het gezelschap
van flipland
De
Eendracht
bode
Nog 106 jongeren
onder 19 jaar werkloos
Zaalvoetbal
Klachten bewoners
bejaardenwoningen
door VAC op rij gezet
Handwerken
ABG 15 jaar
SPIERINKJE
Bij verhuizing
Donderdag 26 mei 1983
EENDRACHTBODE
13
Institueringsbesluit
Gevaarlijke plannen
Hervormd verlangen
Altijd te pakken
Deel 6
Door J.M. Vermeulen
Schrift en belijdenis
Wettig geïnstitueerd
Nogmaals gezelschappen
WHS 1 winnaar
Vrederust tournooi.
Handgrepen
Alarmsysteem
a.u.b. tijdig een adreswij
ziging sturen aan Een-
drachtbode, Postbus 5,
St. Annaland of aan uw
bezorger.
leder die enigszins thuis is in de ge
schiedenis, legt al gauw verband tus
sen het oefeningengezelschap van
toen en de Oud Gereformeerde Ge
meente van nu. Niet geheel ten on
rechte. De wortels van het bestaan van
Sint-Philipsland's grootste kerkelijke
gemeente zijn terug te voeren tot het
eens zo kleine gezelschap. We pro
beerden iets terug te vinden van het
tenietgaan van de leeskring. Het is al
genoemd hoe het kwam, dat de men
sen met steeds groeiend verlangen
gingen uitzien naar een meer zelfstan
dig bestaan. Het gezelschap moest
een 'Gereformeerde Kerk' worden. De
aloude vaderlandse kerk die in 1816
was omgezet in een nieuwe Hervorm
de', kwam terug op Sint-Philipsland.
Maar hoe ging dat gebeuren. Het ei
land zou een ontwikkeling doormaken
die zijn weerga in de plaatselijke ge
schiedenis niet vindt.
Opzienbarend was het besluit van de
gezelschapsmensen niet. Velen waren
hen al voorgegaan en velen zouden
ben nog volgenHet moet geweest zijn
inde eerste helft van 1 837. Het woord
'institueren' was gevallen. Er zal ter
dege over vergaderd zijn. Met resul
taat.
Een wettige kerkelijke gemeente
moest het worden. Een gemeente die
de opvolger was van het gezelschap.
Liever willen we het anders noemen.
Een gemeente die de voortzetting was
van de oude vaderlandse kerk van
vóór 7 januari 1816. Het gezelschap
kende immers een geestelijk leven dat
gestempeld was door de Nadere Re
formatie. En een nog steeds groeiend
aantal Fliplanders begeerde een zoda
nige gemeente. Het was dominee
Huibert Jacobus Budding die op de
hoogte werd gebracht van het Insti
tueringsbesluit. Zijn naam wordt niet
uitdrukkelijk genoemd. Toch moet hij
het geweest zijn. De enige andere
kanshebber, ds. Scholte, verbleef die
weken in de omgeving van Schoon
hoven. We kunnen dus wel met ze
kerheid stellen dat het Budding was
die de mensen verraste door zijn
komst. Iemand noemde hem eens
de Maarschalk der Afscheiding in
Zeeland'.
Een vaste woonplaats had hij eigenlijk
niet meer. Budding leidde een zwer
vend bestaan. Na theologie gestu
deerd te hebben aan de Universiteit te
Utrecht, was hij predikant geworden
in Biggekerke. Eind 1835 was door
hem, voor de ogen van heel de kerke
lijke gemeente, het gezangenboek uit
de kerk verwijderd. Begin 1 836 kwam
het tot grote problemen. Hij begon als
Hervormd prediker speciale bidston
den te houden voor de zwaar vervolg
de afgescheidenen. Dit kon niet. Op 1
april 1836 legde ds. Budding zijn
ambt in de Herv. Kerk neer. Toegela
ten als afgescheiden predikant voor de
Zeeuwse gemeenten zette hij in de zo
mer van 1 837 koers naar Flipland. We
volgen hem even. Zijn weg naar het
gezelschap was lang geweest.
Lang, maar ook gevaarlijk, Levensge
vaarlijk. Een bijna doodgeschoten
predikant had de op te heffen lees
kring op zekere aangrijpende avond
veel te vertellen. Zijn belevenis
sen....hun toekomstverwachting.
Even een paar mogelijke verhalen. We
twijfelen er niet aan of Budding heeft
ze verteldBurgemeester, als je
het beveelt, schiet ik hem dood
Welgemeende woorden aan het adres
van de nog zo jonge predikant. De
schuurkerk van de rijkbegaafde Bud
ding was weer eens te klein geweest.
Maar de predikant wist raad. Hij wan
delde met zijn kerkgangers de polder
in. Onderweg preekte hij en liet Psal
men zingen. Dit alles bleef natuurlijk
niet onopgemerkt en het volgende
liedje ontstond:
Zoo gaat de Leeraar voort;
Zoo trekt de schare heen.
De Goesestraatweg hoort
De Psalmen van Datheen.
In Wilhelminadorp gekomen, kreeg de
veldwachter het er benauwd van.
Toen hij de predikant met zijn kerken
de schare de dorpsgrenzen zag nade
ren liep hij totaal overstuur bij de bur
gemeester binnen en sprak de woor
den die we hierboven noemden. Nog
een belevenis. Een andere keer was
Budding in de buurt van Krabbendij-
ke, toen het ook daar een belangrijk
man teveel werd. Dè soldaten van Fort
Bath moesten er aan te pas komen. De
schare van Budding moest worden
uiteen geslagen. Hageprediker Bud
ding kon de bajonetten al zien glinste
ren. Plotseling verscheen er een bode
en de krijgers konden onverrichterza-
ke terug. Sint-Philipsland ging dus in
principe ook de kans lopen dat hun
aanstaande kerkdiensten met het
zwaard werden beëindigd. Of zou ook
nu weer het grote isolément te hulp
komen. We denken van niet. Tijdelijk
misschien. Maar wie optimistisch is
kent toch de Minister vah Justitie en
Politie niet. Minister van Maanen wist
precies hoe ze de afgescheiden kerk
diensten moesten aanpakken. Wat zei
hij? In noodgevallen schieten,
maar anders volstaan met stompen
met de kolf van het geweer en slaan
met het plat van de sabel....'. Meer zal
niet nodig zijn om vast te stellen dat
Sint-Philipsland wel heel goed (noest
weten wat ze bezielde om met Bud
ding in zee te gaan. Van eind juli tot-
half november 1836 vinden we de
dominee in Zeeland. Hij is dan min of
meer verbonden aan de gemeente
Middelburg. Tevens preekt hij in
Zuid-Beveland en institueert een aan
tal kerken. Uiteindelijk werd de ver
volging hem wel wat veel en hij ging
op reis naar Holland. Een opwekkend
schrijven van zijn kerkeraad riep hem
terug en binnen een paar dagen was
hij weer op Walcheren. Hij hervatte
zijn ambtelijk werk, leidde een provin
ciale vergadering, preekte en doopte
en werd vervolgd en beboet als tevo
ren. De gevangenis was dichtbij. Lang
zou het niet meer duren. Maar eerst
was hij in Flipland. Bij het gezelschap.
waar ze echt niet twijfelden of het in
stitueren eigenlijk nog wel zonodig
moest.
Dat institueren, kon dat eigenlijk zo
maar. Ook voor Sint-Philipsland een
belangrijke vraag. Eerst zeggen we er
'nee' op. Budding kon er eigenlijk niet
toe over gaan om het gezelschap om te
zetten in een wettige gemeente. De
handeling van ds. Budding zou, zoals
het wel genoemd werd, een 'onwetti
ge' daad zijn. We hebben al iets ge
noemd over een vernietigende vervol
ging. Op deze vervolging hoeft niet
nader te worden ingegaan. Het is geen
kerkgeschiedenis, maar het gaat over
het gezelschap. Alleen daarom nog
even het volgende voor wat betreft de
'erkenning' van de toekomstige ge
meente van Sint-Philipsland. De Her
vormde Synodale verlangen voldaan,
door alle reeds bestaande afgeschei
den gemeenten zogenaamd te ontbin
den en onwettig te verklaren. Met be
hulp van de 'per ongeluk' in het Wet
boek van Napoléon achtergebleven
artikelen 291 en 292 ging dat heel
gemakkelijk. Alles wat 'staatsgevaar
lijk' was kon direkt worden opge
ruimd. Zo ook de kerkdiensten van'
degenen die niets anders wilden dan
'de aloude Gereformeerde Kerk voort
zetten. Maar er was een weg. Konink
lijke erkenning en koninklijke goed
keuring maakten 'wettige' instituering
mogelijk. Vorstelijke gunsten die door
het gezelschap niet gevraagd waren.
Institueren, het moest mogelijk zijn.
Het is een vrij ingewikkelde materie.
Enkele aspecten willen we even be-
beweging' de nek werd omgedraaid.
De gezelschappen protesteerden: Si
re, wij kunnen geen vrijheid vragen,
want wij bestaan al eeuwen. Maar de
overheid was doof voor hun protesten.
Stel nu eens voor dat het 'gezelschap
van Flipland' op de koninklijke voor
waarden zou ingaan. Je zou denken
dat ze dan met het indienen van wat
verklaringen al een heel eind op weg
waren. Maar nee, zo was het toch echt
niet. Altijd was er wel wat: het kerk
gebouw deugde niet, de mensen wa
ren te arm om zonder subsidie te kun
nen leven, dan weer was er sprake van
brandgevaar. Kortom, de gemeenten
die van de vrijheid gebruik dachten te
maken kwamen er niet doorheen. En
dan was het telkens opnieuw: het ver
zoek om erkenning is afgewezen, de
gemeente blijft onwettig en de maa
tregelen onverkort van toepassing.
vormde Kerk in Flipland, maar ook in
Nederland, had het niet gemakkelijk.
In vrij korte tijd-waren meer dan hon
derd 'afgescheiden' gemeenten ont
staan. En dat groeide maar door. Nu
was het gezelschap van^Flipland weer
aan de beurt. Daar moest iets aan
worden gedaan. Maar wat. De insti
tuering van nieuwe gemeenten moest
worden tegen gegaan. Maar hoe. Iets
van de in de grondwet gewaarborgde
vrijheid van godsdienst werd in het
eerste artikel genoemd. Maar wacht
even. Het was niet zo moeilijk als het
wel leek. De reglementen van de
nieuwe Hervormde Kerk van 1816
waren 'staatswetten' geworden. Deze
kerk had een godsdienst gekregen die
in handen was van de regering. Hier
door was de kerk een onderdeel ge
worden van de grote 'staatsmachine'.
En zo is het gekomen. De kerk kon
naar de regering om steun. Een voor
beeld. Het was in 1835 dat de Alge
mene Christelijke Synode der Her
vormde Kerk een adres aan de rege
ring als volgt besloot....'. De synode
vergenoegt zich met in de schoot
Uwer Exellentie uit te storten haar
verlangen, dat door krachtdadige tus-
schenkomst van het burgerlijk bestuur
en de rechterlijke macht de bestaande
wanorde moge worden tekeer gegaan,
en hare voortplanting voorgekomen.
Kerkelijke verlangens om dra
gonders, musketiers en kurassiers.
Krachtdadige tussenkomst om op de
afgescheiden kerkdiensten los te la
ten. Maar er waren al zoveel gemeen
ten gesticht. Geen probleem voor kerk
en overheid.
In 1836 had de regering aan het Her
lichten. Het had zo eenvoudig kunnen
zijn. De naam 'Gereformeerde Kerk' er
boven, de Dordtse Kerkorde terug en
's zondags gewoon de oude preken
blijven lezen. Niets aan de hand.
Bovendien hadden ze voor deze ge
dachte de wet mee. Immers, de
grondwet was van vóór 1816. In die
zelfde grondwet was vrijheid van
godsdienst volkomen gewaarborgd.
De kerk die het gezelschap ging
voortzetten was de 'Gereformeerde
Kerk' van vóór 1816. Een bescher
mde kerk dus. Toch was het in werke
lijkheid niet zo. Kerk en overheid be
keken de zaak door een andere bril. En
ze hadden er reden voor. Wanneer het
(te) gemakkelijk tot erkenning van
nieuwe gemeenten kwam dan kon je
nog wat beleven. Dat nooit dus. Daar
om zocht de kerk als volgt te redene
ren: de gezelschappen die al die jaren
de oude schrijvers gelezen hebben,
vormen een nieuwe 'godsdienst. Geen
recht derhalve op bescherming door
ook maar een enkele wet! De gezel
schappen kunnen dat recht krijgen als
ze er om vragen. Maar dan moeten ze
er wel wat voor over hebben. Ze moe
ten erkennen dat ze een soort 'sekte'
zijn onder de naam 'Christelijk Afge
scheiden'. Maar dat nog niet alleen.
De te constitueren gemeenten moes
ten afstand doen van subsidies, on
dersteuningen, rechten en aanspra
ken. Voorwaarden waarvan kerk en
overheid van te voren konden weten
dat de gezelschappen daar niet op
konden ingaan. Welnu, geen vrijheid
vragen? Dan vervolging. En een vrij
logische consequentie van die vervol
ging moest zijn dat de 'afscheidings-
Een laatste mogelijkheid was de rech
ter. Dan zou het gezelschap naar Zie-
rikzee moeten. En zeker, dikwijls wer
den gezelschapsmensen voor de rech
ter gesleept. Budding ook. Op zekere
dag had hij een schuld van 40.000
gulden. Velen werkten voor minder
dan een gulden per dag. Omgerekend
naar deze tijd enkele miljoenen!
Soms was er een rechter die aan het
verplicht-gestelde vonnissen niet
meedeed. Toch moeten we niet den
ken dat de gemeenten er veel wijzer
van werden. In dit zo gunstige geval
konden twee dingen gebeuren. De
opstandige rechter werd weggepro
moveerd óf het Openbaar Ministerie
ging in hoger beroep en dan verloor
het gezelschap het toch. Dominee
Budding en het gezelschap stonden
uiteraard op het standpunt dat het op
Sint-Philipsland zonder enige vrijbrief
een 'Gereformeerde Kerk' ging wor
den. Een kerk waarop ze krachtens
belijdenis en grondwet volkomen
recht hadden.
De instituering van de gemeente, je
zou kunnen zeggen, had door het gro
te isolement onbewust iets 'illegaals'.
Sint-Philipsland had geen brief aan de
Koning geschreven. Dat is wel duide
lijk. Bovendien zou het gezelschap
geen enkele kans maken. Bij de eerste
de beste voorwaarde zou het al verke
ken zijn. Zojuist werd gezegd dat een
kerkgebouw vaak niet deugde. Waar
werd het gecontroleerd. Vier zaken:
kwaliteit, ligging, veiligheid, en ge
luidsoverlast. En wat was de nieuwe
gemeente rijk? Hun oude en ver
trouwde woonkamer. Het werd een
kerk 'in de huiselijke kring'. Evenwel
mogen we stellen dat het toch iets an
ders was dat het gezelschap er van
weerhield vrijheid te vragen. Het was
een principieële kwestie. Dat zou de
geschiedenis duidelijk gaan leren. En
daarmee zijn we eigenlijk toe om de
gestelde vraag of institueren ook zon
der erkenning kon, met 'ja' te gaan
beantwoorden. Niet voor niets werd
zojuist het woord 'zogenaamd' ge
bruikt. We zeiden dat de regering op
verzoek van de Hervormde kerk er toe
was over gegaan om de gemeenten
'zogenaamd' te ontbinden. En daar
was reden voor. De overheid had nu
eenmaal niets te ontbinden. Het ge
zelschap van Flipland kon heel ge
makkelijk worden geconstitueerd als
een wettige en kerkelijke gemeente.
Niets stond in de weg. De tegenstan
ders van de erkenning zeiden het zo
duidelijk. De overheid had in de kerk
niets te zeggen. De kerk had een an
dere Koning. Daarom vraagt de kerk
geen 'gunsten'. Ook de artikelen 27
t/m 31 van de Belijdenis zijn wat dit
betreft duidelijk genoeg. En dat was
het wat het gezelschap terughield.
Heel eenvoudig is dus te stellen dat
Sint-Philipsland, zonder enig pro
bleem, geruisloos maar toch zeker,
wat illegaal maar toch wettig, naast de
Hervormde zijn oude Gereformeerde
Kerk terugkreeg.
Pak weg 1 2 jaar had het 'gezelschap
van Flipland' haar taak vervuld. De
Gereformeerde Godsdienst was voor
het dorp bewaard gebleven. Waar
schijnlijk op 8 juli 1837 ging de
'noodsamenkomst' teniet. En daar
was de volgende belangrijke reden
voor. Toen de kans zich voordeed om
weer zoals vanouds in een 'Gerefor
meerde Kerk' te vergaderen hebben
de Fliplanders die mogelijkheid niet
laten liggen. Toch veranderde er
uiterlijk niet zo veel. Alleen dit. Het
gezelschap werd een kerk, de gezel
schapsmensen werden kerkmensen,
de gezelschaps leiders kwamen in de
kerkeraad en als het gezelschap zo rijk
was geweest, dan had de oefenaar nu
predikant kunnen worden. Dit laatste
was duidelijk niet het geval. De kerke
raad van de Oud Gereformeerde Ge
meente, als we het zo even mogen
noemen, ging er wel heel anders uit
zien dan Flipland gewend was. In de
Hervormde Kerk stonden de ambten
eigenlijk uitsluitend open voor de 'eli-
ten'. De machtige boeren, die zowel
zondag als in de week de 'arbeiders'
regeerden. Een enkele middenstander
mocht bij wijze van uitzondering wel
eens een keertje meedoen. In de Oud
Geref. Gemeente lag dat duidelijk an
ders. De gezelschapsleiders zullen wel
bijna automatisch gekozen zijn in de
kerkeraad. We zien Adriaan Kunst te
rug als ouderling. Johannes Verwijs
en Leendert van Ree komen we tegen
als diaken. Dat de bekende Pieter van
Dijke een ambt bekleedde, lezen we
niet. Iets vonden we terug van de
constituering: Ds. Budding bleef
nu eenige dagen op het dorp, predikte
eenige malen, doopte kinderen en be
diende ook het Heilig Avondmaal, wat
veel tot versterking was van de Chris
tenenVoor het eerst sinds vele
jaren hoefde ds. Samuel Everaers niet
langs het gezelschap. Hij passeerde
een kerk die dag. Het verblijf van
Budding zorgde ongetwijfeld weer
voor de nodige nieuwe gezichten.
Duidelijk blijkt de groei. Nauwelijks
een paar weken later, 26 augustus
1 837, was de consulent er weer. Op
nieuw werd veel werk verzet. Open
bare Belijdenis werd afgelegd door
Laurens Kunst en Jan Aarnöudse.
Eind oktober treffen we Pieter van Dij
ke aan tussen de doopouders. Het
werd aan alle kanten duidelijk merk
baar....het gezelschap van Flipland
was teniet.
Over het gezelschap valt weinig meer
te vertellen. Over dit gezelschap ten
minste. Het was gebeurd met de sa
menkomst. Toch moeten we niet den
ken dat de Oud Gereformeerde Ge
meente er nu was. Nee. Bij de consti
tuering begint de geschiedenis pas
echt. De kerkgesfchiedenis die nu aan
vangt kan zeker niet los worden gezien
van het gezelschap. De verklaring van
het diepste 'waarom' van het gezel
schap wordt gegeven door de ge
schiedenis der kerk. Je ziet de kerk
mensen terug als gezelschapsmensen.
'Zes a zeven jaren later. Fliplands kerk
geslagen naar vele, doch kleine gezel
schappen. Gelukkig niet meer gehuld
in nevels, dampen en misten. De ge
schiedenis is bewaard gebleven, hoe
wel ze zo goed mogelijk vernietigd
moest worden. Je wordt er stil van. Je
vraagt je af of dat echt gebeurd kan
zijn. Maar alles wijst er op dat het waar
is. Je had het kunnen weten: de insti
tuering van 1837 was niet 'officieel'
gegaan. En daarom zie je ze zo terug.
Een weerloze groep totaal afhankelij-
ken. Murw gebeukt door de machtige
vuist van Hervormd Sint-Philipsland.
Predikant, burgemeester en boeren.
Het gezelschap toonde toen haar ware
gedaante. De kerk ook. Genadeloos
voltrokken de machtigen hun vonnis
sen. Iedere keer opnieuw. Met alle
mogelijke varianten. De deuren van de
Oud Gereformeerde Gemeente wer
den dichtgespijkerd. De kerk moest
vluchten in gezelschappen van minder
dan 20 personen. Maar wat voltrok
zich in die gezelschappen. Als je het
leest dan zie je hoe de kerk haar be
staansrecht in de keiharde praktijk
gaat bewijzen. Iets wat in vredestijd
uiteraard niet zo uit de verf kon kó
men. Enkele vluchtige herinneringen
aan het gezelschapsleven der kerk
vertellen dat er nimmer zulk een prin
cipieële zaak aan de orde geweest is.
Ik denk dat we wel heel onvolledig
zouden zijn, wanneer we niet een klei
ne wandeling door de kerkgeschiede
nis zouden maken om de Fliplanders
in die kleine gezelschappen te ont
moeten voor een allerlaatst vaarwel.
(wordt vervolgd)
tournooi van WHS 3 aan het Sint
Philipslandse Noad 2 de ereprijs
uitreiken. In de finale wist de
Noad-formatie de thuisclub na
aantrekkelijk voetbal met 2 - 1 op
de knieën te krijgen.
Bij dit Sint Annalands gebeuren
waren 8 elftallen betrokken,ver
deeld in twee poules zodat beide
wedstrijdvelden vanaf 1.00 uur in
gebruik waren. In poule A waren
dat Stavenisse,Brus e Boys, SPS en
WHS. In poule B Noad,Vos
meer,Krabbendijke en Smerdiek.
Minder nauw moest men het ne
men of de spelers persé tot de af
deling behoorden ,want deelne
ming aan wedstrijden op Tweede
Pinksterdag is aan zekere vrijwil
ligheid gebonden. Toch ontliep
men elkaar niet veel in kracht
sverschil. De poule-uitslagen wa
ren: WHS - Stavenisse 0-1, SPS -
Bruse Boys 0-1, Stavenisse -
Bruse Boys 0 - 1, WHS - SPS 2 -
1,WHS - Bruse Boys 1 - 0 en SPS -
Stavenisse 0-1. Daardoor werd
WHS eer ste in poule A,gevolgd
door Stavenisse,Bru en SPS. In
poule B speelden Smerdiek -
Vosmeer 0-0, Noad - Krabben
dijke 2 - 0, Smerdiek - Krabben
dijke 1 - 2, Vosmeer - Noad 1 - 0,
Smerdiek - Noad 0 - 2 en Vosmeer
- Krabbendijke 1-1. Noad werd
dus eerste,gevolgd door Vos
meer,Krabbendijke en Smerdiek.
De finales leverden de volgende
uitslagen op: SPS Smerdiek 3 - 2,
Bruse Boys - Krabbendijke 2 - 0,
Stavenisse - Vosmeer 2 - 1 en
Noad - WHS 2 - 1Zo werd Noad
eerste, WHS 2e, daarna Stavenis
se,Vosmeer, Bruse Boys, Krab
bendijke SPS en Smerdiek. In
een dankwoord tot alle deelne
mers wer den uiteraard ook de
arbiters betrokken,die een bloe
metje naar huis konden meene
men.
Niet alleen was er Tweede Pink
sterdag op Vrederust het traditio
nele voetbaltournooi.maar tege
lijkertijd het begin'van de 50 jari
ge jubileumviering van deze ver
eniging. Sedert de datum van op
richting op 4 augustus 1933 speelt
deze voetbalvereniging op vel
den,gelegen binnen het zieken
huisterrein. Met tussentijds wel
veranderde accomodaties, zoals
velden,kleedgelegenheid,enz.
bleef wel de dienende taak die de
vereniging vervult,namelijk het
verschaffen van ontspanning aan
patiënten en medewerkers. Daar
om is de ligging van de velden
binnen het ziekenhuisterrein
ideaal voor wat de bereikbaarheid
betreft.
In een welkomstwoord tot be
stuurders en spelers van Dos
ko,Borgvliet,Lepelstraat en
W.H.S. zei Vrederustvoorzitter
S.D.van Steveninck - een broer de
vroeger vermaarde doelman Jo
van Steveinck,dat de eerste aanzet
voor de komende jubileumaktivi-
teiten dit Pinkstertournooi is.
Naast de buurverenigingen werd
hiervoor ook WHS uit Sint Anna-
land uitgenodigd.omdat die ook
al een halve eeuw hechte banden
had met het Vrederust-voetbal.
Voorts wenste hij iedereen veel
speel- en kijkgenot toe.
De jubileum-aftrap werd verricht
door mevrouw Van Rossum en
haar echtgenoot (in een één-
tweetje)de geneesheer directeur
van de stichting,dr J.O. van Ros
sum en dat onder de meest zonni
ge omstandigheden van deze natte
voorzomer. Van de deelnemende
clubs moest Borgvliet de gedu
rende 2 achtereenvolgende jaren
gewonnen wisselbeker verdedigen
en de club deed opnieuw een
goede gooi,toen het de eerste
wedstrijd tegen Lepelstraat met 3
- 0 won. Vrederust zelf had toen
de spit's al afgebeten met een 1 - 0
zege op het Dosko-zaterdagelftal.
Tweede klasser WHS,die op pa
pier de sterkste moest zijn,toonde
in de daarop volgende partij tegen
Vrederust maar een gering over
wicht en bracht het tot 1 - 0. Dosko
en Lepelstraat hielden elkaar in
evenwicht: 1 -1. Vervolgens pakte
WHS de zaken tegen het sterker
Borgvliet wat energieker aan en
bracht het tot een 0 - 1 zege. Vre
derust - Lepelstraat bleef blank: 0
- 0,evenals Dosko WHS. Toen
vervolgens Borgvliet echter met 0
- 1 verloor van een zich het jubi
leum waardig tonend Vrede
rust,waren de kaarten geschud.
WHS bood zijn aanhang verder te
leurstelling door op lauweren te
rusten en tegen Dosko en Borg
vliet niet meer verder te komen
dan een 0 - 0 uitslag, terwijl Dosko
door Borgvliet met .0-5 werd
weggespeeld. Voor WHS kwamen
er 6 punten uit het tournooi
Vrederust werd goede tweede met
5 punten,Borgvliet 4, Lepelstraat
3 en Dosko 2 punten. De prijsui
treiking door dr.Van Rossum
vond plaats in café 't Hoefke.
Daar werd het zo zonnige en
sportieve tournooi nief minder
geanimeerd besloten.
Crystal-Gouden Leeuw 9-6
De sterkere Crystal Boys namen al snel
een 2-0 voorsprong, waarna de con
centratie verslapte. De Leeuwtjes wer
den een paar keer zeer gevaarlijk,
maar door goed keepers-werk van IJ
zerman bleef de schade beperkt tot een
tegendoelpunt. Met enkele goede
combinaties voerden Jan en Bram
Hage de score op tot 5-1
In de tweede helft kwamen de gasten
goed terug, en mede door enkele ver-
dedigingsfouten werd het 5-4. Doordat
bij Crystal enkele spelers ver onder de
maat bleven en de Gouden Leeuw
flink onderschat werd, kwam men op
een tegenvallende 9-6 zege uit. Doel
punten van Bram (5) en Jan (4) Hage.
De Thoolse Vrouwen Advies Commissie(VAC) heeft in anderhalf jaar
tijd een aantal klachten op rij gezet van bewoners van bejaardenwonin
gen op het eiland. Er werd onderzoek verricht naar het woongerief in
eengezinswoningen, complexen beneden- en bovenwoningen en de
woonflat bij Ten Anker in Tholen. De aard van de klachten lopen uiteen
van een stinkende douche-afvoer tot ontevredenheid over de hoogte van
aanrechtkastjes of pannerekjes.
Ten tijde van het onderzoek, dat
in september 1981 begon, telde
het eiland 561 bejaardenwonin
gen. De vragenlijsten van de VAC
werden uiteindelijk door 81 be
woners volledig ingevuld, wat
neerkomt op ongeveer 15%. In het
rapport met de enquête-uitslag
worden de woningen bekeken van
de voor- tot de achterdeur en van
beneden naar boven.
De problemen beginnen al bij de
entree. Een groot aantal bewoners
vindt het hinderlijk dat men geen
beschutting heeft tegen regen en
wind, vooral bij de eengezinswo
ningen. De toegankelijkheid van
verschillende bejaardenwoningen
laat ook vaak te wensen over. De
woonkamers geven weinig reden
tot klagen. In de keukens ligt dat
weer anders. Daar wordt per slot
van rekening ook echt gebruik
van gemaakt. Maar liefst 71% van
de ondervraagde bewoners van de
Thoolse Ten Ankerflat klaagt
over hinder van kookluchtjes van
de buren via de roosters. Over de
hoogte van de aanrechtkastjes of
pannerekjes is het merendeel van
de geënquêteerden ontevreden. In
de verschillende typen woningen
de één wat meer dan de ander.
In de grote of Maria Magdalena-
kerk aan de Singelstraat te Goes
wordt van 31 mei tot en met 3 juni
de landelijke handwerktentoon-
stelling van de Nederlandse Bond
van Plattelandsvrouwen gehou
den. Iedereen die geïnteresseerd is
in of zich bezighoudt met het
werken met textiel, is welkom.
Er zijn ongeveer 2000 handwer
ken in bijna dertig verschillende
technieken. Er worden ook de
monstraties gegeven. Mevr. J.B.
Boertien-Velema, echtgenote van
de commissaris der Koningin in
Zeeland, verricht dinsdagmorgen
de officiële opening. Dinsdag 31
mei kunt u terecht van 13.00 tot
21.00 uur, woensdag en donder
dag van 10.00 tot 21.00 uur en
vrijdag 3 juni van 10.00 tot 17.00
uur.
Er zijn ook inzendingen van Tho
len en St. Philipsland.
Het ontbreken van handgrepen in
toilet en douche wordt door veel
bewoners als een groot gemis er
varen. Bij de combinatie toi
let/douche zijn handgrepen in
deze ruimten voornamelijk in het
woongebouw aanwezig(86%), in
de eengezinswoningen zijn ze
voor ruim 11% aangebracht, ter
wijl de handgrepen simpelweg
geheel ontbreken in de galerijwo
ningen. In diverse gevallen levert
dat volgens het VAC-rapport geen
problemen op als er een fonteint
je, wastafel of radiator aanwezig
is. Deze doen dan als zodanig
dienst met alle gevolgen van dien!
Om die reden zijn ook door ver
schillende bewoners zelf hand
grepen aangebracht.
Het meest voorkomende euvel in
de slaapkamers is last van tocht.
De situering en kwaliteit van de
kasten is eveneens goed voor een
aantal klachten. Dat geldt ook
voorde zoldertrap. De helft van de
schuurtjes-bezitters is ontevreden
over de isolatie van dat vertrek
terwijl 60% vindt dat het schuurtje
onvoldoende is verlicht. De ge
luidisolatie tussen de vertrekken
onderling is over het algemeen
goed te noemen, maar anders
wordt het, met name in de eenge
zinswoningen, waar het de gelui
disolatie betreft ten aanzien van
de aangrenzende panden. In de
eengezinswoningen kan ongeveer
53% van de ondervraagden prac-
tisch horen wat er bij de buren
wordt gezegd. Velen betreuren het
eveneens, dat men in vele gevallen
niet zelf de ramen kan schoon
maken. Dat is natuurlijk afhan
kelijk van het type woning. Ra
men lappen is dan ook het sim
pelst bij eengezinswoningen, ter
wijl het de grootste problemen
oplevert bij de bewoners van de
galerijwoningen.
De alarminstallaties, waarmee 32
woningen van de 81 geënquêteer
den zijn uitgerust, genieten niet
veel vertrouwen bij de bewoners:
40,6% zegt dat het systeem niet
voldoet of twijfelt er aan. In de
eengezinswoningen is dit zelfs
66,7% en in de complexen met
galerij 43,8%.
Het is helemaal geen wonder, dat
een bejaarde wel eens een been of
een heup breekt: om de bejaar
denwoning te onderhouden moet
in alle woningtypen veel klimwerk
worden verricht. Alleen het
woongebouw springt er gunstig
uit vanwege de mogelijke service.
Het is toch wel onrustbarend
wanneer slechts 7% van de onder
vraagden verklaart dat er geen
halsbrekende toeren te hoeven
worden uitgehaald.
Bij het vervoer van zieke bewo
ners wordt vaak een beroep ge
daan op de vindingrijkheid en in
spanning van de mensen die be
last zijn met het vervoer: het komt
voor dat een patiënt die platlig
gend moet worden vervoerd
'staat'. Het ambulancepersoneel
wijst met name op de situering
van deuren, de draairichting er
van en de trap. Vaak is de hal te
klein.
In de enquête van de Vrouwen
Advies Commissie werd ook ge
vraagd naar de omgeving, waar
men als bejaarde het liefst zou
wonen, wanneer men de vrije
keuze had. In Stavenisse geeft 75%
van de ondervraagden de voor
keur aan wonen tussen andere ca
tegorieën bewoners van eenge
zinswoningen. Jong en oud door
elkaar. In de andere woonkernen
ligt dat anders. Natuurlijk is ook
dat weer betrekkelijk, omdat
slechts 15% van de totale bejaar
denwoning-bevolking onder
vraagd is. En dat geldt trouwens
voor alle resultaten. Daarin ligt
dan ook de zwakte van de enquê
te. Het is niet meer dan een steek
proef, die echter wel een goed
beeld geeft van wat er aan de wo
ningen schort en dus nog verbe
terd kan worden. Wat de voorkeur
van wonen betreft gaat het meer
om een gevoelskwestie dan om
een praktische zaak. De één
woont liever tussen jongeren, de
ander geeft er de voorkeur aan om
als bejaarden bij elkaar te wonen,
zoals dat bijvoorbeeld sterk het
geval is bij de ondervraagden in
Poortvliet(70%) en Scherpenis-
se( 100%). Zo hebben ook alle be
woners zo hun eigen ideëen over
Het Algemeen Burger Gasthuis te
Bergen op Zoom viert zijn derde
lustrum als verpleeghuis, ook voor
Tholen en St. Philipsland. Van
daag al wordt met een tractatie bij
de koffie en feestelijke klanken
van een draaiorgel aandacht ge
vraagd voor het vijftienjarig bes
taan. Voorzitter J.C.E. Geerdink
spreekt een feestrede uit en de
bewoners en hun gasten krijgen
een feestmaaltijd. Tot en met
vrijdag 3 juni duren de festivitei
ten, waarbij donderdag 9 juni ook
nog afscheid genomen wordt van
portier P. Kooien. ABG t.v. toont
de ontwikkelingen vanaf 1968 tot
aan de huidige nieuwbouwfase.
ontspanning. Bij de bereikbaar
heid van verschillende diensten,
zoals winkels, medische voorzie
ningen en openbaar vervoer ligt
dat weer anders:
Het is wel typerend dat de onder
vraagde bewoners in Stavenisse
de afktand naar de winkels zonder
meer goed vinden, terwijl in
Scherpenisse iedereen klaagt over
de bereikbaarheid daarvan. Sint
Maartensdijk komt met 47% het
gunstigst uit de bus. Op medisch
gebied zijn er enkele klachten
over de afstand naar bijvoorbeeld
de huisarts. Dat geldt natuurlijk
vooral in Scherpenisse, waar men
geen eigen huisarts heeft en is
aangewezen op Sint Maartensdijk
of Poortvliet. Wat het openbaar
vervoer betreft is er weer een
schril contrast tussen Stavenisse
en Scherpenisse: men waardeert
de bereikbaarheid achtereenvol
gens met 100% goed en 100%
slecht.
De Vrouwen Advies Commissie
bindt geen conclusie vast aan de
resultaten van de enquête. Die
spreken al genoeg voor zich. In
plaats daarvan worden punten ge
noemd, die bij de bouw van be
jaardenwoningen de aandacht ver
dienen. En daarmee heeft de VAC
een bijdrage geleverd aan een nog
betere bouw van bejaardenwonin
gen in de toekomst.
U hebt
nu de meest
gelezen krant
op Tholen en
Sint-Philipsland
in handen.
Plaats ook eens een
Slechts 7,25 tot en met 20 woorden
bij contante betaling in geld,
per groene betaalcheque, blauwe
giro-betaalkaart, bank- of giro-opdracht.
De arbeidsmarktsituatie in het rayon Tholen (Tholen en St. Philips
land).
De werkloosheid van mannen daalde in april van 781 tot 748: een
vermindering met 33. De afname van het aanbod is o.m. een gevolg van
de iets toegenomen bedrijvigheid in de bouw, in de water- spoor- en
wegenbouw en landbouw.
Het aanbod van vrouwen onderging een zeer geringe daling: van 222 tot
220.
Onderstaand overzicht geeft eenjuist inzicht in de ontwikkeling van de
werkloosheid per beroepsgroep in vergelijking met de vorige maand en
de overeenkomstige maanden van het vorige jaar
Beroepsgroepen
maart
april
maart
april
1982
1982
1983
1983
MANNEN
Bouwnijverheid
130
125
172
162
Grondwerken
68
63
141
137
Metaalnijverheid
54
55
91
95
Landbouw
25
14
40
36
Handel
9
13
21
21
Scheepvaartpersoneel
4
4
11
12
Niet varend verk.pers.
14
12
70
59
Kantoor en onderw.pers.
21
22
34
33
Los arbeiders
90
90
142
136
Overige beroepsgroepen
30
33
59
57
Totaal werkloze mannen
445
431
781
748
VROUWEN
Verkoopsters
28
29
49
48
Serveersters etc.
5
3
13
15
Kantoor- en onderw.pers.
24
27
55
54
Sociale en geneesk.zorg
12
13
34
33
Huishoudelijk personeel
3
3
16
18
Los arbeidsters
22
23
33
33
Overige beroepsgroepen
13
16
22
19
Totaal werkloze vrouwen
107
114
222
220
Totaal aanvragen mannen/vrouwen
1
7
6
3
Het werkloosheidspercentage voor de mannen ligt op 19.7% en voor de
vrouwen op 21%.
Het werkloosheidspercentage voor de provincie voor de mannen ligt op
14,4% en voor de vrouwen op 16,3%. Het werkloosheidspercentage voor
Nederland ligt voor de mannen op 16% en voor de vrouwen op 16,6%.
Bouwnijverheid
De bedrijvigheid in de bouwnijverheid nam met name buiten eigen
rayon weer wat toe. Hiermede ging een lichte daling van het aanbod
gepaard. In deze sector waren eind april nog 162 mannen werkloos.
Grondwerken
Ook bij deze sector nam de werkgelegenheid weer wat toe. Het ligt in de
verwachting dat in de maand mei het aanbod verder zal dalen.
Metaalnijverheid
Door ontslagen in eigen rayon en elders nam de werkloosheid van
metaalbewerkers nog verder toe.
Landbouw
Door de slechte weersomstandigheden konden de seizoenkrachten nog
niet aan de slag. Het ligt echter in de verwachting dat het aanbod in de
komende maand zal dalen.
Handels- en kantoor/onderwijzend personeel
Dit aanbod onderging weinig wijziging. In totaal zijn bij deze beroeps
groepen 102 vrouwen en 54 mannen werkloos.
Los arbeiders
Bij deze categorie werkzoekenden nam het aanbod licht af.
Jeugdigen
Het aantal jeugdige mannen beneden de 19 jaar betreft 48. Het aantal
jeugdige vrouwen beneden de leeftijd van 19 jaar omvat 58.
Plaats van inwoning
Van de 748 werkloze mannen is een 70-tal mannen afkomstig uit de
gemeente St. Philipsland.
Van de 220 werkloze vrouwen is een 31-tal vrouwen woonachtig in
laatstgenoemde gemeente.
