Wethouder Moerland kan
opTholen een potjebreken
y
Leerling ©li meester ;J|© Heer
65 jaar in schoot Dalemsestraat
Brugklas Mavo vertelde over haar reis
Vfa stremt/es moest ér meer zwem0efe$Bi
VAN DER BRAAF
Aardappelveiling
LIJST 3, NR. 14
PIET VERK0UTER
Donderdag 2 september 1982
EENDRACHTBODE
9
Je rolt er onverwacht in.
Strandjes
Verenigingen doen geweldig
goed werk
Dat mislukte
orgels - piano's
Kerkstraat 14 - Bruinisse - tel. 01113-1379
WEDVLUCHTEN
Ongeschikt
Naar "De Schutse"
ZEELAND KIEST IEMAND UIT ZEELAND IN DW TWEEDE KAMER
Als er iemand de oude openbare lagere school aan de Dalem-
sestraat in Tholen op z'n duimpje kent, dan is het wel de
88-jarige L.M.de Heer uit de Molenvlietsestraat. Niet minder
dan 65 jaar bracht hij als leerling, kwekeling en onderwijzer
door in het karakteristieke gebouw, waarin verschillende gene
raties Tholenaren leerden lezen, schrijven en rekenen.
Spetters
Tot 71e jaar
Van de Thoolse gemeentebestuurders is de wethouder van financiën, sociale- en
sportzaken C.J.Moerland wel de meest bekende. Een gevolg van het feit, dat hij zich al
28 jaar lang op bestuurlijk gebied beweegt en ook omdat hij vanwege zijn vroegere
functie bij de Kon.Ned. Heide Mij en door arbeid voor Groene Kruis e.d. zich meer
dan wie ook onder de bevolking bevond. Daarom leverde voor hem bijvoorbeeld de
gemeentelijke herindeling geen problemen in die zin op, dat hij over onbekende
plaatsen of zaken uit die regio zou moeten beslissen. Hij wist en weet overal van.
Maar als gemeentebestuurder is het zijn laatste week. Ongetwijfeld zal hij zeker de
eerste tijd bij alles van bestuur en beleid betrokken zijn, zoals dat 28 jaar lang het
geval is geweest, inzonderheid na de herindeling, missen. Zoals de regio ook bes
tuurder Moerland zal missen, want de gematigd P.v.d.A. man kan bij de gehele
Thoolse bevolking een potje breken.
Wie zoveel jaren het vertrouwen van een
bevolking, van een partij krijgt, moet het
er wel naar maken. Het moet ook meer
idealisme zijn dan dat het om een
"baantje" te doen was. Afgezien van de
huidige wethoudersvergoeding - en ook
daar kun je nog steeds amper op thuis
blijven - is de vergoeding voor gemeen
tebestuurders nooit zo'n vetpot geweest,
dat je het voor het geld zou moeten
doen. Dat heeft er bij Moerland trou
wens nooit ingezeten, al had hij uiter
aard wel de zorg voor het gezin. De
kostwinner. Het geld was voor Moer
land bijzaak. Daarom ook informeerde
hij deze week pas, wat hij nu eigenlijk
trok als oud-wethouder. Het antwoord
was 80% en eigenlijk viel dat de
"THoolse minister van financiën" wat
tegen, want hij dacht dat het zoiets was
als bij andere voorzieningen, dat je de
eerste 2 jaar honderd procent kreeg uit
betaald. Dit bijvoorbeeld kenmerkt in
elk geval, dat het goede voor de ge
meente door Moerland hoger werd
aangeslagen dan de eigen portemonnee.
Nu hoeft zelfs bij een afscheid na een zo
lange periode van dienstverlening aan
de gemeenschap niet alleen maar al het
goede te worden opgesomd. Wethouder
Moerland weet zelfs drommels goed, dat
hij dat al die jaren niet heeft gedaan
zonder fouten te hebben gemaakt, zon
der ook soms een verkeerde beslissing te
hebben genomen en als hij het zelf niet
zou weten, dan wordt je daar zeker als
gemeentebestuurder wel via andere ka
nalen op gewezen, maar iedere criticus
moet eveneens erkennen, dat het
achteraf altijd makkelijk praten is. Ook
wethouder Moerland is wel eens door de
ambtenarenberg bedolven, waardoor
het ene besluit veel sneller tot stand
kwam dan het andere, maar er zijn vaak
zoveel bijkomstigheden, die binnenska
mers wel meespelen, maar waarvan de
buitenwacht geen weet heeft en ook
geen weet kan hebben. Dat de kritiek
wel begrijpelijk is, maar in wezen alle
grond mist. Een bestuurder, zo is ook de
ervaring van wethouder Moerland,
moet haast evenveel (ver)zwijgen als
spreken.
De in 1918 te Stavenisse geboren Kees
Moerland viel na zijn lagere schooltijd
bepaald niet op een keurig gespreid
bedje in economisch zicht. De dertiger
jaren waren niet mis om sociale mis
standen te kunnen signaleren. Uit een
volle portemonnee is het gemakkelijker
praten dan uit een lege. Landarbeid,
Moerland weet er alles van. Karig loon.
Moerland weet er alles van. In wezen
leed ieder armoe in vergelijking met de
ze tijd, maar juist daarom waren de ver
schillen schrijnender. In 1948 was er
toch al wat meer licht in het gezin
Moerland, want Kees kwam bij de Crisis
Controle Dienst en vervolgens bij de
Kon.Ned.Heide Mij. Een vaste baan le
verde vast en een langzamerhand toch
ook stijgend salaris op. De welvaart nam
toe, de tegenstellingen verminderen,
daardoor ook wel enigermate de strijd
vaardigheid.
Moerland zou het een^onjuist verwijt
vinden, als hem wordt voorgehouden,
dat hij geen echte "rooie" was en is. Al
leen zal hij volmondig toegeven geen
extremistisch rooie te zijn geweest en
ook nooit zal worden. Al was hij in 1948
lid geworden van de Bond, het mee
besturen van een gemeente is niet door
hem gezocht. Daartoe werd hij in 1954
wel opgezocht door partijgenoten.
Raadslid A.van 't Veer bijvoorbeeld
(inmiddels overleden). Voor de ramp
boterde het niet erg in de Stavenisse ge
meenteraad. Partijen hadden vaak one
nigheid. Moerland kwam in 1954 in de
raad. Op een paar stemmen na haalde
zijn partij drie zetels. De groei zat er dus
wel in. De toen 36-jarige gemeentebes
tuurder werd meteen wethouder. Vanaf
die tijd is de inzet voor de gemeenschap
bij Moerland een tweede natuur. In het
plaaselijk - geleidelijk aan ook in het
regionale - en zelfs in het gewestelijk
organisatorisch of verenigingsleven,tot
de agenda jaren achtereen meer dan was
volgeboekt en er nauwelijks tijd over
bleef om er eens een weekje uit te bre
ken. Soms wel eens te veel van het goe
de, zal ook mevr. Moerland wel hebben
verzucht. Van Moerland is er al een 25-
jarig jubileum est als gemeentebestuur
der en toen is al veel van zijn hiervoor
ook terloops aangetipt werk genoemd.
Die lange reeks wordt hier niet her
haald. Moerland in ijsclub, Moerland in
Groene Kruis, Moerland in woning
bouw stichting, Moerland in PvdA,
Moerland bij opening sportvelden,
Moerland bij eerste palen dorpshuizen,
Moerland bij muziekfestijnen. Moer
landzelfs naast toen nog prinses Bea
trix. 28 jaar lang stukken lezen, rappor
ten doorworstelen, beleid verdedigen,
belastingverhogingen voorstellen, op
treden als locoburgemeester, of dan
weer presentatie hier dan weer daar. Als
daar een punt achter wordt gezet, valt in
zelfstandig Stavenisse en de tijd na de
gemeen
teiijke herindeling, toen het barstte van
de zorgen. Niettemin ook de voldoe
ning, zoals in het eerste geval, toen men
het op Stavenisse gedaan kreeg dat het
wederopbouwplan voor 95 V2 door Het
Rijk werd gesubsidieerd en er uit de ge-
meentepot voor de bijna complete ver
nieuwing van het dorp maar 4 'A in de
kosteó moest worden bijgedragen.
Daarvoor moest dan wel worden gek
nokt. Geknokt moest er eveneeens na de
herindeling. In financie^ opzicht een
volgens Moerland evengrote zege voor
Tholen als eertijds de herverkaveling
voor de boeren is geweest. Hij maakt
daarbij niet het verschil dat de herver
kaveling een voor iedereen gelijkgerich
te verbetering was, terwijl een herinde
ling van gemeenten op centralisatie is
gericht. Maar hij weet die financiële ze
gen met feiten te staven, want als er te
voren maar rijksvergoeding was voor
is kunnen komen. Men was binnenska
mers al een eind op weg om het in
Haestinge overdekt te krijgen, maar ui-
eindelijk vond men een derde open
zwembad in de hoek Stavenisse-Sint
Annaland-Oud-Vossemeer toch een be
tere zaak. Alleen moet voorshands wor
den afgewacht of dit financieel nog een
haalbare zaak is.
Afgaande op deze zomer vindt wethou
der Moerland dat er veel meer moge
lijkheden zouden moeten zijn zoals het
veel te kleine strandje bij Gorishoek de
zwemmers biedt. Tegenwoordig kan
iedereen zwemmen en de buitenaccom
modaties zijn het meest aantrekkelijk,
maar je moet wel een strandje hebben en
voor de jeugd geen uitzonderlijk ge
vaarlijke stromingen. Bij totale afslui
ting van de Oosterschelde had die mo
gelijkheid er wel meer ingezeten, maar
ook nu zouden er bijvoorbeeld te Stave
nisse en Sint Annaland strandjes moeten
zijn. Wie weet? Toen er volledige werk
gelegenheid was, ging het besturen ook
veel meer van een leien dakje. De
mooiste tijd. Als er nu echter niet snel
verandering komt in de economische si
tuatie, vreest wethouder Moerland dat
niet alleen veel moeilijker nieuwe voor
zieningen te realiseren zijn, maar dat
van sommige bestaande de exploitatie
lasten ook niet eenvoudig zijn op te
brengen. Maar dat geldt eveneens voor
de sociale voorzieningen. Een wer
kloosheidsuitkering blijft tot 2 jaar be
perkt, daarna wordt het de zgn. bij
standswet. De vrees is niet ongerijmd,
dat straks zuinige mensen, die nog wat
spaarcentjes hebben het eerst zullen
moeten opmaken, terwijl dat nu niet het
geval is.
Wethouder Moerland is de laatste om te
ontkennen dat de talrijke sportvoorzie-
ningen de gemeente geen schep geld zou
kosten. Er is echter in dat opzicht de
laatste jaren zoveel tot stand gekomen,
dat het in het algemeen zo wel even kan.
Je kunt uiteraard wel de wens koesteren
op een overdekte ijsbaan, maar dan weet
je tegelijk dat zoiets met een bevolking
van nog geen 19.000 in wezen onbes
taanbaar is. Niettemin is het geweldig
wat er door de verenigingen gebeurt om
de jeugd op te vangen. Van de allereer
ste voetbalvereniging die tot stand
kwam tot de jongste ruitersport toe. Met
daartussendoor dan tennis, gymnastiek
club, volleybal, korfbal, scouting en ga
zo maar door. Als dat aantal jongeren,
wat nu vele uren tijdens het weekend
door die verenigingen wordt opgevan
gen eens op die gemeenschap zou wor
den losgelaten, zonder de verenigings
binding, zou je wat anders zien. Moge
lijk dat dan pas iedereen zou beamen,
dat die voorzieningen toch het geld
waard zijn. In dat opzicht had wethou
der Moerland in zijn hart eigenlijk oök
de manege nog wel willen zien, want
toen hij bij het laatste interne concours
eens langs boerderij Van Engelen reed
ontdekte hij pas goed, wat ook daar
wordt opgevangen. Maar het is wel al
lemaal wat moeilijker geworden. Van
daar herhaalt Moerland dat zijn beste
tijd was die met volledige werkgelegen
heid, want dan kan er ook veel gebeu
ren. Er gebeurde heel wat in 28 bes
tuurlijke jaren van wethouder Moer
land. Inderdaad zal het voor hem
vreemd zijn als er straks iets gebeurt op
Tholen dat uit de krant te moeten lezen,
zonder er zelf over mee te hebben be-
1 slist. Ondertussen mag hij zich verze
kerd weten van de erkentelijkheid van
die gemeenschap, waarvoor hij dan
vrijdag de laatste officiële daad verricht
met het slaan van de eerste paal voor de
Sint Annalandse sportzaal, terwijl de
zelfde avond omgekeerd de gemeen
schap van Tholen in Haestinge afscheid
kan nemen van de dan oud-wethouder
C.J. Moerland uit Stavenisse.
Wethouder C.J.Moerland heeft in zijn
lange bestuursloopbaan heel wat mensen
ontmoet, onder wie in 1972 de toenmali
ge prinses en nu koningin Beatrix tijdens
haar bezoek aan het eiland Tholen. Deze
opname is gemaakt in het stadhuis.
te denken dat het lijkt ofje in een andere
wereld stapt.
De zwaarste bestuursperioden voor
wethouder Moerland waren die na de
ramp 1953, toen op de bres voor zijn zo
zwaar getroffen geboorteplaats, het nog
bepaalde gronden, werd het na de he
rindeling over de totale massa vergoed,
hetzelfde gold historische kernen, het
zelfde gold voor 18.000 inplaats van
voor maar bijv. 3000 inwoners die er
gens van rijksgelden konden profiteren.
Toen er na die herindeling nog andere
financiële meevallers en rijksverhogin
gen kwamen, zat de gemeente financieel
gebakken en konden er meer voorzie
ningen tot stand komen dan zelfs de
rijkste kernen - en dat waren er niet veel
op Tholen - tevoren ooit mogelijk was.
Jammer vindt wethouder Moerland, dat
het niet meer tot een overdekt zwembad
Roermond 28-8-1982, Reisduif Scherpenisse.
291 duiven los 830 uur w.wind, afst. 133 tot
143 km.
Ie pr. 10-28-53 116130 m, laatste pr. 11—
07-53 874,44 m.
Mevr. Scherpenisse 1 -15-29-35-45-49-67-
68-93-97. L. de K. Koolaard 2-3-18-26-95. P.
Potappel 4-10-13-19- 22-30-51 -61-62-65-76.
J. Moerland 5-11-12-14-17-24-31-32- 34-
41-50-55-58-59-74-82. Iz. Moerland
6-16-21-43-47-, A. Gebraad 7-53-56-63-69-
80-83-85. A. Hage 8-89. H Smits 9-75—
77-92. A. Scherpenisse 23-25-38-39-94. G.
Lindhout 20-28- 36-60 73. P Suurland 27-
42-71-72-79-84. G. van Leeuwen 33- 44-91
W. Moerland 37. A. Moerland 40. P. Beve
lander 46— 66-78. J. op den Brouw 48-81. A.
Riedijk 52-54-57-90. M. Goudzwaard 64. W.
Potappel 70 D. Menheere 86-87. R. Moer
land 88. D. Uijl 96.
Roermond 28-8-1982, Trouwe duif Tholen
207 duiven los 830 uur w.wind, afst. 128 km.
Ie pr. 10-21-33 1151,28 m. Laatste pr.
10-51-15 908,76 m.
P. Laban 1-33-50. J. v. Dijke (Kr)
2-3-9-17-19-2 L. v.d. Hoofd 4-31-34-42-44-49.
W. Theunisse Zn. 6-8-10-11- 27-28-51. L.
v.d. Klein (S) 5-13-30-35. A. Korsman
7-15-23-37. C. van Luijk 12-28. J.M. v. Dijke
14-21-, C. Moeliker 16-20- 40. L. v.d. Klein
Jz. 18-29. L. Soomers 22-45. J. Deurloo
24-41-43. L. Hage 26-36-52. M. Moeliker 32.
M. v. Haaften 47. C. v.d. Berge 48.
Advertentie IM
4
St. Annaland, dinsdag 31 augustus: Dore
I 23, apart 15, Gloria 15-19, Eigenhei
mer 21-23, Kriel 25, Bintje 14-20, Bon
ken I 20-24, II 15, apart 11, Drielingen
10-11, Kriel 62-71, aanvoer 165 ton.
St. Maartensdijk, dinsdag 31 augustus:
Bintje I 18.30-18.60, II 16.30-16.50,
Bonken 18.70. Kriel 71.90, Eigenheimer
I 24.60-25.00, II 20.00. Gloria 17.60-
18.60, Dore 15.00. Kriel 78.00, aanvoer
42 ton.
"Jullie kunnen blijven zitten, maar 't is
twaalf uur en m'n soep staat boven. Ik ga
eten". Maarten Moerland hield zich ook
op zijn honderdste verjaardag aan de tijd,
ondanks dat het gezellig praten was met
mevr. Boertien en Mevr. Baerendse,
dinsdagvoormiddag in de recreatiezaal
van het bejaardencentrum De Schutse te
St. Annaland. In gezelschap van wet
houder Versluijs kwamen zij de krasse
St. Annalander feliciteren met zijn
eeuwfeest. Mevr. Boertien had een fles
meegebracht, terwijl het gemeentebes
tuur al een grote fruitmand had laten
bezorgen.
De vlag hing in top bij de Schutse gezien
de bijzondere verjaardag van dhr.
Moerland. Familie, bewoners en perso
neel waren in de recreatiezaal bijeen,
waar directrice Zr. Kerkhoff de jarige
allereerst feliciteerde. Dhr. Moerland,
die 's nachts goed had geslapen. liet het
allemaal rustig op zich afkomen. Voor
zitter Drooger noemde het ook een uni
cum, dat iemand op zijn honderdste
verjaardag nog zo kras was. Hij hoopte
dat dhr. Moerland nog gespaard mocht
blijven en bood namens het bestuur een
taart en bloemen aan. Het personeel
sprak in dichtvorm een felicitatie uit en
overhandigde een plant en een mand
met cognac en noten. Voorzitter Mos
selman bood namens de bewonerscom
missie ook een fles aan plus bonbons.
Dhr. Van Gastel had een ingelijste foto
voor de jarige en concierge Burgers nog
een bloemstuk. Om twaalf uur deden de
bewoners zich tegoed aan het feestme-
nu, bestaande uit tomatensoep, kippe-
schnitzel, snijbonen, appelmoes en ijs
met vruchten en slagroom.
's Middags kwamen er nog verschillende
mensen van buiten de Schutse felicite
ren, onder wie oud-burgemeester Baas.
Er was ook een omvangrijke stapel post
binnengekomen. Dhr. Moerland was 's
avonds moe van de drukke dag, maar
wie zou dat niet zijn na zoveel felicita
ties. Zeker op je honderdste verjaardag.
In het artikel over dhr. Moerland in de
E.B. van 26 augustus is door een storing
op de zetterij helaas een gedeelte weg
gevallen. De lezers zullen gemerkt heb
ben, dal het verband zoek was, toen de
tekst plotseling van de militaire keuring
naar de kerktelefoon sprong. Daarom
volgt hierbij de vorige week weggevallen
teks
Dienstplicht was er gelukkig in het gezin
Moerland voor Maarten niet bij. Als je
in die tijd werk had en ook maar wat kon
verdienen, wilde moeder je liever thuis
houden. Als er geen werk was, kon
dienstplicht een uitkomst zijn, want dan
wasje in elk geval uit de kost. Maarten
had werk en zei tegen moeder op de
lotingsdag, dat hij nummer 13 wel zou
trekken, dus een ongeluksgetal. Het
werd echter nummer 31. maar bij de
keuring werd hij lichamelijk toch niet
voldoende geacht om soldaat te zijn.
Een troost voor ook thans afgekeurden,
je kunt er 100 mee worden.
Het nageslacht van de honderdjarige is
in deze moderne tijd minder groot, dan
het voorgeslacht. Voor de volksgezond-
heidsstatistieken zou men kunnen ver
melden met een "sterk" geslacht van
doen te hebben, want menige Moerland
bereikte een hoge leeftijd, zoals de zus
ters Maatje en Koos (in de tachtig),
evenals de op 96 jarige leeftijd overleden
broer Jacob, die toen ook al enkele jaren
bewoner van De Schutse was.
Uit de 2 zoons kwamen 3 klein, 9
achterklein en 1 achter-achterkleinkind.
Op 88 jarige leeftijd, de dag na nieuw
jaar kwam het echtpaar Moerland-Den
Haan in het bejaardenhuis "De Schut
se" terecht. Het moest wel, want zoiets
doe je alleen maar als het thuis echt niet
meer kan. Bijna 3 van het thans 12 jarig
verblijf van Maarten Moerland in het
tehuis was hij nog samen met zijn vrouw.
Ze hadden een kamer op de eerste ver
dieping bij de ingang en het was daar.
levendig, want we zagen alles in- en uit
komen. Na het overlijden van zijn
vrouw werd het een kamertje achterin
de gang op de tweede verdieping. Met
goede buren, verzekert Moerland, maar
op m'n 99ste was ik toch nog meer mans
om met de gemeenschap op te trekken.
Er komt hardhorendheid. Er is toch wel
een stok bij nodig om een kuiertje te
maken, maar voor een honderdjarige is
er eigenlijk niet te klagen, vindt Moer
land zelf dan toch zeker ook. De hard
horendheid is nog niet zo erg, dat hij niet
elke zondag 2 maal yan de kerktelefoon
zou kunnen profiteren om de preken
van ds. Geuze of zijn collega's te volgen.
Dat "volgen" kost hem verstandelijk
geen moeite en dat is ook een zegen als
je zo'n hoge leeftijd hebt bereikt. Maak
er niet een te lang verhaal van, is dan
toch de waarschuwing tegenover een
verslaggever, die hij ook van kindsaf zag
opgroeien, want tenslotte zo grapt hij, ga
ik nog steeds met de "knapzak". Moer
land bedoelt daarmee het aluminium
doosje, waarin 's avonds de boterham
men worden bezorgd. Nog vitaal genoeg
om wat je als veel jongere ietwat wan
trouwig aankijkt of dat nu zo moet in
een bejaardentehuis, maar wat hij rela
tiveert met "de knapzak". Oud worden
is mooi. oud wezen valt niet mee".
Het eerbiedig opkijken naar meesters en
juffen is voorbij, evenals het gevoel van
"vlinders in je buik". Niettemin is het
toch een hele stap wanneer je van je
vertrouwde lagere school overstapt naar
een of andere middelbare school met
allerlei vreemde gezichten, zowel bij
medeleerlingen als bij de leraren, of do
centen zoals ze dan plotseling heten. De
eerste paar dagen, bpeken halen, rooster
halen, fiets en schooltas uitproberen,
kortom veel nieuwe zaken. Op de ge
meentelijke M.A.V.O. stapten op 16-8
zo'n 23 brugklassers de school binnen.
Jongens vol branie en wat verlegen
meisjes, die al die nieuwe indrukken
moeten verwerken. Gelukkig is het per
soneel van de school tegenwoordig
100%, soms wel 200% bereid hierin te
gemoet te komen.
Vandaar dat in het
kader van de gewenning op woensdag
18 augustus in Meulvliet een sport- en
spelmiddag gehouden werd tussen de
nieuwe leerlingen en de docenten. Leu
ke manieren om elkaar zo te leren ken
nen, zie je meteen wie hard kan lopen en
wie er niet-ècht sportief is. Deze kennis
making zette zich in de daarop volgende
week voort. 's-Morgens om 8 uur vertrok
toen het hele stel, tesamen met mevr.
G.van Elsacker-Brand, de klasselerares
van de brugklas en dhr. H.Venekamp,
schooldecaan, op de fiets naar Nieuw-
Haamstede. Mevr. R.van Brakel zorgde
voor alle bagage, en fungeerde ook zo'n
beetje als "bezemwagen". Via Zijpe, na
een buitje en nogal wat wind onderweg,
was er een pauze in de "Heerenkeet",
waar de lunchpakketten en de soep uit-
Omdat er vele Zeeuwse problemen zijn, die landelijk (ook) van belang
zijn. En: omdat er in Den Haag over vele Zeeuwse zaken wordt beslist.
Bijvoorbeeld: de Oosterschelde-problematiek; de beveiliging tegen het
water; de Westerschelde-problematiek: (door) vaart van gevaarlijke stof
fen, de V.O.W.; het milieu, ook grens-overschrijdend; de industrialisatie
en werkgelegenheid; recreatie; kerncentrales; enz. enz.
Aan U de keuze om op 8 september a.s. te stemmen op een kandidaat
uit Zeeland.
Lijst 3 heeft iemand uit Zeeland op nummer 14 staan:
Mr. A.J. te Veldhuis, uit Middelburg
Advertentie I.M.
stekend smaakten. Doel van de reis was
"De Schouwse Boer", een combinatie
van jeugdherberg en groepshotel, waar
de Mavo-leerlingen ondergebracht wer
den in kamers voor 5 of 6, met daarbij de
instructies, niet roken en niet teveel la
waai maken. Dit laatste brak soms wei
eens op, vooral omdat er ook nog andere
groepen waren en de Thoolse jeugd,
natuurlijk oneerlijk, de schuld kreeg als
het soms wat rumoerig was. Enkele
Duitse gasten zorgden voor wat plage
rijtjes, door deuren af te sluiten, maar
een Tholenaar zit niet voor een gat ge
vangen, al is hij of zij dan nog maar
brugklasser. Maandagmiddag werd me
teen flink gebruik gemaakt van de
strandfaciliteiten zwemmen in de hoge
golven en voetballen in het zand. Neem
daarbij de strandwandeling, met verd
walen en de gefietste 50 km., dan be
grijpt iedereen dat 's maandagsavonds
vermoeidheid wel parten speelde. Com
mentaar van de jeugd op het verstrekte
voedsel, dat volgens deskundigen prima
was, wordt met een figuurlijk korreltje
zout genomen. Wel is het logisch dat
gezellig met z'n allen aan een tafel leu
ker is dan in allemaal groepjes Het
zelfbedieningssysteem zorgde ervoor
dat niemand iets te kort kwam. Mis
schien dan wat slaap, maar zelfs daar
kon mevr. van Elsacker niets aan doen.
Dhr. J.v.d.Donker, de directeur bracht
zijn nieuwe pupillen tussendoor nog een
bezoek Uiteraard leer je elkaar op een
slaapzaal veel beter kennen dan in de
schoolbanken, en als je een hele dag met
elkaar optrekt weet je snel genoeg bij
wie je je het beste thuisvoelt. Daarom
heten dergelijke reizen ook "kennisma-
kingsdagen" en geen schoolkampen.
Over school wordt nauwelijks gespro
ken, dat komt later wel. Maar de taktiek
van de docenten bestaat hierin dat men
de kinderen door elkaar b.v. te laten in
terviewen of spelletjes laten doen, van
een andere, en meestal de echte kant
ziet.
Dinsdags werd de Boswachterij van
Westenschouwen met een bezoek ve
reerd. Na een praatje vooral in de ruimte
van Staatsbosbeheer aldaar, trok de
boswachter met zijn aandachtig gehoor
de paden op en wist allerlei interessante
zaken over bomen, mossen en insecten
te vertelle aan de jeugd, die nu natuur
lijk niet moet denken dat alle biologie
lessen zo uitgevoerd worden. De bouw
aan de Oosterscheldedam werd natuur
lijk niet overgeslagen en het werkbezoek
aan de Neeltje Jans, met informatiecen
trum en de uitleg bij de rondrit in de bus,
werd aandachtig bekeken en beluisterd,
's Avonds rond de gezellig brandende
openhaard, want het weer viel helaas
tegen, werden er op speelse wijze vragen
over de diverse excursies gesteld en dan
blijkt meteen al wie is geïnteresseerd en
wie geeft goed verslag van iets. De
nachtwandeling kwam helaas te verval
len, maar allerlei spelletjes en gauw even
"Dallas" kijken op de t.v. (dat deden
natuurlijk de meisjes!) maakten dit weer
wel goed. Woensdagochtend moest
iedereen zijn eigen lunchpakket verzor
gen. Goede leer, want thuis wordt het
meestal gedaan als je de reis naar Tho
len moet beginnen. Vanuit de klas ko
men namelijk een aantal van buiten
Tholen, éen meisje zelfs uit Stavenisse,
maar die pakt de bus. Dus alles werd
woensdags ingeladen in de auto van
mevr. R.van Brakel en daar begon de
tocht weer. Toen blijkt er een snelheids
record te zijn gebroken, zegt men. Te
Zierikzee werd de St.Lievens Monster
toren de zg. Dikke Toren bezocht. On
dertussen was men helemaal gewend
aan elkaar en als een hechte klas arri
veerde het gezelschap bij de school te
rug. Maar toen donderdags gewoon
naar school en huiswerk maken, maar
ook een heleboel met elkaar kletsen over
de leuke kennismakingsdagen. Want d
reactie van sommige ouders, "moet dat
nu meteen al in het begin van het
schooljaar zo'n reis" is gezien het onbe
kende ervan begrijpelijk. Uit de verha
len van de jeugd leert men echter dat het
een positieve start is en ook diegenen die
misschien niet zoveel thuis vertellen,
genoten. Hun band met de, een week
geleden nog onbekende docenten, kan
niet meer stuk. En jongens en meisjes,
voor jullie het weten gaat er weer een
nieuwe groep de school binnen. Dan zijn
jullie Brugklas af. Maar tot dan, veel
01670-63417 Steenbergen
folie lasapparaat v.a49.-
De 88-jarige meester L.M.de Heer Mark Loos en Erwin van 't Slot. Niet
achter drie huidige leerlingen van de minder dan 65 jaar bracht hij als leerling,
o.l.s. in Tholen, Martin Thoutenhoofd,
Advertentie IM
Van de drie blokken van elk vier loka
len, die van de Dalemsestraat naar de
Doelweg liepen, zijn alleen de voorste
vier nog over. "Het is wel jammer dat er
acht lokalen afgebroken zijn, want nu is
't een verminkt spul met alleen nog de
gevel over. Voor mij mag die ook weg"
aldus meester De Heer, die met groot
gemak jaartallen en namen van collega's
en leerlingen uit z'n mouw schuldt. Het
huidige schoolhoofd J.F.Kousemaker is
dan ook dikwijls langs geweest om na
men te vragen bij de foto's voor het ju
bileumboekje.
Bijna twee geslachten in Tholen kregen
onderwijs van meester De Heer. Op vier
maanden na, maakte hij vijftig dienstja
ren vol. "Ik heb 't altijd met plezier ge
daan, maar op mijn manier zou 't niet
meer gaan. De kinderen zijn nu lasti
ger", aldus de bejaarde onderwijzer, die
tot z'n 82ste jaar actief was in de dui
vensport.
Drie maanden heeft hij nog in de nieuwe
o.l.s. aan de Zoekweg gewerkt, maar die
overgang vond meester De Heer hele
maal niet zo'n verbetering: "Ik heb
nooit het idee gehad, dat ik in de Da
lemsestraat in een varkenskot les gaf'.
In 1894 werd De Heer in Tholen gebo
ren en op zesjarige leeftijd zette hij in
1900 de eerste stappen in de o.l.s. aan de
Dalemsestraat, waar dhr.A.Luijendijk
hoofdonderwijzer was. Na zeven klassen
belandde De Heer in 1908 in de voor
bereidende klasse voor de Rijksnor
maalschool, waarop hij in 1909 kwam
met leerlingen uit Oud-Vossemeer, St.
Annaland, Stavenisse en St.Maartens
dijk. In de voorbereidende klasse werd
er op woensdag en zaterdag les gegeven,
op de Rijksnormaalschool op dinsdag,
donderdag en zaterdag. De lessen duur
den van twaalf uur tot half acht, waarna
de kwekelingen van het eiland met de
zogenaamde Spetterbus van Hartog uit
Scherpenisse naar huis gingen. De leer
lingen van de Rijksnormaalschool wer
den namelijk Spetters genoemd. Als een
kwekeling praktijk moest doen, zeiden
de kinderen: 'we krijgen een Spettertje
op school'.
De lessen werden gegeven door de
hoofden van de lagere scholen op Tho
len, zoals W.Carels uit Poortvliet, De
Lange uit Scherpenisse, Van Rooyen uit
St.Maartensdijk, Slager uit St.Anna
land, v.d.Ende uit Oud-Vossemeer.
Kruuk.uit Stavenisse en P.M.v.d.Broek
en L.K.van Dijk uit Tholen. "Hoofdon
derwijzer was toen geen vetpot en ze
wilden graag een centje bijverdienen".
kwekelijk en onderwijzer in de school
aan de Dalemsestraat door.
vertelt meester De Heer. Hoewel de op
leiding wel niet zo goed was, werden er
dankzij de aanwezigheid van de Rijks
normaalschool in Tholen veel eilandbe
woners onderwijzer.
Op 1 augustus 1914 slaagde De Heer op
de Rijksnormaalschool als onderwijzer.
Hij moest dikwijls solliciteren voordat er
een baan beschikbaar kwam, maar door
bijzondere omstandigheden kon hij aan
de slag. Tijdens de mobilisatie in de
Eerste Wereldoorlog werd meester En
gelvaart namelijk voor de militaire
dienst opgeroepen, zodat De Heer een
tijdelijke benoeming kreeg. In 1915
werd dat een vaste aanstelling. Collega's
waren o.a. meester K.M.Schot en de
juffrouws L.de Lange W P.Bal. M.van
Stapele en D.J.Poulusse.
Op 65-jarige leeftijd ging meester De
Heer in 1959 met pensioen, maar dat
was van korte duur, want na 1 jaar werd
hij gevraagd om terug te komen en dat
deed hij met plezier. De Heer nam ook
nog drie maanden waar in Poortvliet
tijdens de ziekte van mevr.Visser. In de
Dalemsestraat was hij twee jaar waar
nemend hoofd tojdat dhr.Van Veenen-
daal kwam. Op 1 augustus 1965 zette
meester De Heer op 71-jarige leeftijd
een punt achter zijn onderwijsloopbaan,
die bijna 50 jaar had geduurd. Een uni
cum is echter, dat hij 65 jaar in de school
aan de Dalemsestraat doorbracht, die
als 100-jarige in het middelpunt van de
belangstelling staat.
