Pen en papier: de zeer vreedzame wapens van Amnesty International Smerdiekse Pie Bazen-Robbe bijna 80, al 63 jaar lid VARA Inwoners bij werk betrekken en onderzoek naar behoeften Schrijfavond in Tholen als steun voor gewetensgevangenen Stichting Promotie Oud-Vossemeer na oriëntatie in Groningen: Donderdag 3 maart 1988 DE EENDRACHTBODE 13 Vrijdag 11 maart wordt in de openbare bibliotheek De vier Heemskinderen in Tholen een schrijfavond gehou den van Amnesty International (AI). Tijdens de ope ningsuren -van 18.00 uur tot 20.00 uur- kunnen be langstellenden brieven schrijven aan een staatshoofd, een gevangenisdirectie of aan politici om de vrijlating van politieke gevangenen te vragen. A-politiek Massaal schrijven Brieven schrijven voor gevangenen; het handwerk van Amnesty International Tholen te klein Aalmoezenier Gezelligheid Fakkelwacht VARA, afdeling Tholen tijdens jaarvergadering. V.l.n.r. P. Bazen-Robbe, Sonja Barend, Ellen Blazer. De microfoon staat nog in het glazen kannetje. Sonja Barend zit enigszins verscholen achter een vaasje bloe men en onderhoudt zich met haar buurvrouw voordat zij en Ellen Blazer -de maaksters van het bekende VARA-televisieprogramma 'Sonja op zondag'- het woord nemen. Erelid De inwoners van Oud-Vossemeer moeten bij de Stich ting Promotie Oud-Vossemeer (SPV) betrokken wor den. Volgens voorzitter M.J.C. Geluk van de SPV moet dat vóór de zomer rond zijn. Hoe dat precies vorm moet krijgen is nog niet duidelijk. Ook zijn er plannen voor een enquete met gerichte vragen, om te inventariseren wat er in Oud-Vossemeer leeft. De stichting zet zich in voor de leefbaarheid in deze Thoolse woonkern. Om zich te oriënteren brachten vier bestuursleden onlangs een bezoek aan de Gro ningse plaatsen Nieuwolda, Bierum en Pieterburen. Zeehondencentrum 50 Mille voor bakker Afwachtend BZN en landbouwdagen Geuze Transport koopt aardappel- handel Van Houdt Het is voor de tweede maal sinds de oprichting van de Amnesty- groep Bergen op Zoom e.o. zo'n 12 jaar geleden, dat een dergelijke bijeenkomst in de bibliotheek in Tholen wordt gehouden. De eerste keer -in de Twee Stoven- kwam er, behalve de leden van de Amnesty- groep, niemand opdagen. "We proberen het weer omdat sinds die tijd het werk van Am nesty bij de mensen veel bekender is geworden. Er is de laatste jaren op de televisie en radio en via pu blicaties veel aandacht besteed aan Amnesty. Het is nu veel gemakke lijker om met mensen in contact te komen dan in het begin, toen we steeds moesten uitleggen dat Am nesty een a-politieke organisatie was, niet gebonden aan een be paald land of partij", vertelt Cor- rie Priem-Moeliker, die samen met Wil Baan-Potter, beiden uit Sint Maartensdijk, ruim elf jaar lid is van de werkgroep in Bergen op Zoom. Wil Baan: "Op Tholen zijn er contacten geweest met vrouwenverenigingen. Ook heb ben we lessen maatschappijleer verzorgd op de toenmalige mavo en aan de school voor voortgezet speciaal onderwijs de Burcht in Tholen. Mevrouw Priem staat als Amnesty-contactpersoon voor Tholen in de gemeentegids waar door ze regelmatig wordt gebeld door onder andere leerlingen die informatie over Amnesty willen voor het maken van een werkstuk of een spreekbeurt. Hoewel de ac tiviteiten van de Amnestygroepen zich in de loop der jaren hebben uitgebreid tot het organiseren van informatiebijeenkomsten, het houden van acties en het verzor gen van stand werk is het schrijven van brieven het belangrijkste handwerk gebleven. Corrie: "De brieven schrijven we aan de hand van voorbeeldbrieven die door het hoofdkantoor in Amsterdam zijn gemaakt. Ze worden in het Neder lands, Engels, Frans of Spaans opgesteld. Die voorbeeldbrieven worden gewoon overgeschreven op luchtpostpapier, getekend, ge frankeerd en op de post gedaan. Niemand hoeft op eigen houtje uit te zoeken hoe zo'n brief eruit moet zien. Op zo'n avond is dat allemaal aanwezig, zelfs het schrijfmateriaal en het briefpa pier". Achterop het maandblad van Al 'Wordt Vervolgd' staan de namen van politieke gevangenen voor wie de schrijfacties zijn bedoeld. In deze rubriek werd de laatste maanden onder meer de aandacht gevraagd voor een Indonesische 26-jarige jeugd moslimleider en radio-omroeper die tot 12 jaar ge vangenschap is veroordeeld we gens ondermijnende activiteiten, een 48-jarige Bulgaarse arts die sa men met anderen had gepro testeerd tegen de gedwongen assi milatie van de Turkse minderheid en daarvoor in de cel belandde, een 47-jarige protestantse predi kant in Vietnam die een gevange nisstraf uitzit van 8 jaar wegens 'prediken tegen de revolutie'. De brieven worden gericht aan de au toriteiten van de genoemde landen met het dringende verzoek betref fende gevangenen onmiddellijk vrij te laten of een eind te maken aan wrede behandeling van de ge vangenen. Voorwaarde is echter, dat de persoon in kwestie geen ge weld heeft gebruikt of gepro pageerd. Als de gevangene vrij komt, ver schijnt daarover een bericht in 'Wordt Vervolgd' maar of die vrijlating te danken is aan het schrijfwerk van de Amnesty groepen blijft een vraagteken. Corrie: "Door de massaliteit van het schrijven, hoop je dat zo'n man of vrouw niet achteloos wordt weggeduwd, dat hij een eer lijk proces krijgt. Van de mensen die vrijkomen, hoor je dat Am nesty hun tot steun is geweest, daarom is het belangrijk dat we dit blijven doen". Wil: "Dat is ook de kracht van de grote organisatie, hoe groter die wordt, hoe meer druk er kan wor den uitgeoefend". Voor mevrouw Baan is het schrijfwerk een kwestie van lange adem waar niet direct resultaten van te zien zijn: "Als iemand meer concrete zaken wil aanpakken, dan ga je met een collecte-bus langs de deur of je steunt een adoptiekind. Met het werk van Amnesty is het een kwestie van gewoon doorgaan". De Nederlandse afdeling van de internationale organisatie telt mo menteel zo'n 85.000 leden (was 12 jaar geleden ruim 18.000). Het hoofdkwartier staat in Londen. Vandaaruit worden de internatio nale campagnes voor de afdelin gen in 43 landen gecoördineerd. Amnesty-Nederland werd 20 jaar geleden officieel in Amsterdam opgericht. De Amnestygroep in Bergen op Zoom in 1976. Voor mevrouw Priem en mevrouw Baan lag het voor de hand dat ze aan sluiting zochten in het West- Brabantse. "Het eiland Tholen is te klein om een aparte groep te vormen. Natuurlijk zijn nieuwe Thoolse leden van harte welkom, want we hebben nog steeds men sen nodig die kunnen helpen bij acties die af en toe gehouden wor den. In plaats van elke maand te vergaderen, kunnen mensen inci denteel ook wat doen", vertelt Corrie die wijst op de 'bloemenac- tie' die eind vorig jaar door Am nesty International in Bergen op Zoom, Hoogerheide en Halsteren werd gehouden. Toen verkochten de leden op straat 1500 bloemen met een voorbedrukt en gefran keerd kaartje dat verstuurd kon worden naar een land waar men sen op grond van hun overtuiging vastzitten. Zoom. Die dag is uitgeroepen tot de Dag van de Rechten van de Mens. Deze zijn 40 jaar geleden vastgelegd door de Algemene Ver gadering van de Verenigde Naties en dienen als uitgangspunt voor de wereldwijde beweging die Am nesty sinds de oprichting 27 jaar geleden is geworden, (ruim een half miljoen leden in 150 landen). Naast de twee Thoolse leden bestaat de Amnesty-groep Bergen op Zoom e.o. uit nog eens 18 le den afkomstig uit Bergen op Zoom, Nieuw-Vossemeer, Steen bergen en Hoogerheide. De groep vergadert een keer per maand in café 'Het Zwijnshoofd' in de Moeregrebstraat in Bergen op Zoom. Corrie: "Op die avonden worden de lopende zaken bespro ken. Het zijn geen schrijfavonden. Dan doen we thuis. Wel is er in Halsteren en Bergen een schrijf- groep die wij begeleiden. Die groe pen bepalen zelf wanneer ze bij el kaar komen om brieven te schrijven". Binnen de groep bestaat ook een zogenaamde adoptiegroep. Het is een kleine groep die zich richt op twee gevangenen waarvoor over een langere periode brieven wor den geschreven. Wil: "Zo'n geval is door de onderzoeksafdeling van Amnesty helemaal uitgezocht. De groep krijgt het verzoek om voor die gevangene te schrijven" Cor rie: "Zo zijn we al vanaf 1980 be zig om te schrijven voor een Viet namese aalmoezenier die in een heropvoedingskamp opgesloten zit. Honderden brieven hebben we tot nu toe geschreven aan de auto riteiten en nog nooit antwoord ge kregen. Maar kort geleden is er een grote groep vrijgelaten. We hebben nog geen levensteken van hem gehoord, maar het kan zijn dat hij tot die groep behoort". De adoptiegroep stuurde aan deze 'case' Vu Due Tuan ook pakjes met kleding, medicijnen en schrijfbenodigheden maar 'in hoe verre dat aankomt....' verzucht mevrouw Priem, "Heel af en toe krijg je een brief van de autoritei ten terug. Uit Uruguay (midden Amerika) kregen we bericht waar in in beleefde bewoordingen uitge legd werd dat het allemaal zo slecht niet was gesteld met de ge vangenen waarover wij schreven. De uitleg werd zo geplooid dat het niet om een politieke gevangene ging In de Amnesty-groep zijn mensen met verschillende achtergrond en leeftijd vertegenwoordigd. Het jongste lid is 18, de oudste deelne mer is 60. Mevrouw Baan en me vrouw Priem zijn beiden werk zaam in het onderwijs (respectie velijk aan de openbare basisschool Oosterscheldeschool in Scherpe- nisse en de openbare basisschool De Rieburch in St. Maartensdijk). Op 10 december houdt de groep een zogenaamde fakkelwacht bij het NS station in Bergen op Uit de Universele verklaring van de rechten van de mens: Artikel 5. Niemand zal onderworpen worden aan folteringen, noch aan wrede, on menselijke of onterende behandeling of bestraffing. Artikel 9. Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige arrestatie, detentie of verbanning. Artikel 18. ledereen heeft het recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst Artikel 19. Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting Een van de redenen waarom zij hebben gekozen om het werk van Amnesty International te steunen, is dat de organisatie zich niet bindt aan een politieke partij. "Ook on tevredenheid over de mensenrech ten in vele landen die je hiermee wil verbeteren, speelt een rol, "legt Corrie uit. Verder vindt ze dat er 'zoveel belangengroepen en actiegroepen zijn die voor teveel versnippering zorgen': "Dat zet weinig zoden aan de dijk. En als je politiek actief wil zijn, moet je vaak zelf zo op de voorgrond tre den. Bij Amnesty hoeft dat niet en kan ieder zijn plekje vinden. Dat is een prettige manier van werken. De een wil de straat op, de ander gaat stencillen. Er zijn veel oude ren die kiezen voor het schrijven van brieven". Wil: "Je kunt een bepaald onder deel voor je rekening nemen en toch de algemene doelstelling on derschrijven. Je houdt dit werk zo lang vol omdat er voldoende ruim te is. Het ene jaar ben je ook actie ver dan het andere. Maar een vorm van gezelligheid is ook van belang. Zo zijn er in de loop der jaren vriendschapsbanden ontstaan". Het niet op de voorgrond willen treden van de Thoolse Amnesty groepsleden kwam ook tot uiting toen de dames uitdrukkelijk te kennen gaven niet voor dit artikel op de foto te willen. "Het gaat niet om ons persoon maar om het werk van Amnesty", zegt Corrie Priem. Sonja vertelde, dat ze al twintig jaar voor de televisie werkt, maar toen de beeldbuis nog niet was uit gevonden was Pie Bazen-Robbe, die onlangs op de ledenbijeen komst van de afdeling Tholen in café Smerdiek naast haar zat, al lang lid van de Vereniging Arbei ders Radio Amateurs, bij welke omroep Sonja Barend furore maakt. Pie Bazen ("Ze zeggen altijd Pie Robbe omdat er zoveel Bazen zijn") is 63 jaar lid van de VARA: "Vanaf 7 november 1925 toen de Vara werd opgericht", vertelt de 79-jarige inwoonster van St. Maartensdijk. "Ik mocht toen nog geen lid worden van de SDAP want daar moest je 18 voor zijn". Haar oom en onderwijzer Willem Kwakkelaar was in 1912 één van de oprichters van de afdeling St. Maartensdijk van de sociaal democratische arbeiderspartij. "De Kwakkelaars stonden hier toen bekend als een vrijgevochten bende", vertelt Pie die in 1925 haar oom Willem achterna ging naar Amsterdam waar zij als dienstbode ging werken. "De Va- ra had in Amsterdam veel afdelin gen. Die werden alfabetisch inge deeld. Ik zat toen bij afdeling J. De SDAP werkte met cijfers". Haar oom repareerde in z'n vrije tijd radio's bij arbeiders thuis in de hoofdstad. In 1931 kwam Pie terug naar Smerdiek. Zij ging bij haar oom Domus Kwakkelaar helpen die in de Kaaistraat in de smalstad een 'herberg' dreef ('Dat vind ik een beter woord dan café', zegt Pie). Oom Domus was lid van de AR- BO -van de uitgeverij Arbeiderspers- en bouwde aen bi bliotheek op met zo'n 1500 boe ken. "Met de ramp zijn er 500 van verloren gegaan want we hebben 1 meter 75 water in huis gehad". Tijdens haar huwelijk met Job Ba zen die vanaf de oprichting van de Smerdiekse Vara-afdeling in 1948/49 bestuurslid werd bleef Pie correspondentielid van de vrou wenbond van de PvdA. "Je kan niet met z'n tweeën lid van het af delingsbestuur worden", legt het trouwe Vara-lid uit. Na het over lijden van haar echtgenoot 7 jaar geleden werd ze bestuurslid v.d. Thoolse afdeling. Drie jaar gele den werd ze ere-lid van de om roep. In die hoedanigheid bezoekt ze de districtsvergaderingen in Zeeland. Op 11 maart reist ze daarvoor naar Kapelle-Biezelinge maar aanstaand week-einde neemt ze eerst deel aan een 'kaderpro gramma' in Hilversum. Onderdeel van het programma is 'het bijwo nen van het radioprogramma 'In de Rooie Haan'. Als actief lid stond ze drie jaar geleden bij de VARA-stand op de braderie te St. Annaland. Vanzelfsprekend kijkt Pie graag naar de VARA televisie programma's maar ze kan, zo zegt ze 'de Vara ook uitzetten, hoor'.: "Naar die vervolgserie's kijk ik niet, maar de zondag is voor mij. Dan kijk ik naar de Ombudsman en naar Buch -weet je wel, -die van die zotte gezichten trekt-naar Son ja en reuzegraag naar Witteman van 'Achter het Nieuws'. Ik kan zo genieten bij de Vara. Ik ga er niet uit, voordat ik in de kist lig". Mevrouw Bazen vertelt, dat er in St. Maartensdijk 131 Varaleden (van de 458 op Tholen) wonen. "Het is niet voor niks het rooie durp op Tholen, daar heb je toch wel eens over gehoord zeker?" Opvangproject schoolverlaters. Het opvangproject vroegtijdige schoolverlaters verkeert dit schooljaar in een overgangsfase. Het provinciaal bestuur wil daar om een eenmalige activiteitensub sidie van f. 10.300,- verlenen aan het Onderwijsvoorrangsgebied Middelburg-Vlissingen, om de kwaliteit van het project in dit schooljaar te kunnen handhaven. In die noordelijke provincie we melt het van de kleine dorpen en er zijn talloze soortgelijke stich tingen als de SPV actief. Die kun nen bovendien terugvallen op de stichting Kleine Kernen Gronin gen. Over de problematiek van de kleine kernen daar verscheen zo juist het rapport 'De bereikbaar heid van voorzieningen in Noord-Nederland', naar aanlei ding van een onderzoek in op dracht van de ministeries van WVC en VROM. Er werden 845 dorpen en steden onder de loep genomen: in 36% staat geen ba sisschool, in 42% geen levensmid delenwinkel, in 56% is geen postvoorziening en in 81% geen vaste bibliotheek. "In Oud-Vossemeer is het zo slecht nog niet gesteld," conclu deert Geluk, terugkijkend op zijn ervaringen in Groningen. Hij denkt wel dat het daar al in veel gevallen te laat is om als stichting nog bepaalde ontwikkelingen te rug te draaien. De SPV kan in Oud-Vossemeer daarom een rol spelen bij het in stand houden van voorzieningen. De vier bestuursleden (M.J.C. Ge luk, L.M. Moerland, G.P.A.M. Uytdewilligen en P.C. de Wilde) deden heel wat op tijdens hun 'werkbezoek'. Van tevoren waren vragen opgestuurd, zodat de Gro ningse organisaties zich op de gesprekken konden voorbereiden. "Overal werden we vriendelijk en gastvrij ontvangen. Er wordt al tijd gezegd dat Groningers stug. zijn, maar dat ondervonden wij toch anders," zegt Geluk. Van de drie bezoeken was dat aan Pieterburen (gemeente Eenrum), in het noordwesten van de provin cie, het minst succesvol. Geluk: "Het is een heel klein dorpje van 800 inwoners, totaal niet te verge lijken met Oud-Vossemeer. Ze staan er bijvoorbeeld op de bres voor een laatste winkel." De SPV bracht er ook een bezoek aan het zeehondencentrum van Leny 't Hart. "Daar komen 150.000 be zoekers per jaar. Wij zouden toch zeker proberen met dat gegeven wat te doen." De SPV voelde zich het meest aangesproken door de stichting in Bierum (Oost-Groningen). Die is in twee van de zes kernen van de vorige gemeente (met 4.300 inwo ners) van de huidige Thoolse bur gemeester H.A. van der Munnik actief. Die wees in een gesprek de SPV op het bestaan van soortge lijke stichtingen in Groningen. Die in Bierum, in 1966 op particu lier initiatief opgericht, telt 15 bestuursleden uit alle lagen van de bevolking. Jaarlijks is daarvan een derde aftredend. Een keer per jaar wordt een openbare vergade ring gehouden, waarvoor de be volking punten kan insturen. Op de maandelijkse bestuursvergade ring kan iedere inwoner op af spraak eveneens zijn probleem voorleggen. Enkele keren per jaar wordt een dorpskrant uitgegeven. Omdat in Bierum veel verenigin gen ontbreken, organiseert de stichting heel wat: nieuwjaarsre ceptie, intocht St.-Nicolaas, een feestweek en een gastendag voor oud-inwoners. In het noordelijker gelegen Nieu wolda is de gelijknamige stichting sinds twee jaar actief. Het 1.600 inwoners tellende dorp is nog een zelfstandige gemeente, die de her indeling vóór wil zijn. Statutair maken de gemeentesecretaris en een wethouder deel uit van het ze ven personen tellende bestuur. "Daardoor zijn ze erg goed met allerlei zaken op de hoogte. Er is inmiddels een betere straatverlich ting, een museum en een camping gerealiseerd," zegt Geluk. Het dorp heeft geen warme bakker. De stichting was zover, dat de provin cie f. 50.000,- beschikbaar stelde voor de vestiging van zo'n voor ziening in Nieuwolda. "Maar het is niet gerealiseerd omdat de bak ker afhaakte," aldus Geluk. De stichting Nieuwolda heeft be gunstigers, die jaarlijks vijf gul den betalen. Zij hebben een adviserende taak. "In het begin stond de bevolking kritisch en af wachtend tegenover de stichting, maar ze zien inmiddels dat er re sultaten zijn. Nu is dan ook onge veer 50% van de inwoners begunstiger," zegt Geluk. Die af wachtende houding wil de SPV ook in Oud-Vossemeer kwijt. Ge luk: "Wij zijn niet alleen maar een evenementencomité. Om ech ter initiatieven en activiteiten te kunnen uitvoeren is een startbe drag nodig. Dat willen we bij el kaar brengen via evenementen zoals een optreden van BZN." De financiële basis van de drie Groningse stichtingen is duidelijk anders dan die van de SPV. In Nieuwolda zijn er donateursgel- den, Bierum erfde een kapitaal van een opgeheven onderlinge bankinstelling en Pieterburen wordt gesponsord door een bank, terwijl ook uit de entree van het zeehondencentrum wat naar de stichting vloeit. "Over twee jaar komen de mensen uit Nieuwolda en Bierum naar Oud-Vossemeer, om te kijken wat we met hun ge gevens hebben kunnen doen," zegt voorzitter M.J.C. Geluk van de Stichting Promotie Oud- Vossemeer. De ziekte van zangeres Carola Smit gooide vorig jaar roet in het eten van de SPV, want het optre den van de Volendamse groep BZN had de financiële reserve moeten opleveren. Op 6 mei a.s. komt de groep alsnog naar Oud- Vossemeer, waar in de hallen van Barenbrug aan de Molenweg 500 zitplaatsen extra worden gemaakt met behulp van tribunes. Voor 20 en 21 mei staat, evenals vorig jaar, een occasionshow op het programma en op 3 en 4 juni waarschijnlijk landbouw- promotiedagen. "Over dat laatste wordt nog onderhandeld. De be drijven reageren wel positief, maar de ruimte is waarschijnlijk te klein." De SPV wil het evene ment meteen goed opzetten, zodat het bijplaatsen van een tent wordt overwogen. Geluk: "Het wordt geen show van landbouwwerktui gen, maar de bedoeling is infor matie over nieuwe gewassen, teelttechnieken, bestrijdingsmid delen, automatisering e.d. We wil len publiek uit heel de regio trekken." Geuze Transport uit St. Annaland heeft de gebouwen van aardappel- handel J.W. van Houdt aan de Nijverheidsweg te St. Maartens dijk gekocht. Tijdelijk wordt het als opslagruimte verhuurd, maar op langere termijn is het bedoe ling om het straalbedrijf van Kees Geuze erin onder te brengen. Die groeit nu in St. Annaland uit zijn jasje. De inventaris van de aardappel- handel is verkocht aan uienhandel Mol te 's Gravenpolder, die inmid dels weer verschillende machines doorverkocht aan zilveruienfa- briek Gerard H. Polderman en graanhandel gebr. Koopman te St. Maartensdijk. Dat gebeurde alle maal nog voor het vervallen van de WIR-basispremie van 12%. Voor aardappelhandel Van Houdt betekent dat het einde van de opslag- en sorteermogelijkheden in het gebouw aan de Nijverheids- weg, dat er nog maar drie jaar stond. De nieuwbouw was een ge volg van de onteigening door de gemeente van de gebouwen aan de Oostvest in St. Maartensdijk, waar in de toekomst huizen moe ten komen. Eerder had de aardap pelhandel in Scherpenisse een pakhuis. Vele jaren was Van Houdt een begrip op Tholen, met name ten aanzien van vroege aardappelen, waarvoor hij op de veilingen één van de grootste ko pers was. Wegens de malaise in de akkerbouw zijn er elders in Zee land ook al bedrijven gestopt. Op Tholen was dat het geval met de aardappelhandels gebr. Verhees en Duine in Oud-Vosseme'er. "Met aardappelen van vijf cent kun je het niet volhouden en ik heb ook geen opvolger", zegt Koos van Houdt (58).

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1988 | | pagina 13