Huis en Heem bewondert
N.H. Kerk en gemeentehuis
De rooftochten van de
Karamojong in Oeganda
Ij roept mar,
ënneLpmen
eraan!
pm J
RienVroegop
topscorer
Logiesinfo
Zeeland
Boekennieuws
Huurcommissie
blijft in Goes
Donderdag 12 juni 1986
DE EENDRACHTBODE
13
Leprabestrijding ondervindt nadelige gevolgen
Rust verraderlijk
Aminsoldaten
Vruchtbaar
Schilderijen
Uw huis is de schilder waard.
OPERATIE
Nuts!
DE ZOMERMAAND - 1986
Vakantie-onzin-in-ee-klein
Oeganda in Oost-Afrika kent 33 verschillende stammen. Al die stam
men hebben een eigen taal. De "Parel van Afrika" scoort hoog op de
wereldranglijst van landen met een grote verscheidenheid in samenstel
ling van de bevolking. Die verscheidenheid leidt soms tot conflicten die
zich op regionaal niveau afspelen. Een van die regio's is het grensge
bied tussen Teso en Karamajo in het oosten en noorden van het land.
In Teso wonen de Itesot, op één na de grootste stam van Oeganda. Hun
noorderburen, de Karamajong spreken een verwante taal, zijn veel min
der in getal, maar verstoren reglematig het dagelijks leven van andere
stammen, zo ook dat van de mensen die in de buurt van het leprazie
kenhuis in Kumi wonen.
door Arie de Viet
Twaalf kilometer ten noorden van
het lepraziekenhuis ligt het Bisina-
meer. Het vormt de natuurlijke
grens tussen Zuid- en Noord-Teso.
Via moerassen en tientallen meert
jes staat het water in verbinding
met het westelijker gelegen visrij
ke Kyogameer. In dit meer ver
volgt de Victorianijl zijn weg naar
het noorden.
Staand aan de oever van het Bisi-
nameer lijkt het alsof de tijd is stil
gezet; de vissers die zich met hun
houten kano's enkele kilometers
verder op het water bevinden, kun
je horen praten, langs de waterkant
grazen koeien, verderop vullen en
kele vrouwen hun waterkruiken en
rennen kinderen door het ondiepe
water. Tot zover het oog reikt, is
het meer bedekt met een tapijt van
waterlelies. Boven de lila bloemen
vliegen talrijke libellen en blauwg
lanzende ijsvogels die plotseling
pijlsnel het water induiken om klei
ne visjes te vangen. De bewoners
aan de boorden van het meer ver
tellen van nijlpaarden die ze soms
waarnemen en prijzen het vlees dat
veel malser moet zijn dan biefstuk.
De vissers klagen over krokodillen
die de netten vernielen.
Reizigers die naar Noord-Teso wil
len, kunnen hier naar de overkant
gepeddeld worden, een tochtje van
een half uur. De mannen die deze
dienst onderhouden, hebben met
hun kano's een kaarsrechte vaar
route dwars door het tapijt lelies
getrokken. De tijd dat iemand snel
met een boot aangedreven, door
een buitenboordmoter overgezet
kon worden, is voorbij. Door de
hoge prijs van brandstof en het ge
brek aan onderdelen is dit middel
van vervoer uit de vaart genomen.
De eigenaar laat me met enige trots
de motor zien die hij naast het bed
in zijn hut bewaard, in de hoop op
betere tijden.
De rust die hier op en rond het
meer heerst is verraderlijk. Tijdens
het droge seizoen vluchten Itesot
(leden van de stam in Teso) uit het
noorden over het meer, verjaagd
door de Karamojong. Deze nabu
rige stam heeft het op vee gemunt.
Bij het roven van de runderen val
len er vaak slachtoffers onder de
bevolking, hutten en voorraad
schuren worden in vuur en as ge
legd. De Karamojong zijn krijgers
die zich voeden met melk en vers
bloed dat ze op een ingenieuze wij
ze uit een van de halsaders van het
rund weten op te vangen. Trouw
aan de traditie lopen deze krijgers
nagenoeg naakt. Naast enkele sie
raden, een lange struisvogelveer als
hoofdtooi en een melkkrukje is
hun geweer het opvallendste attri
buut. Met moderne wapens, buit
gemaakt op regeringstroepen,
kunnen ze effectiever en dodelijker
opereren dan met hun oorspronke
lijke speren. Ze hebben zich in de
loop der eeuwen gehard. Voor el
ke gedode tegenstander kerft een
krijger zich een streepje in zijn
huid, als teken van verdienste. Hoe
groter het aantal koeien een Kara
mojong weet te bemachtigen en
hoe meer "vijanden" hij weet te
doden, hoe groter zijn aanzien.
Tijdens hun roofovervallen leggen
de Karamojong te voet grote af
standen af. De trefzekerheid van
hun optreden wekt ontzag, maar
boezemt tegelijk angst in bij de na
burige stammen die voornamelijk
leven van de opbrengst van het
land. Op deze stam heeft geen en
kele Oegandese regering vat kun
nen krijgen. Regelmatig worden er
patiënten met schotwonden in het
lepraziekenhuis opgenomen. Ook
verlenen personeelsleden onderdak
aan familieleden die door de Ka
ramojong van huis en haard ver
dreven zijn. Wekenlang blijven
deze gezinnen inwonen bij het ver
plegend personeel, in de dienstwo-
ninkjes die niet op zoveel mensen
berekend zijn.
De leprabestrijding heeft te lijden
van de Karamojong. Ook het ver
volgonderzoek naar de rol van de
B.C.G.-inenting in het gevecht te
gen de lepra ondervindt nadelige
gevolgen van het optreden door het
krijgszuchtig volk uit.Karamoja.
Op een dag komen onverwacht
twee veldwerkers uit Noord-Teso
bij me aan huis, niet om gegevens
te brengen voor het onderzoek,
maar om te vertellen dat ze samen
met de patiënten gevlucht zijn. Pe
ter Okello vertelt; "Ze hebben
weer huis gehouden, het was ver
schrikkelijk. Weet je, die lui ko
men altijd in drie groepen. De
eerste groep is een zwaargewapen
de voorhoede, die schiet de men
sen uit hun huizen of neemt een
van hen mee om de koeien te wij
zen. Dan is er een groep die enkel
het vee drijft en dan een derde
groep die de bezittingen meeneemt
en de boel platbrandt. Ze komen
altijd 's nachts en 's ochtends zijn
ze weer verdwenen". Zijn collega
Max Ocom: "Maar ze zeggen dat
het niet alleen maar Karamojong
zijn. Er wordt beweerd dat de Ka
ramojong geïnfiltreerd is door
oud-Amin soldaten en gewone mis
dadigers. Het is een mengelmoes
je geworden. Het vervelende is, dat
ze tegenwoordig alles in brand ste
ken. Dat deden ze een aantal jaren
geleden nog niet, toen kwamen ze
louter het vee stelen".
Een maand later tref ik ze weer in
Noord-Teso; samen met nog drie
andere veldwerkers uit hei gebied,
wonen ze tijdelijk op een plaats tot
ze er zeker van zijn dat de toestand
weer genormaliseerd is. Het bete
kent evenwel dat ze veel grotere af
standen moeten overbruggen om
de patiënten te bezoeken. De
meeste koeien uit de streek zijn ver
dwenen en Ocom wijst me een
open veld waar de Karamojong het
vee had verzameld voordat ze er
mee naar de dorre vlakte in het
noordoosten van het land waren
vertrokken. Door de ongeregeldhe
den in het grensgebiedvan Kara-
moja en Teso besluiten sommige
families grond in Zuid-Teso te ko
pen en te verhuizen. Maar de
meeste keren terug naar hun ak
kers die ook al door de voorouders
zijn bewerkt. Ocom: "Er is land
genoeg en de grond is hier vrucht
baar, kijk maar es naar de pinda's
en de gierst. We kunnen het land
waar we generaties lang op hebben
gewoond toch niet zomaar veria
ten? Als Oegandees heb je altijd
een stukje eigen grond, we zijn al
lemaal kleine boeren en dat is een
groot voordeel, wat er ook ge
beurd, we kunnen tenminste vol
doende voedsel verbouwen om te
overleven".
Aan de oever van het Bisinameer in Tesa, Oost-Oeganda.
Huis en Heem heeft in Sint-
Maartensdijk bezichtigd Ned.
Herv. Kerk en de schilderijen in
het gemeentehuis. In de kerk gaf
kerkvoogd Bijl een uiteenzetting
over de geschiedenis van de kerk.
In de archieven wordt al in 1354
melding gemaakt van een kerkge
bouw waarvan verder niets be
kend is. In de tijd dat Frank II
van Borssele, het dorp Sint-
Maartensdijk omwalde zodat het
zich "smalstad" mocht noemen,
verbond hij ook een College van
Kanunniken (kapittel) aan zijn
kerk (1429).
Rond het begin van de 15e eeuw
moet men begonnen zijn met de
bouw van een nieuwe kerk; er ver
rees een groot koor met tonge
welf, waarvan de spanten steunen
op twaalf gesneden blokkeels;
hiervan zijn die in de vorm van
een leeuw, een hond, een beer en
een mannetje met een kruik nog
grotendeels oorspronkelijk. Op
de gewelfschotels zijn onder an
dere Sint Maarten te paard en een
gekroonde Christus afgebeeld. In
het inwendige wordt de blik ge
trokken van het donkere midden
schip, karakteristiek voor basilie
ken zonder lichtbeuk, naar het
helderverlichte hoofdkoor. De
vroegere kapitelen op de geheel
natuurstenen zuilen hebben een
enkele krans van een nogal afwij
kend type 'koolbladern'. Voor de
laatste scheiboog werd een eige
naardige steunoplossing gevon
den in de halfkapiteelvormige
kraagstenen. Op een der zuilen
ziet men een gele onderschilde
ring, waarop -men is niet zeker-
emblemen uit de Bourgondische
tijd en het wapen van de Van
Borssele's aangebracht zijn. In de
noordwand van het koor bevindt
zich een doorgang naar de voor
malige grafkapel met de resten
van de graftombe van Floris II
van Borssele (3191-1422) en Oda
van Bautersem (overleden 1420);
overgebleven is de romp van een
ridder met daarachter een wand,
versierd met spitsboogjes. Daar,
in het noorderkoor, staat ook het
marmeren grafmonument van
Cornelis Liens (1580-1636) dokter
te Tholen, drost van Sint Maar
tensdijk en baljuw van Scherpe-
nisse. Er bovenop spelen albasten
engeltjes, passend bij een man,
die ook dichte, zij het enigzins
eigenaardig. Schip en zijbeuken
zijn gedekt door ton-en halve ton
gewelven. Deze houten kap
constructie kan men zien als resi
du van de vroegere houtbouw,
maar het is ook mogelijk, dat
men zich in deze drassige streken
niet graag aan stenen gewelven
waagde, omdat de druk daarvan
opgevangen zou moeten worden
door luchtbogen (zie Tholen). In
de kerk hangen achttien eeuwse
koperen kronen. In het koor
hangt ook een mooi Tiengfebo-
denbord. De 17de eeuwse
preekstoel heeft een trap die ge
deeltelijk uit 1701 dateert. Erte
gen is een koperen doopbekken-
houder bevestigd. Er staan over
huifde kerkbanken uit het begin
van de zentiende eeuw en van cir
ca 1800 en natuurlijk zijn er ook
hier verschillende zestiende-en ze
ventiende eeuwse grafzerken. Te
gen de westmuur opgesteld het
negentiende-eeuwse orgel, is in
1882 gebouwd door Pieter Flaes.
Na de uiteenzetting en rondwan
deling in de kerk was er de bezich
tiging van het gemeentehuis met
de schilderijen van de voormalige
ambachtsheren. De schilderijen
afkomstig uit het kasteel van Sint
In een brief aan het FNV-district
Zeeland heeft staatsecretaris mr.
G. Ph. Brokx meegedeeld dat het
secretariaat van de huurcommis
sie hoogstwaarschijnlijk in Goes
zal blijven. Eerder waren er plan
nen dit te verplaatsen naar Breda.
De heer Brokx gaat over de her
groepering opnieuw overleg voe
ren met de huurcommissies in de
regio. Het is de bedoeling per pro
vincie één secretariaat van de
huurcommissie te handhaven.
Gedeputeerde Staten hebben de
staatssecretaris gevraagd zo spoe
dig mogelijk een onderzoeksrap
port openbaar te maken waarin
gegevens staan over het toekom
stige aantal en de omvang van de
secretariaten van de huurcommis
sies. In een brief wijzen GS erop
dat het volkomen onjuist zou zijn
als Zeeuwse burgers die hun recht
zoeken, helemaal naar Breda zou
den moeten reizen.
Maartensdijk zijn na de afbraak
van het kasteel rond 1795-1820
naar het stadhuis overgebracht.
De schilderijen zijn deels orginele
schilderstukken deels waardevolle
17e eeuwse copiën. Het zijn de af
beeldingen van de vroegere arïi-
bachtsheren en van hun echtgeno
ten of verwanten, namelijk:
Frank van Borssele, graaf van
Oostervant, geboren - overle
den 19 november 1470;
Jacoba van Beieren, gravin
van Holland en Zeeland van
1417-1433, geboren 25 juli
1401, overleden 2 oktober
1436;
Prins Willem I van Oranje, ge
boren 24 april 1533, stadhou
der van Holland en Zeeland
enz. van 1556 tot aan zijn
overlijden op 12 juli 1584;
Prins Philips Willem, zoon
van de vorige en zijn gemalin
Anna van Egmond, geboren
19 december 1554, overleden
20 februari 1618;
Eleonora van Bourbon Con-
dé, dochter van Hendrik,
Prins van Condé, gemalin van
de vorengenoemde, geboren
30 april 1587, overleden 10 ja
nuari 1619;
Prins Maurits, zoon van Prins
Willem I en Anna van Saksen,
geboren 14 november 1567,
overleden 23 april 1625, stad
houder der Verenigde Neder
landen van 1585 tot 1625;
Prins Frederik Hendrik, zoon
van Prins Willem 1 en zijn ge
malin Louise de Coligny, ge
boren begin 1584, overleden
14 maart 1647, stadhouder
van Holland en Zeeland van
1625 tot 1647;
Graaf Willem Lodewijk van
Nassau, stadhouder van Fries
land, geboren 13 maart 1560,
overleden 31 mei 1620. Hij re
geerde van 1583 tot 1620;
Frederik V van den Pais, ko
ning van Bohemen, ook ge
noemd de Winterkoning, ge
boren 1596, overleden 1631,
heeft geregeerd van 1610 tot
1632;
Aan Spanje's Middellandse Zee
Valt alles - tot op heden - mee
De mensen goed in dorp en stee
En de verzorging? Best, oké.
Bij het ontbijt, Van Nelle thee
Om tien uur koffie-Nescafé.
Een warme lunch, een fijn diner
En 's avonds wijn, toch minstens
twee.
We denken nooit aan thuis, o,
nee,
We zien geen krant en geen T. V.
Geen radio - was goed idee -
En telefoon? Nee, weg er mee.
We luisteren constant, gedwee,
Naar onze overbuurvrouw
"Kee".
Een schoonheid is het niet, o, nee,
Ze lijkt een boze toverfee.
Van veraf valt ze toch nog mee.
Haar eigen naam is van der
Stee".
Haar man heet "Dorus
Hontelé".
We noemen haar soms "Tante
Kee".
Ze komt uit 't plaatsje
Oosterlee
Vertelt aan ons haar wel en wee.
Wat zij nu doet en vroeger dee.
10 Elisabeth Stuart, gemalin van
de vorige, dochter van Jaco
bus I, koning van Engeland,
geboren 1596, overleden
16662;
11 Hertog Christiaan van Bruns-
wijk, geboren 1599, overleden
1626. Bekend uit de slag bij
Fleurus;
12 Henriëtte Maria Stuart. Hier
mede is blijkbaar bedoeld de
gemalin van Prins Willem II
van Oranje, geboren 1611,
overleden 1660. Deze was een
dochter van Karei I, koning
van Engeland;
13 Willem III, zoon van Prins
Willem II en Maria Stuart, ge
boren 14 november 1650,
overleden 19 maart 1702, stad
houder van Holland, Zeeland
enz. van 1672 tot 1702; was
ook koning van Engeland van
1689-1702;
14 Maria Stuart, dochter van Ja
cobus II, koning van Enge
land, geboren 1662, overleden
1695, was de gemalin van de
vorengenoemde prins en
koning;
15 Frederik Willem I, keurvorst
van Brandenburg, ook ge
noemd de Grote Keurvorst,
geboren 6 februari 1620, over
leden 29 april 1688, heeft gere
geerd van 1640-1688;
16 Louise Henriëtte van Nassau,
dochter van stadhouder Fre
derik Hendrik, geboren 17 no
vember 1627, overleden 8 juni
1667 en op 16 januari 1647 ge
huwd met de onder het vorige
nummer vermelde keurvorst;
17 Verder nog een afbeelding,
waarvan de identiteit nog niet
is vastgesteld. De schilderijen
werden in 1924 op kosten van
de gemeente Sint-
Maartensdijk gerestaureerd en
vormen thans een sieraad van
het raadhuis.
Bij beide bezichtigingen bleek
weer eens dat weinigen kennis
hebben van hun naaste omgeving.
Het is dan ook een goed initiatief
van Huis en Heem om regelmatig
deze excursies te houden.
Hun boerderij heet "Weltevree".
Ze hebben daar een stal vol vee.
Ook nog een druk beklant café.
Zij zegt: Mijn man kan nooit
eens mee".
En wij maar knikken, ja en nee.
Ze heeft een stem die telt voor
twee,
Ze drinkt niets anders dan rosé.
Zit alle dagen in 't café
En daar zingt zij de hoge cé.
Na dit verhaal van Tante Kee
Gaan wij - met nog een man of
twee -
Naar 't stierenvechters matinee
En dan pas rusten, heel tevree.
P.S. Wat schrijf ik toch een on
zin, hé?
Hier aan de Middellandse Zee.
Daar zit ik nu al dagen mee.
Toch voel ik mij perfekt, oké.
Zo weet u weer van lieverlee
Een beetje van mijn wel-en-wee
Aan Spanje's Mediterrané.
Ik moest u groeten van ons
Kee".
Nu krijg ik zin in Nescafé
En straks misschien ook in rosé.
M'n blad is vol, ik stop ermee.
In Spanje zegt men dan, Olé
Veel groeten van P.M. van Ee.
s.
Geluk schilders en afwerkingsbedrijf
r^=I ,-g-, Voorstraat 18
n LfVI Sm 4675 CB St. Phllipsland
Tel. 01677-2930 of
01677-2664
Rien Vroegop van Smerdiek is
met 11 doelpunten Thools topsco
rer geworden van dé KNVB-
standaardteams. Op de Zeeuwse
ranglijst staat hij als elfde geklas
seerd en in de vierde klas als twee
de. Anton Melchers van Noad'67
trof negen keer doel, wat goed is
voor een vijfde plaats. Johan
Schot(Tholense Boys) staat met
acht doelpunten op de zesde
plaats.
In de derde klas behaalde Peter
Scherpenisse(WHS) een negende
plaats met negen doelpunten.
In de zondag vierde klas staan
twee Vosmeer-spelers bij de eerste
tien. Ron Vaders schoot het leer
tien keer in de touwen en Fred
Hommel zeven keer.
Dit jaar zal het VVV-
logiesinformatiesysteem Zeeland
in werking zijn van 19 juni tot en
met 25 augustus. Het is voor het
derde achtereenvolgende seizoen
dat vakantiegangers via het
systeem kunnen worden geïnfor
meerd over de beschikbare ac
commodatie op kampeerter
reinen, in hotels en pensions en
bij de boer.
De kosten van het systeem zijn
voor dit jaar begroot op
60.000,De provincie heeft
een bijdrage van ƒ24.000,toe
gezegd. De rest moet van de ge
meenten en het bedrijfsleven
komen.
De opzet wijkt weinig af van vo
rig jaar. De logiesinformatie kan
worden opgevraagd bij 15 VVV-
kantoren in Zeeland, bij de info
box langs rijksweg A58 bij Krab-
bendijke en telefonisch via een
antwoordapparaat (01179-1825
voor informatie in het Neder
lands en 01179-1925 voor infor
matie in het Duits). Verder
besclïikken 79 VVV-kantoren in
de rest van Nederland over een
terminal waarop de informatie
kan worden geraadpleegd, o.a.
het V.V.V. kantoor te St. Maar
tensdijk.
Aaéch, Iwan is een meisje gewor
den! Hoezo meisje? Nou, bij de
geboorte was 'et een jongetje.
Even voorstellen?
Iwan is een perzische kat.
Marian, z'n bazinnetje, had hem
een paar jaar geleden als een bol
letje zwarte mohair wol, met d'r
verjaardag, gekregen.
'k Noem hem Iwan", zei ze met
vertederde stem, wat natuurlijk
gelijk door iedereen werd aange
vuld met: de Verschrikkelijke!
En ach, hij was alleen maar ver
schrikkelijk lief
't Ging destijds als een lopend
vuurtje door de familie:
Marian heeft een Pers!!
Wat? Een citroenpers? Is'ie ook
voor spijkerbroeken? Gaat ze nou
zelf wijn maken?
Ondernemende ome Jan, die
meestal een zwerm huis-tuin- en
keukenkaters en poezen in z'n
kielzog heeft, merkte fijntjes op,
dat dat maar een dure "bisnis"
was.
"Oh", zuchtte nichtje Corrie, die
voor een vloerkleed aan 't sparen
was, "Die wil ik ook zo graag
hebben. Staat zo mooi op m'n ro
de plavuizen! En tante Adrie, die
in een flat woont en daarom "au
tomatisch" met d'r tijd meegaat,
reageerde:
"O, dat is tegenwoordig niks bij
zonders meer. Beneden ons hokt
er een meid met een Surinamer en
in het tweede blok wonen Turken
en Marokkanen, 't Zijn goeie
mensen".
Iwan wist van die roddelrubriek
niks af. Die groeide op tot een
persoonlijkheid van Perzische
schoonheid. Met glanzend ge
borstelde vacht en staart wandel
de hij "koninklijk mooi te wezen
door het huis. Marian besloot,
dat Iwan maar niet voor na
geslacht moest zorgen. Waardig
onderging hij de kleine ingreep en
z'n karakter scheen hierdoor nog
goediger te zijn geworden.
Iwan en Marian kregen een lief
desverhouding. Hij mocht bij
haar in bed slapen. Maar als zij 's
ochtends te lang bleef liggen naar
z'n zin, vleide hij zich als een boa
over haar hoofd, wat pff.... zö
warm werd, dat ze d'r wel uit
móest!
Hij mocht op het aanrecht zitten.
Kijken hoe zij lekkere hapjes voor
hem klaarmaakte, die bestrooid
werden met schoonheidsdruppel
tjes. Wanner zij hem bij z'n troe
telnaampje riep: "Iwannetje!",
knipoogde hij lief terug met z'n
mooie smoeltje.
Och, hij deed wel 'es wat op een
plekje waar het niet mocht, maar
liefde is blind nietwaar?
Er kwamen een vriendje en vrien
dinnetje bij, waar Iwan beste
maatjes mee werd. En toen het
vriendinnetje moest bevallen,
bleef hij wel opgevoed op de ach
tergrond, wetend, dat bazinnetjes
aandacht elders was gewenst.
Schoorvoetend keek hij in de
kraamkamer. Ja, 't werden mooie
soortgenootjes. En na een paar
weken werd "ome Iwan" weer
net zo ondeugend als in z'n eigen
kleutertijd. Na een paar maanden
verhuisden de bolletjes wol één
voor één. Het was weer heel wat
stiller in huis. Iwan werd wat sik
keneurig. Miste hij het gejoel van
de jeugd? "Och, een vrijgezel
heeft ook z'n buien, begreep Ma
rian. Maar toen ze een benauwd
miauwtje op het "toilet" hoorde,
ging ze toch maar 'es met 'em
naar de dokter. Die zag, dat
Iwan's piasbuisje was verstopt,
met gruis. Er werd een pillenkuur
meegegeven, die hij gelaten
doorslikte. Maar het hielp niet.
Met pijnlijk vertrokken gezicht
probeerde hij geregeld een paar
druppeltjes
Dat kon zo natuurlijk niet blij
ven. Iwan werd geopereerd, de
uitgang werd verlegd. Na de ope
ratie kreeg hij een soort omge
keerde reuzekegel rond z'n nek,
omdat hij niet aan de draadjes
mocht punniken. Iwan schaamde
zich diep, wilde wegkruipen on
der het ledikant. Woedend zette
hij z'n staart op om die rot kap in
één keer te vermorzelen,
maar....hij kon er niet bij.
'k Zie er zo potsierlijk uit en
dan die kale plek van achteren,
klaagde hij miauwend tegen z'n
bazinnetje.
De eerste dagen keek hij verbaasd
en trots tegelijk naar die grote
plas achter hem.
"Nee maar, kijk nou toch 'es",
miauwde hij opgelucht. En zo-
l J K
Voor Hitier zijn de mooie Belgi
sche Ardennen de ondergang van
zijn ambities geworden. Dat ge
beurde rond de jaarwisseling
1944/45. Heel wat risico, span
ning en angst was er aan vooraf
gegaan sinds de Duitsers op 16 de
cember 1944 met 1000 tanks
poogden in een laatste offensief
de geallieerden opnieuw de zee in
te jagen. Die eerste dagen van dat
offensief geloofden de vrienden
van het Reichweer in de overwin
ning van Hitler en in de gebieden
die nog maar kort geleden door
de Geallieerden zijn bevrijd, slaat
de angst de mensen opnieuw om
het hart. In de concentratiekam
pen worden talrijke gevangenen
weer door hun wanhoop mee
gesleept. In die tijd wordt dat ene
woord van de Amerikaanse gene-
doende is Iwan een meisje gewor
den. Een verschrikkelijke knappe
meid zelfs.
"Iwan is weer helemaal beter,
hoor. Hij springt weer een meter
voor een propje papier", vertelt
Marian.
Hij lacht en spint en speelt weer,
een schijnt de eeuwige jeugd ge
vonden te hebben. En wie zou die
niet willen vinden?
raai Mac Auliffe,als de Duitse be
velvoerder hem het ultimatum
van overgave stelt, beroemd:
"Nooit". Juist over de strijd in
de Ardennen is al zoveel geschre
ven, dat men zich zal afvragen of
op die periode nog nieuw licht
kan worden geworpen. Dat ge
beurt toch met een uitgave van
Hollandi te Braan door de auteur
Michel Georis, die zijn verhaal de
titel meegaf "Nuts!". Niet eerder
uitgegeven getuigenissen verza
melde deze auteur en ook via pas
recent ontdekte geheime militaire
documenten kan voor het eerst
een gedetailleerd beeld worden
gegeven van de verwarring onder
de Amerikanen, het funeste ge
treuzel van de geallieerde staf, de
grondige voorbereiding van dit
offensief dóór de Duitse generaal
Von Rundstedt en de uiteindelijke
overwinnaar Patton. Een bijzon
der goed gedocumenteerd en
boeiend verhaal over wat rond de
jaarwisseling van 1944 gebeurde
in de Ardennen.
Paperback/ 19,90.
Men zegt wel "juni zomermaand".
Geloof me, ik heb 't niet verzonnen.
Wat is die maand bar slecht begonnen,
't Is hopeloos en verregaand.
Dit weer is toch voor niemand goed?
Ziet u de donk're wolken jagen?
Zo zijn de juni zomerdagen.
En dat is slecht voor mijn gemoed.
Waar kan ik met dit weer naar toe?
Ik houd van zon en buitenleven.
Kon ik maar weg, al was 't maar even.
Ik word het binnen zitten moe.
De regen valt in stromen neer.
'k Heb weinig zon gezien, tot heden.
Wel heb ik bar veel kou geleden
en daarom brandt de kachel weer.
Ik denk dat 'k weer naar Spanje moet
en daar een lange tijd moet blijven.
Ik zal u wel een kaartje schrijven
vol zon en met een warme groet.
Of komt het toch nog goed, misschien,
en mag ik - met u - blijven hopen
om straks door bos en hei te lopen
waar bij de zon zich veel laat zien?
P.M. van Eekelen.
if\|.
JHs v v V V*
overdenking
"EEN REISWIEG MET
BLIJDSCHAP"
"...want hij reisde zijn weg met
blijdschap".
Handelingen 8:39b
Veel mensen hebben hun
vacantie-plannen al klaar; som
migen trekken ver weg, anderen
blijven in de buurt en gaan er 'ns
een dagje op uit. Weg van de da
gelijkse beslommeringen. Op weg
naar...de natuur, musea, een
pretpark, waar je je bijvoorbeeld
door een slange-treintje van zo'n
roetschbaan laat meevoeren naar
een, duizelingwekkende hoogte,
om daarna in een steile diepte te
storten, door elkaar gerammeld te
worden, en er bleekjes uit te ko
men. Maar je vertrouwt de ma
kers en onderhouders van zo'n
baan, en je wil op deze manier blij
zijn net zo lang (of kort) tot de
dag om is. Ja, 't is een blijdschap
van korte duur, met weinig diep
gang, zonder vrede, hoop en ech
te vreugde.
Toch geldt voor veel mensen, dat
ze daar nou het hele jaar naar uit
zien. En als zo'n reisje niet door
gaat om de één of andere reden,
dan is hun leven bedorven.
In ons bijbelgedeelte gaat het over
iemand, die de ware recreatie, de
blijvende vreugde, hoop, vrede
zoekt en vindt. Hij heeft er een
lange reis van zo'n 2000 km. voor
over om de ware God, de levende
Schepper en Onderhouder van de
aarde te vinden. Die God heeft
Zich immers heel bijzonder geo
penbaard te midden van Zijn Ver
bondsvolk Israël; speciaal in de
tempel te Jeruzalem kun je mer
ken wie Hij is. Nu, dié God wil
Hij kennen. AI die andere goden
interesseren hem niet meer, want
die brengen het ware, blijvende
geluk hem niet. En vandaar deze
lange reis van deze man, de minis
ter van financiën van de koningin
der Ethiopiërs. Om naar de kerk
te gaan (want dadr vind je God)
behoeft u zo'n lange reis niet te
maken. Wat bent u bevoorrecht!
Ga er heen, want wie Gqd zoekt,
zal Hem daar vinden.
In Jeruzalem schaft hij een ge
deelte van de bijbel aan. De boek
rol van Jesaja, waarin o.a. staat:
"Zoekt den HEERE (dat is de
enig ware God, Die er is), terwijl
Hij te vinden is; roept Hem aan,
terwijl Hij nabij is." Dat kunt u
lezen in Jesaja 55, als u een bij
beltje hebt (en schaf er anders 'ns
één aan - daar krijgt u geen spijt
van). Deze zoekende man, gaat
God vinden. Daar stuurt God
Zijn kerkvertegenwoordiger Fi-
lippus voor naar hem toe. Dat ge
beurt als de man op de terugreis is
op een woestijnweg, "Verstaat gij
ook, hetgeen gij leest?" - zo
vraagt Filippus hem/ u. De minis
ter/ (u ook?) antwoordt: "Hoe
zou ik toch kunnen, zo mij niet
iemand onderricht?" In de kerk
krijgt u het zo noodzakelijke on
derricht uit Gods Woord. Ze is de
broedplaats van Gods Heilige
Geest, oefenschool en voorsmaak
van Gods Koninkrijk.
Filippus legt Hem de Heilige
Schrift Gods uit. Hij verkondigt
hem Jezus. Eenvoudiger kan het
niet. Maar in die eenvoud ligt ons
probleem. Dat het leven uit God
nu een genade-leven is, waarbij
jezelf geheel passief bent, en je je
moet laten redden door de Midde
laar Gods en der mensen Jezus
Christus, Die het verzoeningsof
fer voor onze zonden bracht en
Die dat nieuwe leven ons toepast
door ons de Heilige Geest te be
middelen, waardoor we deel gaan
krijgen aan dat genade-leven - dat
alles willen we nu juist van nature
niet!
De minister reisde zijn weg verder
met blijdschap, ondanks dat hij
de woestijn inging en naar een
land ging, waar niemand nog het
goede nieuws van Gods kende,
dat er een Goddelijkee bevrijding
mogelijk is door wat de Heere Je
zus deed en doet. Wat zal hij het
in zijn land moeilijk hebben ge
kregen! Maar hij reist nochtans
met blijdschap, want hij gelooft
van ganser harte, dat Jezus
Christus de Zoon van God is. Dat
Hij zijn Verlosser is, waardoor
zijn leven zinvol en hoopvol is.
God zal hem niet in de steek la
ten, wat er ook gebeurt. God
wijst hem de weg door Woord en
Geest en hij beleeft al iets van het
eeuwigheidsfeest, dat God geeft
aan al de uitverkorenen.
Hoe reist u uw weg? Nog steeds
van werelds feest naar werelds
feest en meer niet? Dan reist u
naar een nimmer eindigende
rampzaligheid, zonder de ware,
diepe duurzame vreugde, die God
u in Christus schenkt. Zoek uw
heil eenvoudigweg in Jezus
Christus, Die de Weg, de Waar
heid en het Leven is. Laat u door
Gód door elkaar rammelen, zó
dat u met al het uwe ten einde
raakt en alleen de Heere Jezus
overhoudt. En ook u zult het be
leven, ziende op Hem, Die voor u
stierf en leeft, dat uw leven veran
dert in een leven vol blijdschap te
midden van de wereldse woestijn.
U reist uw weg met blijdschap
naar een nooit eindigende zalig
heid want de God des heils is door
Jezus' werk, u toegepast door de
Heilige Geest (dat is God, Die wil
wonen in ons), üw God, üw he
melse Vader, zonder Wiens wil
nog geen haar van uw hoofd val
len kan.
Wie 't mee uitroept: "Geef mij
Jezus, of ik sterf; buiten Jezus is
geen leven, maar een eeuwig ziels-
verderf", die gaat zijn weg met
blijdschap reizen, want het was de
HEERE, Die in Zijn uitverkiezen
de liefde u zoekende en roepende
maakte; 't was Zijn vrije gunst
dat u Jezus vinden mocht en u
door die geopende deur de hemel
mocht binnengaan, om voortaan
en eeuwig daar te wandelen!
Verstaat u wel?
A.J. de Kieviet
Oud-Vossemeer
