"Hardstikke leuk" voor 500 supporters Kalf Boekennieuws- Donderdag 19 maart 1981 EENDRACHTBODE 13 Denkers peinsden zich suf over toneelstuk Juliana/ Boudewijn Driedelige vraag Begaafd premier Giftige stof Ansje: spijtig Harde noot Likeurstoker Atletiek De Laatste Liberator Wakker liggen Mary, geliefde vrouw van de Creeks Geest van saamhorigheid Taaipraatje 'Veel leven om niets De Thoolse denkers hebben in het Stedenspel 8 punten gescoord tegenover Leek 7. Met dat resultaat was de denktent, die achter de Groenoordhal in Leiden was opgesteld, tevreden. Van de negen vragen was er één, die voor de helft door de denker achter de dijk kon worden beantwoord:kunst door dhr.H.Zwikker. De afspraak was echter, dat de eindbeslissing over de beantwoording in het gemeentehuis te St. Maartensdijk lag, waar 34 deskundigen nog adviezen konden inwinnen bij specialisten en thuisdenkers. Achter de dijk in de denktent -za- temmr.J.A. de Boe uit Poortvliet(leraar meao), die speciaal belast was met de beantwoording van de burgemeesters- vraag; mevr.J.van Elsacker-Brandt uit Tholen(lerares mavo geschiedenis); voor flora en fauna M.van Loenhout uit Tholen(hoofd plantsoenendienst ge meentewerken), radio en t.v. Th.W.Moerland uit St.Maartensdijk(ar- chitect); klassieke muziek mevr.S.Bout- Sakko uit Tholen(lerares muziek); bij bel en kerk W.Peeks uit Poort- vliet(hoofd mlk-school de Veste), we tenschap en techniek M.Bocxe uit St.Maartensdijk(student bedrijfskunde TH Eindhoven), sport W.Andriesse uit Scherpenisse(wielerspecialist) en beel dende kunst H.Zwikker uit Scherpenis- se(campinghouder en oud-leraar lts). Ze werden bijgestaan door Magda Ver- biest.Ina de Kunder-van 't Hof, Nela Fontijne en Aukje van Stee, allen uit Tholen, die bij de definitieve selectie van het sportteam waren afgevallen. Nu zorgden ze voor het transporteren van de antwoorden en een verfrissing. Ver der waren de telefonistes Lenie v.d.Rhee, Dicky v.d.Linden en Erna Pleune, allen uit St. Maartensdijk, pre sent voor de communicatie met de des kundigen in het gemeentehuis te St.Maartensdijk. De eerste opgave voor de denkers was de moeilijke, driedeliée vraag van burge meester Zwart van Leek. Daarvoor ging hij terug naar het begin van de 16e eeuw, toen er in het noorden gekozen boeren- rechters waren. Aan wie werd het zoge naamde erfgrietmanschap overgedra gen, waar gebeurde dat en wat was de naam van de hoer die de stadhouder niet kon verstaan omdat hij Fries sprak? Alle vragen werden na het voorlezen,door een NCRV-medewerker in een verze gelde enveloppe uitgereikt, zowel in de denktent als in het gemeentehuis. Dat maakte 't met de moeilijke namen al een stuk eenvoudiger. Om 8.12.59 u slaagde Tholen erin een goed antwoord te pro duceren, al viel het voor burgemeester Baerends niet mee het schrift met de moeilijke namen te lezen. Op verzoek van presentator Dick Passchier moest hij een deel herhalen. Beetke, weduwe van Wigbold van Ussum, hleek goed te zijn met als plaats het kerkhof van Tolbert. De boer die Fries sprak was Harne Ide- ma. Dankzij de hulp van thuisdenkers in den lande had Tholen dit lastige karwei geklaard. Leek probeerde het antwoord ongeldig te laten verklaren omdat een naam niet goed zou zijn, maar jury voorzitter dr.H.W.van Pesch liet zich niet ompraten. Burgemeester Baerends maakte 't Leek evenmin gemakkelijk met zijn vraag over de klok met het opschrift 'Ik loof de ware God, ik roep het volk tesaam, ik vergader de geestelijkheid, ik beklaag de afgestorvenen en ik geef luister aan feestdagen'. Hoe heet de klok, uit welk jaar dateert hij en waar hangt hij? Om 7.48.48 u werd het eerste antwoord van Leek geklokt;Gent, maar dat was fout. Om 8.04.52 u werd de klok Gertrud in Utrecht genoemd, wat evenmin juist was. Om 8.24.27 u deed Leek een derde poging met de pestklok uit 1420 in Sta- venisse. Men kwam er niet uit, zodat Dick Passchier tenslotte zelf het goede antwoord moest geven: martelaar Levi- nus,141 l,Zierikzee. De vraag over. geschiedenis van dr.H.W.Van Pesch bleek gemakkelij- ker:op wie slaat de typering 'Nederland heeft begaafder minister-presidenten gekend, maar geen die tegelijk zo een voudig en onbaötzuchtig was'. Tholen kwam om 7.29.59 u met het eerste Cclijn doch dat was fout. Dat gold om 7.30.09 u ook voor Leek met Drees sr. Tholen volgde om 7.31.30 u met het onjuiste antwoord Drees sr, waarna Leek cm 7.31.40 opnieuw een slag voor was met Gerhrandy en dat bleek correct te zijn. De eerste theoriepunten waren hinnen en de supporters van Leek juichten bij het bekend maken van het juiste antw- mord. Bij een foute opgave was er voor de tegenstanders op de tribune reden tot leedvermaak. Tholen had inmiddels ook Gerbrandy geklokt, maar toen had Leek de punten al hinnen. Frank de Graaf stelde de vraag over flora en fauna: hoe heet de giftige stof die bij een kleine familie zeevissen(zee- baarzen)in de huid wordt gevormd en in tijden van gevaar wordt uitgescheiden. Leek waagde om 7.34.04 u een eerste poging, waarna Tholen om 7.38.57 u volgde met een eveneens fout antwoord. Leek schoot echter om 7.39.26 u in de roos met grammistine,waarna Tholen te laat was met hetzelfde goede antwoord. Ansje van Brandenberg bezorgde de denkers veel hoofdbrekens met haar vraag over het onderwerp radio en t.v.: welk toneelstuk werd op welke datum* ter gelegenheid waarvan opgevoerd in de koninklijke Vlaamse schouwburg en rechtstreeks uitgezonden op de t.v. in Nederland en België. Ondanks de twee gongronde lepelde Tholen een aantal data op, terwijl ook Leek tevergeefse pogingen deed om correct te zijn. Het ging om 'Veel leven om niets' van Sha kespeare, op 31 mei 1960 uitgevoerd ter gelegenheid van het koninklijk bezoek van Juliana aan Boudewijn. De vraag- over klassieke muziek van Cornelis van Zwol bleek ook bijna een te harde noot, maar in de gongronde wist Leek die na aangeven van Tholen, toch te kraken, 't Ging over een profeet die in eigen land niet geëerd werd, wat is af geleid van een bekend Schriftwoord. Een 19e eeuwse componist, die in het buitenland een symfonie wilde uitvoe ren, had daarop een variatie in een briefwisseling metDat was de vraag, evenals de naam van de componist en zijn bekendste symfonie. Leek scoorde om 7.36.34 u met Bruckner fout, om 7.44.57 u gevolgd door Tholen met eveneens Bruckner en zijn 4e symfonie. Een tweede poging van Tholen met Bergman's 3e symfonie en een brief aan Brahms mislukte om 7.46.11 u ook. De Thoolse musicologen gaven 't niet op, want om 7.56.42 u werd het derde ant woord gegeven:Bruckner, 3e symfonie, Wagner. Het bleek onjuist, evenals om 8.03.37 u Mahler,le symfonie,Titan van Leek. In de gongronde noemde Tho len: Bruckner,Wagnersymfonie met een brief aan Wilhelm Tappert. Leek scoor de toen in de derde en laatste gongronde voor open doel met:Brucker, 4e symfo nie der Romantische, brief aan Tappert. Ds.G.J.van Pijkeren, geref.predikant te Hilversum, vroeg naar de naam van een niet onvermaard Leids predikant, die door de provinciale synode te Haarlem uit zijn ambt werd gezet en later likeur stoker werd. Leek had om 7.45.58 u het antwoord klaar: Lucas Bols, maar dat bleek te gemakkelijk. Tholen ging om 7.46.23 u in de fout met ds.Joris, maar om 7.47.11 u was het wel raak met Kas- per Koolhaas. Zo kwam Tholen dankzij de afdeling bijbel en kerk met de eerste punten in de denktent. Ir.H.P.Kaper vroeg in de categorie we tenschap en techniek naar de langste, kaarsrechte spoorlijn, in welk land en hoe lang? Het eerste antwoord van Tholen was om 7.49.07 u meteen raak: Australië, 478 km. Wielrenster Sandra de Neef,Nederlands kampioene sprint en omnium, kwam met een lastige vraag over de atleet Pim Muller, die van de Amsterdamsepoort in Haarlem naar de Haarlemsepoort in Amsterdam liep. Hoe lang was die af stand en hoe lang deed hij er de eerste keer over? Tholen opende met 18 km en 28 minu ten om 7.50.51 u. Leek volgde om 7.54.55 u met 15.3 km en 1.02.15 u, maar ook dat was fout. Om 8.01.14 u noemde Tholen 16 km en 57 min. en om 8.05.22 u had Leek precies hetzelfde. Om 8.08.16 u hadden de Groningers echter succes met eveneens 16 km, maar dan in 110 u. De vraag over beeldende kunst van ar chitect Cees van Lith besloot de opgaven voor de denktent. 't Ging om de plaats en eerste bewoner van een huis van Berlage en welke kunstenaars daarbij nog meer geholpen hadden. Leek open de om 8.01.02 u met Scheveningen, om 8.05.20 u gevolgd door Tholen met Hoenderloo, Kröller Möller. Drie keer scheepsrechts werd bewaarheid met een uitstekend Thools antwoord om 8.06.19 u:Den Haag, Karei Henning eerste be woner, Jan Toorop, -v.d.Bos en Zeil meewerkende kunstenaars. Tholen had een 8-6 voorsprong opge bouwd, maar in de gongronden waren er nog mogelijkheden bij muziek, radio en televisie en de Thoolse burgemeesters- vraag. Leek haalde daarbij met muziek nog 1 punt, zodat de eindsóand 8-7 voor Tholen was. Leek had bij bijbel en kerk en wetenschap en techniek de goede antwoorden ook in handen, maar Tho len was net een slag voor. Ook in de denktent was snelheid belangrijk. De denktent van Tholen, die achter de Groenoordhal te Leiden was opgesteld. NCRV-presentatrice Tanja Koen pro beert burgemeester Baerends wakker te maken na het Filmpje over de bedstede in het gemeentehuis te St. Maartensdijk. Links gemeentesecretaris T.C. Benou en NCRV-medewerker Huub v.d. Heuvel, die met een klok het binnenkomen van de antwoorden vastlegde. Alle vier zitten ze veilig achter de dijk. Volleyballer Ad Vos in actie, die dankzi een goede aanvoer van leider Kees van den Hoek en trainer Wim Geelhoed, in hoog tempo kon serveren. Door een goede opslag van de sporter kon denker Ad Buermans verder. Op de achtergrond presentator Dick Passchier met zijn as sistente. Belgen in het gemeentehuis bleef ook Tholen het antwoord schuldig. Ansje van Brandenberg moest telkens herha len dat het haar speet, maar het ant woord was niet goed. Leek probeerde 't om 7.58.14 u met Lucifer in 1966 ter gelegenheid van de Vondelherdenking. Tholen noemde om 8.10.10 u hetzelfde stuk ter gelegenheid van de tienjarige Belgische t.v. op 15 november 1963. Leek deed een tweede poging met Josua in Dothan op 14 april 1958 ter gelegen heid van de Vondelherdenking. Tholen herhaalde om 8.28.05 u Lucifer voor de tienjarige Belgische t.v. met een andere datum: 14 november 1963. Ook dat bleek fout. Leek noemde om 8.29.29 u nogmaals Lucifer in 1966 ter gelegen heid van het bezoek van Beatrix aan Boudewijn. 't Was weer fout en in de De 'Levende Kruiwagen' waarmee Tho len het stedenspel opende en direct tot groot enthousiasme van de supporters op de tribunes en in de huiskamer, voor vier punten zorgde. De starter heeft de trek ker van zijn pistool net overgehaald. Op de achtergrond het decor van het apres ski-spel. Uit Gasthof Tirol moesten de verongelukte wintersporters worden op gehaald door de twee verplegers, van de glijbaan, over de hindernissen, in het vliegtuig. ZjSSmm* Utrecht (zwarte van 24,90. beer) gebonden boek Het zal in deze contreien niet zo bekend zijn, dat het IJsselmeer een kerkhof werd van vliegtuigen die tijdens de tweede wereldoorlog boven Nederland werden neergeschoten. Bijll de droog legging kwamen talloze wrakken aan de oppervlakte inclusief de bemanning en hoogst explosieve lading. Als in 1945 Hitier dood is en Duitsland overwonnen, krijgt piloot Werner Koessler het bevel om Reichsleiter Martin Bormann uit Duitsland te smokkelen. Hij krijgt daartoe de be schikking over een gekaapte Ameri kaanse bommenwerper, een Liberator. Vlak voor de Nederlandse grens wordt de Liberator nog door Duitsers b-scho ten. Koessler stort neer in het IJssel meer. Hij weet zelf het vasteland te bereiken, maar zijn dodelijk gewonde passagier blijft in het wrak achter. Dan komt later de vlieger oog in oog te staan met de passagier, die hij 18 jaar eerder in het vliegtuigwrak achterliet. Dat is de inhoud van het spannende verhaal van John Clive, een bij Bruna is weliswaar ook een bij Bruna versche nen uitgave maar wel een geheel ander onderwerp. Lewis Carroll schreef in die eigenlijk meer brochure,hoe door slape loze nachten heen te komen. Voor de vertaling zorgde Willem Wilmink. Het aangrijpende verhaal over vier ge neraties Amerikaanse Indianen. Als de naam van Dee Brown hier valt, zal menig lezer denken aan "Begraaf mijn hart bij Wounded Knee", waarvan al de 8ste druk is verschenen een uitgave van Hollandia te Baarn, zoals ook Mary daar is uitgekomen). Creek Mary is de dochter van een Mus kogge opperhoofd. Zij wordt het mid delpunt, de leidster van een familie van krijgers, jagers, handelaren en zelfs van enige christenindianen. Een familie die vocht in de Amerikaanse revolutie, in de oorlog van 1812 en in de Burgeroorlog. Creek Mary trouwde twee maal, kreeg een halfbloed zoon wiens nazaten zich schikten in het leven van het reservaat en een volbloed zoon (Talassi), die in Canada terecht kwam bij het riviertje Wounded Knee. Een onvergetelijke romanuit Amerika's geweldige verleden. Creek Mary bekoorde alle mannelijke kolo- Het leek er op of de 12-jarige Betty uit een van onze Thoolse kernen drie dagen carnaval had gevierd, toen we ze vrijdagavond omstreeks half elf in "Haestinge" die dag voor de tweede keer ontmoetten. Dat zuidelijk vastenfeest heeft haar tot dusver echter nooit aangetrokken, maar met eigen ogen het stedenspel mee te maken deed haar het vuur uit de sloffen lopen. Veel meer dan "het was hardstikke leuk" was niet meer te verstaan in het volgepropte Haestinge. Haar stembanden waren door de aanmoedigingen voor haar team in de Groenoordhal te zwaar op de proef gesteld. Ondanks die handicap op de late avond verwoordde ze kort en kernachtig wat ook bij haar honderden medesupporters de conclusie was rond het beleefde stedenspel-avon- tuur: hardstikke leuk. Vooral die jeugd zal zich nog lang het spektakelgebeuren in Leiden herinneren en het daarbij zeker ook eens zijn met wat wethouder J. Versluijs in zijn goede-reis-speech had gesteld: saamhorigheid is nog belangrijker dan winnen. Dat eerste was er volop, het tweede lukte niet. Betty had zich inderdaad het vuur uit de sloffen gelopen om toch maar een bus plaats te bemachtigen. Ze had er vrien den en vriendinnen voor ingeschakeld. Als het op het ene uitdeelpunt mislukte, had ze nog een volgende kans. Het lukte en zo was ze met haar 500 andere ge lukkigen vrijdagmiddag half vier op de markt in Sint-Maartensdijk. Een file van 10 bussen van of gecharterd door on dernemer Van de Klunde t maakten de straat vol. Exact 4 uur was het vertrek sein na een mededeling vooraf dat non stop rechtdoor Leiden zou worden aan gedaan en na afloop van teevee pro gramma weer onmiddellijk en eveneens non-stop de terugreis zou worden be gonnen. Wel stond dan nog een ont vangst in Haestinge te wachten voor zo ver dat werd gewaardeerd. Temidden van ook heel wat kijklustigen en ouderen die het vervoer vanuit de kernen naar Sint-Maartensdijk hadden verzorgd, was er een uitwuiven bij monde van wethouder Versluijs. Hij verzekerde dat het voor het gemeente bestuur een geweldige voldoening gaf, dat er uit alle kernen van de gemeente een zo groot meeleven bestond voor een supporterssteun in Leiden. Daarom is het wel plezierig als er vanavond ook nog gewonnen kan worden van Leek, maar veel belangrijker is nog deze ge meenschapszin en saamhorigheid, vond de wethouder. Toont u zich ook in Lei den goede supporters, want miljoenen kijkers zullen u volgen, verzekerde de wethouder van culturele zaken en on derwijs. Tholen zal er in het land meer bekendheid door krijgen. Allen veel sport- en denkgenot en een goede reis van en naar Tholen gewenst, zo besloot de Thoolse wethouder het uitwuiven van de supportersschare. Die supportersschare bestond uiteraard uit merendeels jongeren, vooral scholie ren van het voortgezet onderwijs, maar ook de veteranen ontbraken niet, zoals het 75-jarig echtpaar uit Poortvliet, dat nog zo vitaal als wat, het zonder toeter aankon om mee te leven. Op de heenreis toch uiteraard bij vrijwel iedereen enige spanning van hetgeen er zou komen. Het aangeboden lunchpakket, bestaan de uit broodje ham, broodje kaas en si naasappel was vooral door jongeren al vlug aangesproken. Bij aankomst Groe noordhal werd iedereen al direct mee gesleept door het spektakel en toen het spel eenmaal draaide, was het een en thousiaste Thoolse supportersschare, die alle mogelijke steun verleende aan het sport en denkersteam. Naarmate men toe was aan de finale, zakte het enthou siasme begrijpelijk door het puntenver- schil, al bleef dat tot de laatste vragen betrekkelijk gering. Op de terugreis werden alle benutte en niet benutte mo gelijkheden nog eens gedetailleerd be sproken en toen de Thoolse brug in het zicht kwam met de zwaailichten van de Thoolse politiewagen, toen eenmaal Haestinge was bereikt, was elk spoor van teleurstelling verdwenen en kwam iedereen volmondig tot de conclusie, zoals onze 12-jarige Betty met haar wat gekneusde stembanden: het was hard stikke leuk. De supporters met spandoeken op de tribunes in de Groenoordhal te Leiden. Lawaai en sfeer was er meer dan vol doende. De Markt in St. Maartensdijk, vrijdag middag bij het vertrek van de tien bussen met supporters. De reizigers werden door velen uitgezwaaid, maar de boerenkapel Ivan Concordia Tholen ging ook mee naar Leiden. De gratis reis was mogelijk dankzij de Rabobank, Klundert Tours, Spar Supermarkt Groffen, de PZC en de Eendrachtbode. (foto Cor Poot St. Maartensdijk). f v i iSU nisten van Georgia. Om enige kennis te nemen van de tragiek: "Eens was ons volk groot. Eens was het land van zon sopgang tot zonsondergang ons land. Eens flikkerden onze kampvuren 's nachts als sterren die van de hemel val- len.Toen kwam de blanke. Onze kamp vuren doofden. Zij namen ons ons land af, zij schonden onze vrouwen, zij ver trapten de graven van onze doden. Zij moeten langs een spoor van bloed te ruggedreven worden, naar de plaats vanwaar zij kwamen." Het aangrijpend boek kost 39,90 in de erkende boekhandel. Ook grafisch uitstekend verzorgd. In de rij van dieren, waaraan onze taal bekende en minder bekende zegswijzen en spreekwoorden te danken heeft, is nu het kalf aan de beurt. Aan de eigen schappen onnozel, dom, plomp, dartel en goedaardig, die men het kalf toe dicht, herinneren de volgende vergelij kingen. Huppelen, springen, dartelen als een kalf (met de uitgelatenheid van een kalf). Zo dom. zo lomp als een kalf. Het is een kalf van een vent. Het is een goedige domkop: een Joris Goedbloed; er zit geen kwaad bij. Zo goed als een kalf. Zeer goedaardig zijn. Kijken als een kalf dat van de kar is geschopt. Zeer beteuterd, zeer verlegen kijken. Het kalf spelen betekent dom handelen. Een kalf zou het merken. Deze zegswijze bete kent: zelfs de domste, de onnozelste zou het in de gaten hebben. In dezelfde be tekenis: Die dat gelooft heeft een kalf in het hoofd (in zijn lijf). Eer het kalf zijn oor likt. Volgens som migen betekent deze uitdrukking: zeer snel. Volgens anderen, meer aanneme lijk: het gebeurt nooit. Een kalf kan im mers met zijn tong zijn oor niet berei ken. Is het kalfje vet? Een zegswijze, afkom stig van een spelletje in huiselijke kring. Schertsende vraag van een der ouders aan een klein kind, dat op de rug wordt rondgedragen, terwijl vader of moeder het liefkozend in de billetjes of de beentjes knijpt. Bekend is het spreekwoord: Het gemes te kalf slachten. Een feest aanrichten. De gasten het allerbeste voorzetten, wat er in huis is. Ontleend aan de Bijbel. In de gelijkenis van de verloren zoon, laat de vader, verheugd over de thuiskomst, het gemeste kalf slachten. De zegswijze: Kalfje spaar uw hooi, werd in vroeger dagen gebezigd voor: wees zuinig. Hoe komt het kalf bij zijn maat? Een uitroep als oude vrienden elkaar onver wacht ontmoeten. Als de kalveren op het ijs dansen. Dat wil zeggen: nooit. Vergelijk: Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen. Met Sint Juttemis. Ook: Zomers, als de kal veren op het ijs dansen. Bekend is het spreekwoord: Als het kalf verdronken is, dempt men de put. Te laat maatregelen nemen. Een verdron ken kalf is goed te wagen. Na een mis lukking nog een kans wagen. Er kan dan _niet veel méér verloren gaan. Als het kalf maar een naam heeft. De zegswijze: Over koetjes en kalfjes praten, betekent: eenvoudige, gewone, huiselijke onder werpen bespreken. Als het kalf maar een naam heeft. De naam is onbelangrijk. Vergelijk: als het beestje maar een naam heeft. Weten waar het kalf gebonden staat. Weten waar de kneep, de moei lijkheid zit. Het kalf bij de kop vatten. Recht op het doel afgaan. Iemand een kalf verkopen wil zeggen, iemand een poets bakken. De koe met het kalf ko pen. Een vrouw die een kind van een ander verwacht trouwen. Met iemands kalf ploegen. Van het werk van een ander profiteren en bovendien het voor eigen werk door laten gaan. Het kalfsvel volgen. Deze uitdrukking bete ken: soldaat worden. Afkomstig van de met een kalfsvel bespannen trommel. De tamboer liep voor de troep uit en de soldaten marcheerden acher hem aan. We besluiten met 'kalverliefde'. Dit woord heeft in de loop der tijden een verandering in betekenis ondergaan. Vroeger: benaming voor het gevoel en de uitingen van jeugdig-malle. Ook ge zegd van Later! de eerste uiting van liefde bij jeugdige personen. Thans meestal: voorbijgaande verliefdheid.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1981 | | pagina 13