Hulde voor Maranatha St. Philipsland Dialect op Tholen en St-Philipsland Ook Thools-Flupslands dialect blijft nog generaties in stand Smalstads mannenkoor 1ste met maar 335 p De Schelde Personeel secretarie Veel woorden verdwijnen omdat voorwerpen er niet meer zijn Uitbreiding toch 70 in plaats van 30 jachten 68 Mille voor bodemsanering Automatisering Zes leden van het eerste uur onderscheiden bij jubileumconcert Slechte daken Donderdag 23 oktober 1986 DE EENDRACHTBODE 9 Enthousiaste, positieve reacties waren er zaterdaga vond te horen na het jubileumconcert van de twintig jarige christelijk gemengde zangvereniging Marana tha in de Wimpel te St. Philipsland. Fantastisch, echt van genoten, een goed programma, een hele mooie avond, waren enkele uitspraken uit de volle zaal. Bestuursleden Betere akoestiek Bloemen 'Wie is t'r achter joe an de beurte? Keutjesavond, het afleggen na overlijden, het warme middagmaal, indijken, onderwijs, kerk, kermis, schareslijpers, klapbanken, ziekenhuis, evacuatie, schooltijd, nieuwjaarsviering, landarbeid, wagema- ker, smid, de stoep schuren, de wasmaandag, de boerderij, de visserij, de beurtschipper, de molenaar, de schaapherder en de koewachter, de omroeper en de nachtwaker, de lantaarnopsteker en de graan oogst, kinderversjes en kinderspelletjes, geloof en handel, het weer en de huisdieren, de dokter en de baakster, de Thoolse mutse en de bonker(overjas), het is in de verste verte niet allemaal op te noemen, wat er aan kostelijk dialect in het fraaie boekwerk "Dialect op Tholen en Sint Philipsland" te lezen valt. Met op de omslag een fraaie foto van de woning van A.A. Geluk te Sint Annaland aan de Annavos- dijkseweg. Hoewel de scheidende voorzitter van de Zeeuwse ver eniging voor Dialectonderzoek, ir. M.A. Geuze uit Wouw (voorheen Poortvliet), er zaterdag tijdens de dialectendag in dorpshuis "De Vroone" te Kapelle van overtuigd was, dat het Zeeuws nog generaties lang zal stand houden, doet zich anderszijds toch een zekere verarming voor, door het verdwijnen van bij voorbeeld veel (agrarische) werktuigen. Opnieuw een eerste prijs voor het Smalstads mannen koor bij het Nederlands Koorfestival in de Doelen te Rotterdam, maar wel met heel wat minder punten dan voorgaande jaren. Beeldhouwer En zij niet alleen. Plaatselijke verschillen Verkleinwoorden Je moet 't gezien hebben, bij... Nieuwe bestuurder Zware bevalling De Stuurgroep Oosterschelde is bezweken voor de verenigde druk van de watersportvereniging St. Annaland en het gemeentebestuur van Tholen om de St. Annalandse jachthaven toch met 70 in plaats van 30 ligplaatsen uit te breiden. Voor 1 april 1987 moet het plan klaar zijn. Naast uitbreiding van de ligplaatsen wordt ook aan dacht geschonken aan een grotere accommodatie voor passanten. De wsv St. Annaland verheugt zich elk jaar in een sterke toename van het aantal passanten. De Stuurgroep vond 30 ligplaat sen eerst het maximum omdat 70 een te zware belasting zou zijn voor het waardevolle milieu in de Krabbenkreek. Volgens de wsv en het gemeentebestuur is de uitbrei ding met name bedoeld voor zeil jachten, die niet afmeren op de zandplaten. Veertig watersporters die hun boot nu in de jachthaven van Tholen of Bergen op Zoom heb ben, willen naar St. Annaland ge zien de geringe afmetingen van de sluis in de Oesterdam. Volgens het gemeentebestuur zal een andere categorie die opengevallen plaat sen innemen, watersporters die zich oriënteren op het Zoommeer. "Per saldo vindt er dan geen ver zwaring van de druk op de Oosterschelde plaats, maar is er slechts een verschuiving." Het gemeentebestuur vindt 70 lig plaatsen op een huidig aantal van 200 een bescheiden uitbreiding. Tholen heeft daar volgens b en w recht op als gemeente met de grootste oeverlengte(55 km) in het Oosterscheldegebied De gemeente Tholen moet f. 68.141,- bijdragen in de kosten van de bodemsanering aan de Hoogstraat in Tholen, waar het woningbouwplan De Ark gereali seerd gaat worden. Dit blijkt uit een door de provincie opgestelde werkomschrijving met kostenra ming. Het provinciebestuur wil de sanering ten laste van het budget voor 1986 uitvoeren. Van eventue le kosten voor bodemonderzoek en sanering aan de Kaaij in Tho len blijft in de toekomst nog maar 10% voor rekening van de ge meente. De overige 90% komt ten laste van het rijk. B. en w. stellen de raad voor de benodigde gelden beschikbaar te stellen, zodat de Stichting Rust huizen der Gereformeerde Ge meenten op korte termijn met de opvulling van het gat in de Hoogstraat kan beginnen. De administratie die voortvloeit uit de Wet Bejaardenoorden kan met een door Samsom Data Systems ontwikkeld pakket ge automatiseerd worden. Het colle ge van Tholen stelt de raad voor om tot aanschaf over te gaan en daarvoor de 15.000 gulden, die in de meerjarenraming voor 1986 zijn opgenomen, te voteren. Verder wil het college de licht drukmachine van de afdeling ge meentelijke ontwikkeling vervan gen. De huidige wordt door het veelvuldige gebruik in toenemen de mate door storingen geplaagd, waardóór dure reparaties te ver wachten zijn. De nieuw aan te schaffen machine is een verbeter de versie van de bestaande en bo vendien energiezuiniger. De raad spreekt zich maandagmiddag over de voorstellen uit. Bestuurslid Riny Duine huldigt zes leden van Mara- natha, die vanaf de oprichting - twintig jaar geleden - lid waren van de Fluplandse zangvereniging, v.l.n.r. voorzitter M.E. Felëus, mede-oprichter en oud voorzitter M.A. Stols, mevr. Felëus, mevr. Kunst, mevr. Kramer en A. Ver kerke. leum, waarop ook bestuurslid Ri ny Duine bij de huldiging van zes leden zinspeelde. Eerst kreeg oud-voorzitter M.A. Stols een speld. Deze mede oprichter behoort nog steeds tot de zeer trouwe leden en mevr. Duine wilde hem nog niet graag missen. Vervolgens kwam de hui dige voorzitter Felëus voor het voetlicht. Riny Duine noemde 't een knap staaltje werk om negen Voorzitter M.E. Felëus verwel komde o.a. burgemeester T.A. Vo gel en wethouder L. Walpot, naast verschillende afgevaardigden van zusterverenigingen van St. Phi lipsland en Tholen. Maranatha o.l.v. dirigent Kees van Dis opende het programma met vier nummers van Haydn, Vulpi- us, Von Gluck en Boelee, o.a. Ere zij aan God de Vader. Het West- Brabants symfonie-orkest o.l.v. Kees Vervaart wisselde af met een stuk van Von Gluck, waarna Ma ranatha weer aan de beurt kwam met vijf nummers van Jannequin, Di Lasso, Attaingnant, Van Knorr en Mozart. Het programma voor de pauze werd afgesloten met een optreden van de alt Cocky Stuart en organist Flip Veldmans. Het tweede deel van het jubileum concert bevatte wat langere, zwaardere stukken. Het orkest be gon met de ouverture in B dur. van Bach, waarna samen met Ma ranatha, de soliste en organist drie nummers werden uitgevoerd: Un- ser Vater van Homilius, Domine Miserere van Reutter en Gott sei mir gnadig van Kuhnau. De zaalopstelling was voor deze gelegenheid anders. Gezien de grootte van zangvereniging en or kest was het podium ongebruikt gelaten. De zangers stonden ach terin de zaal, waarbij de klimrek- ken van de Wimpel met bloemen en de naam Maranatha waren ver sierd. Daarvoor zat het orkest. Maranatha vond de akoestiek be ter dan bij een optreden op het podium. Aan het einde van het vlot verlo pen programma uitte burgemees ter Vogel zijn waardering. Hij had weer genoten van dit optreden van één van de vier zangverenigingen in zijn gemeenten. De burgemees ter wees ook op de samenwerking met de regio: van over de brug was het orkest gekomen, via de dam een tenor en een bas. Hij wenste Maranatha alle goeds toe op weg naar het zilveren jubi- jaar lang leiding te geven aan swingende dames en brommende heren. Vice-voorzitter A. Verkerke was als jongstefals zeventienjarige trad hij toe tot Maranatha) van deze steunpilaren ook al vanaf het eerste uur lid en een trouwe klant op de wekelijkse repetitie op zon dagavond. Was er voor de heren een speldje, de dames kregen een ketting met het opschrift Marana tha 1966-1986. Penningmeesteres- se J. Kramer-Verwijs deelde in de hulde, alsmede mevr. Felëus- Everaërs - de schakel achter de voorzitter - en mevr. Kunst, voor wie het dit jaar dubbel feest was na een eerder gevierd zilveren ju bileum. Vijf van de zes waren bestuurslid(geweest), alleen mevr. Felëus kon geen bestuursfunctie aannemen omdat haar man die al had. Voor iedereen waren er ook bloe men en Riny Duine hoopte, over vijf jaar weer zo bij elkaar te kun nen zijn. De tweede violiste van het orkest werd nog 'Lang zal ze leven' toe gezongen wegens haar verjaardag, dat met bloemen werd on derstreept. Bij de uitgang was er een collecte, want financieel is het voor de zangvereniging niet altijd eenvou dig om te werken. De leden moe ten er zelf nogal wat aan doen. In de kleine zaal van de Wimpel was er nog gelegenheid om het bestuur van Maranatha te felicite ren met het twintigjarig jubileum. Het is het zesde deel in de reeks regioboeken uit het Zeeuws dia lect gebied. Eerder zijn in dit ka der verschenen "Dialect in West Zeeuws-Vlaanderen, Dialecten in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen, Dia lect in het land van Axel, Dialect op Noord-Beveland en Dialect op Zuid-Beveland. Het is alles ont staan op initiatief van de Zeeuw- sche Vereeniging voor Dialecton derzoek met als hoofddoel: het bevorderen van de belangstelling in en de bestudering van de dia lecten in Zeeland en Goeree- Overflakkee. De vereniging werkt daarbij nauw samen met de werk groep Historie en Archeologie van het Koninklijk Zeeuwsch Ge nootschap der Wetenschappen,. Door het uitgeven van een drie maandelijks tijdschrift "Nehalen- nia" wordt gepoogd van elke re gio het dialect vast te leggen. Als men weet, dat er op de zeven Thoolse kernen nog behoorlijk wat verschillen zijn, kan men zich iets indenken van de kluif die zo'n vereniging op zich neemt. Maar als dan weer zo'n boekje als nu voor Tholen en Sint Philipsland kan verschijnen, geeft dat wel voldoening. Juist omdat iets wordt vastgelegd wat anders vrij snel verloren zou kunnen gaan. In een voorwoord uit de voorzit ter van die vereniging, ir. M.A. Geuze als geboren en getogen Tholenaar zijn bijzondere vreug de over de verschijning van dit zesde Zeeuws dialectboekje. Nou ja, boekje, het omvat toch bijna 200 pagina's met pracht teken- en fotomateriaal. Wat daarnaast het bijzondere is van deze regioboe ken, zijn de bijdragen van zovele bekenden uit de eigen omgeving. Op de laatste pagina's staan de namen van al die medewer- kers(sters) vanuit onze kernen vermeld. In het voorwoord staat óók: "Uiteraard maakt ook een studie als deze geen aanspraak op enige volmaakte volledigheid of vlekkeloosheid". Wie echter van de inhoud kennis neemt, zal zich over de veelheid, de verscheiden heid en ook nog wel over de plaat selijke verschillen, verwonderen. Van die veelheid en van die ver scheidenheid' is al een en ander opgesomd. Maar we kunnen om een verdere indruk van de inhoud te geven ook kortheidshalve de hoofdstukken noemen, die elk een bepaald onderwerp belichten, zoals: merkwaardig woordge bruik, mens en medemens, het li chaam, kleding, schoeisel, enz., eten en drinken, wonen, werken, landbouw, dieren, het weer, geld en handel, kerk en geloof, spel en sport, tijd en tijdsbepaling. Als het bijvoorbeeld gaat om merkwaardig woordgebruik kom je de uitdrukking tegen: "Wa bï je tö'h wee aevereks" en daarmee bedoelde men of bedoelen we op Tholen en Sint Philipsland nog steeds: wat ben je weer tegen de draad". 't Is allementug koud" Het is bar koud. "Je bin beko- ait", d.i. Je hebt het mis of je bent verkeerd. Voor de Zeeuwen is het Zeeuws praten een fluitje van een cent, maar het schrijven een haast onmogelijke zaak en het lezen niet gemakkelijk. In het boek wordt de lezer er bij gehol pen door de Nederlandse verta ling, maar er staan ook kostelijke verhaaltjes puur in het dialect in. Zo'n boek neem je meteen glo baal door, maar pak je als het wa re elke week opnieuw om dit of dat nog eens op te zoeken en het tenslotte helemaal uit te pluizen. Het zal in de cadeautijd, als het dan nog verkrijgbaar is, zeker z'n weg vinden naar Thoolse en Sint Philipslandse gezinnen, maar niet minder naar de in deze regio ge boren en later vertrokken voor malige inwoners. In de erkende boekhandel kost het met de vele illustraties en fraai gebonden 38, Op de Thoolse gemeentesecretarie heeft zich een aantal perso- neelsmutaties voorgedaan. Mevr. G.J. van Vossen-Boogaart is eer vol ontslag verleend als hoofd schrijver in vaste dienst, evenals adjunct-commies mej. L.M.A. Deurloo. Ook mej. E.M. van Til burg en dhr. M.P. Oostdijk is eer vol ontslag verleend, als commies- A in vaste dienst. Benoemd zijn daarnaast in tijde lijke dienst M. Fase en P. Priem 'als vakman bij de buitendienst, mej. A.M. v.d. Klooster en mej. C.P. Kleppe als schrijver-A, mevr. Y.W. van Dijke-Wollendorf als adjunct-commies en dhr. W.J. de Voogd van der Straaten als tekenaar-A. Met dhr. B.M. Kole is een arbeidsovereenkomst aange gaan voor zes maanden. Uit een inspectie is gebleken, dat er een en ander mankeert aan de daken van garageboxen aan de Beatrixlaan in Scherpenisse en het pand van Westinghouse aan de Schakelweg in Sint Maartensdijk. De onderhoudstoestand maakt re paratie noodzakelijk, terwijl ook vervanging van een laag dakge- deelte nodig is. Omdat beide ge bouwen eigendom van de gemeen te zijn, stellen b. en w. de raad voor, de benodigde gelden be schikbaar te stellen. Voor een eerste prijs moesten 330 p worden behaald en het mannen koor haalde er 335. Het mannen koor geeft daarvoor een aantal re denen aan. Ten eerste een wat overladen programma, dat nog werd verergerd door een te late in schrijving, waardoor men niet op de laatste dag 1 november(volge- boekt) kon meedoen, maar twee weken eerder. Ten tweede was er een uitermate moeilijk verplicht werk. In de derde plaats was de beoordeling van de jury zeer zwaar, wat ook voor andere koren geldt. De einduitslag kon nog niet wor den opgemaakt omdat er nog een festival volgt. De organisatie was zaterdag in handen van de Koninklijke Bond van Zang- en Oratoriumverenigin gen in Nederland. Het Smalstads mannenkoor kwam in de afdeling A-kroon uit met het verplichte werk Plange van Monnikendam en de vrije werken Veni Creator Spiritus van A. Diepenbrock en Nu wer die Sehnsucht kennt van Fr. Schubert. Voor het verplicht werk gaf,Kla- ziene van der Vinne 56.5 punten, Nico Schrama 57.2 p en Harry Camstra 54.5 p, totaal 168.2 p. De vrije werken waren goed voor respectievelijk 55.8 p, 56.6 p en 54.7 p, totaal 167.1 p. Het verplichte werk, een klaag zang, werd te braaf uitgevoerd, zo oordeelde de jury. Toch was men vol lof over het fraaie ensemble en schitterende stemmenmateriaal. Zuiverheid en klankgehalte scoor den hoog, nuancering, uitspraak en totaalopvatting lager. Bij de vrije werken had het Smalstads mannenkoor teveel haast. De romantische sfeer kwam er niet uit. Expressief had er meer uit moeten komen. Des ondanks had de jury weer genoten van de schitterende stemmen. "U zou als een beeldhouwer hier groots mee kunnen boetseren", aldus Klaziene van der Vinne. Samenzang en klankgehalte kre gen de hoogste beoordeling bij de vrije werken, totaalopvatting, uit spraak en nuancering de minste punten. "Om die woorden en die waarden te bewaren hebben we niet alleen maar een stukje in de krant no dig, niet alleen maar medewer king van de ouderen, maar "me motte ok 't joengvolluk opjutte" om het dialect te redden", vond Geuze. Die wens ging dan meteen in ver vulling als men de jongeren zag bij de record-opkomst van 250 belangstellenden voor de dialect dag. Met daarin als één der hoog tepunten de overhandiging van het eerste exemplaar van de jongste aanwinst op dit gebied. "Dialect op Tholen en St. Phi lipsland" aan de commissaris der koningin dr. C. Boertien, die met echtgenote opnieuw veel plezier beleefde aan het ongedwongen programma. De voorzitter was blij met die gro te belangstelling. "Meer dan ooit te voren en daarom hebben we voor het eerst te late aanmeldin gen moeten afwijzen, zei ir. Geu ze. Hoewel mogelijk niet voor ie dereen voor honderd procent ver staanbaar, ging hij in zijn wel komstwoord toch merendeels over in dialect. Hij herinnerde voorts aan de stammoeder van het vastleggen van het Zeeuws di alect, de samenstelster ook van het al herhaaldelijk herdrukt Zeeuws woordenboek, mevr. Ghijsen en vroeg zich af hoe oud dat Zeeuws nu eigenlijk wel is. De nadruk leggend op de jongste aanwinst (regio Tholen/St. Phi lipsland) wees de voorzitter er op, hoe het Zeeuws dialect enerzijds heel wat gemeen heeft (en dat niet alleen in eigen provincie, maar ook nog op Flakkee), anderszijds zijn er eilandelijk en zelfs plaatse lijk ook nog heel wat verschillen. Dat geldt ook voof de kernen op Tholen en Sint Philipsland. We ten jullie wat lurp betekent, vroeg Geuze met een voorbeeld, dat is een buukrieme. De voorzitter be nadrukte vervolgens nog een drie tal zaken. Bijvoorbeeld, hoe het schrijven in het Zeeuws een schier onmogelijke opgave is. Gelukkig heeft mevr. E.J. van den Broecke-de Man daarvoor een oplossing gevonden volgens een vaste methode. Het deed Geuze voorts veel genoegen, dat de ge dachte dat dialect minderwaardig zou zijn, voorbij is. In de derde plaats vond hij, dat de medewer king aan het Vlaams woorden boek van groot belang is. Opvallend is dat de Zeeuw veel verkleinwoorden gebruikt. Een éentje, een tweetje, een vuufje, een tientje. Niet een briefje van honderd, maar een ondertje, ook niet een briefje van duizend, maar een duuzendje. Ook in de plaatsbepaling zijn er de verschillen. Je weunt op de Meuldiek, mae in de Nieuwstraete (nog eerder Nieuwepad), ónder de Meule en in de Voorstraete, aan d'n Achterweg, ónder Smurdiek, Een keuken moet allereerst funktioneel zijn. Praktisch om in te werken en doordacht ingericht en inge deeld. Jan Buermans bij de Schelde weet dat als geen ander. Praat eens met hem en zie wat hij met Poggenpohl of Alno van üw keuken kan maken. Ontdek dat een beter idee niet altijd duurder is en dat kwaliteit niets méér kost... Bouwmaterialenhandel De Schelde bv Theodorushaven/Vermuidenweg 3 (naast Gamma) Bergen op Zoom - Tel. 01640-36910 op 't Ouweland, mae in de Larie- polder. Nadat de voorzitter in dat ope ningswoord nog meer dialectfa cetten had aangeroerd, bleken agendapunten van huishoudelijke aard vrijwel zonder discussie af gewerkt te kunnen worden. Hoe wel de belangstelling ook bij de jongeren toeneemt, kon de bij uit geverij Kok te Kampen gedane suggestie om jeugdboekjes in de Zeeuwse streektaal uit te geven voorlopig niet worden gereali seerd, zo kon uit notulen en jaar verslag worden opgemaakt. Met een totaal van 13.844,50 aan lasten en baten was er over 1985 een negatief saldo van 3579,41. De begroting 1987 geeft aan beide- zijden in totaal een bedrag aan van 39.00,waaronder con tributie van 725 leden. Mogelijk dat dit aantal nog zal stijgen. Voorzitter Geuze was niet meer herkiesbaar. Op voordracht werd de heer J. Leune te Sint Annaland nieuw bestuurder. Drs. J.L. Bra- ber te Dreischor werd herkozen. De vice-voorzitter drs. J.H. Klui ver bracht de scheidende praeses dank voor wat hij gedurende een 5 tal jaren (als opvolger van J. van den Bos uit Tholen) extra voor de ver^iiging deed. Er is niet maar alleen minstens zes keer per Commissaris Boertien met het eerste exemplaar van het Dialect op Tholen en St.Philipslandmet de me dewerkers aan het boek, v.ln.r. mevr. Rijstenbil, mevr. Van den Broecke-de Man, mevr. Krijger- Goedegebuure en dhr. Bil. Rechts ir. Geuze, die af scheid nam als voorzitter van de Zeeuwsche Vereeni ging voor Dialectonderzoek. jaar bestuursvergadering, waar voor hij dan toch uit Wouw naar Middelburg moest komen, maar ook voor de regio-boeken valt heel wat achterna te lopen en dan zijn er ook nog de contacten met de Academie in Amsterdam. Het voorzittersschap is dus heel wat meer dan alleen maar leiding ge ven aan de dialectendag. Nu gaat de leeftijd echter een woordje meespreken en daarvoor dienen we begrip op te brengen. Het boekwerk van Tholen-Sint Phi lipsland is dan nog een kroon op het werk van de uit Poortvliet af komstige voorzitter, zei de heer Kluiver", die een boekwerk over handigde en bloemen voor mevr. Geuze. In een weerwoord zei ir. Geuze dat het ook hem wel op een bepaalde manier aan het hart gaat de functie te moeten neerleggen, maar zo is het leven. "Ik heb dit met machtig veel plezier gedaan". De al hoogbejaarde, maar even bijzonder vitale mevrouw Van den Broecke zei in haar toelich ting op het Thools-Fluplands boekje dat het een zware beval ling werd. Immers, op 23 septem ber kregen haar mede-auteur mevr. A.A. Krijger- Goedegebuure (voorheen St. An naland) en zij nog de laatste druk proeven te corrigeren. Zij roemde naast haar directe medewerkster vooral ook de in Sint Maartens dijk geboren, later Sint Anna- lands onderwijzer en inmiddels al 94-jarige A.P. Bil, die eventuele foutieve uitdrukkingen meteen te rugfloot met de opmerking: "Ik hoor het moeder nog zeggen". Zo is het inderdaad. Van die mensen moest je en moet je het hebben". Op hetzelfde erkentelijkheidsni veau betrok zij daarin ook mevr. L. Rijstenbil van Scherpenisse. Mevr. van den Broecke deed voorts een beroep op alle lezers van het nieuwste dialectenboekje, dus met name op Tholenaeren en VERVOLG PAG. 11

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1986 | | pagina 9