'Minder welvaart
goed voor milieu'
Transparante muur in gemeentehuis
Metaalsector
groot knelpunt
Bij groot Thools project
samenwerking oplossing
St. Maartensdijk profiteert
van extra rijksuitkeringen
Grond in weer en wind
Nog aanbod van 348 mensen
Glas het inzamelen waard.
EHS Hnp, in de glasbak!
ZOM: Zeeuwse bedrijven samen aan de slag
Vele openbare voorzieningen tot stand gekomen
Donderdag 23 november 1989
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
17
SGP-studievereniging in Stavenisse
Hoe groter de economische groei, hoe sterker de mi
lieuvervuiling. We moeten allemaal veel soberder le
ven. Genoegen nemen met veel minder welvaart. Dat
is goed voor het milieu.
Lelies
Voluit bijbels
Hoop
Maandag werd een begin gemaakt met het uitvoeren
van de kunstopdracht voor de muur in de hal van het
gemeentehuis te St. Maartensdijk.
Geen carillon
Wanneer bijvoorbeeld restauratie van de kerktoren in St. Maartensdijk niet door
één Thools bedrijf uitgevoerd kan worden, is een samenwerking van meerdere aan
nemers de oplossing om dit werk toch op Tholen te houden.
Netwerk
Ruim 50 leden
De nota 'De gemeente Tholen naar 2000' heeft de ton
gen in en buiten het gemeentehuis losgemaakt. In ver
schillende commissies werd geopperd dat de nota
teveel de nadruk legt op de ontwikkelingen in Sint-
Maartensdijk. Enkelen gingen nog verder door te stel
len dat de nota geschreven was vanuit de smalstad en
dat dit dorp zelfs gepromoot wordt in het stuk.
Sportvelden
Tweede zwembad
Drs. W. van Vlastuin zei dat in
Stavenisse tijdens de bijeenkomst
van de SGP-studievereniging Cal-
vijn over het onderwerp 'Is mi
lieuvervuiling christelijk?'.
Voorzitter J.W. Duvekot uit Scher-
penisse zei in zijn openingswoord,
dat velen over milieu in plaats van
schepping spreken. "Wordt het
milieu niet vergoddelijkt? Men
hoort niet over de schepping,
maar Psalm 19 IS geen loflied op
het milieu, maar op de schepping
van God", aldus voorzitter Duve
kot.
Voor veertig belangstellenden
ging Van Vlastuin in op de actuele
situatie van het broeikaseffect
naar aanleiding van de internatio
nale klimaatconferentie in Noord-
wijk. "Dat broeikaseffect is tot
op zekere hoogte nog positief",
zei Van Vlastuin. "Er ontwikkelt
zich kooldioxyde. Als dat niet zou
gebeuren, zou het in Nederland
niet warmer zijn dan 18 graden
Celcius onder nul."
Hij gaf echter ook aan, dat er een
heleboel mis is. "Per dag sterft er
1 diersoort uit en het gaat slecht
met onze bomen en planten. Van
het bestand eiken en beuken is
nog maar 20% gezond. De rest
kwijnt meer of minder. Vele den
nen gaan achteruit. De toestand is
veel erger dan het oppervlakkig
lijkt."
Drs. Van Vlastuin trok de vergelij
king met een vijver met lelies.
"Dat aantal verdubbelt elke dag;
in twintig dagen is de vijver vol.
Op de 19de dag is die vijver nog
maar half vol met lelies en op de
18de dag voor slechts 25%. Dan
lijkt er nog niets aan de hand. De
lelies, die op zich mooi zijn, geven
de economische groei aan. Die le
lies verstikken het leven in de vij
ver, zoals de welvaart het leven op
aarde verstikt."
Aangezien de milieuvervuiling
zich met name in het westen af
speelt, zeggen sommigen dat het
christendom daarvan de oorzaak
is, zei Van Vlastuin. "Maar is dat
terecht? Genesis 1:18 zegt, dat de
mens moet heersen over de aarde
en die moet onderwerpen. Dat is
echter in het geheel geen legitima
tie voor het uitbuiten van de aar
de. Het gaat in Genesis 1 over een
dienend heersen. Een heersen ten
goede van het geschapene. Het is
juist christelijk om ervoor te zor
gen dat de aarde niet wordt uitge
buit. Volgens Genesis 2:15 moeten
we de aarde niet alleen bouwen,
niet alleen cultiveren, maar ook
bewaren."
Drs. Van Vlastuin noemde het
'voluit bijbels' om voorzichtig
met de aarde om te gaan. "Al in
het Oude Testament lezen we
voorschriften over het gebruik van
de grond.
Zo moesten we de Isralieten ieder
zevende jaar de grond braak laten
liggen. Ze mochten dan hun ak
kers niet bewerken, maar ze
moesten die tot rust laten komen.
Zo heeft de Schepping rust nodig
om op verhaal te komen.
Hoe dan toch zo'n milieuvervui
ling in het (christelijke) westen.
Door de reformatie, door het
christendom? Neen, het is een uit
vloeisel van de Franse revolutie.
Het christendom belijdt: God is
Koning. Zijn Woord heeft het
voor het zeggen. De Franse revo
lutie zegt: de mens is souverein, de
mens heeft het voor het zeggen.
Met de Franse revolutie kwamen
er machten vrij, o.a. het 'monster'
economie. Natuur en milieu wor
den daaraan opgeofferd. De eco
nomie heeft het voor het zeggen.
God wordt daarmee beledigd.
Zijn Schepping wordt aangetast."
Drs. van Vlastuin vroeg zich af, of
er nu nog hoop is. "Wezenlijke
uitkomst ligt in de eerste plaats
niet in menselijk activisme, maar
bij God. Anderzijds moeten we
leven als 'rentmeester'. Het moet
ons niet gaan om welvaart, we
moeten niet opgaan in het aardse.
De wandel van een christen moet
'in de hemel' zijn", aldus drs. Van
Vlastuin.
Na de pauze volgde nog enige tijd
discussie.
Voorzitter Duvekot had de bijeen
komst geopend met samenzang
van Psalm 19: 1 en 5, waarna
Psalm 19 werd gelezen.
In de hal van het gemeentehuis wordt dezer dagen druk gewerkt aan een kunstwerk. De muur voor de balie wordt er gedeeltelijk
voor weggehakt. De gemeente Tholen verleende de opdracht aan de beeldende kunstenaars Martin McNamara (links) en Wies de
Bles (rechts). Zij worden bijgestaan door Ronald van Dokkum.
Het aantal ingeschrevenen zonder baan bij het arbeidsbureau Tholen
heeft zich in de maand oktober gestabiliseerd, terwijl vorig jaar nog een
stijging met 5% plaats vond. Ook het aantal vacatures blijft op een
hoger niveau dan in 1988. In de afgelopen 10 maanden zijn er op vaca
tures buiten het rayon 67 plaatsingen gerealiseerd. Een en ander heeft
tot gevolg dat het werkloosheidspercentage op hetzelfde lage niveau
blijft. Een gevolg hiervan is dat er in een aantal beroepsrichtingen pro
blemen gaan ontstaan om aan de vraag naar voldoende opgeleide men
sen te voldoen. Een groot knelpunt is de metaalsector. In de sectoren
handelspersoneel en kantoorpersoneel doet zich het omgekeerde ver
schijnsel voor: weinig vraag voor voldoende opgeleide mensen die werk
zoeken. Voor de komende maanden is er een stijging van de aantallen
ingeschrevenen te verwachten onder invloed van het einde van diverse
vormen van seizoensarbeid.
Onderstaande overzichten geven in cijfers duidelijk de situatie van dit
moment weer in vergelijking met vorige maand en dezelfde periode van
1988.
Een gedeelte van de muur die een
steunfunctie heeft, werd uitge
hakt. Binnenkort zal om de reste
rende delen een stalen mantel
worden aangebracht waardoor de
muur aan het zicht onttrokken
wordt. In het midden komt een
uitsparing waarin aan beide zijdes
van de muur een dia van de muur
te zien is voordat deze gedeeltelijk
wordt afgebroken. Het kunstwerk
krijgt de titel 'Transparante muur'
en wordt uitgevoerd door de beel
dende kunstenaars Martin Mac-
Namara (links) uit Ellewoutsdijk
en Wies de Bles (rechts) uit Hein-
kenszand, hier bijgestaan door
Ronald van Dokkum uit Goes.
De kunstenaars hadden volgens J.
de Kok de opdracht gekregen
'iets' voor deze muur te beden
ken. Over het algemeen werd deze
muur voor de balie als 'lelijk' er
varen. De kunstcommissie van de
gemeente schreef 7 kunstenaars
aan, vijf zonden ideeën in waar
onder Wies de Bles die vaak sa
men met McNamara kunstwerken
maakt.
Tijdens de eerste uitbreiding van
het gemeentehuis in 1979 wilde de
gemeente de historische klokken
van het carillon in Sint-
Maartensdijk een permanente
plek geven in het gemeentehuis (er
staan twee carillons in de toren).
Monumentenzorg stak daar een
stokje voor. Omdat er eind jaren
zeventig minder aandacht werd
besteed aan kunst heeft de raad
besloten bij de tweede uitbreiding
van het gemeentehuis 2% van de
bouwkosten beschikbaar te stellen
voor een kunstwerk. De provincie
Zeeland verstrekt eveneens subsi
die. In de bestektekeningen van de
nieuwbouw is overigens reeds een
gat getekend maar bij de uitvoe
ring is deze geheel dichtgemet
seld. De 'transparante muur' van
De Bles en McNamara zal daar
verandering in brengen. De nota
'Tholen in beeld' die door de raad
is vastgesteld behandelt het plaat
sen van kunstvoorwerpen in de
Thoolse buitenlucht. Elke kern
komt aan de beurt. Volgend jaar
wordt dat Oud-Vossemeer.
Vanitas. De Zeeuwse Mu
seumstichting wil het schilderij
'Vanitas' aankopen, geschilderd
door de Zeeuw Adriaen Coorte.
Van hem is in Zeeland nog geen
enkel schilderij in een museum
aanwezig. Met de aankoop is vier
ton gemoeid. De provincie wil
50.000 gulden bijdragen en staat
voor een ton garant bij een even
tueel negatief saldo van de spon
soractie die de stichting wil gaan
voeren om het kunstwerk te kun
nen kopen.
Beroepsgroepen Mannen
sept.'88
okt.'88
sept.'89
okt.'89
Bouwnijverheid
34
37
15
16
Grondwerken
26
29
14
10
Metaal
30
29
19
19
Landbouw
13
15
18
22
Handel
12
16
10
9
Niet var. verk.pers.
9
10
6
9
Varend verk. pers.
8
7
6
4
Kantoor en onderwijs
24
27
20
19
Los arbeider
67
67
54
57
Overigen
29
31
24
26
Totaal mannen
252
268
186
191
Verkoopsters
29
31
19
15
Horecapersoneel
12
13
13
14
Kantoor en onderwijs
51
56
43
45
Sociaal en Geneeskundig
33
36
19
14
Huish. pers.
22
21
17
19
Los arbeidster
42
45
31
29
Overigen
24
19
21
21
Totaal vrouwen
213
221
163
157
Vakatures m/v
17
22
36
35
Plaats van inwoning
Mannen
Vrouwen
Tholen
169
148
Sint Philipsland
22
9
Totaal
191
157
Jeugdigen Mannen
Vrouwen
schoolver- Overige schoolverl. Overigen
laters
17 jr (2) 1 (-) - (2) 1 (1) -
17 jr (3) 2 (5) 3 (2) 1 (2) 2
18 jr (2) 4 (3) 3 (9) 6 (4) 3
19 jr (-) - (2) 3 (5) 4 (6) 7
20 jr (2) 1 (2) 4 (4) 2 (9) 5
21 jr (-) 1 (6) 7 (1) 3 (3) 8
22 jr (-) - (6) 6 (1) - (6) 7
23-24 jr (1) 1 (3) 5 (1) 1 (11) 11
25-29 jr (1) 1 (13) 15 (1) 1 (22) 19
Totaal (11) (40) 46 (26) 19 (64) 62
De tussen haakjes geplaatste cijfers zijn cijfers van de vorige maand.
Het werkloosheidspercentage:
Mannen
Vrouwen
Totaal
Rayon Tholen
4,4%
10,5%
6,0%
Rayon Goes
5,7%
14,0%
7,9%
Rayon Zierikzee
7,0%
14,2%
8,8%
Provincie Zeeland
6,5%
14,4%
8,7%
Minder welvaart is goed voor het milieu, zei een spreker voor de Thoolse SGP-studievereniging Calvijn, Zeeuwse berijven samen aan de slag,
zei een woordvoerder van de ZOM in St. Maartensdijk. In de Slabbecoornpolder bij Tholen wordt er druk gebouwd aan nieuwe fabrieken.
Op de achtergrond is de landbouw nog aanwezig.
Dat voorbeeld noemde secretaris
penningmeester A.M. Kannekens
van de Zeeuwse Ontwikkelings
Maatschappij (ZOM) donderdag
tijdens een bijeenkomst in het ge
meentehuis te St. Maartensdijk.
Een twintigtal belangstellenden
onder wie een tiental Thoolse on
dernemers hoorden van plaatsver
vangend ZOM-voorzitter mevr.
E.J. Hoogendijk-van Duijn en se
cretaris Kannekens de mogelijk
heden die de in oktober vorig jaar
opgerichte ZOM biedt.
Adviseurs die hun sporen in het
bedrijfsleven verdiend hebben, ge
ven de leden van de ZOM advie
zen en bemiddelen bij het krijgen
van werk. Kannekens belichtte de
poolingfunctie, netwerkfunctie,
begeleidingsfunctie en promotie
functie van de ZOM.
De pooling houdt in, de ontwik
keling van collectieve activiteiten
voor groepen van Zeeuwse onder
nemers. Daarbij wordt zoveel mo
gelijk gebruik gemaakt van de
kennis en ervaring van de bedrij
ven onderling. Gestreefd wordt
naar het uitvoeren van werkzaam
heden door de bedrijven geza
menlijk als de individuele
capaciteiten hiertoe niet toerei
kend zullen zijn. Door samenwer
king hou je bedrijven van elders
erbuiten en houd je werk in Zee
land, aldus Kannekens.
Een tweede doelstelling van de
ZOM is de netwerkfunctie. Dat
betekent het ondersteunen, verbe
teren, uitbreiden en aankaarten
van samenwerking binnen het net
werk van toeleveranciers en uit
besteders, gericht op het benutten
van commerciële kansen voor de
Zeeuwse ondernemingen. Kanne
kens noemde het introduceren van
bedrijven bij opdrachtgevers, het
wegnemen van drempels door de
talrijke relaties van de ZOM-
medewerkers bij 'investerings
beslissers' in Zeeland.
De begeleidingsfunctie houdt in,
het adviseren van aangesloten in
dividuele ondernemingen, van
groepen van Zeeuwse onderne
mingen en van plaatselijke en re
gionale ondernemings verbanden
bij hun bedrijfsmatige activitei
ten.
De vierde poot van de ZOM-, de
promotiefunctie, vestigt de aan
dacht - zowel nationaal als inter
nationaal - op de mogelijkheden
van de ondernemingen in het
Zeeuwse Deltagebied.
De ZOM telt ruim 50 leden en 15
donateurs, maar nog geen enkel
lid van Tholen of St. Philipsland.
Voor ons gebied is dhr. W. Fontij-
ne(01115-2093) de consul. "In
Tholen wordt hard gewerkt en de
werving van bedrijven getuigt van
een geweldige, bewonderenswaar
dige activiteit, maar misschien
kan de ZOM nog een duwtje ge
ven", zei secretaris Kannekens.
De ZOM werkt alleen voor leden,
waarbij de contributie uiteen
loopt van 1000 tot 2500 gulden
per jaar, afhankelijk van het aan
tal personeelsleden. Donateurs
betalen 50 tot 200 gulden.
In het beleidsplan 1989 staat on
der meer het opbouwen van een
netwerk van toeleveranciers. "We
proberen zoveel mogelijk in Zee
land te houden", benadrukte
Kannekens. "Kennis en ervaring
is er voldoende aanwezig, maar
gezien de kleinschaligheid is dat
nogal verspreid. Mensen van bui
ten Zeeland vinden dat soms ver."
De ZOM signaleert ook knelpun
ten bij herhaald mislukte aan
bestedingen en bevordert
contacten met overheden.
Mevr. Hoogendijk hield de
Thoolse ondernemers voor, dat
een brede oriëntatie en een groot
aanpassingsvermogen gewenst is.
"Produkten en diensten wisselen
snel. Daarom dient de flexibiliteit
opgevoerd te worden.
De ZOM-delegatie bracht na de
voorlichtingsbijeenkomst in St.
Maartensdijk een bezoek aan Bu-
delpack in Poortvliet.
De nota Tholen 2000, zoals het
schrijven al snel ging heten,
besteedt 17 pagina's aan algemene
ontwikkelingen en een analyse
daarvan. De rest van de notitie (9
bladzijdes) is gewijd aan beleids
keuzes voor de toekomst. In het
hoofdstuk 'De situatie vóór 1971'
wordt uiteengezet dat Sint-
Maartensdijk kon profiteren van
'stimulerende maatregelen' als ge
volg van het landelijk beleid tot
regionale concentratie (stichting
technische school in 1956, aanwij
zing tot industriekern in 1959).
Dit laatste bracht extra geld in het
laatje van het toenmalig gemeen
tebestuur.
Die kon deze centen besteden aan
het verbeteren van openbare wer
ken, sportvelden, gemeenschaps
centrum en zwembad, saneren van
oude kern, het exploiteren van een
openbare bibliotheek. De 6 ande
re gemeenten kregen minder fi
nanciële armslag van het rijk dan
St. Maartensdijk, aldus de nota.
Niettemin werd er in de andere ge
meenten een en ander tot stand
gebracht: rioolzuiverings
installatie in Stavenisse, grotere
haven in Sint-Annaland, U.L.O.
schoolgebouw in Tholen, nieuwe
lagere-en kleuterschoolgebouwen
in alle kernen (behalve Stavenis
se). Niet-gemeentelijke instellin
gen zorgden voor
bejaardentehuizen in Tholen en
Sint-Annaland, L.H.N.O.-school
in Tholen en de lagere agrarische
school in Scherpenisse.
Het 'stimuleringsbeleid' van de
rijksoverheid droeg 'aanzienlijk
bij aan de gewenste ontwikkeling
van de werkgelegenheid', heet het
in de nota, 'in versterkte mate in
Sint-Maartensdijk'. Het gemeen
telijk beleid na de herindeling van
1971 streeft ernaar dat 'elke kern
over goede basisvoorzieningen'
behoort te beschikken.
Dat kwam tot uitdrukking in de
behoefte aan een gemeenschaps
centrum. Het gemeentehuis van
Poortvliet werd daartoe ver
bouwd, de restauratie van de
Gasthuiskapel in Tholen werd ter
hand genomen, en ook het ge
meentehuis van Oud-Vossemeer
werd voor dit doel aangepast. La
ter kregen Tholen, Sint-Annaland
en Stavenisse nieuwe centra en
werden de bestaande in Smurdiek
en Scherpenisse verbeterd. Een
tweede zwembad verrees in Tho
len. Het stadje kreeg er tennisba
nen bij. Later werden die ook in
Sutalland en Vossemeer aange
legd. De algemene bibliotheek in
St. Maartensdijk werd uitgebreid
met vestigingen in Tholen en Sint-
Annaland en uitleenposten in de 4
andere dorpen. Het verbeteren
van de voorzieningen was volgens
de nota onder meer mogelijk
doordat de financiële injectie die
voor Smurdiek had gegolden voor
de gehele gemeente van toepas
sing werd. Zo ook met de uitke
ring slechte bodemgesteldheid.
Daar bovenop kwam extra geld
voor de historiche kernen Tholen
en Sint-Maartensdijk, aldus de
nota.
Deze uitkeringen verminderen
zienderogend: ze worden of ver
laagd of verdwijnen. De histori
sche stads-en dorpskernen konden
in 1989 nog rekenen op 600.000
gulden, in 1993 wordt dat 420.000
gulden. Het extra geld voor ont
wikkelingskernen was dit jaar
189.000 gulden, maar zal in 1993
niet meer worden uitgekeerd.
In een brief aan de gemeenteraad
laten b. en w. weten, dat de voor
genomen behandeling van de nota
2000 in de november-
raadsvergadering niet kan door
gaan. Er is zoveel commentaar ge
leverd door de commissies
ruimtelijke ordening en bedrijfsle
ven, dat b. en w. het noodzakelijk
vinden hun standpunt nader te
bezien.
Affiche musea. Om buiten de pro
vincie de aandacht te vestigen op
de Zeeuwse musea, is een speciaal
affiche vervaardigd. De keuze is
gevallen op een zeefdruk (zeven
kleurendruk) van de kunstenares
Iris de Leeuw uit 's-Heer
Abtskerke.
In november zijn de meeste ge
wassen van het land en wordt het
voor veel boeren tijd om de ploeg
uit de schuur te halen. Terwijl de
boer zijn akkers ploegt, zijn vaak
meeuwen te zien die zich tegoed
doen aan bovenkomende
wormen.
Het voornaamste doel van ploe
gen is het onderwerken van gewas-
resten en onkruid, zodat deze
kunnen verteren. Bovendien
brengt het ploegen lucht tussen de
korrels grond wat de groei van het
volgende gewas ten goede komt.
-■ J| J LB
Kleigronden woroen m mi nnjHir
geploegd, zandgronden zijn in bet
voorjaar aan de beurt. Het
tijdstip van ploegen heeft te ma
ken met de binding tussen de
gronddeeltjes. Op kleigrond is de
binding groter. Het najaarsploe-
gen is een van de maatregelen om
kleigrond wat losser te maken. De
kluiten grond worden in de winter
blootgesteld aan vorst, regen en
wind waardoor ze verkruimelen.
Dit maakt het zaaien in het voor
jaar makkelijker. Kleigrond wordt
ook wel zware grond genoemd.
Door de grotere binding tussen de
gronddeeltjes zijn zwaardere ma-
chines nodig om de grond te be-
Meeuw en hebben het voorzien
op wormen die door de ploeg
worden blootgelegd.
Zandgronden, de zogenaamde
lichte gronden, bestaan uit korrels
die losser ten opzichte van elkaar
liggen. Hier komt het gevaar van
dichtslaan door regen om de hoek
kijken. Om dit te voorkomen
wordt pas na de winter geploegd.
Kleigrond is vooral te vinden in de
provincie Groningen, Friesland,
Flevoland, Noord- en Zuid-
Holland en Zeeland. Zandgron
den liggen vooral in het oosten en
zuiden van ons land.
