Topdrukte bij PSD
Extra geld onderwijs
I Provincie boos
op minister Smit
Ergens in
Nederland
Grote tevredenheid
over zomer 1989
eiland
bewoners
Schrijfster
Leni Saris
op bezoek
Doré 65 cent
V
Vandaag open huis REC
Donderdag 24 augustus 1989
Verontwaardigd en teleurgesteld - in die gemoedstoestand
kwam het dagelijks bestuur van de provincie door de brief van
minister Smit-Kroes van verkeer en waterstaat over de vaste oe
ververbinding Westerschelde.
(OM M I SS I i:s
Veren
Financiering
IX BEROEP
Inspraak
PAK EVEN UW
ZAKBOEKJE
Creatief
(door J.H. Pelleboer)
door j. van der slikke
ABDIJ
IEUWS
aparte regio, die de hele provincie
beslaat.
Per regio wordt een plan op
gesteld, dat wordt voorgelegd
aan een project-groep, waarin alle
schoolvormen vertegenwoordigd
zijn. Via de projectgroep wordt
het extra geld voor het proefge
bied besteed.
Na drie jaar moet worden beke
ken of de Zeeuwse ervaringen el
ders in den lande kunnen worden
toegepast.
Vorige week dinsdag was een topdag bij de Provinciale Stoomboot
diensten Zeeland. Via de veerverbindingen Kruiningen-Perkpolder en
Vlissingen-Breskens werden 17.152 eenheden overgezet. Een eenheid
komt overeen met een personenauto. Vrachtwagens nemen, afhanke
lijk van hun lengte, meer eenheden in.
Kinderen in het basis- en voortgezet onderwijs, die moeilijk kunnen le
ren of zich niet goed kunnen concentreren kunnen met extra hulp
vaak toch op hun school blijven. Voor de extra begeleiding heeft de
staatssecretaris van onderwijs geld voor Zeeland beschikbaar gesteld.
Met ingang van augustus is er
140 duizend gulden en voor de
komende twee schooljaren wordt
met soortgelijke bedragen reke
ning gehouden.
Met het geld moet het project
plan groeibeheersing en zorgver
breding worden versterkt. Zee
land is proefgebied, doordat er al
meer samenwerking bestaat dan
in andere delen van het land, on
der meer bij de aanmelding van
leerlingen voor het speciaal on
derwijs en de begeleiding van
leerlingen in het reguliere on
derwijs.
Aanleiding zijn de bezuinigingen
in het speciaal onderwijs. In de
praktijk was bovendien al de be
hoefte ontstaan om door samen
werking tussen de verschillende
onderwijsvormen de groei in het
speciaal onderwijs te beperken.
Los van het extra geld, kunnen
vanuit de onderwijswereld plan
nen bij het rijk worden ingediend.
In die plannen moet aangegeven
worden hoe de scholen de sa
menwerking in hun gebied ge
stalte willen geven.
De bedoeling is de contacten
tussen het regulier onderwijs en
het speciaal onderwijs te verste
vigen door het uitwisselen van
ervaringen. Ook de schoolbege
leidingsdiensten zullen erbij wor
den betrokken. Er moet meer
ruimte komen voor leerkrachten
om de extra aandacht en steun
aan de kinderen met problemen
te kunnen geven. Leerkrachten
kunnen hun deskundigheid ver
groten, bijvoorbeeld door het vol
gen van cursussen of door bij
elkaar te rade te gaan.
Opzet is, dat alle scholen voor
(voortgezet) speciaal onderwijs
meedoen. Per regio kunnen tien
tot vijftien basisscholen en zes
tot acht scholen voor voortgezet
onderwijs toetreden.
In Zeeland is al ervaring opge
daan met samenwerking tussen
de verschillende onderwijsvor
men op Tholen. Met het project,
dat daar al loopt, is aangetoond,
dat minder kinderen de overstap
naar het speciaal onderwijs hoe
ven te maken.
Het Zeeuwse proefgebied wordt
onderverdeeld in regio's. Behalve
Tholen, waar dus al gewerkt
wordt volgens de nieuwe metho
de, zijn dat Schouwen-Duiveland,
De Bevelanden, Walcheren, West-
Zeeuwsch-Vlaanderen, Midden-
Zeeuwsch-Vlaanderen en Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen. De refor
matorische scholen vormen een
De statencommissie voor be
stuurszaken vergadert vrijdag 25
augustus, 10.00 uur.
De commissie krijgt inzicht in de
grondtransacties van de provin
cie en in de kosten van monu
mentensubsidies. Andere onder
werpen zijn de samenwerking
tussen de waterschappen, het
beleidsplan vliegveld Midden-
Zeeland, het provinciale beelden-
de-kunstbeleid en uitbreiding van
het reservaatsgebied in de Yerse-
ke Moer.
De aankoop van onderdelen van
het Abdijcomplex en subsidies
voor het Zeeuws rundveesyndi
caat, de Zeeuwse milieufederatie
en het Zeeuws servicebureau
voor jeugd- en jongerenwerk
staan eveneens op de agenda.
De begroting 1990 van de pro
vincie en de daarmee verband
houdende voorstellen zijn onder
werp van gesprek in alle staten
commissies.
De commissie welzijn buigt zich
als eerste over de financiën en
wel op maandag 28 augustus,
14.00 uur. Op 1 september vol
gen de commissie ruimtelijke or
dening om 9.30 uur en de
commissie milieuhygiëne om
14.00 uur. Maandag 4 september
is om 13.30 uur de beurt aan de
commissie waterstaat en verkeer
en om 16.00 uur aan de commis
sie economische zaken. De rij
wordt gesloten door de commis
sie bestuurszaken op donderdag
7 september, 16.00 uur.
Alle vergaderingen zijn openbaar
en beginnen met spreekrecht
voor het publiek. Zij worden ge
houden in het provinciehuis, Sint
Pieterstraat 42, Middelburg.
De vergaderstukken liggen ter in
zage in het informatiecentrum
van de provincie, Abdij 9, Mid
delburg. Mi
Het drukst was het op Kruinin
gen-Perkpolder. Vanaf Kruiningen
werden ruim 5000 eenheden
overgezet en vanaf Perkpolder
ruim 4700. Bijna 6000 auto's
moesten een boot overstaan,
de minister hoe groot het onder
houdsbudget is.
Begin augustus schreef de minis
ter aan de provincie, dat België
alleen wil praten over een tunnel
als vaste oeververbinding (WOV).
Een brug over de hoofdvaargeul
in de Westerschelde is voor de
Belgen "onoverkomelijk". Tegelij
kertijd liet de minister weten, dat
het kabinet nu verder geen uit
spraken doet, in afwachting van
nader onderzoek, dat de tunnel
bouwers nog moeten doen naar
de (financiële) risico's.
Gs willen van de minister weten
met welke argumenten zij door
België is overtuigd van de nood
zaak alleen nog verder te stude
ren op een tunnel. In overleg tot
nu toe tussen de minister en de
provincie is het provinciaal be
stuur nooit gebleken, dat een
brug zonder meer geschrapt zou
worden. Volkenrechtelijk zou er
tegen een brug ook geen be
zwaar zijn, wel zouden voorwaar
den gesteld moeten worden aan
de maten van een brug.
Teleurgesteld zijn gs over het uit
blijven van zekerheid rond de
rijksbijdrage voor de WOV. Op 22
juni, tijdens overleg met een dele
gatie van het provinciaal bestuur,
zegde de minister toe, dat zij op
korte terrjiijn met haar collega
van financiën zou praten over de
indexering van de bijdrage van 30
miljoen gulden per jaar en over
het al of niet btw plichtig zijn van
de verbinding. Sindsdien is daar
over niets vernomen.
Gs wijzen de minister er op, dat
uit berekeningen van haar dienst
rijkswaterstaat blijkt, dat een tun
■ÉÉfVs*
"•ST"'
op f» bvftm vewtfiw
westerse betö*
"x 's.
Impressie van eerste WOV-plannen bij Kruiningen-Perkpolder.
Uitstel bij de WOV levert grote
problemen op voor de veer
diensten over de Westerschelde.
De provincie en het rijk onder
handelen over de rijksbijdrage
voor de jaren 1990-1994. Tot nu
toe zijn van provinciale kant geen
investeringen ingebracht voor
vervanging van schepen en voor
instandhouding van de huidige
vloot. Met het zicht op de WOV
leek dat niet nodig. Als op korte
termijn niet duidelijk wordt wat
het rijk wil spenderen aan de
WOV, zullen wel investerings
kosten voor de veren opgevoerd
moeten worden. Bovendien zal
de minister dan ook in de buidel
moeten tasten voor groot onder
houd of vernieuwing van de fui
ken in Vlissingen. Naar mate de
WOV verder vooruit wordt ge
schoven, zullen er meer kosten
aan de veerverbindingen komen.
wat neerkomt op een vertraging
van een half uur.
Op het veer Vlissingen-Breskens
meldden zich aan de Walcherse
kant 3900 eenheden en aan de
Zeeuws-Vlaamse 3500. De
wachttijden in Vlissingen bedroe
gen anderhalf tot twee uur en bij
Breskens een uur.
Het gemiddelde op drukke dagen
ligt op een kleine 14.000 eenhe
den.
De PSD schrijft de drukte toe aan
het mooie zomerweer en het
daarmee gepaard gaande
toerisme.
Een week eerder - op 10 augus
tus - verwerkten de twee veer
diensten bijna 16.000 eenheden.
nel zeker honderd miljoen gulden
duurder is dan een brug. Nu het
rijk voor die duurdere oplossing
kiest, moet het ook de extra
kosten daarvan voor zijn rekening
nemen. Bovendien is het de mi
nister bekend, dat Zeeland al tot
zijn uiterste financiële grens is
gegaan.
Het onderzoek, dat de tunnel
bouwer moet doen en waarnaar
de minister in haar brief verwijst,
zal ongeveer drie miljoen gulden
kosten. De Exploitatiemaat
schappij Westerschelde wil die
kosten maken, als er gerede ze
kerheid bestaat over de uitvoe
ring van het werk. Alleen het rijk
kan die zekerheid geven door een
uitspraak te doen over de hoogte
van zijn bijdrage, de mate van in
dexering, het tijdstip van ingang
van de bijdrage en de btw-plicht.
Uitstel met een jaar houdt de
zaak onnodig op, aldus gs.
Zij vinden, dat de minister in de
rijksbijdrage moet betrekken het
bedrag voor het onderhoud van
de aanleginrichtingen en de
opstelterreinen voor de veren en
dat voor het baggeren van de
veerhavens. Samen met de ex
ploitatiebijdrage voor de veer
diensten over de Westerschelde
vormen zij het rijksaandeel in de
huidige verbindingen en moeten
zij worden overgeheveld naar de
vaste oeververbinding. Gs vragen
Vorige wéék dinsdag hebben gs
de tracénota/milieu-effectrappor-
tage voor de WOV aanvaardbaar
bevonden om de inspraak in te
gaan. In de nota worden de tra
cés beschreven, die nader zijn
onderzocht op hun effecten voor
onder meer milieu, landschap,
economie en verkeer. Zowel de
brug- als de tunnelvarianten ko
men aan bod. Dat is overeen
komstig de richtlijnen voor de
milieu-effectrapportage, die gs
hebben opgesteld en die de mi
nister heeft onderschreven Gs
laten de bewindsvrouwe weten,
dat zij de complete nota te zijner
tijd in de inspraak aanbieden.
Dinsdag 29 augustus houdt de
tweede kamer uit gedeputeerde
staten zitting om vijf beroep
schriften algemene bijstand te
behandelen. Er is beroep aange
tekend tegen beslissingen op
bijstandsaanvragen in Wissenker-
ke, Vlissingen, Hontenisse,
Westerschouwen en Terneuzen.
De openbare zittingen worden
gehouden in het provinciehuis,
Sint Pieterstraat 42, Middelburg.
De aanvangstijden zijn 10.00,
10.20, 10.40, 11.00 en 11.20 uur.
-
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland-
Redactie:
bureau voorlichting
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg
telefoon 01180-31402
De bekende schrijfster Leni Saris,
die in vijftig jaar 91 meisjes- en
familieromans schreef, komt za
terdagmiddag 2 september naar
St. Annaland. Dit ter gelegenheid
van het zevenmiljoenste boek dat
volgende maand van haar ver
kocht zal worden. Bij boekhandel
Heijboer signeert ze 's middags
vanaf half twee o.a. haar nieuwste
uitgave 'Letters in de lucht'. Haar
boeken worden gelezen door een
publiek, dat in leeftijd varieert
tussen de twaalf en negentig jaar.
Haar verhalen, waarin een rode
draad van romantiek is verweven,
zijn gebaseerd op echte gebeurte
nissen en hebben volgens uitgeve
rij West-Friesland een waarachtig
menselijke kern. De Rotterdamse
schrijfster debuteerde met 'Licia
zet door'. Heel bekend zijn haar
pockets uit de Witte Raven Reeks.
Vorig jaar behoorde Leni Saris tot
de top vijf van de meest uitgeleen
de auteurs in de Nederlandse bi
bliotheken.
Voor de koper van het zevenmil
joenste boek is 1000 gulden be
schikbaar. Voor de 99 kopers die
daar het dichtstbij zitten, zijn er
boekenbonnen.
Miva-collecte. In het weekeinde
van 26/27 augustus houdt de Mis
sie Verkeersmiddelen Aktie haar
landelijke campagne om gelden
bijeen te brengen voor de aan
schaf van 169 vervoermiddelen
voor missionarissen en ontwikke
lingswerkers in de Derde Wereld.
THOLEN
25 aug Wielerronde 18.30 u.
25 aug Dauwzwemmen, de Spet
ter 6 u.
25 en 26 aug Braderie
26 aug Zangavond, Rehobothkerk
19.30 u.
2 sept Viering 10 jaar w.s.v. De
Kogge
3 sept Viswedstr. De Oieterman
5 sept Anbo-reis naar Brugge
5 t/m 8 sept Zwemvierdaagse, de
Spetter
9 sept Oriëntatierit MAC, Zoek
weg 19 u.
9 sept Natuurver, excursie naar
Markiezaat
16/17 sept Sluitingstocht De
Kogge
23 sept Jubileumconcert Concor
dia, Meulvliet 19.30 u.
OUD-VOSSEMEER
2 sept Wielerronde v.a. 11 u.
2 sept Rommelmarkt, Die Heene-
trechtschool 10 u.
9 sept Viswedstr. 't Scharretje,
Van Haaftenpolder 10-13 u.
9 sept Fokveedag/Boerendag,
Langeweg v.a. 9 u.
16 sept Fancy-fair, Vossenkuil
14-19 u.
23 sept Viswedstr. 't Scharretje,
Van Haaftenpolder 10.30-13.30 u.
30 sept Taptoe OVM, Raadhuisstr.
20 u.
SINT-ANNALAND
t/m 30 sept Boerderij en platte
land, De Meestoof di t/m za 15-17
u.
STAVENISSE
30 aug Alg. ledenverg. Rode
Kruis, De Stove 20 u.
SINT-MAARTENSDIJK
9 sept Muziekfestival/taptoe Eu
terpe, Markt
30 sept Uitwisselingsconcert Eu
terpe, Haestinge
SCHERPEN ISSE
27 aug Oosterschelde surfmara-
thon, De Zeester 11 u.
2 sept Oosterschelde-zwemtocht
Gorishoek-Strijenham 14.30 u.
BERGEN OP ZOOM
t/m 1 sept Tentoonst. over vleer
muizen en over afval, Klavervel
denhof, di t/m vr en zo 13-16 u.
t/m 3 sept Expos, schilderijen op
plexiglas, Markiezenhof
t/m 3 sept Expos. Joop Mijsber-
gen, Markiezenhof
25 aug Noordhollands Jeugdor
kest, Stoelemat 20.15 u.
2 sept Verzamelbeurs, Blauwe-
handstr. 32, 13-16 u.
11 t/m 22 sept tentoonst. IKV,
Markiezenhof
17 sept t/m 15 okt Expos. Jac. van
Nes, Markiezenhof
30 sept Jeans II, Stoelemat 20.15
u.
30 sept t/m 12 nov tentoonst. Phi
lip Morris kunstproject, Markie
zenhof
film film film
ROXY 1: Roadhouse - a.l., do,
ma, di en do 20.15 u., vr 19 en
21.30 u., za 14, 19 en 21.30 u., zo
14, 16.30, 19 en 21.30 u., wo 14 en
20.15 u.
ROXY 2: Karate Kid III - a.l., do,
ma, di en do 20 u., vr 19 en 21.30
u., za 14, 19 en 21.30 u., zo 14,
16.30, 19 en 21.30 u., wo 14 en 20
u.
CINEMACTUEEL 1: Licence to
kill - a.l., do, ma t/m wo 20 u., vr
19 en 21.30 u., za 14, 19 en 21.30
u., zo 14, 16.30, 19 en 21.30 u.
CINEMACTUEEL 2: Lethal
weapon 2 - 12 j., do, ma t/m wo
20 u., vr 19 en 21.30 u., za 14, 19
en 21.30 u., zo 14, 16.30, 19 en
21.30 u.
CINEMACTUEEL 3: Three fugi
tives - a.l., do, ma en di 20 u., vr
en za 19 en 21.30 u., zo 16.30, 19
én 21.30 u., wo 14 en 20 u. Taran
en de toverketel - a.l., za, zo en wo
14 u.
Dit jaar is het vijftig jaar geleden
dat een groot aantal Nederlandse
mannen werd gemobiliseerd we
gens de dreigende oorlog met
Duitsland. Onder de titel 'Ergens
in Nederland' verschijnt ter gele
genheid daarvan een boek over de
mobilisatie in de Gelderse Vallei.
In 200 bladzijden en 280 foto's
wordt een beeld geschetst van die
woelige acht maanden en de mei
dagen van 1940.
Vooral Veenendaal en Scherpen-
zeel worden uitvoerig belicht,
maar er zijn ook hoofdstukken
met een algemeen karakter. De
Grebbelinie staat centraal, en het
belang ervan voor de landsverde
diging. Ook worden de verschil
lende legeronderdelen in een
breder daglicht gesteld. En de si
tuatie aan Duitse zijde blijft even
min onbesproken. Voor de
samenstelling van het boek maak
ten de beide auteurs Kees Cramer
en Martin Brink ondermeer ge
bruik van dag- en fotoboeken van
oud-militairen.
'Ergens in Nederland' is een uit
gave van Uitgeverij Kool te Vee
nendaal en na 31 augustus
verkrijgbaar in de boekhandel.
Het Regionaal Educatief Centrum begint het nieuwe cursusseizoen van
avond om 7 uur met een open avond in hel gebouw 'l)e Vijfhoek' aan
de Jan van Bloisstraat te Tholen. Men krijgt er inlichtingen over alle
activiteiten van het REC en haar nevenstichting Linea Recta.
Het REC verzorgt lees- en schrijf-
groepen voor mensen die moeite
hebben met lezen en schrijven.
Verder de Open School, waar aan
algemene ontwikkeling wordt ge
daan. Nieuw is de geheugencur
sus, die zich richt op ouderen die
moeite hebben met het onthouden
of wat meer van het geheugen wil
len weten. Op 7 september start de
cursus 'Vrouw en computer'. De
afdeling kunstzinnige vorming in
troduceert een cursus kalligrafie,
waar deelnemers de basis van vier
schriftsoorten leren. Bij de PBVE-
beroepsopleidingen is die voor
medewerker in de vleeswarenin-
dustrie de nieuwste, de opleiding
tot bejaardenhelpende garandeert
na afloop een baan. Linea Recta
verzorgt verschillende
informatica- en talencursussen.
Langzamerhand gaan alle cursus
sen weer beginnen. In Bergen op
Zoom kunnen geïnteresseerden
vanaf 26 september kennis nemen
van de Chinese taal. Informatie
tel. 070-272258. De Alliance Fran-
caise in Bergen op Zoom houdt 29
augustus een voorlichtingsavond
over cursussen Frans. Informatie
te krijgen via tel. 01640-41645 (na
13 uur).
Op creatief gebied is er eveneens
volop keus uit cursussen. Bij het
Creatief Centrum Halsteren be
gint men op 11 september met ta
len, tekenen, schilderen,
pottenbakken, volksschilderen,
poppenmaken, kantklossen,
bloemschikken, calligrafie, foto
grafie, glasgraveren en jeugdate
lier. Informatie tel. 01641-4156
(19-20 u.).
Jos Boogaard verzorgt in Sint-
Annaland de cursus 'Tekenen en
schilderen', alsmede korte cursus
sen zoals kaarten maken, inlei
ding tekenen/schilderen en
eenvoudige druktechnieken. Ook
is er een kinderatelier. Informatie
tel. 01665-2179.
Hatha-Yoga wordt door Jos Horst
gegeven in Tholen, St.-Annaland,
Poortvliet, St.-Maartensdijk en
Bergen op Zoom. In Tholen en
St.-Annaland is er bovendien
zwangerschaps-yoga en in St.-
Annaland een cursus zelfverdedi
ging. Informatie tel. 01665-2179.
Veiling Sint-Annaland, woensdag
23 augustus. Doré gewone 61-65;
Gloria gewone 28-29, bonken 36,
drielingen 16, kriel 68; Bintje ge
wone 18-39, bonken 45-47, drie
lingen 15-18, kriel 75-76;
Eigenheimer gewone 40-45;
Bildstar gewone 41-46. Aanvoer
108 ton.
Dinsdag 22 augustus. Première
gewone 27; Gloria gewone 30-33,
bonken 33-34, drielingen 17; kriel
75; Bintje gewone 23-39, bonken
43-45, drielingen 12-13, kriel
70-80; Eigenheimer gewone 44-50,
drielingen 13; Bildstar gewone 47.
Aanvoer 122 ton.
W'im Bevelander. In een akker-
bouwschuur aan de Boompjes-
dijk te Dinleloord verzorgt Wint
Bevelander morgenavond (vrij
dag) om acht uur een concert. Hij
zingt en spreekt over het evangelie
en begeleidt zichzelf op een
akoestische gitaar. Ook een
Thoolse jongerengroep treedt de
ze avond op.
Sportinstuif. In het Sportcentrum
tc Goes wordt op 16 september de
eerste Sportinstuif Zeeland ge
houden. Doel is om lichamelijk
en yisueel gehandicapten naar ei
gen keuze diverse sporten te laten
beoefenen. Deelnemers ontvan
gen een herinnering. De Zeeuwse
Sportraad (01180-82646) tekent
voor de organisatie.
Al heeft de officiële zomer nog te gaan tot 1 september en de kalender-
zomer nog ruim een maand tot 23 september, toch kan al worden
gesteld dat er algehele tevredenheid is wat het verloop van deze zomerse
zomer betreft. Zeker bij degenen waarbij de kassa dient te rinkelen wan
neer het ook echt zomers is en dat was het.
Gerard Cox had vroeger een liedje over die mooie zomer die al zo vroeg
begon in mei. De tekst zou op deze zomer gebaseerd kunnen zijn ge
weest, want de zomer begon al in mei. Zelfs al op de eerste meidagen
met zon en zomerse temperaturen.
De maanden mei en juni samen waren deze eeuw nog niet zo zonnig.
Veel zwembaden meldden in juli al meer bezoekers binnen de hekken
te hebben gehad dan in de hele zomer van 1987 en 1988, die beide naar
de slechte kant uitvielen.
Het aantal dagen boven 20 graden is opvallend groot. Het aantal dagen
met 1 mm regen of meer tot 1 augustus - 17 - samen met 1921 en 1941
record klein. Zo zijn er meer voorbeelden te noemen. Het aantal goede
terrasdagen vanaf 1 mei tot 15 augustus was maar liefst 72 tegen nor
maal 46.
Het zal geen zomers record worden, maar wellicht komt de zomer toch,
na die van 1917, 1947, 1959 en 1976, bij de kopgroep wat zon en mooie
dagen betreft.
Tot half augustus kon de landbouw met name in Zuid-Nederland nog
best wat regen gebruiken. Afgezien daarvan is er veel gegroeid en loopt
de graanoogst ook voorspoedig. Augustus geeft iets meer het vallen en
opstaan te zien met een winderige dag met buien tussendoor, maar
steeds is er een snel herstel met een goede zomertemperatuur rond en
boven de 20 graden.
Tevredenheid alom en dan wordt er ook weinig of niet gescholden op
de weerkundigen die helaas soms alleen maar depressies en onbestendig
zomerweer moeten aankondigen.
De bedrijvigheid op de haven ging nog geruime tijd door nadat de bie
ten van het land af waren. Dan moesten nl. de bieten die nog op de ha
ven en in de omgeving van de haven opgeslagen lagen verscheept
worden. Dat gebeurde met tweewielige 'klikkarren'. Die waren daar erg
goed geschikt voor. Die werden achteruit tegen de houten schuif gere
den die tussen wal en schip lag. Dan werd de haak van de kar losge
maakt. Dat was werk voor de 'baanders', dat waren mensen die zelf niet
veel land hadden, meestal hadden ze maar één of twee paarden en daar
mee deden ze dan ook werk bij anderen die geen paarden hadden.
Deze mensen werden ook ingeschakeld als er een schip grind of maka-
dam kwam voor het waterschap. Dat werd dan ook met de klikkarren
van de haven naar de grindbakken langs de polderwegen gebracht en
daar gekipt.
Ook de metselaar liet wel eens een schip zand of grind komen en dat
werd dan ook met de klikkarren naar het opslagterrein bij zijn werk
plaats gebracht.
't Was niet zo best voor de paarden want die kregen er nogal van langs.
Vooral met de lege karren leek het wel een hardloopwedstrijd, want ze
werden per kar betaald, dus hoe meer karren hoe meer geld.
Bij Van der Linde was het werk dit najaar vlot verlopen. Het weer was
redelijk geweest, niet te veel regen, geen vroege vorst, zoda^ alles vlot
verlopen was. De bieten waren op tijd weg, de aardappels die aanvanke
lijk bij het rooien aan kleine hoopjes op het land gestort waren, zijn
naderhand met de klikkarren naar een stukje land vlak bij de boerderij
gebracht, waar ze elk jaar in grote hopen opgeslagen worden. Er wor
den kuilen van ongeveer 30 cm. diep in de grond gemaakt, vier voet
breed en daar worden de aardappels ingestort. De hoop krijgt de vorm
van een gelijkbenige driehoek en loopt van boven spits toe. De aardap
pels worden met stro afgedekt wat met grond vastgelegd wordt. Vóór
de winter komt er nog een strodek op en dan komt het zogenaamd win-
terdek erop, ongeveer een halve meter dik grond. Als dat allemaal se
cuur gebeurde hoefde je de strengste winter niet te vrezen. Het was wel
vakwerk. Er moest bijvoorbeeld op gelet worden dat de kuil niet kon
inwateren, want als er water onder de aardappels in de kuil kwam waren
ze zo rot, vandaar dat de meeste boeren een vaste man hadden die altijd
dit werk deed. Dikwijls was dat de voorman, meestal de man die het
langst op het bedrijf werkzaam was en die ook bij het aangenomen
werk accoord maakte met de boer.
Na overleg met zijn collega's uiteraard. Bij Van der Linde was dat Lin
de Frouw. Die moest namens zijn medearbeiders onderhandelen over
het tarief waarvoor een bepaald werk uitgevoerd werd, bijvoorbeeld
bieten op één zetten, wieden, aardappels rooien, bieten rooien. Die prijs
werd uitgedrukt in centen per roede, bijvoorbeeld bieten op één zetten
voor zes cent de 'roeie'. 300 Roeden was een gemet. Dus dat was 18,-
per gemet. 2,5 Gemet was een hectare, dus dat betekende 45,- per ha.
Maar er werd altijd per gemet gerekend. Dat was door overlevering van
geslacht op geslacht zo gegaan. Elke boer had namelijk een kaarten-
boek. Daar stonden alle percelen van het bedrijf apart op getekend.
Daar stonden ook de drains op getekend met de aparte grootte van de
stukken die tussen twee drains lagen. En al deze groottes werden in roe
den uitgedrukt. Een roede was 3,60 m. lang en de oppervlakte van de
stukken werd aangegeven in vierkante roeden. Nu waren die stukken
niet overal even breed, dat kwam door de manier waarop ze ontstaan
waren. Een 'blok' land werd aan de voor- en achterkant praktisch altijd
begrensd door een sloot. Voordat de draineerbuizen er waren, werden
de aparte stukken afgescheiden door greppels, die aan weerskanten op -
de sloot uitliepen. De draineerbuizen werden dikwijls gelegd in de be
staande greppels, die daarna werden dichtgeploegd. Maar meestal lie
pen die greppels niet evenwijdig, omdat het perceel op het éne einde
breder was dan op het andere en zodoende liepen de drains ook weer
niet evenwijdig en zo kreeg je de zogenaamde geren in de stukken. Dat
gaf vroeger, toen er nog met de éénscharige wielploegen met de paarden
geploegd werd veel extra werk, vooral bij het op wintervoor ploegen.
Dan werden namelijk alle stukken apart geploegd en dan moest er een
open voor op elke drain komen.
Je begon dan midden op het stuk te ploegen, een zogenaamd 'rik schie
ten'. Dat was heel nauwkeurig werk, die mocht vooral niet te hoog lig
gen en dat had je al gauw, want de eerste twee sneden werden over
elkaar heen gestort. Bij het opzetten moest de ploeg heel licht afgesteld
worden, want anders kwam de grond naast de rug te laag te liggen. Als
je de rug geschoten had, dan trapte je op weers-
einden de breedte af. Als je nu op het brede einde bijvoorbeeld 60 voet
had en op het smalle eind 40 voet, dan zat er 20 voet geren in, dat was
tien omgangen. De geren werden tegen de rug aangereden. Je begon dus
op het brede eind te ploegen, op een tiende van de lengte van 't stuk
draaide je om en dat deed je zo tien keer. Als het dan goed was moest
je de tiende keer op het smalle einde van het stuk uitkomen en dan
moest je tevens aan weerskanten van de rug overal even ver van de buis
vandaan zijn. Een hele goede paardeknecht had dan ook meteen aan
weerszijden van de rug een rechte ploegvoor, maar de meesten moesten
hier en daar nog wel een bochtje wegsnijden. Het was uitkijken dat je
zo'n karweitje niet 's morgens vroeg of tegen de avond moest doen,
want het moest wel goed licht zijn. En vooral als het laat in 't najaar
was ploegde je heel wat uren op een dag in 't donker, vooral 's morgens
was je al uren bezig voordat het licht werd. Het was dus zaak dat je 's
avonds met een rechte voor eindigde, hoewel het om vier uur ook al
donker was. Het ergste van alles was mist, dan kon je helemaal niet zien
of je voor recht was en dan kon er wel eens wat voor den dag komen
als de zon doorkwam. Vooral in de zware grond was elke ploegsnee
apart te zien en je kon dan ook van de weg af zien of de sneden recht
of krom lagen en zeker zagen dat de collega paardeknechts die zittend
op de paarderuggen over de weg voorbijkwam. Als het dan eens een
keer helemaal mis was kon er wel eens met zo'n smalend lachtje een op
merking vallen zo in de trant van: 't liek wel een paeling in een bro-
adblik. WORDT VERVOLGD
k
