leidde flinke verliezen in Forse duit Provincie in zakje Neeltje Jans Tachtigjarige al tien jaar REC-cursiste Uniforme vakantie Vakanties in Zeeland nemen toe 1730 Woningen met subsidie bouwen in 1989 Woensdag 30 december 1987 DE EENDRACHTBODE 9 In de nacht van 24 op 25 mei 1944 stortte een Engelse Zeven bemanningsleden veilig geland bij Poortvliet Boeing 17 neer in de Oosterschelde. Van de 9 beman- 55 u ningsleden kwamen er 7 veilig bij Poortvliet aan land. Na veel speurwerk wist dhr. A.G.A. Verswijveren, die |LI a I X al eerder in de Eendrachtbode schreef over vliegtuig IVOGlSCllICXGn SXOOl~VIIG(lXUIC| ongelukken op Tholen tijdens de Tweede Wereldoor- wX log, deze 'crash' bij Poortvliet te reconstrueren. De bemanning van de neergestorte Boeing 17. Bovenste rij v.l.n.r. Tim McCutcheonTom Lyle, Ray Simp son, Bob Grundy, Nick Lovatt. Onderste rij v.l.n.r. Robert Lloyd Davies, Tom Glenn, Alan Hockly, Bill Hallett. door A.G.A. Verswijveren Luchtbeeld Neergeschoten Krijgsgevangen Lampekap Zoete Rave Volksdansen Hoe ging het verder? Het enige monument Aangenomen wordt... Contacten Mevr. M. van Dongen-Vis bezig met boetseren in de ruimte van het Regionaal Educatief Centrum in Meulvliet. Toeristisch-recreatief project ontwikkelen Groot belang Wie bakt de beste Zeeuwse bolussen? Meer watersport Het toestel met bemanning had als basis Oulton in het graafschap Norfolk in zuidoost-Engeland. Het maakte deel uit van het 214e squadron, maar was een vreemde eend in de bijt. Het vliegtuig deed namelijk niet mee aan de bombar dementsoperaties van die nacht, maar was speciaal uitgezonden om de Duitse radio- en radaruit zendingen te storen. Daarmee moest het optreden van de Duitse nachtjagers bemoeilijkt worden, die vooral in West-Brabant erg ac tief en succesvol waren. Britse nachtbommenwerpers(vier- motorig) vlogen rond midder nacht van 24 op 25 mei vooral ■boven het zuiden van ons land, op de heen- en terugweg naar hun doelen in Aken, bij Antwerpen en Berlijn. In totaal gingen 28 vier motorige bommenwerpers verlo ren, waarvan 16 in Nederland(12 in Brabant, 2 in Zeeland). Dit wijst op een grote activiteit van de Duitse nachtjagers, die voorna melijk Gilze-Rijen als basis had den. De B-17 had de opdracht het radi overkeer van de Duitse nachtja gers te bemoeilijken, er waren daarvoor twee ontvang- en zend toestellen en twee radio-operators aan boord. Eén was voor eigen in tern gebruik, de ander voor het afluisteren van de Duitse berich ten, deze storen of 'verkeerde' be richten doorzenden. Het toestel vloog op 2700 meter hoogte(een moeilijkheidsfactor) van Amster dam tot voor in België op en neer. Meermalen had de Duitse lucht macht het vermoeden dat een - waarschijnlijk klein - vliegtuig 's nachts hun berichten kon opvan gen. Tot hun grote ergernis uiter aard en men wilde er dan ook een eind aan maken. De B-17 nam waarsthijnlijk op gepaste wijze radiostilte in acht en vloog een andere route dan de bombardementsvliegtuigen. De 'kist' hield bovendien een andere In 1989 zouden er in Zeeland 1730 woningen moeten worden ge bouwd met rijkssubsidie. Voor vlieghoogte aan en was zwaar be wapend met 7 mitrailleurs(geen bommenlast, wat de wendbaar heid verhoogde). Daardoor dach ten de Duitsers met een klein vliegtuig te maken te hebben en ze waren niet op een vliegend fort berekend. Kort na middernacht werd de Boeing door een Duitse nachtja ger opgemerkt en in brand ge schoten. De bemanning besloot per parachute het vliegtuig te ver laten, wat ook lukte. Het verlaten toestel stortte neer in de Ooster schelde, in de Rijn- of Boomkil tussen Yerseke en Gorishoek op Tholen. Het was een ongeveer tien meter diepe, snelstromende geul. De Duitsers beseften pas na dit voorval welk succes ze hadden be haald. Na het neerhalen van dit vliegtuig hadden ze tevens meer succes met het neerhalen van de terugkerende bommenwerpers. Het gevolg was behoorlijke verlie zen voor de RAF, nadat dit toestel zijn storend werk niet meer kon doen. Zowel de Duitsers, als na de oor log de geallieerden, hebben ver geefse pogingen gedaan het toestel te bergen. Heden ten dage ligt dit wrak, dat een vleugellengte van ruim 30 meter had, er nog steeds, vermoedelijk onder het zand gespoeld. Van de bemanning kwamen Alan Hockly (Australiër) en Ray Simp son (Engelsman) in de Ooster schelde neer. Simpson was de torenschutter en heeft vermoede lijk het brandende vliegtuig niet tijdig kunnen verlaten. Het kan zijn dat de brand vlakbij hem is ontstaan, of dat hij al getroffen was door mitrailleurkogels. Zijn lichaam is op 20 juni, gedeeltelijk verkoold, uit het water opgehaald en - aanvankelijk als onbekend vlieger - in Yerseke begraven. Het lichaam van piloot Hockly spoel de op 10 juni in Yerseke aan, werd als zodanig geïdentificeerd en is daar op 11 juni begraven (vermoe- verbetering met rijkssubsidie zou den 2963 woningen in aanmer king moeten komen. Dit hebben gedeputeerde staten van Zeeland geadviseerd aan staatssecretaris drs. E. Heerma van volkshuis vesting. In hun advies zijn gs ook inge gaan op het aantal nieuw te bou wen en te verbeteren woningen nige Vorming) en degene bij wie mevr. Van Dongen de eerste stap pen op het pad van de boetseer kunst zette, was Gerrit van Enge lenhoven. "Ik heb bij Gerrit kennis gemaakt met het boetseren tijdens een ex cursie die we met de Plattelands vrouwen naar zijn atelier 'de Dra gonder' aan de Hoogstraat maak ten. Iedereen mocht zelf aan de slag en ik wilde uit de klomp klei een mok maken. Toen Gerrit delijk heeft hij als laatste, zoals een leider of hoogste in rang be taamt, het toestel verlaten. De andere zeven kwamen onge deerd op het geïnundeerde Tholen neer, tussen Gorishoek en de Schelphoek bij Poortvliet. Drie van hen, Tom Lyle(Australiër, radio-operator), Bob Grun- dy(Nieuw-Zeelander, schutter) en Bill Hallet(Engelsman, boord werktuigkundige) werden dezelf de nacht al krijgsgevangen met rijkssubsidie in de jaren 1990, 1991 en 1992. Het aantal nieuw bouwwoningen bedraagt achter eenvolgens 1730, 1660 en 1590. Het aantal dat voor verbetering in aanmerking moet komen 2471, 2133 en 2080. Gs constateren een toenemende vraag naar koopwo ningen en een afnemende vraag langs kwam zei hij dat ik een leu ke lampekap gemaakt had! Het was dus voor mij een uitda ging om er inderdaad een lampje van te maken. En waarachtig, het Hangt nog in m'n huis. Al m'n werkstukken hangen of staan trouwens in huis. Niet dat ik er al tijd zo tevreden over ben. Dat ben ik eigenlijk nooit over iets wat ik zelf gemaakt heb. Maar ik vind het wel altijd leuk dat ik het zelf vervaardigd heb. Soms zeg ik wei eens dat ik iets, wat ik op les ge maakt heb, kapot zal gooien. Dan gemaakt. Overdag gebeurde dat zelfde met Tim McCutcheon(Ca- nadees, schutter) en Nick Lovatt(Engelsman, schutter), die in opdracht van de Wehrmacht door veerman Larooy uit Scher- penisse naar Wemeldinge werden overgebracht. Zeer tegen de zin van de soldaten verschafte hij ze eerst een goede maaltijd. Robert Lloyd Davies(Engelsman, naar huurwoningen. Verder is er een sterk toenemende behoefte aan verbeteringscontingent. Voor al in de categorie na-oorlogse wo ningwetwoningen. Voor 1988 heeft de staatssecretaris subsidies toegezegd voor de bouw van 874 woningen en voor de ver betering van 1260 huurwoningen. radio-operator) en Tom Glenn (Engelsman, navigator) kwamen in een huis terecht, dat leegstond omdat de bewoners geëvacueerd waren. Dit was het huis van de fa milie Burgers, hofstede 'De Zoete Rave'. De 26ste 's avonds probeer den zij de dijk te bereiken(hoewel ze geen van beiden konden zwem men) richting boerderij 'De Schelphoek', destijds bewoond door de familie Poot. Die redde beide mannen met een boot, an- Normaal en afwijkend taalge bruik: Maandag 11 januari spreekt prof. dr. Bernard Tervoort in de Zeeuwse bibliotheek, Kousteensedijk 7 te Middelburg over psycho- en neurolinguïstiek. Centraal in de lezing staat, welke Hersenactiviteiten zijn verant woordelijk voor onze taalvaar digheid? den. De lessen zelf zou ik niet graag willen missen. Vroeger wer den ze in de avonduren gegeven. Gelukkig is het nu overdag. Want als er 's avonds iets te doen is, dan ga ik daar niet meer heen. Daar voel ik me wel te oud voor. 'k Heb enkele jaren de cursus Engels bij het REC gevolgd. Dat was ook 's avonds. Ik ben ook mee naar Engeland geweest. Nu blijf ik thuis, lekker puzzelen en t.v. kij ken. De contacten tijdens de les sen zijn voor mij erg belangrijk, 'k Ben bang dat ik eenzaam zal worden als ik deze dingen niet meer doe. Want juist die ontmoe tingen met allerlei mensen, die zijn zo fijn. Tijdens al die jaren heb ik al veel cursisten leren ken nen. De meesten gaan na een paar jaar weer weg. Wijna Zoutendijk, onze docente, is er ook al heel lang. Zij geeft zeer prettig les. Ze laat ons vrij, en toch leidt ze ons met vaste hand. We werken in thema's, per cursus worden er vijf uitgewerkt. Nu zijn we met het thema muziek bezig, 'k Probeer een trompet te maken, maar daar moet dan óók nog muziek uitko men! Ga d'r maar aan staan! De genen die niet persé willen, mogen gerust iets anders doen. Maar dat gebeurt weinig, want je stimuleert elkaar. Op dit moment is er maar één cursus 'werken met klei'. Maar het ligt in de bedoeling dat er in januari weer enkele kortdu rende cursussen van start gaan. Ik kan die aan iedereen, vooral ook ouderen, van harte aanbevelen". "We gaan met het REC ook ex cursies maken, meestal bezoeken we eens per jaar een tentoonstel ling of werkplaats die ons boeit. En natuurlijk staan de werkstuk ken altijd te pronk tijdens de open dag van het REC. Vroeger op school hadden wij geen han denarbeid. Tijdens de opleiding aan de Normaalschool waren er wel belangrijker vakken. Geluk kig is dat nu allemaal anders. Wat ik ook graag doe is volksdan sen. Dat doen we, met Lenigheid maakt Jong (een afdeling van de Werkgroep Meer Bewegen voor Ouderen), altijd op donderdag middag in Meulvliet. De leeftijd van die groep ligt natuurlijk ho ger. Maar ik voel me bij allebei heel goed thuis, 'k Ben altijd weer blij als de vakanties om zijn. Een ding hoop ik, dat ik gezond blijf. Want dat is belangrijk, 'k Heb onlangs een ingreep aan m'n ogen gehad. Dan ga je niet alleen licha melijk achteruit, maar vooral geestelijk krijg je een optater. Ge lukkig ben ik daar weer een eind overheen, 'k Heb natuurlijk ook hele goede therapie: boetseren, volksdansen, puzzelen enz.!" ders waren ze beslist verdronken in een onder langs de dijk lopende diepe watergang die, omdat alles onder water stond, niet zichtbaar was. Ook zij werden goed ont haald en genoten een goede nach trust. De volgende dag werden beiden door de Duisters meegenomen en onder escorte naar en door Tho len gevoerd. Het deed de twee En gelsen goed, dat velen in Tholen naar buiten kwamen op deze 27ste mei 1944 en hen het V-teken ga ven. Dat monterde hen geweldig op. Via Bergen op Zoom, Antwer pen en Venlo zijn ze in een krijgs gevangenkamp in Duitsland terechtgekomen, waar ook voor hen de bevrijding kwam. Lovatt overleed rond 1950, waar schijnlijk aan de ontberingen in het gevangenkamp opgelopen. McCutcheon is in maart 1985 gestorven. Met Hallett is geen contact meer, sinds hij naar Nieuw Zeeland emigreerde. Lloyd Davies woont in Engeland en is wat aan de sukkel, nadat zijn vrouw Betty vier jaar geleden overleed. Hij is na de oorlog een keer op Tholen geweest en cor respondeert soms met de familie Poot. Glenn geniet van zijn pen sioen. Hij heeft tevergeefs ge zocht, waar hij met zijn parachute is neergekomen en hoopt Tholen ooit nog eens te bezoeken. Van Lyle(uit Newcastle, Australië) en Grundy (uit Nieuw Zeeland) is weinig bekend. Op de begraafplaats in Yerseke herinnert het enige monument ons aan deze vliegtuigcrash uit de oorlogsjaren. Er bestaat een briefwisseling tussen de gemeente Yerseke en de moeder van Hockly. Op 12 mei 1948 schreef zij via het Consulaat der Nederlanden voor het Gemenebest van Australië, dat ze het ten zeerste op prijs zou stel len, als zij in contact zou kunnen worden gebracht met de mensen, die voor het onderhoud van het graf van haar zoon zorgdroegen. Graag had ze een foto van het graf. Op 14 juni 1948 antwoordde de gemeente, dat zij het graf onder hield. Er werden drie foto's bijge voegd. Blijkbaar is deze brief, gericht aan het consulaat, nooit bij mevrouw Hockly terechtgeko men, want op 18 juni 1963 ont vangt de gemeente nogmaals een brief met dezelfde inhoud van de heer Slimmens uit Sydney. De gemeente schrijft opnieuw te rug en voegt ook nu weer een foto bij. De burgemeester schrijft: "Indien mevrouw Hockly nog be paalde wensen voor de laatste rustplaats van haar zoon mocht hebben, dan verzoek ik u beleefd deze aan mij te willen berichten, opdat de gemeente Yerseke hier aan kan voldoen." De heer Slim- mens(in 1915 te Goes geboren, doch vele jaren in Australië wo nende) schrijft op 12 juni 1963 ondermeer: "Vorige week heb ik de foto aan mevr. Hockly over handigd. Zij was uit de aard der zaakerg ontroerd en dankbaar. Onder tranen zei mevr. Hockly: God bless the mayor and all this good people of Yerseke. Uit de aard der zaak ben ik u zeer erken telijk voor uw spontane hulp en gaarne tot wederdienst bereid enz.". Wat een brok tragedie, één van de vele. Anders is het gegaan met het graf van Simpson, die aanvankelijk be graven is als 'unknown airman'. Veel correspondentie is gevoerd tussen verschillende personen en instanties. Zo schreef Lloyd Da- vies naar de Commonwealth War Graves Commission. Deze instan tie meende dat het welhaast zeker was, dat in het desbetreffende graf Simpson rustte. Daarom liet men een grafsteen vervaardigen met diens gegevens erop, maar wegens het kleine element van twijfel kwam bovenaan de steen te staan 'aangenomen wordt dat...'. De commissie zou ook nabestaanden benaderen met de vraag of die een persoonlijke inscriptie op de steen wilden. Het register van het war cemetary vermeldt: Hockley, pilot offr. Allan James Neville. 420197 RAAF 25th May 1944. Age 27. Son of Walter Ja mes Hockley and Minnie Blanche Hockley, of Strat field, New South Wales, Australia. Grave 171. Believed to be the unknown air man Simpson, sgt. Raymond Ge orge Victor. 1805752 RAF (v.r.) 214 sqdn. 25th May 1944. Age 20. Son of John Ewen and Edith Ma ry Simpson, of King's Lynn, Nor folk. Grave 172. De grafstenen hebben als op schrift: Believed to be 180572 sergeant R.G.V. Simpson Royal Air Force 25th May 1944 Pilot officer A.J.N. Hockley Royal Australian Air Force 25th May 1944 Age 27 Greater love hath no man than this he gave his life for us "Ik blijf er steeds plezier in houden" Mevrouw Gré van Dongen-Vis uit Tholen, onlangs vierde ze haar tachtigste verjaardag, is een voor beeld van iemand die beslist niet oud wil zijn. Dat ze het is, ontkent ze niet, maar ze probeert met de hobbys, die ze beoefent zo lang mogelijk door te gaan. Mevrouw van Dongen, die heel vroeger in het onderwijs zat, is nu zelf al tien' jaar leerlinge. En wel bij de cursus 'keramiek' bij het REC. Deze cursus was eerder on dergebracht bij het Z.I.K.V. (Zeeuws Instituut voor Kunstzin zegt Wijna, m'n docente, "Doen!". Maar dan vind ik het toch weer jammer, 'k heb er im mers zoveel plezier aan beleefd". "In de loop der jaren ga je na tuurlijk steeds hogere eisen stel len, je leert weer nieuwe technie ken. Ik laat me echter niet ont moedigen. En natuurlijk zijn er tijdens de voorbije jaren cursisten geweest die het na één jaar al be ter konden dan ik. Dat maakte niks uit, ik blijf er plezier in hou- Voor de toekomstige ontwikkeling van het voormalig werkeiland Neeltje Jans in de monding van de Oosterschelde zal een N.V. Be- heersmaatschappij worden opgericht waarin de provincie Zeeland zal participeren voor een bedrag van 1,2 miljoen. Dit hebben gedepu teerde staten voorgesteld aan provinciale staten van Zeeland. Aan deze vennootschap - te verge lijken met een 'development cor poration - kunnen taken worden opgedragen op het terrein van -verwerving en uitgifte van gronden; -stimulering van activiteiten - pas send binnen de planconceptie - door derden; -zorg voor de infrastructuur en nutsvoorzieningen -het projectmanagement voor die onderdelen van Neeltje Jans die door de overheden worden verwe zenlijkt. In deze opzet blijven de taken van de N.V. binnen de grenzen die al eerder waren vastgesteld: de over deden beperken zich tot het scheppen van voorwaarden voor een ontwikkeling op Neeltje Jans binnen de bestaande beleidska ders, zoals onder andere gefor muleerd voor de Oosterschelde. Volgens een toelichting op het gs- voorstel zal de N.V. Be- heersmaatschappij Neeltje Jans gaan werken met een maatschap pelijk kapitaal van 4 miljoen. Het provinciaal aandeel van 1,2 miljoen komt voor 700.000, uit het provinciaal werkgelegen- heidsfonds en voor 500.000, uit het toeristisch-recreatief ont wikkelingsfonds. Aangenomen wordt dat de ge meente Veere - Neeltje Jans ligt op het grondgebied van deze ge meente - bij de oprichting zal deelnemen voor 400.000,De omvang van het maatschappelijk kapitaal laat ruimte voor deelne ming door derden, maar het ka rakter van een overheids N.V. moet overeind blijven, aldus gs. Gedeputeerde staten van Zeeland achten het van groot belang dat de N.V. op korte termijn tot stand komt. De N.V. moet een groot aantal zaken onmiddellijk na de start in behandeling nemen zoals de verwerving van de gron den van Domeinen, de ontwikke ling van het zg. pijlerpolderpro- ject (het droogzetten van de reser vepijler), het beheer van de na tuurterreinen, de plannen van de visserijsector, de ontsluiting van het strand en het beheer van strand-voorzieningen, een betere opvang van de huidige bezoe kersstroom, de relatie tot de stich ting Delta Expo (tentoonstelling in het Topshuis), de plannen voor de aanleg van een windenergie park en de aanleg van nutsvoor zieningen. Inmiddels hebben de Nationale Investeringsbank en de Neder landse Middenstands Bank zich in besprekingen met de provincie be reid getoond te komen tot een N.V. Exploitatiemaatschappij. Deze zal tot taak hebben het pij lerproject - en in samenhang daarmee Delta Expo - te exploite ren alsmede de tweede fase van het toeristisch-recreatief project tot ontwikkeling te brengen. Ge zocht wordt nog naar medeparti cipanten die een behoorlijke in breng kunnen leveren in de ex ploitatie, zowel financieel als in expertise. Het pensioenfonds PGGM heeft grote belangstelling getoond. Voor de toekomstige ontwikke ling van Neeltje Jans worden twee N.V.'s opgericht, één commercië le exploitatiemaatschappij en één beheersmaatschappij met typi sche overheidstaken. De Beheers N.V. zal op de eerste plaats de voorwaarden moeten stellen waarbinnen de N.V. Exploitatie maatschappij kan en moet opere ren. Gedeputeerde staten vragen provinciale staten bovendien in hun voorstel akkoord te gaan met het aangaan van een bestuurs overeenkomst tussen het rijk, de provincie Zeeland en de gemeente Veere. Daarin verplichten deze overheden zich de gemeenschap pelijke doelstellingen voor Neeltje Jans na te streven, bijvoorbeeld bij de toetsing van plannen aan de algemene beleidskaders. De provinciale onderwijsraad Zeeland heeft alle scholen in de provincie gevraagd of nog prijs wordt gesteld op een uniforme va kantieregeling. Al een aantal jaren wordt met zo'n regeling gewerkt. Doel ervan is, dat ouders met kinderen op verschillende scholen en soms in verschillende gemeenten niet wor den geconfronteerd met uiteenlo pende vakantietijden. Het ministerie van onderwijs heeft nu een aantal vakantiedagen vastgesteld en aan de hand daar van hebben gemeenten een eigen vakantierooster voor hun scholen gemaakt. Volgens de onderwijsraad heeft een uniforme vakantieregeling al leen zin als iedereen zich daaraan houdt. Vandaar dus het verzoek of de scholen nog prijs 'stellen op die regeling. De provinciale VVV wil meer aan dacht vragen voor typisch Zeeuw se producten. In dit kader heeft de VVV overleg gevoerd met de Fe deratie Bakkerspatroons organisatie Zeeland om te komen tot de beste Zeeuwse bolusbakker van het jaar. In restaurant de Campveerse toren in Veere vinden dinsdag 19 janua ri de wedstrijden plaats. De jury is samengesteld uit de mediawereld: Rien van Heemst (PZC), Meta de Vries (AVRO), Yvonne Wellink (tros), Dick Bakker (NCRV), Wim Mey (Algemeen Dagblad), Ger- dien Klaes (Brabant Pers), Pieter Tazelaar (culinair schrijver) en de heer Paaimans (bakker). De win naar ontvangt een oorkonde en een bord. J Ondanks het minder goede weer is het aantal vakantiegangers die in de maanden juni, juli en augus tus van dit jaar in Zeeland hebben vertoefd, met 10 toegenomen in vergelijking met dezelfde perio de in 1986. Wel bleef men minder' lang dan vorig jaar. Per saldo nam het aantal overnachtingen toe (met 5 tot ruim negen miljoen). Gemiddeld gaven de vakantiegan gers in Zeeland per dag f 35,uit, dat is 10% meer dan landelijk, zo blijkt uit de resultaten van het Continu Vakantie Onderzoek. Binnen Nederland blijken de kust en de watersportgebieden aan po pulariteit te hebben gewonnen. De bos- en heidegebieden bleken minder in trek. De cijfers van de afgelopen zomer bevestigden de trend van de laatste vier jaren dat steeds meer mensen twee, drie of zelfs vier keer per jaar op vakantie gaan. De hoofdvakanties worden grotendeels in het buitenland doorgebracht. Dé groei zit met na men in de kortere 'tweede vakan ties'; die worden traditioneel dichter bij huis doorgebracht. De ze trend is ook te zien in de ons omringende landen. Vooral in België en West-Duitsland neemt de polpulariteit van Zeeland als bestemming voor een tweede va kantie toe. Zeeland was de afgelopen zomer opnieuw vooral in trek bij gezin nen met kinderen in de leeftijd tot circa 12 jaar. De vergrijzing van de bevolking heeft nog niet tot een afname van het aantal in Zeeland doorgebrachte vakanties geleid. Op de lange termijn is dit toch een ontwikkeling die het 'toeristische product Zeeland' parten kan gaan spelen.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1987 | | pagina 9