikt
plekje op de gevel van het winkel
pand. Aan de Ring krijgt de derde
VVV-post - zoals het bestuur dat
zich voorstelt - gestalte. Naast het
kantoor aan de Haven in Sint-
Maartensdijk werd vorig jaar al
een servicepost geopend in de si-
garenhandel 'De Ghulden Roos'
aan de Kerkstraat in Tholen. "Tot
dan was er in elke Rabobank op
Tholen een service-balie maar dat
is betrekkelijk omdat de bank ook
een eigen reisbureau heeft", legt
Uijl (directeur van de Rabobank
in Smurdiek) uit: "Bovendien zijn
de openingstijden beperkt. In
Sint-Annaland ligt de bank voor
de toeristen excentrisch. Als infor
matiepunt wordt het minimaal ge
bruikt en als VVV zoek je toch
naar de optimale dienstverle
ning". Volgens Uijl wordt er bij
het inrichten van een servicepost
in de detailhandel een wederzijds
commercieel belang gediend: dat
van de ondernemer die meer aan
loop krijgt en dat van de VVV, die
meer van zijn produkten aan de
man kan brengen. "Het gaat er
vooral om dat toeristen de eerste
informatie die ze nodig hebben
hier kunnen krijgen. Wat is hier te
beleven? Daar moet de post ant
woord op kunnen geven. Voor in
gewikkelde zaken kan naar het
kantoor verwezen worden".
Vooral dagjesmensen die de jacht
haven aandoen kunnen met de
nieuwe post hun voordeel doen.
Mevrouw Van Winkelen kreeg af
gelopen zomer al heel wat toe
risten in de winkel. "De meesten
vragen naar de bezienswaardighe
den. We hebben al erg veel mensen
verwezen naar het streekmuseum.
Ook de recreatiekaart van Zee
land en de fietsroutes waren erg in
trek maar toch kunnen we de
mensen niet de optimale informa
tie geven zoals we dat graag zou
den willen". Voor Van Winkelen is
het geen probleem om de winkel
aan de nieuwe functie aan te pas
sen. Naast het VVV-bordje aan de
gevel kan via één van de twee vitri
nes ook aandacht geschonken
worden aan het servicepakket van
de VVV. Het grote voordeel van
de boekhandel aan de Ring is vol
gens Uijl gelegen in de gunstige
ligging in het dorp.'Als je als toe
rist hier informatie zoekt dan
loop je naar het centrum en dan
kom je op de Ring uit". Mevrouw
Van Winkelen beaamt dat. "De
loop van de toeristen is
Voorstraat-Ring. Ze komen vaak
voor tijdschriften en ansichtkaar
ten. Vooral de laatste jaren komen
er meer dagjesmensen op de fiets
via de Philipsdam of de
Oesterdam".
Naast de centrale ligging van de
winkel als pluspunt boven de Ra-
bobankvestiging spelen ook de
openingstijden een rol. Voor de
toerist betekent de servicepost dat
hij vrijdagsavonds tot 8 uur aan
zijn foldertje kan komen en op za
terdag tot 4 uur. (de bank is alleen
woensdagavond open, naast de
gebruikelijke tijden tot 4 uur 's
middags). Begin 1990 zal de be
wegwijzering naar de servicepost
geregeld worden (in Tholen is dat
ook gebeurd). De servicepost in
de boekhandel zal ook aan één of
meerdere VVV-vlaggen aan de ge
vel te herkennen zijn. Uijl: "De
VVV is blij dat we in twee jaar
tijd de drie grote kernen kunnen
bedienen. Het is nog niet gezegd
dat we ook in de kleine kernen zo
iets gaan doen maar ik sluit het
niet uit",
Mevrouw C.J.P. van Winkelen-van Vossen van boek- en kantoorvakhandel Heijboer en voorzitter A. Uijl van de streek VVY-eilanc
Tholen houden het VVV-schildje op de plaats waar het vanaf april volgend jaar definitief komt te hangen. Links C. van Winkelen.
