Inventarisatie kleine zoogdieren
in het Rammegors
II VERMAL
Vergouwen
Vu we lier
GOEDE DRAINAGE
FA. REIJNG0UDT EN ZN.
DEZE WEEK PULSAR-WEEK
Donderdag 14 juni 1984
EENDRACHTBODE
13
Het Rammegors, een 147 hectare groot terrein, gele
gen tussen Tholen en Sint Philipsland, maakt deel uit
van het Zeeuwse deltagebied. Bij de aanleg van de
Schelde- Rijnverbinding in 1972 werden deze voor
malige schorren, slikken, zandplaten en kreken inge
dijkt. Na de indijking trad er een zekere mate van
ontzilting en ontwatering in het gebied op. Deze
abiotische wijzigingen hebben voor de vegetatie vér
strekkende gevolgen gehad (Van der Reest, 1983). Als
gevolg van de vegetatieverandering veranderde ook
de fauna.
De faunistische ontwikkeling in gebieden die worden
ingedijkt, staat reeds lang in de belangstelling. Dam
merman (1949) en Bremer (1977) hebben inventari
saties van zoogdieren uitgevoerd in de in 1942 ge
reedgekomen Noordoostpolder. In het deltagebied
werd een dergelijk onderzoek verricht door o.a. De
Kogel (1983).
Kreken en
overgangszones
De zandplaten
Het lage schor
Het hoge schor
Werkwijze
Resultaten
Voorkomen en
biotoopkeuze
Kleine zoogdieren en
milieuveranderingen
POORTVLIET
hairstyling shop
LEEN RIJSTENBIL
v SINT-
PHILIPSLAND
SLAGERIJ BOSMAN
Publicatieplicht
voor de BV's.
volleybal
ZIJ DIE EEN WONING IN GAAN RICHTEN OPGELET!!!
Voor vaders die bij de tijd
willen zijn
nu ook in Halsteren
Seiko - Pulsar - Diamonde
Dorpsstraat 16, Halsteren
tel. 01641-6319
een eerste vereiste
In dit artikel wordt aandacht ge
schonken aan het voorkomen van
kleine zoogdieren in het Ramme
gors in 1982. Naast het streven een
beter inzicht te verkrijgen in de
zoogdierfauna van het gebied in
relatie met de veranderde abioti
sche en biotische milieufactoren,
was een inventarisatie van de
kleine zoogdieren gewenst in ver
band met het opstellen van een
beheersplan.
De kreken en overgangszones zijn
laaggelegen gebieden (0,2-0,5 m
boven NAP) die onder invloed
staan van sterke periodieke
schommelingen van het waterpeil.
In het winterseizoen worden grote
delen ervan geïnundeerd. Mede
onder invloed van zoute kwel is
het oppervlaktewater dan zwak
tot sterk brak (3,7-11,4 promille
C1-)
In de zomer drogen bijna alle
kreken uit en zakt het grondwa
terpeil tot circa 20 cm onder het
maaiveld. Op de weke kleibodem
ontwikkelt zich dan een eenjarige
pioniervegetatie van halophyten
als zeekraal Salicornia europaea,
schorrekruid Suaeda maritima,
zee-aster Aster tripolium en zilte
schijnspurrie Spergularia marina.
Door het hoge zoutgehalte van de
bodem (gemiddeld circa 3% C1-)
zal deze zoutvegetatie zich hier
nog lange tijd kunnen handhaven.
Aan de randen van de kreken is
het zoutgehalte van de bodem la
ger (0-3% C1-). In deze over
gangszones treedt een geleidelijke
verandering in de vegetatie op.
Naar de randen van de kreken
neemt de bedekking van Halop
hyten af. Daarentegen neemt hier
de bedekking van fioringras
Agrostis stolonifera, reukloze ka
mille Matricaria maritima, grep
pelrus Juncus ambiguus en andere
voor ontzilting kenmerkende
soorten toe.
De voormalige zandplaten
(0,5-1,2 m boven NAP) hebben
een fijnzandige bodem die nage
noeg ontzilt is. Het grondwater
peil ligt in de zomer op circa 60 cm
onder het maaiveld.
De begroeiing bestaat uit ijle
grasvegetaties van fioringras,
veldbeemdgras Poa pratensis en
echte witbol Holcus lanatus,
dichte grasvegetaties van duinriet
Calamagrostis epigejos en open
vegetaties van mossen en korst
mossen met onder meer baardmos
Usnea subfloridana, leermos Pel-
tigera spuria en boomkorstmos
Parmelia physodes, jn een mo
zaïekpatroon. De vegetatie-ont
wikkeling vertoont een tendens
tot vergrassing, waarbij de mos
vegetaties worden verdrongen.
Naar de randen van de zandpla-
bladige rolklaver Lotus tenuis,
fraai duizendguldenkruid Cen-
taurium pulchellum, zilte zegge
Carex distans, aardbeiklaver Tri-
folium fragiferum en vele andere.
Milieutypen van het Rammegors
en ligging van de vangplaatsen. 1
kreken en plassen; 2 Over
gangszones; 3 zandplaten; 4
lage schor; 5 hoge schor; 6
zanddepöt; vangplaatsen.
Het lage schor heeft een hetero
gene opbouw, waarin kreken, oe-
verwallen en kommen elkaar af
wisselen. De bodems van de oe-
verwallen en kommen (0,5-1,0 m
boven NAP) variëren van zavel
tot lichte klei, op grotere diepte
overgaand in fijn zand; ze zijn
voedselrijk en geheel ontzilt. Het
grondwaterpeil ligt in de zomer op
ongeveer 85 cm onder het maai
veld.
De vegetatie van het lage schor
wordt gedomineerd door de gras
sen ruw beemdgras Poa triviales,
echte witbol, kropaar Dactylis
glomerata en de ruigtkruiden ak
kerdistel Cirsium arvense en ak
kermelkdistel Sonchus arvensis.
Naast milieufactoren als een vrij
hoge grondwaterstand en een
voedselrijke bodem, hebben her
haalde bespuitingen met herbici-
rion angustifolium en harig wil-
droosje Epilobium hirsutum heb
ben ingenomen.
Het hoge schor (meer dan 1 m
boven ANP) vertoont geomorfo-
logisch en bodemkundig veel
overeenkomst met het lage schor.
Ook hiér is de bodem voedselrijk
en varieert de textuur van zavel tot
lichte klei. Een belangrijk ver
schilpunt betreft het grondwater
peil, dat hier in de zomer meer
dan 100 cm onder het maaiveld
ligt.
De vegetatie wordt gedomineerd
door wilgeroosje, harig wilgeroos
je en gewone vlier Sambucus nigra
en vormt een dichte, schier on
doordringbare ruigte. De onder
groei heeft een geringe bedekking
en bestaat hoofdzakelijk uit ruw
beemdgras, kweek Elymus repens
en mossen. Opvallend is een dikke
strooisellaag van 10-20 cm. Op
gestoorde plaatsen is de bedek
king van de grassoorten groter en
groeien er meer distels.
Bij de inventarisatie van het
Rammegors werd gebruik ge
maakt van de methoden, beschre
ven door Hoekstra et al. (1977).
Notities werden gemaakt van
sporen, uitwerpselen, tekenen van
hulp van gebitskenmerken en de
lengte van de achtervoet gedeter
mineerd.
Het onderzoek met de vallen le
verde vier verschillende soorten
kleine zoogdieren op, waarvan de
aantallen waren verdeeld als aan
gegeven in tabel 1.
op westelijke dam van het Ram
megors.
Sorex minutus Linnaeus, 1766 -
Dwergspitsmuis
Van de dwergspitsmuis zijn drie
exemplaren gevangen. Alle vang
plaatsen waren gelegen op het
Kreek Zandplaat Lage schor Hoge schor
Creek Sand-flat Low salt-marsh High salt-marsh
Vangnachten
Trapping nights
Vangstpercentage/
Trapping percentage
Sorex minutus
Sorex cf. araneus
Microtus agrestis
Apodemus sylvaticus
Totaal I Total
10 12 140 8
0 0 2,9 0
111 8
6,3 0
135 40
18,5 5,0
3 -
7 2
2 -
11 -
23 2
Totaal
Total
396 68
8,6 2,3
3
11 2
4
16
34 2
Tabel 1. Vangsten, vangnachten en vangstpercentages met inloopvallen (linker kolom) en klemvallen
(rechter kolom) op het Rammegors in verschillende milieutypen.
Verder bleek uit waarnemingen
de aanwezigheid van de volgende
tien soorteh:
Erinaceus europaeus Linnaeus,
1758 - Egel. In de zomer van 1981
werd op de westelijke dam langs
het Rammegors een doodgereden
exemplaar gevonden.
Talpa europaea Linnaeus, 1758 -
Mol. Molshopen zijn waargeno
men op het lage schor en op de
zandplaten.
hoge schor, onder een dichte ve
getatie van wilgeroosjes en akker
distel. Zie voor de biotoopkeuze
van deze soort onder de bosspits-
muis.
Sorex cf. araneus Liannaeus, 1758
Bosspitsmuis
Vier bosspitsmuizen werden ge
vangen op de voormalige zand
platen, in een dichte vegetatie van
fioringras en echte witbol. Negen
vangplaatsen lagen verspreid over
kleine zoogdieren in het Ramme
gors, 1982.
Microtus arvalis (Pallas, 1779) -
Veldmuis
De aanwezigheid van de veldmuis
bleek alleen uit gangen en uit
werpselen. Deze werden gevon
den op de voormalige zandplaten,
de overgangszones en in de kre
ken van het hoge schor. De veld
muis is hier waarschijnlijk dè
soort die als pionier in de ijle
grasvegetaties en op de nog niet
gerijpte, ontziltende kreekbodems
voorkomt. Deze gegevens stem
men overeen met waarnemingen
op dé Slikken van Llakkee (De
Kogel, 1983).
Veldmuis en aardmuis komen in
het Rammegors niet in hetzelfde
terreintype voor; ook met de ha
bitat van bosmuis en spitsmuizen
bestaan geen overeenkomsten.
Dit gescheiden voorkomen van
veld- en aardmuis is ook in andere
gebieden waargenomen (Voese-
nek, 1979).
Apodemus sylvaticus (Linnaeus,
1758) - Bosmuis
Met 16 vangsten was de bosmuis
de meest gevangen soort in het
Rammegors. Het voorkomen was
beperkt tot de twee hoge schorge-
bieden en het lage schor, in vege-
ten wordt de zoutinvloed groter, den een vegetatie doen ontstaan
Hier komen zönevormige vegeta- waarin akkerdistel en akkermelk-
ties voor met voor de ontzilting distel de plaats van andere ruigt-
kenmerkende soorten als smal- kruiden zoals wilgeroosje Chame-
Jrig. 2. Milieutypen van het Rammegors en ligging van de vangplaatsen. 1 kreken en plassen; 2
overgangszones; 3 zandplaten; 4 lage schor; 5 hoge schor; 6 zanddepöt; vangplaatsen.
bewoning en van de dieren zelf.
Ook werd geïnventariseerd met
behulp van vangmethodieken.
Hiertoe werden 3 ratteklemmen,
14 muizeklemmen en 13 Long-
worth inloopvallen gebruikt. De
klemvallen werden van wortel,
kaas en bouillon als lokaas voor
zien. De aluminium inloopvallen
werden geaasd met wortel, kaas
en havermoutvlokken; bovendien
werd hierin stro aangebracht. De
vallen werden over de volgende
milieutypen verdeeld; het hoge
schor, het lage schor, de zandplaat
en de kreken. De vallen kwamen
te staan in de nabijheid van spo
ren van bewoning, loopgangen,
open plekken in dichte begroeiing
en aan de rand van dichte vegeta
tie (fig. 2).
Het onderzoek vond plaats in de
maanden juli en augustus 1982.
De vallen werden twee keer per
etmaal ('s ochtends en 's avonds)
gecontroleerd; het aas werd dan
steeds ververst. Regelmatig wer
den de vallen verplaatst. Op deze
wijze werden met de klemvallen
in totaal 68, met de inloopvallen
396 vangnachten gemaakt.
Voor het determineren werd ge
bruik gemaakt van Bang
Dahlstrom (1973). Bohlken
Reichstein (1977) en Van den
Brink 1978). Determinatie van de
gevangen soorten vond plaats aan
de hand van morfologische ken
merken. Bos- en dwergspitsmui
zen werden daarbij o.m. met be-
Oryctolagus cuniculus (Linnaeus,
1758) - Konijn. Deze soort was
zeer talrijk in het Rammegors.
Waarnemingen van konijnen en
hun holen werden vooral gedaan
langs de zandplaten, de randen
van het schor en in de dijken.
Lepus capensis Linnaeus, 1758 -
Haas. In de zomer van 1982 wer
den verscheidene hazen waarge
nomen op het lage schor.
Microtus arvalis (Pallas, 1779) -
Veldmuis. Talrijke waarnemnin-
gen van gangen en uitwerpselen
werden gedaan op de zandplaten
en in de overgangszones langs de
kreken. De gangen liggen hier
soms op plaatsen die 's winters
onder water staan.
Ondatra zibethicus (Linnaeus,
1766) - Muskusrat. In de winter
van 1982 werd een zwemmend
exemplaar waargenomen in een
kreek op het lage schor.
Rattus norvegicus (Berkenhout,
1769) - Bruine rat. Deze soort
kwam veelvuldig voor langs de
dijken. Mustela erminea Lin
naeus, 1758 - Hermelijn. Het her
melijn werd in 1978 waargeno
men door jager (med. Den Bra-
ber).
Mustela nivalis Linnaeus, 1766 -
Wezel. Twee exemplaren werden
in 1981 waargenomen langs de
dijkvoet van de westelijke dam
langs het Rammegors.
Mustelaputorius Linnaeus, 1758 -
Bunzing. Op 29 april 1983 werd
een verkeersslachtoffer gevonden
de twee hoge schorgebieden, on
der dichte vegetaties van wilge
roosje, gewone vlier en akkerdis
tel. De vele gaatjes in de strooi
sellaag, de ingangen van holen,
duidden op de aanwezigheid van
grote aantallen bos- en/of dwerg
spitsmuizen.
Beide spitsmuissoorten komen in
het Rammegors in hetzelfde bio
tooptype voor. Op plaatsen waar
de ruigtevegetatie door bespuitin
gen of door andere oorzaken was
verdwenen, werden geen spits
muizen gevangen.
Microtus agrestis (Linnaeus,
1761) - Aardmuis
De vier vangplaatsen van de
aardmuis lagen op de twee hoge
schorgebieden en op het lage
schor. Deze plaatsen hadden het
volgende met elkaar gemeen; een
vrij dichte ruigtevegetatie, met als
ondergroei een gesloten grasvege
tatie van ruw beemdgras en echte
witbol, en een dikke strooisellaag.
De vier plaatsen lagen op de
overgang van schor naar kreek.
De aardmuis komt in het Ram
megors alleen voor in vegetaties
met een goed ontwikkelde gras-
laag. De soort ontbreekt in zeer
dichte ruigtevegetaties, in open
grasvegetaties en in de ijle pio
niervegetaties van halophyten. In
tegenstelling tot de spitsmuizen,
blijkt de aardmuis in gestoorde
milieus voor te komen, zoals op
het lage schor.
Verspreiding van Vier soorten
P. J. van der Reest uit Scher-
penisse maakte in samenwer
king met E. Pelzers uit Nij
megen een inventarisatie van
kleine zoogdieren in het
Rammegors tussen Tholen en
Sint-Philipsland. Niet alle in
dat natuurgebied voorko
mende zoogdiersoorten zijn
vermeld.
De resultaten werden gepu
bliceerd in Lutra, het blad van
de Vereniging voor Zoogdier-
kunde en Zoogdierbescher
ming te Leiden.
taties van ruigtkruiden met een
meer of minder dichte graslaag als
ondergroei.
Uit deze gegevens blijkt geen dui
delijke voorkeur voor ruigte of
ruig grasland. In open grasvege
taties en in ijle pioniervegetaties
van halophyten komt dit soort
niet voor. Het verspreidingsge
bied van de bosmuis overlapt dat
van de aardmuis en beide spits-
muizep, niet echter dat van de
veldmuis.
Helaas ontbreken zoölogische ge
gevens over het Rammegors uit de
periode van voor en kort na de
indijking. Hierdoor is het niet
mogelijk om van de eerste ont
wikkelingen een beschrijving te
geven. Uit onderzoek in andere
ingedijkte gebieden is echter ge
bleken dat de immigratie van
zoogdieren volgens een min of
meer vast patroon verloopt, af
hankelijk van de gesteldheid van
het terrein.
In laaggelegen, slecht ontwaterde
gebieden zoals de Noordoostpol
der (Dammerman, 1949), het
Lauwersmeer (Timmerman,
1971) en de Slikken van Llakkee
(De Kogel, 1983), zijn het de
noordse woelmuis en/of de veld
muis die zich er als eerste vestigen.
Met het voortschrijden van de
ontwatering wordt het terrein op
den duur geschikt voor de veld
muis. De noordse woelmuis wordt
dan geleidelijk door deze laatste
soort verdrongen.
Op de lager gelegen gronden van
het Rammegors komt de veldmuis
voor als pionier. Graafgangen zijn
onder meer waargenomen in ge
bieden waar het waterpeil in de
zomer circa 20 cm onder het
maaiveld staat, 's Winters zijn de
ze gebieden langdurig geïnun
deerd. Hoewel er geschikt terrein
aanwezig is voor de noordse
woelmuis, is vestiging van deze
soort tot nog toe uitgebleven. Het
Rammegors is van de dichtsbij-
zijnde vindplaatsen van de
noordse woelmuis: Bruinisse en
de Krammerse Slikken (De Ko
gel, 1980), gescheiden door diep
vaarwater. Wanneer in 1986 de
Philipsdam zal zijn aangelegd,
zou het areaal van de noordse
woelmuis zich hierlangs naar het
zuiden kunnen uitbreiden.
Van de ontwikkelingen van de
zoogdierbevolking op de hoger
gelegen schorren bestaat geen
duidelijk beeld. In het verleden
werden deze gebieden vanwege
hun goede bodem-eigenschappen
al kort na de bedijking ontwaterd
en geëgaliseerd. Op de Slikken
van Llakkee zijn in de eerste jaren
na de afsluiting op de schorren
veel noordse woelmuizen waarge
nomen (De Kogel, 1983); de bos
spitsmuis, hoewel in kleinere aan
tallen aangetroffen, bleek hier
vooral in de zich ontwikkelde
ruigtevegetatie voor te komen.
Onze waarnemingen op het in
1981 ingedijkte schorrengebied op
het Slaak (ten noordwesten van
Sint Philipsland) bevestigen de
veronderstelling dat spitsmuizen
een belangrijk aandeel hebben in
de immigratie van zoogdieren op
ingedijkte schorren. Door een
snelle ontwatering en ontzilting
van de bodem kon hier al in het
eerste jaar een dichte begroeiing
ontstaan van zee-aster en ruigt
kruiden. In die tijd werden ook de
eerste graafactiviteiten van spits
muizen geconstateerd; spitsmui
zen reageren in het algemeen snel
op het beschikbaar komen van
een geschikt terrein.
Door de natuurlijke vegetatiesuc
cessie zal in het Rammegors de
ruigtevegetatie en daarmee de
voor bosspitsmuis en dwergspits
muis geschikte biotoop verdwij
nen (Van der Reest, 1983). Door
de vergrassing die zich zowel op
de zandplaten als op de schorren
voordoet, ontstaat een biotoop,
geschikt voor bosmuis en aard
muis, apdat deze soorten hier de
komende jaren waarschijnlijk in
aantal zullen toenemen.
In hun studie van de areaalgrens
van de aardmuis in Zuidwest-Ne
derland vermelden Hartog Pol
der (1979) dat ten westen van
Steenbergen geen vondsten van
de aardmuis bekend zijn. Wel was
het voorkomen van deze soort op
het eiland Tholen bekend. De vier
vangsten in het Rammegors doen
vermoeden dat de aardmuis ook
verder naar het westen op Sint
Philipsland voorkomt.
PLAATSELIJK NIEUWS
PLAATSELIJK NIEUWS
PLAATSELIJK NIEUWS v:
R. Davidse H.S.V. Vlissingen 460
p; 6. C. Deusing De Edelkarper
420 p; 7. L. Braai Individueel 340
p; 8. M. Bijl Zeebaars 315 p; 9.
P.v.d. Water Zeester 285 p; 10. H.
Deegens De Edelkarper 280 p; 11
T. Rijnberg 't Scharretje 275 p; 13,
C. Kruf Eendrachtvissers 265 p;
15. J. Schot Zeester 200 p; 17. J.
van Tilburg Eendrachtvissers 190
p; 18. C. Clarijs Eendrachtvissers
170 p; 19. van As Individueel 170
p; 21. A. Munter Zeebaars 160 p;
23. J. Bijl Zeebaars 150 p; 26. C.
Dam Eendrachtvissers 145 p; 27.
P. Karremans Eendrachtvissers
140 p; 31. E. Smit H.S.V. Ooster-
scheldevissers 125 p; 32. Th. Bos-
ters Eendrachtvissers 125 p; 35. de
Jong Zeester 110 p; 36. R. Ver
maas Oosterscheldevissers 110 p.
Er waren 178 deelnemers.
Korpsen; le Edelkarper 1.950 p;
2e Eendrachtvissers 1.010 p; 3e
Zeebaars 820 p; 4e Zeester 740 p;
5e 't Scharretje 660 p.
le Heer J. Potappel Stavenisse; le
Dame Mevr. Lepoeter Kapelle;
le Junior Martin v.d. Werf Scher-
penisse; le Dame van Tholen-St.
Philipsland mevr. Lindhout Sint-
Maartensdijk; le Heer van Tho-
len-St. Philipsland F. Braai Tho
len.
Zendingsavond G.Z.B.
De Hervormde Gemeente houdt
woensdag om half acht een zen
dingsavond. Spreker is ds. W.
Pieters uit Genemuiden. De col
lecte is bestemd voor de G.Z.B. en
de Eben Haëzerzending. „We ho
pen dat velen met een hongerig en
dorstig hart mogen opgaan en be
langstelling tonen voor het zen
dingswerk", aldus ds. P. van
Bergen Bravenboer.
Ouderen in Westland
Veertig ouderen hebben een uit
stapje gemaakt naar het West-
land. In Honselersdijk bezocht
men een bloemenveiling en werd
een kopje koffie gedronken. Na
de lunch in Rijswijk toerde cauf-
feur Van Driel het gezelschap
door het Hollandse land. Hierna
nuttigde men in Woensdrecht de
warme maaltijd. De deelnemers
waren bij terugkomst tevreden,
want ondanks de bewolking ge
noot iedereen van het prachtige
landschap.
Tuintjes in bouwgrond
Wethouder Koopman bekijkt op
voorstel van raadslid I.C. Moer
land of er braakliggende bouw
grond, zoals bijvoorbeeld aan het
Cloveniersplantsoen, door de ge
meente omgeploeg kan worden en
aan inwoners in gebruik gegeven
wordt als volkstuin. Zolang er
geen huizen gebouwden worden,
kunnen er dan aardappelen
groeien, sla, enz.
Moerland wees in de commissie
openbare werken ook nog op
stankoverlast van de riolering.
F.C. Zeelands Welvaren
Zondagmorgen werd de snel
heidstijdrit verreden met bijna
windstil weer. Deze telde mee
voor het klassement. Er waren 16
deelnemers voor deze 6200 m.
lange tijdrit. Het tijdsverschil tus
sen nummer 1 en 2 was minimaal
nl. 1 seconde.
Uitslag tijdrit: 1. Dik v. Splunter
9.18 min.; 2. Kees Jansens 9.19
min.; 3. Adrie v.d. Werf 9.36 min.;
4. Martin de Haan 9.51 min.; 5.
Rien Schipper 9.54 min.; 6. Piet
Goedegebure 10.02 min.; 7. Kees
de Graaf 10.09 min.; 8. Jan Opree
10.10 min.; 9. Rien Vroegop 10.14
min.; 10. Karei Langeveld 10.28
min.; 11. Lene v/d Werf 10.35
min.; 12. Jos Poot 10.36 min.; 13.
MartGerdes 10.38 min.; 14. Jos v.
Splunter 10.41 min.; 15. Piet Jan
sens 10.46 min.; 16. Daan Opree
11.24 min.
Klassement: 1. Dik v. Splunter
1114 km; 2. Kees Jansens 1109
km; 3. Rien Vroegop 1074 km; 4.
Martin d. Haan 1057 km; 5. Adrie
v.d. Werf 1038 km; 6. Karei v.
Langeveld 1023 km; 7. Jos v.
Splunter 956 km; 8. Piet Jansens
943 km; 9. Piet Goedegebuure 907
km; 10. Lene v.d. Werf 867 km;
11. Jos Poot 839 km; 12. Kees de
Graaf 741 km; 13. Mart Gerdes
678 km; 14. Jan Opree 603 km; 15.
Rien Schipper 553 km; 16. Han
Weijler 453 km; 17. Daan Opree
367 km.
Advertentie I.M.
Optreden drie koren in
Wimpel
Vrijdagavond om half acht orga
niseert zangvereniging Soli Deo
Gloria o.l.v. C. den Braber in De
Wimpel een zangavond m.m.v.
Jeugdkoor Van Knop tot Bloem
o.l.v. H. Gelvk. De Chr. Gem.
zangvereniging Emanuel uit Tho
len o.l.v. 1. Riedijk zal eveneens
optreden. De orgelbegeleiding
wordt verzorgd door Karin Bolier
en H. Geluk.
In de aanbieding:
4 KRAKERS 4.35
5 TARTAAR on
a 1 00 gram7.ÖU
GEBRADEN
RUNDERROLLADE
1 50 gram£.00
Woensdag:
JAVAANS GEHAKT
500 gram4.40
01677-2573
Advertenie IM
Bekerwedstrijd De Makreel
De vangst was maar matig tijdens
de benerwedstrijd van zeehengel-
club De Makreel. Er werd gevist
bij de Van Haaftenpolder en als
eerste eindigde M. den Engels
man met 385 punten, 2. A.J. van
Oeveren 325 p. 3. L. Quist 290 p. 4.
J. van Moort 215 p. 5. Abr. Ver
wijs Jzn 215 p. 6. Rien Geuze 190
p. 7. R. Bevelander 25 p. Jeugd: 1.
Tonny Verwijs 275 p. 2. C. Reijn-
goudt Lzn 250 p. 3. Johan van
Moort 150 p. 4. Marcel Kosten
150 p. 5. Wouter Hoek. De vol
gende wedstrijd is gepland na de
vakantie op 8 september aan de
Zuiddijk.
Speelplaats voldoet weer
prima
De handtekeningenactie van de
buurtbewoners Volkerakstraat/'t
Keeten heeft duidelijk vruchten
afgeworpen. Het gemeentebe
stuur besloot na de actie het al
beschikbaar gestelde bedrag van
2000 te verhogen tot 4000 gulden.
De afdeling gemeentewerken
heeft hierop met dé hulp van een
aannener en een aan het achterste
gedeelte van het terrein veranderd
in een leuke fietscrossbaan, afge
zet met autobanden. Het voorste
gedeelte is opgehoogd met zand
en naast de bestaande speelwerk-
tuigen zijn een nievwe wipplank,
evenwichtsbalk en klimrek ge
plaatst. In 't Keeten heeft men de
speelplaats afgeschermd met
paaltjes, waardoor het zand nt
meer op straat kan lopen. Vrijwel
de gehele opknapbeurt is nu rond,
zodat de bvurtbewoners hun kin
deren weer rustig naar de speel
plaats kunnen laten gaan zonder
bang te zijn voor gescheurde kle
ren of onder een dikke laag mod
der zittende kinderen.
Burgerlijke stand
Geboorten: Gwen Cornelia
Dimphina Maria dv A.A.M.
Schouteren en J.E. Nijssen, Aniek
dv A.M.H. Slooven en C.W.M.
Laros, Hendrika Maatje en Stefa-
nie Cornelia tweelingen van S.H.
v.d. Velde en J.C. Verstrate.
Huwelijk: Jan Jasper van der
Reest en Maartje Elisabeth van
Starkenburg, Jan Verwijs en Ma
ria Catharina Sandee uit Steen
bergen, Jan van de Beek en Jo
hanna Maria Jacoba Verwijs.
Overlijden: Leendert Meijndert
86 jaar.
Fiets gestolen
De elfjarige Marco Boudeling was
woensdagmiddag met een vriend
je onder de brug bij de Slaakdam
aan het spelen. Zijn twee jaar ou
de grijze racefiets stond op de
brug. Óp een gegeven moment
hoorden ze een auto stoppen en
daarna wegrijden. Toen de jon
gens even later naar huis wilden
gaan, bleek de racefiets van Mar
co gestolen.
Onthulling Steen del Campo
Gedeputeerde mevr. E. Maris-
Koster onthult maandagmiddag
25 juni de verplaatste steen van
Del Campo in de Langeweg. Dit
ter gelegenheid van de dorpsver
nieuwing met woningbouw in de
oude school en het maken van een
ontmoetingspunt. Er is een klein
plein ontworpen met bankjes en
groen. De gedenksteen bij de
Sluisweg, in 1848 opgericht door
de drooglegger van de Anna Ja-
cobapolder, moest door het ver
dwijnen van de uitwateringssluis
toch verdwijnen en dat kwam nu
gped uit.
Tweede wimpelaffaire
Volgens burgemeester T.A. Vogel,
tevens voorzitter van de stichting
Dorpsbelangen die Dorpshuis de
Wimpel exploiteert, heeft pen
ningmeester W.L. v.d. Burg zijn
administratie zo slordig bijgehou
den, dat er vraagtekens gezet
worden bij een bedrag van 2000
gulden. De penningmeester is in
middels afgetreden. Het zou om
rekeningen gaan waarop geen pa
raaf stond en bestelling waarvan
onduidelijk was wie ze geplaatst
had. De burgemeester spreekt van
een 'domme, slordige boekhou
ding'. De ex-penningmeester, te
vens voorzitter van de partij voor
Algemene Belangen PVAB, staat
van de beschuldiging te kijken al
dus de PZC van gisteren.
Ook kleine besloten vennoot
schappen zullen vanaf 1984 hun
jaarcijfers moeten publiceren.
Vanaf dit jaar zijn ze wettelijk ge
bonden aan die publicatieplicht.
De Kamer van Koophandel geeft
daarover voorlichting. De maa
tregel is, als uitvloeisel van de
EG-richtlijnen op dat gebied be
doeld om meer openheid te krij
gen over bijvoorbeeld de krediet
waardigheid van ondernemingen
Amigos scholentoernooi enorm succes
Vrijdag organiseerde Amigos voor het
derde achtereenvolgende jaar een
schoolvolleybaltoernooi. Dat dit
enorm aansloeg, bleek toen om 19.00
uur 22 teams zich meldden voor een
sportieve strijd om de eerste plaatsen.
Vorig jaar had Amigos het alleen bij
de eilandelijke scholen gehouden, nu
waren echter ook de verschillende
verenigingen met jeugdleden, uit de
regio uitgenodigd. Ook deze hadden
wel interesse zodat de deelnemende
scholen of verenigingen waren. 1.
Openbare Mavo (Tholen); 2. Christe
lijke Mavo (Tholen); 3. Veronica (St.
Maartensdijk); 4. Openb. Lagere
school De Schalm (Stavenisse); 5.
Olympus '69 (Halsteren); 6. H.V.V.
(Huybergen); 7. Tobec (Bergen op
Zoom); 8. T.O.S. (Nieuw-Vossemeer);
9. "School met de Bijbel" (Oud-Vos-
semeer); 10. L.T.S. (St. Maartensdijk);
11. Amigos (Oud-Vossemeer).
Na 3 uren, waarin 48 wedstrijden
werden afgewerkt, kon voorzitter Ad
Vos om 22.00 uur de prijzen uitreiken.
Met 150 kinderen en hun begeleiders
in de foyer van sporthal "Meulvliet"
was het een drukte van belang en werd
gespannen het behaalde resultaat af
gewacht. De einduitslagen waren als
volgt:
Jongens: 1. L.T.S. 3 3 punten; 2.0pb.
Mavo 2 punten; 3. L.T.S. 2 1 punt; 4.
L.T.S. 1 0 pnt.; 5. Olympus '69 buiten
mededinging.
meisjes: 1. Olympus '69; 2. Amigos; 3.
Openb. Mavo 2; 4. Veronica; 5.
Openb. Mavo 1; 6. Openb. Mavo 3; 7.
Christelijke Mavo; 8. O.L.S. De
Schalm.
Gemengd: 1. Tobec; 2. Christelijke
Mavo; 3. O.L.S. De Schalm; 4. V.V.V.
2; 5. Amigos; 6. T.O.S.7. Sch.m.d.
Bijbel; 8. Openb. Mavo; 9. H.V.V. 1.
Na woorden van dank aan alle Amigos
medewerkers (scheidsrechters en tel
lers) mochten alle teams uit handen
van Ria Mees een herinnering ont
vangen. Na een wel thuis en hopenlijk
veel nieuwe volleyballeden, werd dit
succes om 22.00 22.30 uur afgesloten
met veel voldane gezichten. Kinderen
met interesse om te blijven volleybal
len kunnen terecht bij verschillende
verenigingen op het eiland. Voor
Amigos is het vanaf 18 augustus weer
elke zaterdagmorgen om 10.00 uur in
sporthal "Meulvliet" trainingstijd.
Kom gerust eens kijken, misschien
bevalt het je.
en instellingen. Ondernemers
kunnen op die manier nagaan of
hun handelspartner financieel
betrouwbaar is. Tevens wordt er
mee beoogd louche praktijken
met BV's tegen te gaan. In de
meeste andere landen van de EG
is de maatregel al ingevoerd.
Op dit moment zijn alle NV's en
sommige BV's verplicht om de
volledige jaarrekening en de ac
countantsverklaring daarover te
publiceren door die te depoperen
bij het Handelsregister van de
Kamer van Koophandel. Daar
kan iedereen ze inzien. Kleine
BV's moeten er nu ook aan gelo
ven. Ze zullen met ingang van dit
boekjaar een beperkte balans met
toelichting moeten publiceren.
In de nieuwe wettelijke voor
schriften wordt onderscheid ge
maakt tussen kleine, middelgrote
en grote rechtspersonen. Kleine
kenmerken zich bijvoorbeeld
door een balanstotaal van niet
meer dan 3 miljoen, een omzet tot
6 miljoen en niet meer dan 50
werknemers. Bij de middelgrote
liggen die cijfers hoger, respectie
velijk 3 tot 12 miljoen, 6 tot 24
miljoen en tussen de 50 en 250
werknemers. De grote rechtsper
sonen overstijgen die cijfers.
De voorlichtingsbijeenkomst van
de KvK Breda wordt op 19 juni
aanstaande vanaf 14.00 tot 19.30
uur in motel Wouwse Tol gege
ven. Aan die bijeenkomst zal ver
der worden meegewerkt door
prof. M.A. van Hoepen van de
Erasmus Universiteit Rotterdam
en door de heer B. Nefs van de
Nederlandse Accountants Maat
schap te Beren op Zoom.
Eerdere bijeenkomsten in Breda
en.de Wouwse Tol werden door
zo'n 600 belangstellenden be
zocht. Gezien de gunstige ligging
van de Wouwse Tol ten opzichte
van Tholen/St. Philipsland nodigt
de K-vK Breda in overleg met de
KvK Middelburg ook onderne
mers van onze streek uit.
Wij bieden U een totaalpakket voor een hiervoor speciaal geldende prijs.
Ons dienstenpakket omvat o.a.:
1. Het leveren en bedrijfsklaar opstellen van al uw groothuishoudelijke
apparatuur z.w. electrisch als gas.
2. Het adviseren en leveren van uw verlichting.
3. Het leveren en plaatsen van beeld en/of geluidsapp. met ev. benodigde
antenne voorzieningen.
4. Het verzorgen van uw warm water, kook- en verwarmingsapparatuur zowel
elektrisch als gas incl. installatie.
Alle opdrachten worden door onze medewerkers, die jarenlange ervaring in deze
werkzaamheden hebben, met de grootste zorg en vakmanschap naar Uw wensen
uitgevoerd.
Electro-technisch bureau •Molendijk 3 4 •Telefoon 01666 - 23 15#St Maartensdijk (Zi
Dat bevordert de structuur van de grond, dus
betere opbrengsten van uw gewas.
Nu met laser
Voor ai uw drainage-werkzaamheden
vrijblijvende offerte bij:
Sint Philipsland
Postbus 23, tel. 01 677-2637 b.g.g. 2604
