6 juni 1944 DE INVASIE
veertig jaar geleden
Kort middelbaar beroepsonderwijs
West-Brabant/Zeeland volletijd.
F0T0-
STRIP-
VER-
HAAL
Donderdag 7 juni 1984
EEN DRACHTBODE
13
DE GROTE BESLISSING
Geen geheimen meer
Nog een week
Slechts een dag in de
waan!
Vooruit dan!
Een enorm risico.
Gezichten verbleekten
Proefproject 16-18 jarigen ook voor Tholen/St. Philipsland
DOELGROEPEN
TOELATING
PARTICIPEREND
LEREN
DIPLOMA
WERKGELEGENHEID
HOUT IN KEUKEN EN BADKAMER
Van Generaal Eisenhower's geheime hoofdkwartier, zenuwcentrum van
het grote waagstuk dat D-day zou worden, van het vlaggeschip van een
machtige armade, die het wonder verrichtte de Franse kust ongezien te
bereiken, van het bloedige strand in Normandië werd door drie oorlogs
correspondenten destijds verslag gedaan. Over het gebeuren in Nor
mandië wordt dezer dagen weer uitvoerig geschreven. Maar wat daaraan
voorafging werd eveneens vastgelegd door de oorlogscorrespondenten.
Dat verhaal volgt dan hieronder.
Vier en veertig jaar geleden,
voordat de laatste Britse soldaat
het strand van Duinkerken verliet,
gaf toenmalig minister-president
Churchill een kleine groep offi
cieren de bijzondere opdracht een
terugkeer naar het continent voor
te bereiden. Toen en nog lange
tijd daarna scheen het slechts een
opgave van zuiver academische
aard. Maar op het moment van de
conferentie te Casablanca, in het
voorjaar van 1943, was er van een
fantastisch project al geen sprake
meer en vulden de plannen voor
D-dag vier geweldige boekdelen,
ieder ter grootte van een New-
Yorks telefoonboek.
De plaats waar de invasie zou ge
schieden werd twee jaar eerder
vastgesteld. Roosevelt, Churchill
en de gecombineerde stafchefs
verklaarden zich in augustus 1943
te Quebec met de plannen ac-
coord.
Minstens acht maanden tevoren
was reeds in principe besloten, dat
het grote waagstuk tussen eind
Mei en midden Juni 1944 onder
nomen zou worden. President
Roosevelt had dit in November
1943 te Teheran aan Maarschalk
Stalin medegedeeld. Dejuiste dag
zou dan nog nader door Generaal
Eisenhower worden bepaald.
Maarschalk Stalin verklaarde zich
uiterst voldaan.
Toen Generaal Eisenhower in ja
nuari 1944 te Londen aankwam,
controleerde hij de beramingen
van het aantal manschappen en
de hoeveelheid materiaal, die
voor de onderneming benodigd
waren en vergewiste zich van het
tijdstip waarop dit alles aanwezig
zou zijn. Hij ging met de-bereke-
ningen accoord en bepaalde de
invasie-week tussen de 3de en
10de juni. Een nauwkeuriger
aanduiding van de dag werd tot
op het laatste nippertje uitgesteld.
Vijf of zes weken voor de D-dag
verhuisde het SHAEF (een afkor
ting van Supreme Headquarters
Allied Expeditionary Forces
het Grote Hoofdkwartier der
Geallieerde Expeditie Legers) van
Londen naar het oorlogshoofdk
wartier, meer nabij de inscheep-
havens en de z.g. "verhardingen",
stukken strand met houten blok
ken geplaveid, waarover de lan
dingsvoertuigen bij vloed naar de
schepen konden rijden.
In een groot,stoer oud huis, dat
betere dagen gekend had, omge
ven door uitgestrekte, particuliere
bossen, bevond zich het zenuw
centrum van de gehele invasie.
De stroom van telegrammen en
andere gewichtige nieuwsmede-
delingen, die deze rustige schuil
plaats bereikte, duurde onafge
broken voort, foto's van de Nor-
mandische kust, met levensgevaar
door de piloten genomen, waarop
vijf hoofdtypen van mijnen en
onderzeese obstakels waren afge
beeld, die de landingen moesten
verhinderen, foto's van vitale
bruggen en rangeerterreinen,
door bombardementen voor het
verkeer onbruikbaar gemaakt. De
voorbereidende luchtaanvallen
begonnen acht weken voor D-dag
en op de 6de juni waren 82 strate
gisch belangrijke spoorwegcentra
achter de Atlantische muur buiten
gevecht gesteld en de meeste
spoor- en verkeersbruggen. die
naar het schiereiland Cotentin
leidden, opgeblazen, waardoor de
Duitsers gedwongen waren hun
troepen en materiaal langs allerlei
omwegen aan te voeren. De poli
tiek. die bij deze bombardemen
ten gevolgd werd, bestond in het
uitwerpen van twee bommen, bij
voorbeeld op de Pas de Calais,
tegen één bom op het werkelijke
invasiedoel, ten einde de Duitse
argwaan af te leiden.
Enige dagen voor D-dag werd het
zuiveringsplan van het Kanaal ten
uitvoer gebracht. Geallieerde tor
pedojagers en vliegtuigen, wier
bewegingen nauwkeurig op el
kaar waren afgestemd, bestreken
bijna iedere vierkante kilometer
van het Kanaal, terwijl andere
zee- en luchtstrijdkrachten de
toegangen aan weerszijden afslo
ten. U-boten konden zelfs niet
lang genoeg aan de oppervlakte
komen om hun batterijen te la
den, zonder onmiddellijk ontdekt
te worden, Duitse E-boten en R-
boten werden naar hun basis te
ruggedreven en de toegangen 's
nachts met mijnen versperd om
een eventuele uitval tegen de in
vasie-vloot te verijdelen. Zware
eenheden der Britse vloot pa
trouilleerden in het Nauw van
Calais, klaar om grotere Duitse
oorlogsschepen, welke mochten
trachten door te breken, te onder
scheppen. Spionnagerapporten,
bevestigd door luchtfoto's, signa
leerden verborgen geschutsop-
stellingen aan de kust, welke niet
eerder ontdekt waren.
Op het laatste ogenblik kreeg een
Duitse sergeant er genoeg van en
besloot Engeland-vaarder te wor
den. Met de revolver in de hand
dwong hij enige Franse vissers
hem naar de Britse zuidkust over
te zetten. Hij bracht waardevolle
gegevens met zich mee van de
verdedigingswerken aan de Nor-
mandische kust. De Atlantische
muur verborg nadien nog maar
weinig geheimen voor ons.
De Engelsen hadden reeds een
jaar tevoren een oproep tot de va
kantiegangers gericht om de kiek
jes, de ze in vredestijd op het
continent gemaakt hadden, aan
de generale staf in bruikleen af te
staan. De resultaten waren zeer
bevredigend. Honderdduizenden
snapshots werden ingestuurd,
welke kostbare details oplever
den: een smal pad, op geen enkele
kaart aangegeven, dat achter een
klip doorliep, waarop de Duitsers
een zware batterij gecamoufleerd
hadden opgesteld, een steegje, dat
om een hotel heenboog, hetgeen
door de Duitsers tot een bolwerk
was omgebouwd.
Op de 29ste Maart werd reeds met
het verplaatsen van de invasie
troepen aangevangen. Ze werden
op bepaalde punten bijeenge
bracht, toen dichter bij de kust en
vervolgens naar de aangewezen
inscheephavens. Bijna 2000 troe-
pentreinen waren nodig om dit
massale vervoer volgens de plan
nen te doen verlopen. Op een
verlichte kaart in een grote con
trole-kamer werden de vorderin
gen van ieder konvooi langs de
kust met vlaggetjes aangegeven.
Intussen hadden de autoriteiten
uitgestrekte gebieden van Brit-
tannië ontruimd en oefenden de
troepen zich daar voor de op til
zijnde operaties. Rommel's stran-
dobstakels werden nagebootst en
vernietigingscommando's, met
echte munitie uitgerust, probeer
den ze te veroveren.
Als resultaat van de ervaringen,
opgedaan in Dieppe, werden spe
ciale landingsvaartuigen met ra
ketkanonnen gebouwd om de
Duitse strandhinderpalen uit de
weg te ruimen. Tienduizenden
auto's, die van de landingsboten
door de branding naar de kust
moesten rijden, werden water
dicht gemaakt en voorzien van
buigzame buizen en stalen
zelfde gevoelen. Hun wens zou
spoedig vervuld worden.
Zeven dagen voor de D-dag, wel
ke oorspronkelijk op maandag 5
juni was vastgesteld, werd defini
tief met het inschepen begonnen.
De dagen verstreken, de een na de
ander, en de spanning in het
SHAEF nam hand over hand toe,
doch in het persoonlijke hoofd
kwartier der opperbevelhebbers
heerste een sfeer van volslagen
rust.
Mongomery liet het uitwerken der
details, waaraan hij een hekel
heeft, aan zijn ondergeschikten
over en las zijn lievelingsauteur
Anthony Trollope. Eisenhower
weigerde zich in het grote huis te
vestigen en liet een grote tent in
het bos opslaan. Hij sliep in wat
hij zijn "circuskar" noemt, een
slaapwagen, gebouwd op het
chassis van een 2 Vi tons leger
truck, een idee, dat hij van Mont
gomery had afgekeken.
Het enige vertrek was bezaaid met
een allegaartje van "wild west"-
en psychologische romans.
Churchill wilde mee!
Vrijdagmiddag 2 juni brachten
eerste minister Churchill en Veld
maarschalk Smuts een bezoek aan
het kamp van Eisenhower, na een
inspectietocht langs de kust te
hebben gemaakt, waar ze op de
en bezadigd zoals gewoonlijk en
Admiraal Sir Bertram Ramsay,
klein maar heetgebakerd, die eer
tijds zo'n belangrijke rol speelde
bij de evacuatie van het eerste
Britse expeditieleger uit Duinker
ken. De laatste die arriveerde was
Opperluchtmaarschalk Sir Traf-
ford Leigh-Mallory, de opperbe
velhebber der geallieerde expedi
tie-luchtmacht. Hij was met zijn
particuliere toestel van Londen
komen vliegen.
Buiten in het schemerachtige licht
van een Engelse zomeravond zag
het weer er in de ogen van een
leek goed uit, maar de experts van
het SHAEF vonden de weervoor
spellingen ongunstig. Er waren
drie weerprofeten, die het opper
bevel omtrent de dag der invasie
moesten adviseren - twee Britse
officieren en een Amerikaanse
kolonel van de luchtmacht. We
ken achtereen hadden ze iedere
atmosferische verandering bijge
houden en op kaarten aangete
kend. Hun voorspellingen beloof
den niet veel goeds. Het weer
boven het Kanaal en Frankrijk
zou gaandeweg verslechteren, ze
verwachtten een laag wolkendek,
hetgeen de luchtoperaties aan
merkelijk zou beperken en
bovendien krachtige winden en
hoge zeeën, die de landingen mis
schien wel in gevaar konden
brengen.
den, en gingen laat heen. Om 9
uur werd op het SHAEF nog
maals een conferentie gehouden.
De meteorologen werden ieder
apart binnen geroepen. Hun
weervoorspellingen, welke onaf
hankelijk van elkaar gemaakt wa
ren, stemden overeen en de voor
uitzichten schenen ditmaal gun
stiger dan de dag tevoren. Er be
stond een zeer grote kans dat het
weer boven Frankrijk en het Ka
naal gedurende de volgende 48
uur zou opklaren.
De bevelhebbers en hun stafchefs
overwogen het waagstuk, dat ze
op het punt stonden te gaan on
dernemen. Na 45 minuten kwa
men ze tot een voorlopige af
spraak - de invasie zou doorgaan.
Maar ze besloten maandagmor
gen 4.30 uur (5 juni) een laatste
bijeenkomst te houden om dan tot
een definitief accoord te geraken.
Terug in zijn "circuswagen",
kroop generaal Eisenhower direct
onder de wol en probeerde enige
uren te slapen. Om vier uur was
hij weer op het SHAEF aanwezig.
Om de tafel zaten geschaard Ted
der, Montgomery, Leigh-Mallory,
Ramsay en hun stafchefs. De eer
ste meteoroloog werd binnenge
roepen. Hij bleef bij zijn oor
spronkelijke voorspelling. Er was
goed weer op komst. Het zou nog
een dag of twee kunnen duren,
maar het zou ook binnen twaalf
schoorstenen, die hoog boven de
wagens uitstaken om lucht naar de
motoren te zuigen, zodat ze niet in
het water bleven stilstaan.
De totale produktie van de Britse
staalpletterijen werd voor dit doel
gereserveerd en ongeveer 280
Britse fabrieken waren dag en
nacht in de weer om de orders op
tijd af te leveren. Het stouwen der
invasieschepen was zo'n moeilijke
taak, dat de experts twee jaar
voorbereiding nodig hadden om
dit onderdeel vlot te doen verlo
pen. De geweldige munitie-op
slagplaatsen, langs de stille Britse
landwegen aangelegd, bevatten
méér munitie dan in de gehele
eerste wereldoorlog verschoten
werd. Tanks stonden in eindeloze
rijen langs de wegen opgesteld.
Op de vliegvelden konden de
duizenden bommenwerpers en
jagers zich nauwelijks verroeren.
Perken en velden waren gevuld
met ontelbare vrachtauto's, jeeps,
amphibie-voertuigen en kanon
nen en de Britten begonnen zich
reeds af te vragen of hun kleine
eiland dit gewicht wel dragen kon
en plotseling niet in zee ging ver
dwijnen. Precies 30 dagen voor
D-dag werden de laatste grote in
vasie-oefeningen gehouden. De
vermoeide Yankees en Tommies,
die reeds zesmaal aan zulke oefe
ningen hadden deelgenomen,
hoopten dat het eindelijk eens
geen schijn maar werkelijkheid
zou worden. Bemanningen van
landingsvaartuigen, die herhaal
delijk het Kanaal opgestuurd wa
ren om de Duitsers op een dwaal
spoor te brengen, waren van het
"verhardingen" het inschepen der
invasie-groepen hadden gadege
slagen. Het onderhoud tussen de
drie mannen duurde een uur. Ten
laatste stelde Churchill voor, dat
hij de stormtroepen wilde verge
zellen. Generaal Eisenhower
dacht aanvankelijk, dat het maar
een aardigheid was, maar toen
Churchill opnieuw aandrong,
antwoordde hij kort, dat hij hier-
toe onder geen beding zijn toe
stemming zou geven. Hij herin
nerde de Eerste Minister er aan
dat zijn verlies voor de oorlog
voering catastrophaal zou zijn en
de aanstaande operaties daardoor
in gevaar gebracht konden wor
den. "Bovendien", vervolgde Ei
senhower, "zou het oorlogsschip
waarop u zich bevindt meer be
scherming nodig hebben dan we
het normaal kunnen geven". Op
dit ogenblik werd hij door Buc
kingham Palace opgebeld. De
Koning had gehoord met welke
bedoeling de eerste minister naar
het geallieerde hoofdkwartier was
gegaan en wenste de generalissi
mus zelf te spreken. Onder geen'-
enkele voorwaarde, zei de Koning
mocht mr. Churchill op D-day
naar Frankrijk gaan.
Churchill zwichtte, bitter terleur-
gesteld. Zaterdagavond 3 juni
hield generaal Eisenhower de
eerste der vier conferenties, waar
op D-day en H-uur moesten wor
den bepaald. De conferentieleden
waren Montgomery, ditmaal tip
top gekleed in een nieuw uniform,
dat hij pas uit de Verenigde Staten
had ontvangen. Opperluchtmaar
schalk Sir Arthur Tedder, rustig
De definitieve beslissing werd tot
de volgende morgen 4.30 uur
(zondag 4 juni) uitgesteld en de
bevelhebbers gingen uiteen om
enige uren slaap te genieten. Toen
ze op de zondagmorgen bijeen
kwamen, bevestigden de meteo
rologen hun voorspellingen en
werd besloten de invasie minstens
24 uur te verdagen. Als het slechte
weer aanhield, moest de gehele
onderneming enige weken uitge
steld worden, tot getij en maan de
landingen opnieuw begunstigden.
Want er was slechts één dag in de
maand, waarop het waagstuk kon
worden ondernomen. Het moest
volle maan zijn, om de luchttroe-
pen effectief te laten opereren, om
onze jagerbegeleiding en ons af
weergeschut een kans te geven de
Luftwaffe op een afstand te hou
den en om iedere actie van de
lichtschuwe maar zeer gevaarlijke
E-boten der Duitsers onmogelijk
te maken. De eb moest op haar
laagste punt zijn, drie uur voor het
aanbreken van de dageraad, op
dat de onderzeese obstakels, die
uit de weg geruimd moesten wor
den. konden worden gezien en het
strand geschikt gemaakt voor de
landingen op H-uur.
Zondagavond 4 juni begaven de
eerste ministèren veldmaarschalk
Smuts zich opnieuw naar het
hoofdkwartier, later gevolgd door
Generaal de Gaulle. Ze bespra
ken diverse aspecten van het ge
wichtige besluit, dat alleen door
Eisenhower genomen kon wor
uur kunnen omslaan. De twee
andere meteorologen, eveneens
apart ondervraag, bleken van
hetzelfde gevoelen te zijn.
Daarop gaf generaal Eisenhower
zijn bevelhebbers een uiteenzet
ting over de toestand. Alles was
gereed. Als ze nog langer wacht
ten, was het gevaar niet denk
beeldig, dat de massale concen
traties van schepen en landings
boten in de Britse havens door
Duitse verkenningsvliegtuigen
ontdekt werden. De Amerikaanse
stormtroepen en de Amerikaanse
vloot hadden reeds het anker ge
licht en hoe langer ze op zee
bleven des te moeilijker zou het
zijn de talrijke landingsvaartuigen
in de konvooien bij elkaar te hou
den. Nog enkele dagen onder
Duitse observatie en de invasie
verloor haar kans op een tactische
verrassing.
Het weer zag er niet zo erg roos
kleurig uit. gaf generaal Eisenho
wer toe, doch nu stonden ze voor
de beslissing. Waren ze tegen de
moeilijkheden opgewassen of
niet? Ze wisten wat het laatste be
tekende uitstel, misschien van
weken, het ingewikkelde scheep-
gaan, dat opnieuw moest geschie
den. het effect op het moreel van
de troepen.
Eisenhower wendde zich tot Ad
miraal Ramsay en vroeg: "Wat
denkt u ervan?" Ramsay ant
woordde: "Ik zou eerst graag de
opinie van den Opperluchtmaar
schalk willen horen".
Opperluchtmaarschalk Leigh-
Mallory drukte zich bedachtzaam
uit,, maar liet er toch geen twijfel
over bestaan, dat de luchtmacht
bereid was het risico van een om
mekeer in het weer te aanvaarden.
"All right", zei admiraal Ramsay,
quasi vechtlustig, "als de Opper
luchtmaarschalk het er op durft te
wagen, dan zal de vloot zeker niet
achterblijven". Generaal Eisen
hower glimlachte, maar heel
eventjes. Dit was het ogenblik,
waarvoor de miljoenen arbeiders
en soldaten der Verenigde Volke
ren gezweet en gezwoegd hadden.
Hij staarde naar zijn bevelhebbers
om de tafel, zijn gelaat ernstiger
dan het ooit gestaan had en zei
toen zachtjes: "Vooruit dan, er op
los".
De aanwezigen stonden met een
ruk van tafel op en verlieten
haastig het vertrek om de invasie
in beweging te brengen. "Veel
succes", riep Eisenhower hen
achterna. Hij was de laatste die
heenging. Hij liep met zware pas
sen en degenen die hem zagen
merkten later op dat elk der acht
sterren op zijn schouders een ton
scheen te wegen. Hij reed snel
naar zijn "circuswagen" terug en
ging slapen zonder zijn adjudan
ten wakker te maken.
Niemand was nuttelozer dan de
opperbevelhebber nu de reusach
tige operatie eindelijk op gang
was. Gedurende de lange dag van
D-dag kon generaal Eisenhower
niets anders doen dan zijn troepen
bezoeken, 's Morgens reed hij
naar een dichtbij zijnde haven en
sprak met Britse soldaten, die zich
op hun landingsboten inscheep
ten. 's Avonds inspecteerde hij de
vliegvelden waar manschappen
der 101ste Amerikaanse luchtdi-
visie hun transportvliegtuigen en
glijtoestellen voor de gewaagde
sprong gereed maakten. De man
nen waren reeds bezig hun ge
zichten met cacao en lijnolie in te
smeren, toen zijn grote Cadillac,
met vier sterren gekenmerkt, het
ene vliegveld na het andere op
stoof. Hij maakte met verschillen
de groepen een praatje, gedeelte
lijk om hun spanning, gèdeeltelijk
om de zijne te verlichten.
Toen de jongens in de donkere
vliegtuigen klommen, wenste de
generaal hun "veel succes toe. Hij
was merkbaar aangedaan. Het
was een enorm risico verscheidene
divisies luchttroepen en parachu
tisten kilometers achter de Atlan
tische muur neer te laten, uren
voordat het tijdstip der eigenlijke
invasie was aangebroken. Vele
van zijn eigen stafofficieren, Brit
se en Amerikaanse, waren er sterk
tegen geweest. Als de brugge-
hoofden op het strand niet vero
verd werden, betekende zulks, dat
verschillende divisies, uitstekend
afgerichte troepen verloren zou
den zijn. De generaal nam het ri
sico. Hij wist, dat sommigen hun
ner hierdoor een zekere dood te
gemoet gingen. Ook zij wisten het.
Het eerste telefonische rapport op
D-dag (8 juni) aan het bureau van
Eisenhower kwam 's morgens om
7 uur door. Commandant Harry
Butcher, de adjudant van Eisen
hower, nam het in ontvangst.
Leigh-Mallory berichtte, dat de
landingen der luchttroepen en
parachutisten ongelooflijk ge
slaagd mochten heten en dat de
eerste aanvallen uit zee op de
Franse kust begonnen waren.
Butcher begaf zich aanstonds naar
Eisenhower's circuswagen, vre
zend de generaal nog in slaap te
zullen aantreffen, maar hij zat
overeind in bed een Wild-West
roman te lezen. Butcher vertelde
hem het nieuws van Leigh-Mal
lory.
"Dat zijn nog eens berichten!", zei
Eisenhower verheugd.
Admiraal Ramsay rapporteerde,
dat het aandeel van de vloot in de
onderneming voor 100% geslaagd
was, met betrekkelijk geringe ver
liezen. De Duitsers waren in feite
door de landingen compleet ver
rast geweest.
Op de vooravond van D-dag had
Ramsay een konvooi schepen het
Kanaal opgezonden om de vijand
af te leiden. De Duitse kustbatte-
rijen hadden een hevig vuur op de
begeleidende oorlogsbodems
geopend, doch toen het avond ge
worden was en het zich slecht
werd, hadden ze er het zwijgen
maar toe gedaan. Hierdoor kon de
werkelijke invasie-armade haar
doel ongemolesteerd bereiken.
Op de morgen van D-dag toonde
generaal Eisenhower zich bij het
onbijt voor het eerst sinds vele
maanden vrolijk en opgewekt. Hij
hield met Butcher een geanimeerd
gesprek over andere D-dagen,
waarin hij betrokken was geweest
- Noord-Afrika, welke hij van Gi
braltar geleid had, Pantelleria, Si
cilië, welke op Malta georgani
seerd waren, en tenslotte Salerno.
Vergeleken bij deze. meende de
generaal had de invasie van
Frankrijk de rustigste D-dag op
geleverd van allemaal. Het weer
bleef zijn grootste zorg en zelfs
vóór Butcher hem de boodschap
van de Opperluchtmaarschalk
bracht, was hij al uit zijn circus
wagen geweest om de lucht te in
specteren. Hij werd kalmer toen
de zon door de wolken brak.
Op het SHAEF beleefden de
wachtende officieren die morgen
even een angstig moment toen het
eerste signaal van de Normandi-
sche kust opgevangen werd. Het
nieuws werd onmiddellijk aan de
stafchefs voorgelegd. Ze openden
de boodschap en lazen, dat de
eerste aanvalsgolf verdronken
was. Gezichten verbleekten. Ie
mand vroeg zenuwachtig om een
herhaling van de boodschap. Ze
moesten enige ogenblikken wach
ten. Toen kwam de herhaling. Er
was een fout gemaakt. De correc
tie luidde, dat de eerste aanvals
golf de kust bereikt had (woord
speling van drowned en groun
ded!).
Binnen 48 uur na H-uur had de
aanvalsspits der invasie vaste voet
op Franse bodem verkregen. -En
zonder de zware schatting aan
doden en gewonden, welke de
beroepspessimisten voorspeld
hadden.
Op D-dag-plus-zes, een week na
dat de invasie begon, waren meer
dan 500 vierkante mijlen van Eu
ropa door de geallieerde legers
bezet. De levens van velen dap
peren en besten moesten nog
geofferd worden, maar het brug-
gehoofd op Franse bodem was
gevestigd.
Wat aan Philips de Tweede niet
gelukt was, wat Napoleon tever
geefs geprobeerd had, wat Hitier
nooit had durven ondernemen,
dat hadden de geallieerde legers
onder generaal Eisenhower ge
waagd en tot stand gebracht.
Het proefproject van het KMBO-
volle tijd wordt uitgevoerd onder
auspiciën van de RK Stichting
Proefproject KMBO volletijd
"West-Brabant/Zeeland", Rin-
gersweg 14 te Bergen op Zoom, als
zelfstandige stichting.
De instroom van leerlingen wordt
hoofdzakelijk gedacht uit Bergen
op Zoom en Roosendaal en Nis
pen maar ook van het eiland
Tholen.
Leerlingen kunnen echter in ver
band met de plaatselijke ver
voerssituatie en de daarmee ver
band houdende bereikbaarheid
van een proefproject, mogelijk
ook een andere keuze maken. De
keuzevrijheid is voorbehouden
aan de ouders en leerlingen.
Mede doordat diverse instituten
deelnemen in het proefproject, is
gekozen voor lessen in verschil
lende plaatsen o.a. Tholen (de
Oesterschelp). Hierdoor ontstaat
een meervoudige huisvesting,
echter wel met een gerichte plan
ning van toegewezen afdelingen
c.q. vakrichtingen.
Het KMBO volle tijd richt zich
hoofdzakelijk tot die jongeren
die willen worden opgeleid
voor een beroep, maar niet
toelaatbaar zijn tot het regu
liere MBO;
die een voorkeur hebben voor
een kortere beroepsopleiding
in volledig dagonderwijs;
en hij/ of zij die eigenlijk de
voorkeur hebben voor het al
bestaande deeltijdonderwijs in
het leerlingwezen, maar in het
kader van een beroepsoplei
ding volgens het leerlingwe
zen, geen passend werk kun
nen vinden.
en tenslotte tot diegenen die
wel tot het MBO werden toe
gelaten, maar die door de
spanningsboog van dat typte
onderwijs voortijdig zijn uit
gevallen, maar derhalve toch
in volledig dagonderwijs voor
een beroep willen worden op
geleid.
Voor toelating zijn o.a. volgende
criteria ontwikkeld:
a. de leerling heeft bij aanvang
van het curusjaar, waarvoor
hij/zij toelating vraagt, de
leeftijd van lójaar bereikt;
b. de leerling heeft bij aanvang
van het genoemde cursusjaar
tenminste 10 jaar volledig da
gonderwijs doorlopen aan één
of meer scholen voor lager of
voortgezet onderwijs;
c. de leerling heeft het einddi-
plom behaald van een school
voor lager beroepsonderwijs of
voor middelbaar algemeen
voortgezet onderwijs (mid
denschool)
d. voorrang voor meisjes in "jon
gensopleidingen" en voorrang
voor jongens in "meisjesoplei
dingen".
Het KMBO heeft de opdracht ge
kregen het "gat in de Mammoet
wet" te vullen en dat te doen door
middel van participerend leren.
Mede daardoor kan de onderwij
spraktijk veel beter aansluiten op
het beroepenveld.
Dit is te vertalen in een aantal
uitgangspunten:
meervoudige kwalificatie, alge
meen maatschappelijke, beroeps
en doorstroming; drempelloze
instroom; individualisering; bui
tenschools leren; flexibele afslui
ting; aansluiten aan de belevings
wereld van de jongeren; persoon
lijke en maatschappelijke bege
leiding en extra aandacht voor
meisjes.
School en beroep moeten direct
bij elkaar aansluiten. De klacht is
nog steeds dat de school te ver af
staat van de maatschappelijke
werkelijkheid.
Door participerend leren (de
school in het bedrijf en het bedrijf
in de school) moet daarin verbe
tering worden gebracht.
Leerlingen gaan stage en doen
ervaringen op. Docenten gaan de
leerlingen op stage begeleiden en
doen eveneens ervaringen op.
Eindtermen zijn landelijk om
schreven en genormeerd. Zo zijn
de eindtermen landelijk erkend
als algemeen voorkomende vaar
digheid in een beroep.
Ten aanzien van de eindtermen
zijn de volgende effecten nog ver
meldenswaardig:
het blijkt dat sommige eind
termen na verloop van tijd niet
meer in de beroepspraktijk
voorkomen;
- daartegenover blijken in de
beroepspraktijk nieuwe vaar
digheden hun intrede te heb
ben gedaan.
In verband met de drempelloze
instroom volgen de leerlingen
verschillende programma-eenhe
den. Eén of meer PE's vormen een
certificaat-eenheid. Wanneer hij
of zij een aantal genormeerde
eindtermen heeft behaald, ont
vang hij/zij een CERTIFICAAT.
Een landelijk vastgestelde lay-out
van het certificaat is dan ook
wenselijk.
Hierop worden vermeld:
- de voorkomende beheersings
niveaus,
- de landelijke eindtermen,
- het gewenste beheersingsni
veau,
- de behaalde beheersingsni
veaus,
- de eventuele andere termen.
De leerling krijgt een omschrij
ving mee van datgene wat hij/zij
wel bezit aan vaardigheden. Dat
betekent dat een diploma van het
KMBO een beschrijvend docu
ment is.
Op het diploma wordt ingeschre
ven welke CERTIFICATEN zijn
behaald. Het is een goede zaak
dez systematiek in de voorlichting
aan bedrijven en instellingen
uiteen te zetten.
Hierdoor krijgt men een duidelijk
beeld van het "profiel" van de
vakman/vakvrouw, die het be
drijf binnenstapt.
Dikwijls wordt de vraag gesteld of
in een badkamer of keuken hout
kan worden toegepast. Dit is altijd
mogelijk mits bepaalde voorzie
ningen worden getroffen om het
hout zo verantwoord mogelijk toe
te passen. Een goede toepassing
van massief hout of triplex kan
door het natuurlijke uiterlijk, de
structuur en de kleur, een warme
karaktervolle sfeer scheppen die
door andere materialen moeilijk
valt te evenaren.
Toepassing in de keuken
Meestal heerst in de keuken vrij
wel hetzelfde klimaat als in de
woonkamer, dit is een gevolg van
een gelijkmatige temperatuur
door centrale verwarming of door
het in open verbinding staan met
de woonkamer.
Hout en triplex dat gebruikt kan
borden in de woonkamer kan dan
ook zonder bezwaar in de keuken
worden toegepast. Alleen de af
werking van het materiaal, vooral
boven het aanrecht, verdient meer
zorg. Voor droge binnenmuren is
het achter de betimmering niet
noodzakelijk ventilatiemogelijk-
heid le scheppen. Het regelwerk
voor het bevestigen van triplex en
massief houten delen behoeft dan
ook niet te worden behandeld met
een afwerkmiddel of een ver-
duurzamingsmiddel.
Een zeer belangrijk aspect in het
hele KMBO gebeuren is de werk
gelegenheid. Door het "verloop"
van leerlingen naar andere dan
beroepsopleidingen, krijgt nu het
beroepsonderwijs via het KMBO
volletijd weer meer werkers "in
het veld".
Ook voor de jeugd die moeilijk
aan een baan kan komen, geeft
het KMBO de kans zich geduren
de 2 jaar beter te profileren. Hier
door kan de beginnende vakman/
vakvrouw een betere aansluiting
krijgen tot het vakmanschap, dat
door het bedrijfsleven wordt ge
vraagd. Het bedrijfsleven zal in de
toekomst door dit KMBO ook
beter "geprofileerd" personeel
aan de poort krijgen.
Op vochtige buitenmuren is het
wenselijk het regelwerk van te
voren zat in te smeren met een
houtverduurzamingsmiddel of 2 x
te meniën en achter de bekleding
voor ventilatie te zorgen. Ook
kunnen vochtige (buiten)muren
geïsoleerd worden door tussen
muur en regelwerk P.V.C.-folie of
een ander vochtdicht materiaal
aan te brengen.
Hout of triplex boven een aan
recht dient hiervan 2 3 cm. vrij te
blijven. Hiermee wordt het in
trekken van vocht in het ,kopse
hout voorkomen en tevens de hy
giëne bevorderd. Een aardige op
lossing is ook boven het aanrecht
één of meer rijen tegels aan te
brengen en daarboven met hout te
betimmeren.
Wanneer leidingen achter het
hout weggewerkt moeten worden
dient de dikte van het regelwerk
aangepast te worden aan de
ruimte die nodig is om de leidin
gen te laten verdwijnen.
Wanneer ook de tegels naar voren
moeten komen dan kan men op
houten regels eerst op maat ge
zaagde gipskartonplaten bevesti
gen en daarop de tegels lijmen.
De volgende week wordt de toe
passing van hout in de badkamer
behandeld.
over die
fotogenieke
honden
Er zijn volgens deskundigen zo'n twee miljoen honden in Neder-
W land. Herdershonden en doggen, jachthonden en terriërs en hoe al
die honderassen verder heten. De mens koos de hond als hulp bij de
jacht, als bewaker of gewoon als aardige metgezel en huisgenoot. En het
is begrijpelijk dat die huisgenoot ook regelmatig een plaats krijgt op de
foto's die een mens maakt. Want honden hebben naast de vele voortref
felijke eigenschappen die ze al bezitten nóg een pluspunt: ze zijn ook
erg fotogeniek. Dat blijkt uit de drie foto's die hierboven zijn afgebeeld:
wie honden op de plaat zet is bijna altijd verzekerd van een goed resul
taat. Als die fotograaf of fotografe tenminste een paar spelregels in acht
neemt.
En de eerste spelregel is: ga voor uw hond op de
knieën, want "luchtfoto's" geven vaak een vertekend
perspectief, waardoor het beest niet op z'n voordeligst
uitkomt. Dat kiezen van een laag standpunt heeft nog
een ander voordeel: u krijgt er vaak ook een rustiger
achtergrond door. Want ook dat is een belangrijke fac
tor als u graag boeiende foto's wilt maken van uw
hond: kies een zo mogelijk contrasterende of in elk ge
val rustige achtergrond. Foto 1 en 2 laten dat duidelijk
zien.
Als u de achtergrond niet zelf kunt kiefen dan is het
plezierig als u kunt beschikken over een bescheiden
telelens. Die zorgt er - door zijn beperkte scherptege-
bied - voor dat u kunt scherpstellen op het dier terwijl
de achtergrond onscherp wordt, waardoor de hond
"vrijstaand" in beeld komt. Bij het fotograferen in huis
zal vaak een flitser nodig zijn om snelle bewegingen te
"bevriezen". Een flitser zorgt namelijk niet alleen voor
voldoende licht maar ook voor zo'n korte lichtflits dat
bewegingsonscherpte wordt voorkomen.
