Jagersvereniging met steeds meer beslommeringen
I
WINTER
1844-1845
Jy x
PLAATSELIJK NIEUWS
EEN PITTIGE VORSTPERIODE
PLAATSELIJK NIEUWS
Foto's
nabestellen
Boekennieuws
8
EENDRACHTBODE
Donderdag 28 februari 1985
POORTVLIET
SINT-
PHILIPSLAND
BIEFLAPPEN
SLAGERS
KROKETTEN i
4 1.75
BACON 4
100 gram1.79
LEVERWORST
GEHAKT
SLAGERIJ BOSMAN
01677-2573
Elke jager lid van de Wild-Beheer-Eenheid
NIEUW-
V0SSEMEER
Toezicht goed voor
elkaar
Schietbaan Schelde
Rijnkanaal
Fasanten
De van
Hoytema-kalender
Bloed, inkt en tranen
Talloze malen - en daar was reden voor - werd deze
winter teruggegrepen naar de koudegolf van 1963.
Immers, de gemiddelde etmaaltemperatuur van de
januarimaand bedroeg min drie graden. Dat is ex-
treeem koud. Velen herinneren zich '63 nog wel. Een
ander kan verder terug. Die herinnert zich de tweede
wereldoor-log met twee bijzonder strenge winters. Die
van 1941-1942 hield het zelfs niet minder dan 67 da
gen vol. Zijn er meer van die mogelijk nog strengere
winters geweest?
door J.M. Vermeulen
Notulen
140 dagen
Aardappelziekte
Treurtoneel
THOIEN STAVENISSE SCHERPENISSE SINT PHILIPSLAND OUD VOSSEMEER
POORTVLIET SINT ANNALAND SINT-MAARTENSDIJK ANNA JACOBAPOLDER
JACOBAPOLDER NIEUW VOSSEMEER THOLEN STAVENISSE SCHERPENISSE
STAVENISSE SCHERPENISSE SINT PHILIPSLAND OÜD VOSSEMEER
POORTVLIET pi A ATCCI I IV yiCIIWC NA JACOBAPOLDER
NIEUW VOSSEM LHH I ObLI Ml\ HICUVV SINT PHILIPSLAND
OUD VOSSEMEER POORTVLIET SINT ANNALAND SINT MAARTENSDIJK ANNA
JACpBA POLDER NIEUW VOSSEMEERTHOLENSTAVENISSE SCHERPENISSE
Minimale interesse
toneelavond
De meeste inwoners voelen niets
voor een toneelavond. Slechts 26
liefhebbers waren vrijdag in het
"Hollahd Huis" aanwezig bij de
uitvoering van "Hartjes aan 't
spit" door toneelvereniging '"t
Centrum" uit Poortvliet. De ac
teurs/actrices verdienen een
pluim, want ondanks die geringe
toeloop werd een prima prestatie
geleverd. Gedurende 2Vi uur bleef
de concentratie aanwezig en kon
het publiek het verhaal uitstekend
volgen. Na afloop ontving men
een bloemetje uit handen van
mevr. C. Bolier-de Graaf.
Toneelgroep '"t Centrum" orga
niseerde driejaar geleden ook een
uitvoering in Scherpenisse. Toen
kwamen er nog zo'n 40 personen
kijken. Na de slechte animo van
vrijdagavond zal de Poortvlietse
groep geen voorstelling meer
houden in Scherpenisse. Sekreta-
ris Rinus van Tiggele vindt het
jammer dat "'t Centrum" geen
kans krijgt in andere Thoolse
dorpen. Van Tiggele doelt met
name op Stavenisse, want daar
heeft men voor zaterdagavond
gekozen voor een Domburgse ve
reniging.
Koorzang VZOS Flipland
Zaterdagavond om acht uur geeft
de bekende zangvereniging VZOS
uit Sint Philipsland een uitvoering
in het Holland Huis. Het koor telt
50 leden en staat onder leiding
van dirigent Jan Wesdorp. Solis
ten zijn Marja Verwijs, Rinus van
Gorsel en Han Wesdorp. De mu
zikale begeleiding is in handen
van pianist Ton van Gurp.
Chr. De Wit weer
biljartwinnaar
Chr. de Wit Czn. uit Oud-Vosse-
meer is opnieuw winnaar gewor
den van biljartwedstrijden tussen
de ZLM en de P.J.Z. met 70 pun
ten nam hij voor de tweede keer
de Rabobank-wisselbeker in ont
vangst. Er werden 20 februari in
de Gouden Leeuw twee partijen
gespeeld, waarbij alle spelers vijf
tien beurten kregen. Bram Rijn
berg (PJZ) uit St. Annaland had
de hoogste serie met 19 carambo
les. Toch was de PJZ, waarbij de
leeftijd van sommigen soms wel
door een 0 kon worden vervan
gen, niet in optimale conditie. De
ZLM had had dan ook 330 p.
tegenover de PJZ 272 p.
ZLM: M. Veraart 13+17= 30 p.;
T. Friderichs 31+26= 57 p.; M.
Punt 25 33= 58 p.; W. Tim
mermans 31 +22= 53 p.; M.
Stoutjesdijk 33 29= 62 p.; Chr.
de Wit CZN. 36 34 70 p. PJZ:
K. Brooijmans 15+17 32 p.;
M. van Tilbeurgh 15+11 26 p.;
K. Deurloo 16 21= 37 p.; T.
Suurland 22+19= 41 p.; T. Sla
ger 24+16= 40 p.; A. Rijnberg
46 50= 96 p. De tweede woens
dag in mei spelen de twee ploegen
in de Gouden Leeuw om de Toon
Slager-wisseltrofee.
Nieuw bestuurslid chr. school
Jac. Tijssen heeft in het bestuur
var. de "Groen van Prinsterer-
school" de plaats ingenomen van
Adr. de Graaf. Hij was 26 jaar ac
tief als bestuurslid. Voorzitter
Andriesse overhandigde hem 2
boeken en bedankte voor de
langdurige medewerking. De bij
eenkomst werd door Ds. Beens
geopend met gebed en schriftle
zing n.a.v. Spreuken 23-26. Na de
pauze sprak dhr. Vogelaar uit
Ridderkerk over "Vrije opvoe
ding of opvoeding tot vrijheid?".
Het slotwoord werd gesproken
door Ds. v. Bergen Bravenboer
n.a.v. Spreuken 22-6 met aanslui
tend dankgebed.
Plattelandsvrouwen in het
zilver
"Eindelijk is het dan zover", zo
opende presidente mevr. Bolier de
jubileumviering van de platte
landsvrouwen. "In 1960 werd de
afdeling geboren en nog steeds
hebben we een actieve vereni
ging". Mevr. Bolier was blij ver
rast dat men in zo grote getale (59
leden) gekomen was. Na het zin
gen van het bondslied was er kof
fie met gebak.
Mevr. Bolier legde uit, hoe de
bond eigenlijk was ontstaan in de
jaren 30. En hoe ze ook aangeslo
ten werd bij de ACWW (de
Wereldbond van plattelandsvrou
wen). De bond won in de loop der
jaren heel wat terrein, ook in ons
land. De eerste presidente, mevr.
J. Noordijke-Hage, feliciteerde
namens de leden het bestuur en
bood een symbolisch cadeau aan:
de bondsvlag (van papier). Helaas
was de originele niet in voorraad,
maar deze wordt later nog over
handigd. Ze vertelde het één en
ander over de jaren 55 tot 60 van
de bond en las zelfs nog een jaar
verslag voor van 1959. Hieruit
bleek dat de huiskamer-bijeen
komsten ook toen al goed werden
bezocht. De oprichting van zelf
standige afdelingen, werd defini
tief besloten te Stavenisse, maar
verliep wel erg moeizaam.
Secretaresse Mevr. Vroegop
bracht de aanwezigen onder de
aandacht dat er onder de leden
nog een groot aantal (21) vanaf de
oprichting aanwezig waren. Deze
dames werden op het podium ge
lukgewenst met hun zilveren ve
renigingsjubileum. "Zonder steun
en medewerking van leden en
bestuur is het onmogelijk een ve
reniging goed te laten functione
ren. Mede namens u is het moge
lijk dat wij dit feest nu kunnen
vieren. Laten we een voorbeeld
nemen aan deze dames en ook
onze medewerking verlenen als
dat wordt gevraagd, aldus mevr.
Vroegop. De jubilarissen kregen
allen een corsage opgespeld na
een warm applaus. Het eigen
koortje bracht 3 liederen ten ge
hore, betrekking hebbend op de
band.
De volksdansgroep "De Zeeuwse
Reien" o.l.v. mevr. de Baat werd
verwelkomd door mevr. Helle
man. 't Werd een mooi optreden
tijdens dit feest. In de pauze was
er nog een drankje met lekkere
hapjes. Mevr. de Baat kreeg een
bloemetje. Het toneelstukje "Me
vrouw is naar Schiphol" werd op
gevoerd door eigen leden. Het
laatste onderdeel was Catootje,
vertolkt naar de georganiseerde
cursussen. Na een kop soep dank
te Mevr. Bolier allen die hun
steentje hadden bijgedragen om
deze jubileum-viering tot een
welgeslaagde avond te maken.
Het ledenaantal is deze avond
weer uitgebreid met 2 dames, wat
het totaal aantal leden op 71
brengt. Voor de presidentes in de
afgelopen 25 jaar was er nog een
bloemetje, 't Was een mooie en
gezellige avond. De volgende bij
eenkomst is op 27 maart a.s.
Burgerlijke stand
Geboorten: Aaltje Esther van der
Slikke, Thomas Griepink.
Overlijden: Laurens Deurloo 81
jr-
Geen beslissingen FNV
Ondanks een ledenlijst met 30
personen, had de FNV voedings
bond slechts 6 aanwezigen op de
jaarvergadering. Naast de 5 bes
tuursleden was er 1 lid naar "Tol-
'rust" gekomen zodat geen beslis
singen genomen konden worden.
De agenda bevatte overigens geen
belangrijke onderdelen en daar
om bl eef de bijeenkomst beperkt
tot een discussie over de tweever
dieners. Voorzitter R. Poot kon
nog wel vertellen dat er 2 leden
waren bijgekomen in het verslag
jaar 1984.
Jaarvergadering
schietvereniging
Met 20 aanwezige leden hield
schietvereniging "Nederland en
Oranje" de jaarvergadering in
clubhuis "Centrum". In het bes
tuur werden M. Goudzwaard en
M.J. de Groen herkozen. Dhr.
Goudzwaard heeft het penning
meesterschap overgedragen aan
M. v. Oudenaarde. Voorzitter C.
Dekker maakte de resultaten be
kend die op de 100 meter baan
werden behaald. A-klasse: C.
Dekker 48.31 pnt, B-klasse: R.
Jansen 47.43 pnt. C-klasse: M. v.
Oudeaarde 46.83 pnt., D-klasse:
P. de Groen 46.35 pnt. De beker
aangeboden door A. v. Mil uit
Bergen op Zoom was voor M.
Klaui met 48.86 pnt.
Ouderavond jeugdwerk
Het Interkerkelijk jeugdwerk
hield een druk bezochte ouder
avond in de nieuwe gemeen
schapsruimte van de School met
de Bijbel. Leidster Nel v.d. Bo-
gerd vertelde over het doel van
deze bijeenkomst: het presenteren
van de aktiviteiten, waarbij de
geestelijke vorming centraal staat.
Alle aanwezigen kregen een dui
delijk beeld van het jeugdwerk. Er
was meditatie, een quiz- en een
zangonderdeel. Verder een de
monstratie pitrietvlechten, van
gaatjes boren tot het directe
vlechtwerk. Oud-leidster mevr.
v.d. Kevie vroeg de belangstel
lenden om een financiële bijdra
ge, zodat namens de ouders de
leid(st)ersgroep een bloemetje
werd aangeboden. Op 4 april de
paasviering en van 10/12 april een
vakantiekamp in Burgh-Haam-
stede op Schouwen.
Burgerlijke stand
Geboorten: Hendricus Lisseveld,
Pieternella Adriana Cornelia
Menheere, Jan Jacob Marinus
Boer.
Woon-winkelhuis 67.000
gulden
Makelaar P.A.M. Baas uit Hal
steren deed dinsdagavond met
67.000 gulden het hoogste bod op
het woon-winkelhuis Voorstraat
4, waar voorheen Versmarkt
Kempeneers gevestigd was. Vori
ge maand kwam het woon-win-
kelpand van Hage-Moerland in
handen van Sturris Vastgoed, zo
dat er in korte tijd twee winkels in
de Voorstraat in het openbaar zijn
verkocht. Notaris mr. J. Schot trof
een volle druiventros aan. Met
een aanvangsbedrag van 25.000
gulden liep het. voor bode C.A.
Weijler zonder veel moeite met
vijf mille tegelijk op tot 60.000
gulden. Daarbij kwamen een vijf
tal gegadigden, merendeels ma
kelaars, aan het woord. Het stokte
In de aanbieding:
500 gram8.85
250 gram1.45
Woensdag:
half om half,
500 gram4.25
Advertentie I.M.
voor de pauze op 63.000 gulden.
Daarna ging het met 500 gulden
verder en het werd nog vrij leven
dig. Op het laatst hielp het toch
niet meer met de opmerking van
de bode, dat de sneeuw voor het
perceel al was geruimd. Makelaar
Baas, die het pand al enkele
maanden in de verkoop had, had
met 67 mille het hoogste bod.
Optreden Markiezaats
Kamerkoor
De evenementencommissie orga
niseert morgenavond om acht uur
in De Wimpel een optreden van
het Markiezaats Kamerkoor uit
Bergen op Zoom. Werken die on
der andere op het programma
staan zijn psalm 121 van Daan
Manneke, 'Now o now I needs
must part' van John Dowland,
'Jungfrau dein schön Gestalt' van
Hans Leo Hassler en 'Orfeo col
dolce canto' van Agostino Agaz-
zari.
Dia-middag bejaarden
De dia-middag voor de bejaarden
vorige week woensdag in De
Wimpel werd met 55 belangstel
lenden goed bezocht. Dhr. C. van
Strien van de commissie voor het
open bejaardenwerk heette ieder
een hartelijk welkom en na de
koffie vertoonde dhr. A. van het
Hoofd uit Burgh-Haamstede sa
men met zijn echtgenote dia's van
het Rode Kruis schip 'Henri Du-
nant'. Na de pauze kreeg men
dia's van natuuropnamen uit
Zeeland te zien. Dhr. Van Strien
overhandigde de familie Van het
Hoofd na afloop bloemen en een
fles wijn.
DSVF schaken
De senioren-schakers van DSVF
speelden donderdag de volgende
partijen: J. Walpot-J.E. Wolf 1-0,
A. Glimmerveen-A. Verwijs 1-0,
R. van Loon-H. Nijpels 0-1, R.
Nijpels-M. Verkerke 0-1.
Tvssenstand: 1. A. Glimmerveen
12-914 p. 2. M. Verkerke 16-9'zi p.
3. R. van Nijnatten 9-9 p. 4. J.
Walpot 11-9 p. 5. S. v.d. Velde 8-6
p. 6. J.E. Wolf 9-5 p. 7. R. Faasse
6-4 p. 8. A. Verwijs 11-4 p. 9. P.
Reijngoudt 10-3 p. 10. R. Nijpels
12-3 p. 11. M. Nijpels 7-2 p. 12. R.
van Loon 11-2 p. 13. H. Wagema-
ker 1-1 p. 14. M. Lupker 10-0 p.
Verlies AJP-dames
AJP 3 dames verloor maandag
avond met 3-7 van Sios 5. Cora ten
Hove won één keer, terwijl Olga
Verschoor de winst twee keer naar
zich toetrok. Anja Everaers lukte
het niet een punt in de wacht te
slepen. Het dubbelspel met Ver
schoor en Ten Hove werd, hoewel
de dames zich kranig verweerden
en voor veel spanning zorgden,
eveneens verloren.
Gemeentelijke belastingen
De gemeenteraad stelde de tarie
ven van de gemeentelijke belas
tingen voor 1985 als volgt vast:
Hondenbelasting 28,50 per
hond, reinigingsrecht 83,— per
perceel, woonforensenbelasting
297,— per woning, onroerend-
goed belasting voor genotheb
benden krachtens zakelijk recht
(onder ander eigenaren, erfpach
ters) 8,50 per 3000,— getax
eerde waarde; voor gebruikers
4,25 per 3000,— getaxeerde
waarde.
Molen Assumburg weer
onder kap
Onder het toeziend oog van mo
lenmaker Aad Wassenburg is deze
maand de gerestaureerde kap van
molen De Assumburg op de acht
kantige stelling geplaatst. Met be
hulp van een i.posante kraan
werden de ruim vijftien ton we
gende bovenbouw en e roeden
van de wieken op hun oude plaats
teruggebracht. Het grootste deel
van de noodzakelijke herstel
werkzaamheden werd hiermee
voltooid. Om de molen langere
tijd optimaal te nnen laten func
tioneren zal er regelmatig mee
gedraaid moeten worden. Een
aantal molenvrienden heeft al be
langstelling getoond dit karwei op
zich te nemen. Om de gerestau
reerde molen goed te kunnen be
dienen, zullen zij cursussen gaan
volgen.
Wilt ii cei) in de F.cndrachtbo-
cle gepubliceerde foto graag
/elf hebben? Dat kan. als het
om foto's van onze eigen re-
daktie gaat. Bel of schrijf naar
Kcndrachtbodc, Postbus 5,
4697 Z(i Sint-Annaland. tel.
01665-2752 en u krijgt uw fo
to-berinnering thuis.
De regulering lijkt een modewoord, maar als dat in praktijk moet worden
gebracht vanuit de ambtelijke sector, dan kun je het wel vergeten. Dat
bleek wel uit het openingswoord van de voorzitter van de Kon. Ned.
Jagersver. "Tholen-Sint Philipsland", de heer J.C. Kooijman tijdens de
ledenvergadering in "Haestinge". In toenemende mate krijgt ook deze
club te maken met overheidsbepalingen, met landbouwcontacten, met
fauna- en milieubeheer, zelfs met invulling van de Oosterschelde-toe-
komst.
Bestuurlijk wordt men daar als het ware onder bedolven en aan de andere
kant mag ook maar niet zonder en over hen worden beslist. De jacht op
zich, vooral bedoeld als liefhebberij, maar voor een deel wordt het plezier
bedorven door de papierwinkel. Met drie mensen sticht Nederland im
mers al een vereniging. En toch moest voorzitter Kooijman aansporen
om toch allemaal ook lid te worden van de Wild-Beheer-Eenheid. In het
belang van elke jager, in het belang ook van de wildstand, dus het
wildbeheer. Ook om de ergste schade aan de landbouw te voorkomen,
ook om toenemende anti-jachtaktiviteiten een andere kant van de me
daille te tonen
Voorzitter Kooijman tipte elk van
de mogelijk- en moeilijkheden
aan in zijn openingswoord, nadat
hij inzonderheid regionaal bes
tuurder Slis en echtgenote, adju
dant Coppoolse van de Rijkspoli
tie, ZLM kringvoorzitter Kosten,
de veldbrigade, vertegenwoordi
ger fauna-beheer en andere geno
digden had begroet. Aan dat ope
ningswoord was trouwens al een
optreden van het jachthoornkorps
voorafgegaan, die opening van
deze "jacht" muzikaal verwoord
de en waaruit opnieuw bleek dat
het korps opnieuw goede vooruit
gang boekte.
De heer Kooijman noemde het in
zoverre een bijzonder jaar omdat
in 1984 de wildbeheer-eenheid
werd opgericht. Nog tekort om
daarvan al veel resultaat te kun
nen verwachten. Ook kwam er
bestuursafvaardiging in de werk
groep inrichting Oosterschelde.
Niet omdat men daar als jagers
vereniging zoveel problemen door
zal tegenkomen, maar het is toch
goed er bij te zijn. Dan is er de
Natuurbescherming, die de jagers
anders benaderd dan bijvoor
beeld de landbouw en kort sa
mengevat dat jagen helemaal
overbodig vindt. Als een in-
spraakgroep wordt gevormd kan
men er niet onderuit, wil men een
vuist kunnen maken. Ook worden
we meer dan tevoren geconfron
teerd met wildschade in de land
bouw. Denk alleen maar aan de
rotganzen. Deze dieren blijven
lang in deze omgeving vertoeven,
soms tot in de voorzomer en dan
wordt aan de tarwe nog meer ver
nield dan opgegeten. Er is daar
omtrent een studie aan de gang
om ze naar bepaalde voeder
plaatsen te dirigeren. Een reorga
nisatie bij het ministerie van
landbouw leverde afgelopen jaar
eveneens wat spanningen op. Men
werd verder voor de tweede maal
geconfronteerd met het korte tijd
sluiten van de jacht. De voorzitter
vroeg zich af of dat wel zo hardj
nodig was, maar het is gebeurd.
Hij wees er vervolgens op, dat er
een goede fasantenstand was in
1984, maar tegen de hanen kon te
beperkt worden opgetreden.
De hazenstand is sobertjes en het
bijzonder natte najaar deed daar
geen goed aan. Voor wat de pa
trijzenstand betreft zijn er wat
meer lichtpuntjes al zal men met
het afschieten nog uiterst voor
zichtig te werk moeten gaan. Dat
geen officiële status werd verleend
aan de schietbaan in de Joanna
Maria Polder vond de heer Kooi
jman spijtig. Er kwam geen enkel
bezwaar tegen, maar het gemeen
tebestuur durfde de verantwoor
ding toch niet aan. Veel waarde
ring had hij voor de jachtopzich
ters die cursussen volgde, voor de
mede bestuurders die honden
training, wedstrijden, enz. organi
seerden. Bij elkaar komt daar nog
al wat voor kijken, aldus dhr.
Kooijman.
Bij afwezigheid van secretaris
G.L.D. Gaakeer kwam W.D. van
Doorn die functie waar te nemen.
Hij deelde o.a. mee, dat oud-ad
judant Van Zweden verhinderd
was, maar wel herstellende is van
een hartoperatie en voor de uit
nodiging erkentelijk bleek te zijn.
Een rapport over de rotganzen
problematiek wordt bestudeerd.
Uit het jaarverslag van de secre
taris bleek dat de vereniging nu
110 leden telt, terwijl voorts alle
aktiviteiten nog eens op een rijtje
kwamen, waarvan we met name
de wedstrijduitslagen, oprichting
Wildbeheer-eenheid, e.d. al eer
der in onze krant publiceerden.
Het kwam bovendien nog eens in
herinnering via de leden van de
werkgroep, achtereenvolgens via
de heren A.A. van Nieuwenhuij-
zen (fauna-beheer), M. Punt
(honden) en M. Kooijman (wed-
strijdschieten).
De houtduiven-afschiet zal weer
plaats vinden in de eerste weken
van maart en kan van zonsopgang
tot zonsondergang. Voor wat de
verwilderde (post)duiven betreft
is nog een gesprek gaande. Vanaf
29 april is er weer elke maandag
avond jachthondencurcus met op
31 augustus de Zeeuwse jacht-
hondenproef en veldwedstrijden
op 28 september te Kloosterzan-
de. De kleiduifschietwedstrijden
beginnen 4 mei met als laatste een
wedstrijd in september. De juiste
data wordt de leden bekendge
maakt per circulaire.
Penningmeester J. Akkermans
begon 1984 met 1046,52 en
kwam na een uitgaafpost van
3859,81 op een negatief saldo uit
van ƒ312,97, mede door eerste
rekening van de hondencursus
over meerdere jaren en toegeno
men vergaderkosten, ook vanwe
ge de oprichting Wild-beheer-
eenheid. In de aktiviteitenkas zit
nog een tien mille nadit jaar
ƒ22.997,18 te hebben ontvangen
en een paar duizend gulden te
hebben overgeboerd. Ir. M.A.
Geuze uit Oud-Vossemeer gaf
verslag van de gehouden controle.
In de controle-commissie was
Reijngoudt aftredend, waarvoor
het tot dusver plv. lid J.P. Quist uit
Sint Philipsland werd benoemd.
Die laatstgenoemde functie werd
nu weer overgenomen door L.W.
Kloet uit Sint Annaland. Als bes
tuursleden werden J.H.M. Akker-
mans en A.A. van Nieuwenhuij-
zen herbenoemd.
Van de zijde der veldpolitie, die
sinds vorig jaar weer compleet
kon optreden, werd gemeld dat
Tholen/Sint Philipsland het
jachttoezicht goed voor elkaar
heeft. Er werden vorig seizoen
enkele goede vangsten gedaan,
zogezegd een flinke mep uitge
deeld. Sukkel na het succes echter
niet slaap, waarschuwde de plv.
commandant Woods van de veld
brigade. Van een rustigjaar kun je
niet zeggen ook alles te hebben
meegenomen, wat kon. De
woordvoerder gaf daarna een
overzicht van wat in Zeeland in
het veld was gepakt en ontdekt.
Dat waren niet minder dan 11 ge
weren en 4 andere vuurwapens,
2000 stuks munitie, 72 stuks wild
en een aantal stillettes en andere
steekwapens, evenals enkele
klemmen en lichtbakken. Er wa
ren ook overtredingen bij van de
visserijwet. Fauna-beheer Re-
meijnse wees er op hoe het door
reorganisatie van het ministerie
voortaan natuur-milieu- en fau
nabeheer wordt. Hij zei voorts dat
men ten allen tijde de verwilderde
duif mag afschieten, maar het
mag geen (post)duif zijn met een
ringetje en aangezien dat zelden te
zien valt, is het toch beter voor dat
afschieten een vergunning te vra
gen. In 1984 werden in Zeeland
totaal een 800 duiven afgeschoten.
De aanvrage voor fasanten-inzet
zal worden vervroegd, al zal dat
op Tholen/Sint Philipsland wel
niet nodig zijn, nu daar fasanten
genoeg zijn.
Er wordt hard gewerkt om een
schietbaan langs het Schelde-
Rijnkanaal te krijgen en dat zo
dicht mogelijk bij Antwerpen,
maar wel op Nederlandse bodem.
Het zal een honderd meter baan
worden. Bij de rondvraag werd er
door het lid van het jachthoorn
korps Van der Kieboom op geat
tendeerd, hoe hij de aktiviteiten
van Tholen/Sint Philipsland wel
met belangstelling bleef volgen,
maar er blijkbaar niet meer bij-
hoort omdat hij geen uitnodiging
voor de vergadering Het bleek een
administratief-automatisme in
Amersfoort te zijn. Als men ver
huist gaat men ook automatisch
naar een andere club. Dat was bij
V.d. Kieboom niet de bedoeling
en zal ook worden rechtgetrok
ken. Remeijnse had de vereniging
gefeliciteerd met de oprichting
van de WBE en waarschuwde dat
er daarbij altijd ook kinderziekten
voorkomen. Het lid A.A. Douw
verzocht van eventuele afgescho
ten postduiven de ringen te regis
treren, wat in het duivensportblad
kan worden vermeld en waardoor
de eigenaar dan kan weten, waar
zijn duif is gebleven. Dat wordt
ook van gemeentewege zo ge
daan. Adjudant Coppoolse dank
te voor de uitnodiging en wees er
op, hoe het vooral voor de jonge
politiemensen, vaak ook nog uit
de stad komend, van groot belang
is contacten met de jagers te on
derhouden en daardoor een bete
re indruk van dit verenigingswerk
te krijgen. Hij verzocht bericht te
ontvangen van de aktiviteiten, die
de vereniging organiseert.
Z.L.M.-kringvoorzitter M.C.J.
Kosten zei voor het eerst een uit
nodiging te hebben ontvangen en
daarvan graag gebruikte om er nu
bij te zijn. Het toont ook een
steeds groter noodzakelijke ver
bondenheid van jagers en land
bouw. In zijn dankwoord zei de
voorzitter, dat lang niet alle 110
leden op deze vergadering zijn,
gezien het feit dat bij het 50 tal
aanwezigen ook nogal wat gasten
waren. Hij dankte nogmaals
iedereen voor de inbreng en wen
ste bij de rijstmaaltijd nog veel
gezelligheid.
Dat was er inderdaad, niet alleen
vanwege de door de fam. Boxe en
de zijnen uitstekend verzorgde
rijstmaaltijd, maar ook bij het in
termezzo daarvan, toen Paul
Wijndaele uit Hasselt (België),
evenals vorig jaar van de partij
was voor het vertonen van dia's
met een toelichting, die men
Wijndaele kan toevertrouwen.
Stond vorig jaar het haasje voor
aan, nu ging het om de fasant en
was er voorlichting over de leef
gewoonte, de kenmerken, de op
fok, enz. Een weer boeiend on
derwerp voor de aanwezigen,
waaronder zich inmiddels ook
dijkgraaf Iz. Hage en echtgenote
bevond.
De afwezige leden hebben inder
daad niet weinig gemist.
Inmiddels zal wel vrijwel iedereen
voorzien zijn van een kalender
1985. Hou het dan voor 1986 vast
maar eens in de gaten, dat "De
van Hoytema-kalender" iets uit
de kunst is. Van Hoytema's werk
is op tentoonstelling ook in het
buitenland, meermalen met goud
bekroond. Nou, in de kalender
1985 zijn er prenten bij, die on
getwijfeld tot dat goud hebben
bijgedragen. Deze kunstkalender
is een uitgave van A.G. Schoon-
derbeek te Laren en kostte voor
1985 ƒ22,90. Wel iets bijzonders
op het gebied van kunstkalenders.
Eveneens bij Hollandia verscheen
van Eric G. Koek een boek waar
voor sterke zenuwen nodig zijn.
De ondertitel is memoires van een
misdaadreporter. Een inhoud van
wrede, bizarre en schokkende
scenes, maar die zelfde lezer zal er
ook om kunnen lachen. Ernst en
humor liggen immers dicht bij el
kaar. Er vinden trouwens ook
lichtere zaken met fleuriger toon
plaats. Een mengeling dus van
dagelijks boeiend werk van een
rechtszaalreporter. Een bonte
wereld van zware jongens en lich
te meisjes voor het gerecht. Koch
is de misdaadexpert bij uitstek. De
tweekolom per pagina doen wat
merkwaardig aan, maar passen
wel bij het formaat van dit boek,
dat in de erkende handel voor
16,90 te koop is.
Bij het opstellen van dit overzicht gaf februari de indruk weinig voor
januari te willen onderdoen, wat de kou betreft. Het leek op dat mo
ment al vrijwel zeker dat er na 23 jaar we?r een Elfstedentocht zou
worden gehouden. Bij zo'n koudegolf met 's nachts strenge vorst-kun je
van de ouderen vaak herinneringen horen aan de winter van 1929. Die
gaf zelfs twee Elfstedentochten, ook nog een op 28 februari. De vorst
duurde toen tot in maart, zoals voor het laatst ook aan het einde van de
lange winter van 1963 het geval was. Het is mogelijk dat deze februari
bij het groepje van 5 a 6 koudste komt van deze eeuw.
Wat het aantal ijsdagen betreft, dat zijn dagen waarop gedurende het
hele etmaal het kwik onder nul blijft, staat februari 1948 op kop in deze
eeuw met 24, 1956: 23, 1942: 18, 1929: 13 ijsdagen. Wat betreft nachten
met strenge vorst (meer dan tien graden) staat 1956 bovenaan met 17,
1929: 11, 1917 met 9 nachten streng, in welke buurt ook deze februari
terecht kan komen.
Het is ook een fabeltje te stellen dat strenge winters alleen vroeger
voorkwamen. Nu zal deze winter niet bij de allerkoudste terecht komen,
want daarvoor bleef december te zacht.
In de wintersportgebieden heeft men lange tijd met wat te weinig
sneeuw gesukkeld, al kwam daar half februari weef enige verbetering
in. In Skandinavië is de winter wel vrij streng, de Oostzee blijkt tussen
Zweden en de randstaten weer helemaal te zijn dichtgevroren. De
schaatsers zijn deze winter in ons hele land ruim aan hun trekken
gekomen zeker omdat ook de Elfstedentocht doorging, wat in januari
op het nippertje in het water viel.
Vrijwel geheel onbekend is de
winter van 1844-1845 En dat is
niet verwonderlijk, want veel uit
die periode, die zich kenmerkte
door grote ontberingen, bleef niet
bewaard. Slechts enkele datums
vertellen dat het lang was. Notu
len zeggen dat het erg was, en een
brief die eigenlijk altijd geheim
had moeten blijven, zegt dat het
zwaar was. De meest indrukwek
kende winter was het in ieder ge
val.
De lengte van de strene winter
kan gemakkelijk worden ontleend
aan momentopnamen uit het no
tulenboek van de Hervormde ge
meente van Sint-Philipsland. Uit
diezelfde bron blijkt echter meer:
er was bittere armoe. Andere
bronnen - Gereformeerde - ver
tellen zelfs over een bijzondere
oorzaak van die tekorten. Daaro
ver zwijgen eerstgenoemde.
Of het op 16 november 1844 al
onder nul was, is niet geheel dui
delijk. Het is evenwel goed moge
lijk, want in genoemde notulen
wordt gesproken over 'rondgaan
met den armenbus aan de woon
ingen gedurende de wintermaan
den". En vanaf de kansel 'werd
dezè zaak van barmhartigheid des
zondags van den predikstoel aan
de gemeente aanbevolen'. Op de
kerkeraadsvergadering van 11 de
cember 1844 worden ineens veel
meer gegevens verstrekt. Nu vriest
het zeker, want Arnoldus Gerlach
notuleerde zo duidelijk in artikel
12: 'Dewijl de in deze maand
reeds zoo vroeg ingevallene stren
ge winter vele armoedige arbei
dershuisgezinnen die het nodige
ontberen, zooveel doet lijden,
werd besloten eene inschrijving
van geld te openen bij alle burgers
op het dorp en boeren in het land,
teneinde daaruit in de benoodigde
behoeften voor de armen te voor
zien'.
Uit de rest van dit artikel blijkt
echter dat het niet om de totale
dorpsgemeenschap gaat, maar om
de mensen van Gerlachs eigen
kerkelijke gemeente
Op de vierde maart 1845 wordt
opnieuw melding gemaakt van de
aanwezigheid van koning winter.
Opnieuw rijdt de bus. Gerlacht
besliste.: 'wegens de aanhouden
de strenge koude de armenbus op
het dorp en in het land bij de le
den der gemeente te laten rond
gaan'. Duidelijk blijkt nu dat het
minstens drie maanden aanmer
kelijk langer dan bovengenoemde
67 dagen - precies 140 jaar gele
den zo gezegd heel lang buitenge
woon koud was. De notulen ver
tellen dat,
Bovengenoemde notulen moeten,
om een duidelijker beeld van de
barre winter te ontvangen, ge-
van 2.000.000 mensen telde onge
veer 700.000 behoeftigen die
móesten leven van wat eert ander
ze gaf. Cieen wonder dat velen - de
mees ten rond 1847 - het vaderland
lieten voor wat hel was. Ze werden
landverhuizers, met Amerika als
bestemming, in Europa waren
immers geen mogelijkheden voor
ondernemende mensen. Econo
misch gezien was het niet aam
(rekkelijk meer, zodat aanstaand
geluk velen deed emigreren. Het
is eigenlijk dan ook niet vreemd
dat bijvoorbeeld de eerste neder
zetting in lowa de naam kreeg van
Pella. Pella was immers het kleine
bergstadje aan de overzijde van de
Jordaan, waarheen 'de gemeente
te Jeruzalem vluchtte toen in het
jaar 70 de stad verwoest werd.
Sint Philipsland
Toen de winter inzette was het in
Flipland een drukte van belang.
Het Hervormde kerkgebouw
werd gerestaureerd en het Gere
formeerde voltooid Het was Ger-
plaatst worden in het licht van
hun tijd. Elke stand had proble
men met de kou, maar nergens
waren die zo torenhoog als in de
kringen der dagloners. De nood
der tijdens was groter dan ooit. Er
werd letterlijk honger geleden.
Maar, er was meer. De nationale
rampen zijn ook Flipland in deze
tijd, en kort daarna, zeker niet
bespaard gebleven. De vreselijke
aardappelziekte miste vast de
vruchtbare polder niet. Het voor
naamste volksvoedsel viel weg,
met alle gevolgen van dien. De
prijzen vlogen omhoog, onbereik
baar voor de getroffenen. Maar
niet alleen de dagloner werd ge
slagen. Ook de boer kreeg klap
pen. Vreemde ziekten onder het
vee en zware stormen verwoestten
alles wat aan de vorige rampen
nog ontkomen was. Totale catas
trofes waardoor de boer steeds
minder mensen in dienst nam.
Nederland, met een bevolking
lach c.s. gelukt om de deuren van
oefenaar Van Dijkes half afge
bouwde kerk lange tijd gesloten te
houden. Gedurende deze tijd had
Van Dijke enorme boetes betaald
en met zijn gemeente een nieuw
kerkgebouw bekostigd. Er waren
geen reserves meer, want de laat
ste bezittingen van de arbeiders
waren geofferd toen hun gebouw
op 10 november 1844 in gebruik
werd genomen.
Kort hierna werd het dus onheil
spellend koud. De ontberingen
werden vele, de winter zette door.
Toch werd voor een gedeelte van
de behoeftigen nog gezorgd. De
notulen van 11 december 1844 en
4 maart 1845 zijn hierin duidelijk.
Dat Gereformeerd Sint-Philips
land van iedere vorm van bede
ling verstoken bleef, is eveneens
zeker. Die hadden immers, door
rijkserkenning te vragen, vanaf 10
oktober 1844, voor de eigen men
sen te zorgen. Maar, omdat de
Hervormde gemeente gedreigd
had met honger, kon dat moeilijk
worden.
Na lang wachten begon de tem
peratuur wat te stijgen. Het voor
jaar was in aantocht, leder voor
jaar gingen de arbeiders, de boe
ren die ze al zovele jaren trouw
dienden, weer vragen om werk.
Begin 1845 zou het echter anders
zijn. Een toch al zwaar getroffen
bevolkingsgroep kreeg begin
maart een brief van Arnoldus
Gerlach. Een officiële waarschu
wing voor Van Dijke met als in
houd 'dat hij zorg drage, dat de
armen zijner gemeente de leden
onzer gemeente niet lastig
vallen'. Ze zullen teruggegaan
zijn. Geslagen arbeiders vertelden
vrouw en kinderen dat ze anderen,
zo lastig gevallen hadden. Ge
meentesecretaris Van Voorst
Catshoek was in zijn geheime
brief terecht bang geweest toen hij
schreef dat Hervormd Flipland
tot deze scherpe maatregelen
reeds waren overgaan 'en dit ver
der zullen doen'.
Het zal eigenlijk altijd wel een
raadsel blijven hoe Sint-Philips
land van het hoogst nodige werd
voorzien. Eén ding is zeker: een
blik door het raam gaf een treur
toneel te zien. Iemand schreef
over 'van honger bezwijken'. Let
terlijk gebeurd is dat niet, maar
het was er wél kort bij. Eigenlijk is
er maar één verklaring voor.
Steeds, als de nood het hoogst
was, was daar de hand van Dege
ne door Huntington genoemd 'de
Kassier der armen'. Toen, in die
wel bijzonder onbarmhartige
winter, gedurende de geloofsstrijd
van zovelen, werd het waarheid
wat Ten Kate dichtte over "Ik ben
met u, al de dagen';
Al lag het puin in 't rond gespreid
in rookende woestijnen:
Toch blijft de Heer' der heerlijk
heid
Een Herder voor de Zijnen,
Hij houdt ze saam'. Hij voert ze
voort,
Met eng'len tot geleide,
En uit de korrels van Zijn woord.
Zaait Hij een groene weide.
En lagen z' ook in 't zand gehuisd,
Het dorre wordt gezegend:
Hij wenkt de wolk - en 't water
ruist.
De wolk - en 't manna regent.
