Vervoersdaling bij BBA fors
Gouden flitsen
Podiumkunsten
en culturele vorming
Beslissing
Neeltje Jans
Taalles bij
gastgezin
in Engeland
Schillenboer
project staat
op zijspoor
Donderdag 12 juli 1984
Ql_-
Als de Oosterscheldewerken klaar zijn, zal er ook een bijzonder
interessante landaanwinst worden geboekt; het voormalige
werkeiland Neeltje Jans, omgeven door stranden, schoon wa
teren verbonden met een wonder van waterbouw, de pijlerdam
Oosterschelde.
Oosterschelde-
beleid
Neeltje Jans en
Roggenplaat
Mogelijkheden
Niet wenselijke
plannen
Vijf alternatieven
Dagbezoek
Minder reizigers brengt avondvoorziening in gevaar
Met het aanbieden van het jaarverslag 1983 van de BBA in Breda was men gezien
het aantal reizigers somber gestemd. De groeiende reizigersomvang van de afge
lopen jaren is in 1983 omgeslagen in een daling. Vooral de daling bij het streek
vervoer is nogal fors. Deze ontwikkeling wordt onder andere toegeschreven aan de
vermindering van de consumptieve bestedingen, de stakingsacties in oktober en
november en het zachte weer gedurende de winter.
Stichting
Hondeninstructie
Steenbergen
Prognose 1985-1989
Personeel
Resultaat
Bij verhuizing
a.u.b, tijdig een adreswij
ziging sturen aan Een-
drachtbode, Postbus 5,
St. Annaland of aan uw
bezorger.
ABDIJ
IEUWS
Het Zeeuws steunpunt voor
kunstzinnige vorming en volwas
seneneducatie heeft alle Zeeuwse
scholen voor voortgezet onderwijs
voorzien van uitvoerige documen
tatie over het aanbod aan po
diumkunsten en culturele vorming
voor het schooljaar 1984/ 1 985.
Het geheel is verwoord in twee
brochures, overzichtelijk samen
gesteld en verstrooiend geïllus
treerd.
zoal aan mogelijkheden is, maar
wil ook een antwoord geven op de
vraag wat eigenlijk onder "cultu
rele vorming" moet worden ver
staan en welke waarde eraan
moet worden toegekend.
Het zou te ver gaan daar in dit
korte artikel nog eens diep op in te
gaan. De brochure maakt in elk
geval duidelijk dat iedereen aan
"zijn" cultuur deelneemt, op
welke wijze dan ook.
Culturele vorming draagt er toe bij
het inzicht (ook in dagelijkse din
gen) te vergroten. Het gaat er ook
om de zintuigen aan te scherpen
en zodoende de kwaliteit van het
waarnemen te verbeteren.
In hoofdgroepen onderscheiden
wordt aanbod gedaan op het ge
bied van beeldende kunst; audio
visuele vorming; taal; communi
catie; wereldoriëntatie; wonen en
musea/archieven. Om wat con
creter te worden een greep uit het
programma (met de nadruk op
De brochure podiumkunsten laat
een aanbod zien van tientallen
voorstellingen en groepen. Keu
zemogelijkheden genoeg op het
terrein van toneel, dans, Caba
ret/kleinkunst, jongerentheater,
themavoorstellingen (bv. oorlog
en bevrijding) etc. Aan het onder
werp "dans" wordt extra aan
dacht besteed. Er zijn twee com
plete "dansprojekten" beschik
baar. Uitgangspunt is uiteraard
het bekijken van de dans, maar
ook het zelf beoefenen neemt een
belangrijke plaats in.
De brochure gaat ervan uit dat in
schoolverband het bezoeken van
voorstellingen wordt geplaatst in
een breder verband: de "vormen
de werking" van de kunst. Ge
constateerd wordt ook dat er
tegenwoordig weer een kentering
valt waar te nemen in de richting
van het esthetisch beleven, met
andere woorden: genieten van
kunst zonder meer.
De brochure over culturele vor
ming laat niet alleen zien wat er
1
"greep"), tentoonstelling en zelf
werken met grafiek; kunst-speur
tochten door de stad; werken met
video en film; boeken en boek
drukkunst; Romeinse kunst; leef
baarheid in kleine dorpen; cursus
massacommunicatie en kera
miek.
De Stuurgroep Oosterschelde zal
op 22 augustus a.s. een keuze
maken uit de gepresenteerde al
ternatieven. Tot 15 augustus kan
een ieder op de nota "Inrichtings-
altematieven Neeltje Jans" rea
geren bij de secretaris van de
stuurgroep, p/a Provinciehuis,
Postbus 6001, 4330 LA Middel
burg.
De nota is voor 15,verkrijg
baar bij het bureau Recreatie van
de Provinciale Griffie, tel.
01180-31493 (mw. Merk; alleen
in de ochtenduren). Een samen
vatting van de nota is gratis ver
krijgbaar bij het bureau Voorlich-
ting van de provincie Zeeland, tel.
01180-31395.
Wie vanuit het onderwijs voor de
brochure belangstelling heeft kan
ze gratis verkrijgen op het Zeeuws
steunpunt kunstzinnige vorming
en volwasseneneducatie,
Rouaansekaai 43, 4331 HB Mid
delburg, tel. 01180-34880.
De vele plannen
met Neeltje Jans
Van verschillende kanten zijn er al
ideeën gelanceerd en plannen ge
maakt, vooral gericht op de mo
gelijkheden voor recreatie en al
dan niet met een commerciële in
slag. Er komt niet alleen een grote
oppervlakte grond beschikbaar,
maar ook havenkommen en
bouwdokken.
Het beleid voor de Oosterschelde
wordt qecoördineerd door de
"Stuurgroep Oosterschelde",
waarin vertegenwoordigers zitten
van het rijk, de provincie Zeeland
en de betrokken gemeenten en
waterschappen. In 1982 is een
beleidsplan Oosterschelde vast
gesteld, dat in grote lijnen aan
geeft welke ontwikkelingen in het
ganse gebied mogen plaatsvin
den en welke belangen (vooral
van milieu en visserij) dienen te
worden beschermd. Dit plan biedt
echter geen aanknopingspunten
genoeg om precies de inrichting
van Neeltje Jans te regelen.
Vandaar dat de stuurgroep een
speciale studie van dit gebied
heeft laten maken. Hieruit zijn vijf
verschillende mogelijkheden ge
rold. De stuurgroep heeft voorlo
pig haar keuze laten vallen op het
zgn. integratie-alternatief.
Aanvankelijk zijn voor de bouw
van de stormvloedkering drie-
werkeilanden aangelegd: Rog
genplaat, Neeltje Jans en Noord-
land. Beide laatsten zijn door een
verbindingsdam samengevoegd.
Eerst werd het aldus ontstane ei
land ook wel aangeduid als het
"damvak Geul", maar nu is eens
gezind gekozen voor de naam
"Neeltje Jans". De totale opper
vlakte van dit eiland is zo'n 220
ha. De totale oppervlakte van de
(werk)havens en de bouwput
Schaar is 290 ha.
Aan de kant van de Noordzee is
overtollig zand opgespoten,
waardoor bij laag water een
strand van 200 m. breed droog
valt. Aan de binnenzijde ligt het
getijdegebied van de Ooster
schelde, met platen en slikken en
mosselkweekpercelen. Het eiland
is bereikbaar via de autoweg over
de stormvloedkering. Er wordt nu
al gebouwd aan het bedienings-
en dienstengebouw voor de ke
ring, het "Ir. J.W. Topshuis",
waarin ook een voorlichtingscen
trum zal worden gevestigd.
Mogelijkheden te over, zou men
op het eerste gezicht zeggen, als
het gaat om leuke ideeën, voor de
"aankleding" van Neeltje Jans.
Er zijn al 45 eventuele mogelijk
heden geïnventariseerd, maar er
moet natuurlijk wel rekening mee
worden gehouden of hierdoor dit
unieke gebied niet teveel wordt
aangetast. Over elf van die moge
lijkheden zijn inmiddels al beslis
singen genomen, zodat er ook
ruimte voor gereserveerd is of zal
worden. In de meeste gevallen
gaat het om noodzakelijke maa
tregelen, die verband houden met
het beheer en onderhoud van de
stormvloedkering. Ook wordt re
kening gehouden met het statio
neren van een reddingsboot, ac
commodatie voor douane (omdat
de Oosterschelde toegankelijk
wordt via een zeesluis), opslag
van meetapparatuur van rijkswa
terstaat etc.
Uitgegaan wordt van het feit dat
het strand grote aantrekkings
kracht zal uitoefenen op de re
creatie. Er zullen toegangen moe
ten worden gemaakt en parkeer
terreinen worden aangelegd. Het
strand biedt ruimte aan ongeveer
10.000 badgasten. Gedacht
worden ook aan horecavestiging.
Inclusief parkeerterrein, tuin etc.
wordt een plek van anderhalve ha.
voldoende geacht, rekening hou
dend met het buffet in het voor
lichtingscentrum en enkele andere
voorzieningen, zoals strandtenten.
Ook een jachthaven staat op het
programma: het beste lijkt een
deel van de Roompothaven voor
dit doel te reserveren. Gedacht
wordt aan ongeveer 6 ha wate
roppervlakte, geschikt voor 600
ligplaatsen.
De sportvisserij zal ook een kans
krijgen. Voorzieningen - voor het
vissen vanaf de oever - zijn er
nauwelijks nodig. Vooral de ha-
vendammen lijken erg geschikt.
De studie somt verder een breed
scala van activiteiten op die mo
gelijkerwijs ook in aanmerking
komen voor realisatie. Dit betreft
o.a. natuurbouw (het bewust
doen van ingrepen die bepaalde
natuurlijke ontwikkelingen in de
hand werken), het kweken van
zalm en schelpdieren, paling- en
kreeftenvisserij, een "water-
staatsspeelpark", duiksport, ex
positie over rijkdommen der zee,
maritiem museum, voorlichting
over energie en offshore etc. etc.
Een aantal ideeën en plannen
wordt niet wenselijk geacht. Dat
geldt bijvoorbeeld voor een pret
park, een golfbaan, grootscheep
se hotelaccommodatie, en cam
pings, oeverrecreatie aan de Oos-
terscheldekant, de berging van
afvalstoffen (verdraagt zich niet
met het bijzondere karakter van
het gebied) en bedrijfsvestigin
gen.
Ook een losplaats voor de be
roepsvaart wordt afgewezen, om
dat het onzeker is of hier behoefte
aan bestaat. Een windenenergie-
park zou in theorie mogelijk zijn.
Er zouden ongeveer 40 turbines
(dus molens) met een hoogte van
75 m kunnen worden geplaatst.
Er bestaat echter twijfel aan de
behoefte van zo'n project, terwijl
het grote afbreuk zou doen aan
het landschap en de overige mo
gelijkheden van Neeltje Jans.
De Neeltje Jans-studie mondt uit
in vijf inrichtingsalternatieven
(dwz. vijf totaalplannen voor het
hele gebied). In elk van deze
plannen zijn de reeds vastgelegde
mogelijkheden (zoals gezegd zijn
dat er elf) verwerkt. In elk alter
natief is ook de expositie "rijk
dommen der zee" verwerkt, om
dat zij in elke ontwikkeling past.
In de verschillende alternatieven
wordt steeds de nadruk gelegd op
enkele hoofdlijnen. Zo is er een
"minimumalternatief" (een keuze
voor weinig nieuwe activiteiten),
een "visserijalternatief", een
"presentatie- en innovatie-alter
natief (nadruk op wetenschap en
onderzoek van de zee); een "dag-
recreatie-alternatief" en tenslot
te een "intergratie-alternatief". In
dit laatste alternatief wordt niet
van een specifiek thema uitge
gaan. Getracht is de verschillende
activiteiten alle min of meer tot
hun recht te laten komen, waarbij
elke activiteit wat moet "inleve
ren" ten bate van een andere.
Zoals in het begin van dit artikel is
vermeld, heeft de stuurgroep
Oosterschelde voorlopig voor dit
alternatief, gekozen.
In grote trekken wordt het dagbe
zoek aan de publiektrekkers in elk
van de alternatieven op ongeveer
21.000 personen geraamd. (Het
dagrecreatie-alternatief komt tot
26.000).
Het Topshuis trekt 3.500 mensen
per dag, het waterstaatsspeelpark
10.000 en de expositie Rijkdom
men der Zee 2.700. Ook zullen
4.500 personen per dag naar het
strand gaan. Er wordt ook gere
kend op zo'n 1.000 "overige be
zoekers", bv. sportvissers. Deze
aantallen betekenen dat er 2.600
tot 3.400 parkeerplaatsen voor
auto's nodig zijn.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting.
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
De vervoersdaling heeft vooral
plaatsgevonden in de daluren,
waardoor de avondbediening in
een kritiek stadium is gekomen.
Momenteel is men bezig met een
eerste oriënterende studie naar
alternatieve mogelijkheden voor
de avondbediening. Wat de uit
komst van die studie ook zal zijn,
vast staat dat de avond- en zon
dagvoorziening in zijn huidige
De Stichting Hondeninstructie
Steenbergen (HIS) heeft de voor
jaarscursussen afgesloten met ex
amens voor beginners, gevorder
den en verkeerszekere hond
(VZH).
Met het examen voor beginners
moet de baas bewijzen dat hij een
gehoorzame hond heeft, die hem
in alle omstandigheden keurig
aan de lijn volgt. Van de 25 kan
didaten eindigde Jaap Walpot uit
Sint Philipsland op de 15e plaats
met de Mechelse Herder Pasja.
De zeventig punten gaven hem de
classering matig.
Bij de gevorderden ligt het accent
van de keuring met name op de
gehoorzaamheid. De meeste oe
feningen worden zonder lijn uit
gevoerd. wat betekent dat de hond
zeer goed onder appèl dient te,
staan. Wim Heijnen uit Sint An-
naland eiste van de 12 kandidaten
de tweede plaats voor zich op met
de Duitse Herder Tanja'. Met 73
punten kreeg hij de classificatie
zeer goed.
De proef verkeerszekere hond
^ordt afgelegd in bijvoorbeeld
een drukke winkelstraat. Wan
neer passanten, het verkeer of an
dere dieren de hond koud laten, is
hij geslaagd. De nieuwe cursussen
beginnen weer in augustus. Voor
inlichtingen kunt u contact opne
men met het secretariaat in Tho-
Ien, tel. 3726.
omvang moeilijk te handhaven is.
In het aantal buurtbusprojecten
kwam in het verslagjaar geen wij
ziging. Het aantal reizigers op alle
buurtbusprojecten was 53000, wat
een stijging van 3000 inhoudt ten
opzichte van 1982.
In een prognose vo4r de jaren
1985-1989 stelt men een reizigers
daling vast over het gehele
streeklijnennet en over alle perio
den van de dag. De vervoersda
ling moet derhalve worden door
berekend op de busbezetting van
iedere specifieke busrit. Het blijkt
dan dat een daling van 13-17% in
busbezetting slechts in enkele ge
vallen leidt tot de mogelijkheid
om daadwerkelijk een bus uit te
sparen. De meeste mogelijkheden
liggen in de ochtendspits en de
hoogste middagspitsperiode waar
versterkingsbussen zouden kun
nen vervallen. De daling van het
aantal in te zetten bussen bedraagt
ongeveer 35. Het rayon Bergen op
Zoom/Tholen zou het bij deze
prognose met drie bussen minder
moeten doen.
Met het oog op het gereedkomen
van de Philipsdam bij Sint Phi
lipsland overweegt men een'ver
binding te gaan onderhouden
richting Oude Tonge. Hier zou
een aansluiting mogelijk zijn op
de busdiensten van de ZWN,
waardoor nieuwe ontsluitingsmo
gelijkheden kunnen worden ge
realiseerd. Men denkt hierbij met
name aan Rotterdam.
Het personeel in actieve dienst
nam toe van 1078 tot 1109,5. De
toename met 31 personeelsleden
wordt hoofdzakelijk veroorzaakt
door arbeidstijdverkorting (13) en
overname van Onze Tram (14).
Het aantal personeelsleden dat in
deeltijd werkt, neemt nog steeds
toe. Het aantal is 75 ten opzichte
van 42 vorig jaar. In 1983 is een
begin gemaakt met het aannemen
van personeelsleden in de indi
recte sfeer op basis van een 36-uur
contract. Voor chauffeurs, mon
teurs en leidinggevenden is deze
vorm van arbeidstijdverkorting
nu nog niet goed mogelijk. Voor
Onder het motto "Sociaal contact
brengt vrede" biedt de Stichting
English Conversation Club ge
motiveerde Nederlanders de mo
gelijkheid in Northampton, En
geland, de Engelse taal en het volk
te leren kennen en ook kennis
over de Engelse cultuur en le
venswijze te verkrijgen. De stich
ting voorziet in de behoefte het
voor jong en oud mogelijk te ma
ken tijdens hun verblijf in Enge
land hiet geïsoleerd te raken; Op
finuncieel aantrekkelijke wijze
brengt men de deelnemers dichter
tot volk; taal en eultutir;
Northampton is de plaats waar de
gasten, jong en oud, worden on
dergebracht bij geselecteerde
gastgezinnen die het leuk vinden
Nederlanders met volpension te
herbergen. In het culturele cen
trum van de stichting krijgt men 's
ochtends in kleine groepen taalles
van ervaren Engelse leraren,
waarbij men wordt ingedeeld naar
kennis-niveau. De middagen en
weekeinden zijn of bestemd voor
sport en spel of er staan uitstapjes
op het programma naar plaatsen
zoals Londen, Oxford, Cambridge
etc.
Men kan deze zomer met een
groep mee op 14 juli, 29 juli en 29
september of men kan op eigen
gelegenheid gaan. Een folder over
de stichting English Conversa
tions Ciub kan worden aange
vraagd bij H.M. Del Haas, Ha-
verdijk 42, 4841 AS Prinsenbeek;
tel. 076-412840.
de chauffeurs zouden afzonder
lijke c.q. aangepaste roosters ge
maakt moeten worden. Het ziek
teverzuim in 1983 bedroeg 9,2%
(vorig jaar 9,6%) en lag daarmee
exact op hetzelfde niveau als van
de bedrijfstak. Evenals voorgaan
de jaren is het ziekteverzuim
boven de 55 jaar beduidend hoger
dan in andere leeftijdsgroepen.
Bij een produktiestijging van 2,6%
zijn de kosten in 1983 gestegen
van 94,7 tot 97,4 miljoen, wat 2,8%
is. De loonkosten stegen van 61,3
miljoen tot 63,4 miljoen. Per
werknemer stegen de loonkosten
met ca. 1,6%. De kosten van de
arbeidstijdverkorting bedroegen
715.000 gulden. Afschrijvingen
Het bijzonder enthousiaste plan
van de neven Izaak en Izaak van
Dijke uit Sint Annaland dat in
april bekend werd gemaakt ligt
momenteel stil. Het plan. dat be-
stond uit het opstarten van een
schillenophaaldienst per contai
ner en het verwerken in een be
drijfsruimte e.d., werd door om
standigheden niet haalbaar. De
neven kregen met materiaal
moeilijkheden te kampen en als
grootste tegenvaller: een van de
beide neven haakte af.
Op de stencils die huis aan huis
werden verspreid en waarop de
bewoners konden reageren, waren
veel positieve reacties gekomen.
Met blijkt dat ongeveer zestig
procent van de kernen mee wilde
doen. De namen staan in het
adressenbestand genoteerd en zij
zullen dan ook zeker zo spoedig
mogelijk worden geholpen. Wel
heeft Izaak van Dijke de bedrijfs
hal uit Sint Maartensdijk afge
zegd en is hij op zoek gegaan naar
een andere vorm van aflevering,
d.w.z. rechtstreeks.
Binnen niet al te lange tijd zal het
project zich toch voortzetten. De
vakantieperiode van zowel inwo
ners als toeleveringsbedrijven
gooit in lichte mate roet in het
eten, maar aangezien men geen
directe streefdatum heeft, wil men
toch spreken van "binnen afzien
bare tijd". Tot die tijd hoopt de
heer Van Dijke op enig geduld
van diegenen die zich aanmelden,
om daarna de gewenste service te
künnèii Veflenen.
namen toe met 12%, terwijl de
rentelasten ongeveer gelijkbleven.
De totale opbrengsten bedroegen
in het verslagjaar 34.568.000 gul
den ten opzichte van 29.844.000
gulden het jaar ervoor.
KNMI Onderzoek
droogteperioden
Het KNMI is een onderzoek be
gonnen naar de kans op het op
treden van droogteperioden in
ons land. Dit onderzoek, dat van
groot belang is voor de landbouw
en de drinkwatervoorziening, zal
in overleg met deskundigen op dit
gebied worden uitgevoerd.
Het onderzoek sluit aan op het
onderzoeksproject "Historische
Weerkundige Waarnemingen",
waaraan vanaf juni 1981 door het
KNMI wordt gewerkt. De doel
stelling hiervan is het inventarise
ren van historische weerkundige
waarnemingen in Nederland en
het samenstellen van een zo lang
mogelijke meetreeks. Daarmee is
men in staat de veranderingen van
het klimaat te leren kennen in tij
den, waarin de menselijke aktivi-
teiten, die het klimaat kunnen
beïnvloeden nog niet plaatsvon
den of minder omvangrijk waren.
De Nederlandse archieven bleken
veel meer gegevens te bevatten
dan was verwacht en een deel
daarvan is inmiddels uitgewerkt.
Beide onderzoeksprojecten wor
den gesubsidieerd door de Euro
pese Gemeenschap. Ze vormen
een onderdeel van het "Climato
logy Research Programma", in
het kader waarvan een aantal on
derzoeken worden uitgevoerd on
der de noemer "Reconstruction of
Past Climates".
Het KNMI verrichtte eerder een
droogte-onderzoek naar aanlei
ding van de droogte in 1976. Toen
beschikte men nog niet over lange
meetreeksen met dagelijkse gege
ven van onder andere tempera
tuur, neerslag en bewolking. Met
zulke lange meetreeksen kan in
zicht worden verkregen in het op
treden van droogteperioden ge
durende een aantal eeuwen.
Vijftig jaar geleden, in het crisis
jaar bij uitstek 1934, kostte bij de
afsluiting van het schoolseizoen of
aan het begin van het nieuwe, een
schrift (van prima kwaliteit) 3
cent. Nu om en nabij de 50 cent of
als dubbeldik 1 gulden, maar in
1934 was er maar één schriftsoort,
nu zijn met 20 dessins scholieren
nog niet tevreden. Vijftig jaar ge
leden ook schreef de Bergse ar
chivaris, de nog immer levende
bekende G. Slootmans als het
ware een vervolgverhaal over
"WAT de Oosterschelde ver
zwolg". Hij is een halve eeuw later
nog even aktueel, want nu ver
zwelgt de Oosterschelde miljoe
nen voor een doorlaatdam en
compartimentering. Slootmans is
dus als het ware de Jules Verne
van deze eeuw. Het waren min
stens zo bewogen dagen als nu
met kruisrakketten. Hitler in de
running bracht een bezoek aan
facist-broeder Mussolini in Rome.
Een halve eeuw geleden had men
trouwens de eerste echte zomerse
dag ook pas eind juni, terwijl de
ouderen thans pochen, dat het
vroeger zoveel zomerser was dan
tegenwoordig. Die halve eeuw
geleden werd ook herdacht, dat de
eerste wereldoorlog 20 jaar tevo
ren was uitgebroken. Ondertussen
was er opnieuw volop bewape
ning. met name in Duitsland. Een
tegenwicht bleef uit. Er doken ge
ruchten op over een verloving van
prinses Juliana. Er waren ook toen
al volop postduivenverenigingen
in onze regio, zoals bijvoorbeeld
"De Trouwe Duif'. In Poortvliet
nam de lerend ouderling K. de
Vries afscheid van de Geref.
Kerk. Gereformeerde predikan
ten in deze regio waren in die tijd
ds. Veltenaar te Tholen en ds.
Vreugdenhil te Oud-Vossemeer.
In de Poortvlietse gemeenteraad
was er het voorstel om het woon
wagenkamp (elke kern had
woonwagens) eens op te knappen.
Inwoner P. Beeke verzocht aan de
Raad een kosteloze vjsakte, maar
daarin werd door de gemeentewet
niet voorzien. De raad besloot in
meerderheid om Strijenham van'
waterleiding te voorzien. Cam
ping "De Striene" kan dus een
gouden feest vieren. V.Z.O.S. te
Sint-Maartensdijk behaalde op
het concours van de Zeeuwse
Zangersbond een eerste prijs in de
3e afdeling. Op de "Zandhoeve"
te Poortvliet brak Matth. van A.
zijn been, toen hij er een zak met
50 kilo wikken op kreeg. Hiermee
wordt vooral aangeduid, dat de
wikken er toen waren voor de
groenbemesting. In Stavenisse
werd het boerderijtje van wijlen
Mej. de Weduwe Joh. Luijk ver
kocht. Koper werd M. Luijk voor
ƒ501,— per gemet. A. Slingerling
vierde zijn gouden dienstjubileum
bij drukkerij firma Pot. Hij kreeg
koninklijk zilvèr. In Scherpenisse
werd het 340 jarig bestaan van het
Cloveniersgilde gevierd met twee
afdelingen ruitervolk. Maria van
Nassau was (vertolkt) mede van
de partij, 's Avonds gaven de drie
muziekgezelschappen, zoals
"Eendracht" te Scherpenisse,
"Accelerando" uit Sint-Annaland
en "Concordia" uit Tholen hun
medewerking. De hervormde
kerk was met schijnwerpers
(dankzij de PZEM) verlicht,
evenals het gemeentehuis. Met
Pinksteren was er in Sint Maar
tensdijk een festival van alle ei-
landelijke muziekverenigingen.
Het borrelt en rommelt, het bruist en het kookt.
Het gist in de stad, waar het vuur werd gestookt,
De straten, zo rustig en kalm nog voorheen,
Daar krijsen de stemmen thans gillend dooreen.
Daar razen de mannen, daar schelden de vrouwen,
Daar is het een joelen, een dringen en douwen
Daar wappert in straten de vuurrode vaan....
't Is opstand en oproer in heel de Jordaan.
Het klettert en knettert, het dreunt en het knalt,
De hoeven der paarden weerkaatsten, dat 't schalt,
Het blinkert en blikkert van wapens in 't licht,
Bevelen weerklinken...de ramen gaan dicht.
Soldaten doorkruisen al schietend de straten
Voort kort nog zo rustig, zo stil en verlaten
De weermachten rukken bij honderden aan...
't Is opstand en oproer in heel de Jordaan
De stenen doorklieven er suizend de lucht
Revolvers gaan af, bij hei minste gerucht.
De dakpannen kletteren luid naar omlaag
ent
Onder leiding van A.L. Riedijk
werd de ensemblemars uitge
voerd. Een arbeider uit Stavenisse
had geslacht zonder vergunning
en kreeg de voor die tijd hoge
boete van 75,— Op 1 juli liqui
deerde Hitier de S.A. voorman
nen. Te Poortvliet vierde de mu
ziekvereniging "Kunst naar
Kracht" haar tienjarig bestaan
met een eilandelijk festival. De
pastorie der Geref. Gemeente
werd verkocht aan rijwielhande
laar C.J. de Jonge voor 3250,—
Te Scherpenisse werd een bond
van Thoolse Zangverenigingen
opgericht met als voorzitter de
heren W. de Korte te Tholen en
Mar. Hage te Scherpenisse. De
zangvereniging "Oefening baart
Kunst" te Scherpenisse bestond
toen 20 jaar, 50 jaar geleden
dreigde op Tholen een staking uit
te breken van landarbeiders. In
het eindstadium van onderhande
ling nodigden de landarbeiders
bonden een commissie van land
bouwers uit zes gemeenten op
Tholen nogmaals uit voor een
laatste gesprek. Zou er geen col
lectieve loonovereenkomst wor
den bereikt, dan zou op een nader
te bepalen datum een staking voor
alle landarbeiders op Tholen
worden afgekondigd. Aan de
burgemeesters van de betrokken
gemeenten werd daarvan even
eens kennis gedaan. Er werkten in
die tijd ongeveer 1000 landarbei
ders bij de boeren. Het. grootste
deel daarvan was georganiseerd in
de zgn. moderne, de christelijke of
rooms katholieke landarbeiders
bonden. Arbeiders hadden het in
die tijd bijzonder armoedig, ook
de fabrieksarbeiders uit de stad.
Uit die tijd dateert dan ook de
staking en het oproer in de Am
sterdamse Jordaan en omgeving,
welk feit dezer dagen nog eens via
de media werd herdacht. Guus
Betlem jr. maakte er het volgende
gedicht op:
Ze krijgen om 't recht, dat hun in werd geblazen
Door mensen, daar ergen heel, héél achteraan...
Waar niet wordt gevochten als in...de Jordaan!
Dan...is het voorbij en de rust weer hersteld,
De strijd is beslist en het vonnis geveld.
De straten, ze zijn weer precies als voordien.
Ach, dat men 't moest staken..het was te voorzien.
Want 't enige dat ze er winnen bij konden
Dat zijn er... de doden, de vele gewonden
Die strakjes verminkt naar hun huisjes weer gaan
In 't hart van d'opstandige, domme Jordaan!
De tijden zijn slecht, ja, 't is treurig maar waar.
De zorgen, ze drukken ons altijd nog zwaar,
De arbeid blijft immer een moeilijke vraag.
De lonen, zijn vaak naar verhouding te laag.
Maar zelfs ook al mag er dan armoede dreigen,
Is dit niet de weg om het beter te krijgen
Regering, en volk moet elkander verstaan,
Ze vechten als wildenals furies, als dwazen Slechts dat is de weg, die we thans moeten gaan.
