Stavenisse kan zich
warmen aan de Stove
Zangvereniging Laudate
Dominus moet nog wennen
Chique opening van dorpshuis Stavenisse
TONk
ERMND
bouwbedrijf
uytdewilligen bv
maas»
M. MOERLAND
Hl VERMAL
fa. i. moerland en zn.
BOUMAN POTTER
Gelukgewenst, Stavenisse
met dit mooie dorpshuis
De gas-, waterleiding- en
sanitaire installaties en het
loodgieterswerk voor 'De
Stove' zijn verzorgd door
INSTALLATIEBEDRIJF
Donderdag 17 februari 1983
EENDRACHTBODE
"Aan een stove kun je je warmen en ik hoop dat het nieuwe dorpshuis in Stave
nisse die functie zal vervullen". Architect Th.W.Moerland uit St.Maartensdijk
praat enthousiast over 'de Stove', die hij beschouwt als een mijlpaal in zijn
loopbaan. "Iedereen vindt 't een schitterend gebouw en het mooie is, dat het
dorpshuis in Stavenisse tot in z'n vezels van het eiland Tholen is".
Bindend element
Idealen
Zeeuws dialect
bij opening
De zangvereniging Lau-
date Dominus, de enige
vereniging die wekelijks
vaste gebruiker is van het
nieuwe dorpshuis, zingt
nog niet de loftrompet op
de Stove. De accommo
datie op zich vindt men
wel prachtig, maar men
verloor een stuk zelfstan
digheid.
Ongemakken
Of oud-wethouder C.J.Moerland morgenmiddag in
jacquet de officiële opening van de Stove in Stave
nisse verricht, is nog onzeker, maar beheerder
M.A.van Prooijen en zijn broer hebben zich in elk
geval een smoking laten aanmeten. Ook de dames die
bij feesten voor de bediening zorgen, komen voortaan
in 't zwart.
Hobby
Zeer beperkt
ontwerp en tekeningen
van "de stove" werden
verzorgd door
Korte Vest 1 6
4695 CS St. Maartensdijk
tel. 01666-2127
NIEUW-VOSSEMEER STEENBERGEN OUD-VOSSEMEER
Ook hier werden de
luchtbehandelings- en
energiebesparende systemen
verzorgd door
b.v.
Ampèrestraat 1 Tholen Tel. 01 660 - 21 50
ft
Het schilderwerk, isolerend
glas en muurbespuiting
werd uitgevoerd door
MOLENSTRAAT 26 - TELEFOON 1667-2355
4698 BC OUD-VOSSEMEER
Wij verzorgden de stoffering
van het dorpshuis 'De Stove' te
Stavenisse
L-WONING INRICHTING
Molenstraat tel. 01662-2445 Poortvliet
Voorstraat 1 1 Stavenisse Tel. 01 663-2509
Wij mochten alle
elektrotechnische
installaties voor
'De Stove' verzorgen
De architect doelt daarmee op het
feit, dat de nieuwe accommodatie
volledig door Thoolse bedrijven is
tot stand gebracht: aannemer
Uijtdewilligen, electra Verjaal,
luchtverwarming Maasair, inrich
ting Bouman-Potter en de drie
M's: schilder Moerland, loodgie
ter Moerland ep architect Moer
land. Dat lukte niet zomaar.
"In 1979 ben ik brutaalweg naar
de gemeente gestapt met de
vraag: mag ik als inwoner van
Tholen tekeningen maken voor
een nieuw dorpshuis in Stavenis
se. Twee weken later, op 3 sep
tember 1979, kreeg ik de officiële
opdracht voor het maken van een
schets. Je bent ontzettend blij en
sprigtt met je vrouw in 't rond,
maar dan kost het je nagels, want
zo'n project zou ook m'n Waterloo
kunnen wezen. Het was een soort
tentamen voor me. Door goede
samenwerking met de gemeente,
gesteund in een open discussie, is
't gelukt. De mensen hebben ech
ter niet gauw vertrouwen in je. Je
moet uitzonderlijk goed zijn om
een plaats in deze gemeenschap te
krijgen", zegt architect Moerland.
Na zijn studie werkte hij als ont
werper-constructeur van beto-
nonderdelen in Tilburg en ver
volgens bij het architectenbureau
Boelhouwers in Tholen, waar hij
het vak leerde kennen. Toen hij
het werk van architect J.D.Dor-
maar in zijn geboorteplaats
St.Annaland kon overnemen, be
gon Moerland zelfstandig. Hij
studeert nu al zes jaar in Rotter
dam - 'je kunt geen architectuur
bedrijven als je er geen verstand
van hebt - en hoopt over twee jaar
zijn BNA-diploma te hebben.
In zijn periode Boelhouwers
werkte Moerland mee aan de ver
bouw van de voormalige gemeen
tehuizen in Poortvliet en Oud-
Vossemeer tot dorpshuis. "Ik ken
de dorpshuizen van binnen en van
buiten, want ik kom uit een grote
familie, zodat er dikwijls een
feestje was. Ik heb ook veel met de
beheerder in Stavenisse gepraat.
Er zijn echter wel vijf ontwerpen
geweest, want er is veel veranderd
tijdens de voorbereidingen.
Steeds moest de tekening aange
past worden aan andere eisen. In
't begin was er bijvoorbeeld een
kleinschalig, achthoekig gebouw.
Ik was ontzettend benauwd voor
een te grote zaal in Stavenisse;
voor verlies van kleinschaligheid.
Het laatste ontwerp is dat pas ge
lukt: van buiten niet te groot,
maar van binnen ruim.
Eenvoud is het kenmerk van het
ware in de architectuur en de Sto
ve is een goed uitgebalanceerde
eenheid: een synthese van tech
niek en architectuur. Er stond een
historisch gebouw(het oude ge
meentehuis), waarop je kon aan
sluiten of iets geheel nieuws kon
maken. Dat laatste is gebeurd,
want twee tegengestelde zaken,
vullen elkaar aan. Door het ge
bruik van mangaan steen, staan
het oude en nieuwe deel als het
eens aan om een baan te zoeken
en dan 's avonds het architecten-
werk erbij te doen. Dan zou ik
meer verdienen.
De mensen gaan steeds meer zelf
doen. De ZLM heeft een consu
lent in dienst die de boeren hulp
biedt om zelf te metselen. Voor
het maken van tekeningen is er
ook beunhazerij, maar je roet het
niet uit. Ik zit vol idealen, maar
door de economische omstandig
heden kan ik ze niet kwijt", zegt
architect Moerland uit St.Maar-
tensdijk, die met de Stove -'een
totaal Thools project van teken
bord tot steen'- bijzonder blij is.
Architect Th. W. Moerland uit St.
Maartensdijk.
ware apart. Ze zijn verschillend,
maar de zwarte pannen vormen
een subtiele overeenkomst. Alle
openbare gebouwen in Stavenisse
zoals het oude gemeentehuis, de
kerk en de bank, hebben een
zwart dak. Zo is het hele ontwerp
wonderwel gelukt.
De bouwplaats, vlakbij de haven
en de Voorstraat, is ook bijzonder
goed, evenals de naam. Vroeger
was het gemeentehuis het bin
dend element en dat is nu in ere
hersteld met de Stove. De ramen
zijn doelbewust gekozen en zowel
binnen als buiten is er nu een re
latie met de haven en de Voor
straat. Een feest is een deel van de
gemeenschap - er trouwt iemand!
- zodat dit punt uitstekend is. Het
is ook een unicum dat er in het
dorpshuis van Stavenisse zoveel
gefeest wordt. De tijd zal moetn
leren of de Stove net zoals het ou
de dorpshuis een trekfunctie
heeft", aldus architect Moerland.
Aangezien hij zelf ook het toezicht
uitoefende, noemt Moerland de
bouw van de Stove een enorm
leerzaam proces. Er is met name
gekeken naar energiebewuste
verwarming en als eerste dorps
huis is er een gecombineerd
luchtverwarmings- en ventilatie
systeem toegepast. "De Stove is
dan ook geen klinisch ding, vanuit
de studeerkamer geboren, maar
een gebouw dat Stavenisse kan
koesteren."
Dat de bouw momenteel weinig
perspectief biedt, ondervinden
ook de architecten. Je moet na
tuurlijk je literatuur bijhouden en
ik geef ook lezingen voor vrou
wenverenigingen, maar het gaat
toch om bouwwerken. Opdrach
ten met een spanningsveld, een
duel tussen mensen met eigen
ideeën, wat altijd moeilijk is. Nie
mand zit echter verlegen om ar
chitectuur en daarom gaat het nu
maar moeizaam. Hopelijk is dit
dorpshuis een kentering, die leidt
tot meerdere opdrachten. Bij de
burgemeester heb ik al gepleit
voor restauraties, maar je moet
wel een kans krijgen. Ik ben nu te
groot om klein te wezen en te klein
om groot te zijn. Ik denk er wel
Zaterdagmiddag van één tot
vijf uur mag iedereen een
kijkje nemen in het nieuwe
dorpshuis van Stavenisse.
Naast het bezichtigen van de
accommodatie heeft de be
heerscommissie ook -voor een
tentoonstelling gezorgd van
foto's, tekeningen en schilde
rijen over Stavenisse.
Zaterdagavond treedt om acht
uur het gezelschap Zeeuws
Plat op met een programma in
dialect, waaraan o.a. trouba
dour Engel Reinhoudt en
Rien de Jonge meewerken.
Beheerder Marien van Prooijen
(links) en zijn broer Bram (rechts)
bij het schilderij van de haven van
Stavenisse in de grote zaal van de
Stove.
Het uit 47 leden bestaande koor
werd met name op initiatief van
ds.W.J.Gorissen in september
1977 opgericht. Vorig jaar werd
het eerste lustrum gevierd. De re
petities vonden plaats in de oude
openbare lagere school naast de
N.H.Kerk. maar die wordt ge
sloopt. Een aantal kerkelijke
(jeugd)verenigingen zijn tijdelijk
uitgeweken naar het oude dorps
huis, dat ook afgebroken wordt,
maar de zangvereniging koos voor
de Stove.
Er is nu twee keer op woensdag
avond gerepeteerd. Óm te begin
nen in de grote zaal van 175 m2.
maar zónder publiek lag dat met
de akoestiek wat moeilijk. De
tweede keer werd de kleine zaal
van 46 m2 uitgeprobeerd en die
klonk voortreffelijk. Voorzitter
P.Priem spreekt van een prachtige
accommodatie met omvangrijker
mogelijkheden. "Het oude dorps
huis zat met 100 mensen al aardig
vol, terwijl er nu gemakkelijk 200
in kunnen, zonder propvol te
zijn."
Toch mist het bestuur de oude
school, ondanks de gebreken.
Men kan er zich moeilijk mee
verenigen, dat het gemeentebe
stuur de school in Stavenisse
sloopt, maar in St.Maartensdijk
verenigingen wel goedkoop ge
bruik laat maken van de oude
kleuterschool. Laudate Dominus
komt» nu voor veel hogere huis
vestingskosten te zitten en de
penningmeester laat dan ook we
ten, dat hij voor het eerst subsidie
zal aanvragen.
Een nadeel van de verhuizing
vindt de zangvereniging ook, dat
er 1,25 voor een kop koffie be
taald moet worden, terwijl dat in
de oude school via de leden 'gra
tis' gebeurde. In de Stove is die
serviceverlening niet meer toege
staan en dat kost de leden vijf
gulden extra per maand. Daarbij
komt nog, dat het door de vereni
ging aangeschafte koffieze
tapparaat van 800 gulden nu ren
teloos staat.
In de oude school had men ook
een eigen muziekkast waarin de
nummers van de leden werden
opgeborgen en ter plaatse konden
worden uitgereikt. Die kast mocht
echter niet verhuizen naar het
nieuwe dorpshuis, zodat het on
gemak wat is toegenomen.
Voorzitter Priem vindt 't ook een
eigenaardige regeling, dat de
zangvereniging als vaste, weke
lijkse gebruiker maximaal vijf
De zangvereniging Laudate Dominus uit Stavenisse o.l.v. dirigent Iz.
Riedijk in de grote zaal van de Stove. Enkele leden ontbraken tijdens de
repetitie, toen deze opname gemaakt werd.
keer per jaar moet wijken wan
neer er op woensdagavond ie
mand anders de zaal wil huren.
Woensdag 16 februari(gisteren)
zou dat al het geval zijn voor een
huwelijksjubileum en in april nog
een keer voor een huwelijk. In
overleg met beheerder Van
Prooijen, die Laudate Dominus
alle medewerking verleende, zou
gisteravond beproefd worden of
men naast een feest in de grote
zaal ongestoord in de kleine zaal
zou kunnen repeteren, 't Is alle
maal nog wennen voor de zang
vereniging, die door deze verhui
zing gesterkt is in de overtuiging,
dat alle veranderingen nog geen
verbeteringen zijn.
"Ik heb altijd gezegd, als er een
nieuw dorpshuis komt. pakken we
't chique aan. Vroeger hebben
mijn broer ten ik rode jasjes met
een zwarte broek en een strikje
gehad, maar dat is verwaterd tot
een spijkerbroek. Nu gaat alles in
't zwart", zegt de nieuwe beheer
der van het dorpshuis te Stavenis
se, Marien van Prooijen. Hij bezit
een horecadiploma zodat hij offi
cieel zijn broer Bram is opge
volgd, maar in de praktijk zal er
weinig veranderen. Marien regelt
met name de administratie. Bram
de bediening.
In maart wordt het zestien jaar dat
ze op een middag spontaan be
sloten om te gaan 'oberen'. "Met
m'n vader, broer en oom waren
we tijdens de verbouwing van het
dorpshuis in de Poststraat aan 't
timmeren. De gemeente nam het
gebouw in 1967 van de N.H.Kerk
over, die het dorpshuis na de fe-
bruariramp van 1953 ten ge
schenke had gekregen. Ook de
fam.Leune-Stoel stopte met het
beheer. Het dorpshuis werd door
de verbouwing zo mooi, dat we
tegen elkaar zeiden: laten we hier
gaan oberen. Het bleek berege-
zellig om te bedienen. We deden 't
ontzettend graag als pure hob
byisten. Als je 't voor het geld
doet, kun je beter vandaag nog
stoppen, want na bruiloften moet
je 's nachts nog opruimen. Ik heb
echter weinig slaap nodig", zegt
beheerder Van Prooijen.
Hij wil altijd alles perfect regelen,
maar in het oude dorpshuis was er
geen eer meer van het schoon
maakwerk te maken. Met een
mager verfje ging het gebouw
achteruit, zodat de Stove met de
'royale keuken - van alle gemak
ken voorzien - de bar, de foyer, de
berging en de twee zalen met open
armen werd ontvangen. Het is nog
even wennen met grotere afstan
den lopen en minder contact met
de mensen vanuit de keuken. "We
missen de sfeer van het keukentje
in het oude dorpshuis, waar we
met zes bedienden heel wat fees
ten hebben georganiseerd. De
grootste bruiloft was er een met
250 gasten en toen de ratiowonin-
gen gereed kwamen, hadden we in
zeven dagen vijf bruiloften", ver
telt Marien van Prooijen.
Het dorpshuis in Stavenisse bleek
ook een gewilde feestzaal voor
bruidsparen van elders. Zo'n tien
procent van de gebruikers komt
uit St.Maartensdijk en nu staan er
weer al drie Smerdiekse bruilof
ten op de agenda. De betrokkenen
hebben lang niet altijd een bin
ding met Stavenisse. Volgens het
oude systeem betaalde men echter
alleen bedieningsgeld. Voor de
hapjes en drankjes kon men zelf
zorgen, hoewel dat met opgave
van de leveranciers veelal aan de
Van Prooijens overgelaten werd.
Die voordelen zijn voor de feest
vierders nu voorbij.
"Ik ben er financieel beter op ge
worden als eigen horeca-onder-
nemer. Het gemeentebestuur
heeft voorgeschreven, dat ik per
consumptie moet gaan rekenen,
zij het bij bruiloften tegen een ge
reduceerd tarief. Gemiddeld kost
een consumptie 1,50. De
Thoolse horeca mogen we geen
concurrentie aandoen, zo heeft
wethouder Versluiüs alle beheer
ders van dorpshuizen voorgehou
den."
Wordt het dorpshuis in Stavenisse
voor feesten dan goed benut - met
name op vrijdagavond - voor an
dere bijeenkomsten is er nog vo
lop ruimte in de Stove. "Vereni
gingen uit Stavenisse maken er in
zeer beperkte mate gebruik van",
zegt beheerder Van Prooijen. Hij
noemt de zangvereniging als enige
wekelijkse huurder, de EHBO-af-
deling met twaalf keer per jaar en
in beperkte mate de bejaarden-
gym enjazzballet. "We hebben nu
met de grotere ,zaal wel meer mo
gelijkheden voor het rouleren van
streekbijeenkomsten, zoals bij
voorbeeld de diploma-uitreiking
van de chr.mavo, de ZLM-kring,
e.d.", aldus beheerder Van Prooi
jen. die morgenmiddag de Thool
se autoriteiten bij de officiële
opening op chique wijze zal ont
vangen.
WONINGBOUW - UTILITEITSBOUW - WATERWERKEN - RENOVATIE
Telefoon: 01676-2652 01667-2585/2626
Electro-techruschbureauMolendijk 3-4•Telefoon 01666-2315St Maartensdijk(Z)
