Grootste raadsel aller tijden
De zwarte zwaan
Vele projekten
verkeersopvoeding
n
7
n
n
7
L_
r
i:
p
P
n
r
L
r
P
n
L
r
L
p
r
P
r
n
n
n
5-7
P
n
n
L
1
r
r
P
r
r
r
P
lj
n
L
P
P
L
P
r
L
L
r
P
n
P
P
P
P
P
i
P
L
l_
p
IJ
u
P
P
U
L
r
n
P
J
P
p
LJ
P
U
J
P
P
p
J
p
P
P
P
P
n
P
H
j
Li
p
lj
j
LJ
LJ
3
n
P
L
Boekennieuws
Ij
Lj
vierde jaar, waarin het weer
teleurstelde
-
een praktische
fototip voor li
Donderdag 11 december 1980
EENDRACHTBODE
15
T"
-
Eendrachtbode-
Sinterklaas
blunderde
p
p
p
p
p
p
L
Arts als partizaan.
De vervalsing van Egar Ross.
"Tuinders willen zoet
water".
Verspreiding en kleur
Afmetingen en voedsel
VANILLE
Jonge kinderen
Rechts voorrang voor
fietsers niet zo simpel
WIJ VERHUIZEN
MINDER
Voorlichting
voor Mavo's
Z
i
8
6
ro
77
72
'3 '9
76
78
'3
20
2Z
23
28
25
26
>7
28
29
3o
37
33
39
35
36
37
38
T/O
8'
83
7/8
1*
86
97
88
99
50
57
52
53
58
66
52
59
67
6l
63
*9
6s-
a
7/
SS
*9
7°
7'
P
73
71
7S
77
7f
73
8o
87
83
S9
85
86
V
SS
»9
9'
9i
P
99
9*
99
99
700
'0/
702
/ol
707/
706
/ei
"7
708
"9
I/O
7/7
7/2
773
"8
7/5
7>6
»7
1/8
"3
720
72/
t
nz
/2 3
"9
725
726
'17
128
723
/3o
737
732
733
139
736
73/
738
'39
'ie
'i'
77/2
'83
788
785
'86
m
'97
'i»
'19
750
757
752
753
'59
'68
/Sé
'57
'58
'59
'So
/6/
76*
703
>7l
ié5
/66
yes
7Ó(f
//O
'7'
'7'
'73
'79
'75
7/6
'77
'79
780
ISI
'S3
783
'B9
'SI
Hé
/SS
787)
/yo
W1
712
'93
''99
>15
w
'99
leo
20/
202
2o3
1*9
205
206
*°7
io8
J
2/0
2/7
1'2
2/3
\w~
2/5
1*7
278
:t7
220
J2/~~\
222
ALS u de kruiswoordpuzzel opgelost
hebt, kunt u de letters, die in het op
lossingsformulier gevraagd worden,
invullen. U vindt dan een waarheid,
waar Sinterklaas het roerend mee
eens is.
HORIZONTAAL: 1openbaar vervoer
middel; 5. kunstuiting; 8. kennen; 12.
Europeaan; 15. naaigerei; 20. graf
vaas; 21. sleeën; 23. bar; 24. water
dier; 25. beving; 27. ons inziens; 29.
plaats in Gelderland; 31. vis; 32. ener
giebron; 33. vaartuig; 34. motorrace;
35. grondsoort; 37. boom; 38. ver
schrikkelijk; 39. koeiemaag; 41. Euro
peaan; 42. op die wijze; 43. ruw, grof;
44. deel van een schip; 46. pl. in Gel
derland; 47. Frans lidwoord; 48. rivier
in Rusland; 50. vertragingsinstru
ment; 52. reep; 54. teken; 55. vr.
munt; 56. pl. in Noord Holland; 59.
ontkenning; 61. zo nu en dan; 63.
voorzetsel; 65. rivier in Azië; 67. aan
land komen; 70. en andere; 72. rus
tend; 74. interest; 77. bewijsschrift;
78. Hollandse graaf; 79. vr. munt; 81.
van onderen; 82. watering; 84. een
zekere; 85. speculatie; 86. houding;
87. slot; 89. boom; 91. groot water;
92. watervlakte; 93. pl. in de N.O. Pol
der; 95. water in Friesland; 96. niet
even; 97. waterdier; 99. vervoerson
derneming; 101. dop; 103. voor; 105.
vogel; 107. Europeaan; 109. voordeel;
111. baljuw; 113. neerslag; 115. brief
aanhef; 117. insekt; 120. onderricht;
121. reeds; 122. zangnoot; 124. oude
maat; 125. slede; 127. een zekere;
128. sporeplantje; 130. bijbels figuur;
131. sportartikel; 133. watering; 135.
sereen; 137. deel van een bouwwerk;
140. eerstvolgend; 142. regeringsreg
lement; 143. klaar; 144. soort onder
wijs; 146. het Romeinse Rijk; 147.
vaartuig; 148. vreemde munt; 149.
dwarshout; 150. onder andere; 151.
sportterm; 152. bevroren water; 153.
laatstleden; 155. rivier in Italië; 157.
landbouwwerktuig; 158. grondtoon;
159. klaar; 161. gemalen graan; 163.
hijswerktuig; 165. kledingstuk; 166.
vlaktemaat; 168. steen; 170. Europe
aan; 172. lidwoord; 174. landbouw
werktuig; 175. voegwoord; 177. Eu
ropeaan; 179. elektrische tractie; 180.
koeiemaag; 182. vogelverblijf; 184.
soort onderwijs; 185. hoog bouw
werk; 187. bijbels figuur; 191. pluim
vee; 194. deel van een drukpers; 196.
vloerbedekking; 198. gewicht; 200.
boom; 201. kleefmiddel; 203. voorzet
sel; 204. alp; 205. kleefmiddel; 207.
vogeleigenschap; 208. vogel; 210.
huishoudtextiel; 212. roem; 214. mal;
217. betalingsbewijs; 218. woonschip;
219. sluis; 220. bestemming; 221. kle
dingstuk; 222. dwaas; 223. vogel;
225. stapel; 227. woud; 228. Euro
peaan; 229. rijksoverheid; 230. oude
maat; 231. al; 233. nummero; 234.
wees gegroet; 236. Europeaan; 238.
godin; 239. hobbelen; 241. pl. in
Drente; 243. tijdrekening; 244. eetge
rei; 245. bevel; 246. landbouwwerk
tuig; 247. pl. in de N.O. Polder; 248.
meisjesnaam; 249. vreemde munt;
250. zich voortbewegen; 251. hou
ding; 251telwoord (Eng.).
VERTIKAAL: 2. Rijks Universiteit; 3.
roem; 4. als; 5. grond om boerderij; 6.
legeronderdelen; 7. broeikas; 9. water
in Friesland; 10. deel van een trap; 11.
landbouw werktuig; 12. wondvocht;
13. hinderend; 14. voorzetsel; 16. veel
gepraat; 17. boom; 18. laatstleden;
19. zonder sap; 22. zelfkant; 24. vrou
welijk dier; 26. deel; 28. een weinig;
30. telwoord; 33. indien; 34. bloei-
wijze; 36. spleet; 39. bijbels figuur; 40.
het bieden; 43. toestand van bewuste
loosheid; 45. telwoord; 46. meer in
Amerika; 47. hinder; 49. vuilnishoop;
51. dienstbare; 53. deel van een schip;
56. luim; 57. zangnoot; 58. vochtig;
60. enkelen; 62. verdragen; 64. in het
jaar; 66. babywoordje; 68. nummero;
69. wildebeest; 71. vogelverblijf; 73.
voedster; 75. water in Friesland; 76.
ver; 80. aankomend; 81. langs; 83.
pl. op de Veluwe; 86. indien; 88. vroe
gere koningin; 90. zuivelprodukt; 91.
familielid; 92. geneesmiddel; 94. ri
vier; 97. eisen; 98. wintervoertuig;
100. windrichting; 101. draskolk; 102.
uitroep van pijn; 103. vacht; 104. of
dergelijke; 106. elektrische tractie;
108. goud (Fr.); 109. de onbekende;
110. ver; 112. rijksmark; 114. boom;
116. rekenopgave; 118. horige; 119.
damp; 121. pl. in Overijssel; 123. on
gebonden; 124. eerstvolgend; 126.
godsdienst; 127. roem; 129. liefkozen;
130. oude maat; 132. ter gedachtenis;
133. pracht; 134. lidwoord; 136. titel;
138. pl. uit de oudheid; 139. rund;
141. roofdier; 143. vierhandig dier;
145. deel van het gezicht; 147. bevel;
152. haast; 154. Frans lidwoord; 156.
Griekse letter; 157. deel van een been;
158. bolgewas; 160. vreemde munt;
161. insekt; 162. bergplaats; 163. Chi
nese maat; 164. vogeleigenschap;
165. hoofddeksel; 167. noot; 169.
voegwoord; 171. bijbels figuur; 172.
hoofddeksel; 173. plagen; 176. stand;
178. zuivelprodukt; 130. soort onder
wijs; 181. alp; 182. plaag; 183. Frans
lidwoord; 185. motorrace; 186. voor
zetsel; 188. sneb; 189. boom; 190.
kram van het middenrif; 192. ons in
ziens; 193. een zekere; 194. lidwoord;
195. laatstleden; 197. spil; 199. pla
neet; 201. serre; 202. kort ogenblik;
204. vogel; 206. lekkernij; 207. onge
bonden; 209. maanstand; 210. berg
plaats; 211. nummero; 213. regerings
reglement; 215. vogel; 216. vogel;
217. herhalen; 218. karakter; 224.
meetkundig lichaam; 225. zwak; 226.
Europese hoofdstad; 228. dat is; 231.
bloem; £32. Indisch vleesgerecht;
233. rekening; 235. zinken; 236. pl. in
Drente; 237. vertragen; 239. man;
240. landtong; 242. rivier in Frankrijk;
247. tijdrekening; 248. Chinese vrij
heidsheld; 249. deel van de Bijbel.
Met een ijskoud gezicht schreef Sinter
klaas vorige week tot de niet jeugdige
puzzelaars, dat de opgaaf voor de oude
ren weliswaar wat moeilijker- was dan
voor de jeugd, maar dat toch een brede
massa van puzzelaars kans zou zien voor
een oplossing. Maar wie schetst de grote
verbazing van de meest doorgewinterde
puzzelaar, toen hij of zijn geen kans zag
de oplossing te maken. De reden was
even simpel als Sinterklaas is. Hij had de
opdracht»niet doorgegeven. Zelf lacht
hij in zijn vuistje, maar de redactie zat er
wel mee.
Die moest tientallen telefoontjes beant
woorden of er soms de andere dag weer
een krant kwam met de opdracht en of
zij of hij wel de gehele krant in zijn of
haar bezit had. Daarom nederige excu
ses van de redactie, want de boosdoener
zit al in Spanje. Nu opnieuw de plaat en
ook de opdracht. Het geduld moest een
week op de proef worden gesteld. De
oplossing van de grote puzzel komt nu in
de oudejaarskrant van dinsdag 30 de
cember. Inzenden tol) uiterlijk donder
dag 18 december, zodat de post van
vrijdagmorgen 19 december nog wordt
meegenomen. Opnieuw veel puzzelple
zier.
De oplossing van de kinderpuzzel moet
maandag 15 december binnen zijn. De
prijswinnaars worden in het kerstnum
mer van dinsdag 23 december vermeld.
Inzenden per briefkaart aan Eendracht-
bode. Postbus 5, St.Annaland.
Op het jaareinde verschijnen weer de
overzichten met terugblikken op 1980.
Het weersverloop hoort daar in de regel
ook bij. Op voorhand, aan de hand van
cijfers tot eind november, kan al worden
opgemerkt dat dit het vierde opeenvol
gende teleurstellende jaar zal fvorden.
Eigenlijk is er maar één voortreffelijk
mooie maand geweest öet 68 uren zon
meer dan normaal in De Bilt en met
weinig regen, en dat was de meimaand,
gevolgd - in gunstige zin - door septem
ber.
De winter was nat en wisselvallig met
alleen in januari nog even een ijsperio-
de. Zeer teleurstellend was bijvoorbeeld
de maand maart, met in De Bilt een te
kort van 66 uren zon.
Wat de vier seizoenen betreft, heeft de
zomer het geheel laten zitten. Bijzonder
slecht was de periode van half juni tot 22
juli. met plaatselijk meer dan 200 mm
regen en geen enkele dag boven de 20
graden.
Gevolg hiervan, ook al deed augustus
nog een redelijke poging er iets van te
maken, was dat de zomer te nat verliep
met in de Bilt maar liefst 165 uren zon
minder dan normaal, waarmee het een
van de somberste zomers werd van deze
eeuw.
Een zeer merkwaardige maand was wel
november, want deze herfstma nd begon
compleet winters. Op enkele plaatsen in
ons land werd o.a. op de Veluwe, gedu
rende een week lang wat sneeuw aange
troffen en op enkele dagen lag het kwik
ongewoon laag met dicht bij de grond
minima rond -10 graden. Op enkele
plaatsen in ons land werd op 2 novem
ber geschaatst en ook dat gebeurt zel
den. Wie er een vroeg begin van de
winter in mocht hebben gezien, moet
zijn verrast door een zeer warme periode
die de tweede en derde week van no
vember merkte, waarbij maxima tot 15
graden en /tachttemperaturen van 13
graden zijn gemeten. Temperaturen die
zo laat in november deze eeuw alleen
vergelijkbaar waren met 1947 en 1959.
Winteronzeker
Het laatste novemberweer rangeerde
ons geleidelijk weer op een wat kouder
weertype, met noordelijke winden en
buien. De wintermaand december staat
alweer op de kalender en het is geheel
afwachten wat de winter zal afleveren.
Af en toe hoor je nog een kreet van een
koudegrond-weerkundige die meent
nog een profetische uitspraak te kunnen
doen over het karakter van de winter,
maar een ieder die het weergebeuren
serieus benadert, weet maar al te goed
dal er niemand is die ons op de eerste
dagen van december met zekerheid kan
zeggen welke kant het zal uitgaan, zacht,
normaal of streng. Alles te weten maakt
niet gelukkig, wordt wel gezegd, dat
geldt ook voor het verloop van de win
ter, want de één hoopt dat het een zachte
winter zal blijven, anderen (vooral jon
geren) zullen toch graag een fikse vorst
periode op de agenda zien geplaatst
Meestal is het zo dat er voor elke wel iets
-wils- bij is.
jZZmm,
Aan het leesvoer uit de Tweede
Wereldoorlog is een zoveelste roman
toegevoegd. Wat echter bij uitgeverij
Hollandia op dat gebied verschijnt, is
gewoonlijk de moeite van het lezen
waard voor hen, die van spanning hou
den in een boek.
Toch is het verhaal van Barbara Wood
Gareth Wootton gebaseerd op histo
rische feiten. Feiten die zich afspeelden
in 1941 in Sofia (Polen). In "Arts als
Partizaan" bedenken dokter Jan Szu-
kalski en zijn assistente Maria Duszyns-
ka een vernuftig plan, waardoor een stad
aan de verwoesting van nazi-legers weet
te ontkomen. Er raken in de loop van het
verhaal weliswaar steeds meer mensen
betrokken bij één van de meest gedurfde
verzetsdaden in de Tweede Wereldoor
log, maar daardoor wordt het verhaal
niet zo ingewikkeld, dat men te veel
moet onthouden. Het gaat immers
vooral om de hoofdpersonen, de arts en
zijn assistente, om een jonge nazisol
daat, om vader Piotr Wajda. uitstekend
getekend, om de meedogenloze Maxi-
miliaan en om de jonge joodse leider
van een groep partizanen.
Het moeilijkste van het boek is om het
neer te leggen, terwijl de laatste bladzij
de nog niet is gelezen.
Geen overdrijving als het cliché van
spannende oorlogsroman hier toch weer
wordt gebruikt. "Vader Wajda keek
recht in de koude ogen van Hartung.
"Zoals ik al zei. hebben ze Polen verla
ten. Ze zijn buiten uw bereik. Hartung
explodeerde. Met overslaande stem
schreeuwde hij bevelen tegen de man.
De schoten uit de machinepistolen
weerklonken in de ruimte..toen...." Ge
bonden kost het 34.50 in de erkende
boekhandel.
Een zwart Beertje, een triller. Het gaat
om vervalsingen, maar niet van het
kleine soort. Meer een paperback dan
een pocket van 14.90.
Op 10 januari 1697 zeilde de Hollandse
zeevaarder Willem de Vlamingh met één
van de schepen van de roemruchte Ver
enigde Oostindische Compagnie langs de
westkust van Australië, dat in die tijd nog
Nieuw Holland heette, en liet het anker
vallen aan de monding van een nog niet
op de kaart aangegeven brede rivier. Kort
daarna werd een sloep gestreken en
roeide hij met een veertigtal van zijn
mannen de onbekende stroom op om de
ze te verkennen. Al spoedig stuitten zij
op honderden grote vogels, die precies op
de zwanen in Holland geleken. Er was
echter één zeer opvallend verschil.
Terwijl de zeelieden tot dusver nog nooit
anders dan witte zwanen gezien hadden,
waren de vogels aan de oevers van deze
rivier tot hun niet geringe verbazing bij
na geheel zwart. De Vlamingh slaagde
erin drie van die zeer "ongewone" die
ren te vangen en levend over te brengen
naar het toenmalige Batavia. De vang-
plaats tekende hij aan op de kaart onder
de naam "Swaanerivier". Tegenwoordig
staat die rivier nog altijd als zodanig op
de kaart (Engels: Swan River). In de
De tuinbouwstudiecluh Tholen en St.
Philipsland kwam op 8 dec. bijeen in de
zaal van Burgraaf te St. Annaland. De
heer J. Hendriks van de tuinbouwvoor-
lichtingsdienst sprak over Radijsteelt
onder glas. Er was een uitvoerige dis
cussie. Na de pauze sprak de heer J.
Wals, bedrijfsvoorlichter voor de volle-
grond in dit gebied, over Bloemkool
teelt. Toen deze na het uitvoerig belich
ten van de teelt stelde dat beregening
noodzakelijk was spitste de discussie
zich vooral toe op de zoetwatervoorzie
ning. Ook de glastuinders hebben graag
zoet grond- en slootwater ipplaats van
het nu dure leidingwater met zijn be
perkingen betreffende de afname. De
hoop is gevestigd op het Zoommeer dat
in de toekomst zoet kan worden. Enkele
tuinders zitten in een commissie die deze
zaak aan het bestuderen is. Besloten
werd om er bij de bevoegde instantie's
op aan te dringen van de verzoeting van
het Zoommeer werk te maken. Zoet
water geeft grote mogelijkheden voor
allerlei tuinbouwteelten zoals: volle-
grondsgroenten, bloembollen, zaadteelt
en boomkwekerij. Het geeft ook de
glastuinder meer mogelijkheden. Lei
dingwater is duur en mag maar in be
perkte mate worden afgenomen wat wel
eens problemen geeft bij doorspoelen en
in een droge zomer. Zoet water zou een
vooruitgang zijn voor de streek, vinden
de tuinders.
buurt van de monding ligt thans de
schitterende wereldstad Perth, welke
qua inwonersaantal overeenkomt met
die van Rotterdam.
Ofschoon hieruit blijkt dat de zwarte
zwaan al bijna drie eeuwen bekendheid
geniet, weten we sedert 1962 pas iets
meer over zijn gedragingen in de vrije
natuur. In dat jaar begon men aan een
uitgebreide studie over de levensver
richtingen van deze sierlijke vogel.
Het woongebied van de zwarte zwaan,
in wetenschappelijke kringen beter be
kend als Cygnus atratus, omvat behalve
geheel Australië, ook Tasmanië en
Nieuw Zeeland. In laatstgenoemd land
behoort hij niet tot de endemische fau
na, maar werd daar door de mens in
1864 naar toegebracht.
Alhoewel men geneigd is uit zijn popu
laire naam te concluderen met een ge
heel zwarte vogel te doen te hebben,
blijkt dit maar ten dele waar te zijn. Het
zwarte verenkleed, dat vaak een brui
nachtige glans heeft wordt namelijk
onderbroken door witte vleugelpennen.
De poten zijn grijsachtig, terwijl de
vuurrode snavel aan het uiteinde twee
witte dwarsstreepjes vertoont. Mannet
jes en vrouwtjes hebben dezelfde kleur
en grootte. Alleen deskundigen kunnen
de geslachten onderscheiden. De jongen
zijn de eerste tijd van hun leven licht
grijs; via verschillende tinten grijs en
bruin krijgen zij na verloop van tijd de
kenmerkende donkere kleur van de
volwassen dieren.
Met zijn lengt van 125-130 cm en een
gewicht van maximaal 9 kg (mannetjes
gemiddeld 6 kg, vrouwtjes 5 kg) behoort
de zwarte zwaan tot de wat kleinere
zwanesoorten. In totaal kent de wereld
nog zo'n zes verschillende soorten zwa
nen. De in ons land voorkomende
knobbel- en wilde zwaan bereiken bij
voorbeeld een lengte' van iets meer dan
150 cm en een gewicht die de tien kg te
boven gaat. Vroeger werd van de zwarte
zwaan beweerd dat hij zowel plantaar
dig als dierlijk voedsel tot zich nam.
maar het reeds eerder genoemde weten
schappelijke onderzoek heeft uitgewe
zen, dat hij zich hoofdzakelijk met ver
schillende grassoorten en met allerlei
waterplanten voedt.
Eén slak of insekt, 3at zich toevallig
tussen deze voedselplanten ophoudt,
wordt gelijktijdig mee naar binneng-
werkt en vandaar mogelijk de verwar
ring. In sommige delen van Australië is
"de zwarte vogel zo talrijk, dat hij grote
schade aan graslanden toebrengt. Dit is
een van de redenen dat periodiek jacht
op hem gemaakt wordt.
Vanillevla, -cake en -ijs staan regelmatig
op ons menu, maar wat is vanille nu
eigenlijk?
Het is de vrucht van een orchidënboom
of klimorchidee. Al lang voor de ont
dekking van Amerika, werd zij door de
Azteken gehruikt als medicijn, voor
parfum en als ingrediënt voor hun ge
liefde drank Xoco Lat, een mengsel van
cacao en vanille. Wanneer de bloem van
de orchidee verwelkt is, groeit er een
geel-groene boonachtige vrucht op haar
plaats, die men plukt als zij 12 tot 25 cm
lang is. Zij heeft dan nog niet de echte
vanille-smaak. Die ontstaat pas nadat
men' de staafjes in een luchtdichte
ruimte heeft laten "zweten". Zij worden
dan donker bruin en zijn bedekt met
kleine vanille kristalletjes. Naar gelang
van kwaliteit, lengte en kleur, worden de
gedroogde staafjes dan gemalen tot
poeder of er wordt extract of essence van
gemaakt. Als vanille op de juiste manier
bewaard wordt (in luchtdichte verpak
king). kan haar geur en smaak ongeveer
5 jaar goed blijven.
Minister Tuijnman (Verkeer en Water
staat) gaat een beleidsplan voor de ver-
keerseducatie opstellen. In de brief aan
de Tweede Kamer, waarin hij dit aan
kondigt, geeft de minister tevens een
overzicht van de lopende projekten op
het gebied van de verkeersopvoeding.
Ook schenkt de brief aandacht aan het
verkeersonderricht in het kleuter-, lager-
en voortgezet onderwijs. Met dit alles
voldoet de minister aan een toezegging
aan de Tweede Kamer en aan een motie
uit 1976.
Vooruitlopende op het toekomstige be
leidsplan voor de verkeerseducatie heeft
de directie Verkeersveiligheid van het
ministerie, in samenwerking met enige
gemeenten, reeds een aantal educatie-
projekten opgezet. Allereerst het Haagse
verkeersonderwijsprojekt, dat tot doel
heeft kinderen in staat te stellen op
geëigende wijze om te gaan met de ver-
keersomgeving. Dit projekt is gericht op
de ontwikkeling van een lesprogramma
voor kleuter- en basisonderwijs. De
leerlingen van dit onderwijs zullen het
programma in fasen aangeboden krij
gen. Tegen de zomer van 1984 zullen,
naar verwachting, de resultaten van het
projekt bekend zijn.
In Winschoten startte in 1978 een ver-
keersleefbaarheidsprojekt. Dit demon-
stratieprojekt heeft tot doel met een
voudige middelen de zogenoemde sub
jectieve en objectieve verkeersleefbaar-
heid te bevorderen. Het is de bedoeling
dat de bevolking de maatregelen zelf
ontwikkelt. Het accent ligt daarbij op
maatregelen inzake de verkeerscircula-
tie en de inrichting van straten. Na een
vooronderzoek werd een pakket een
voudige maatregelen opgesteld ter ver
betering van de infrastructuur. Daarbij
waren drie groepen vrijwilligers uit drie
woongebieden betrokken. Verkeersdes-
kundigen hebben bekeken of hun maa
tregelen doeltreffend waren. Nadat zij
zijn uitgevoerd, volgt nog een na-on
derzoek. In de loop van 1982 zal het
projekt, waarin ook een programma
voor de verkeerseducatie van geheel
Winschoten is opgenomen, naar de ver
wachting zijn afgerond. Andere ge
meenten kunnen dan hun voordeel doen
met de ervaringen uit Winschoten.
Het Verkeerskunding studiecentrum
van de universiteit in Groningen is in
tussen - sinds 1974 - bezig aan een on
derzoek in hoeverre het gedrag van jon
ge kinderen in het verkeer kan worden
beïnvloed door verkeersopvoeding. Dit
projekt moet belangrijke gegevens op
leveren voor de programma's van het
verkeersonderwijs op de kleuter- en la
gere scholen. Het onderzoek werd ver
deeld in een probleemanalyse en een
experimentele fase. De probleemanaly
se is inmiddels klaar. Bij de experimen
tele fase zijn ook leerexperimenten be
trokken. met als doel instructie- en trai
ningsmethoden te ontwikkelen om
kleuters te leren veilig over te steken.
In Groningen heeft men overigens nog
een ander projekt onderhanden, dat
voortvloeit uit een motie van de Tweede
Kamerleden Cornelissen. Beinema,
Tolman en Hermes. Het gaat daarbij om
een evaluatie van het huidige verkeer
sonderricht bij het kleuter- en basison
derwijs. Ook ging men na in hoeverre in
het voortgezet onderwijs meer aandacht
kan worden besteed aan verkeersonder
wijs.
Inmiddels is een rapport over dit onder
zoek verschenen, dat tegelijk met de
brief naar de Tweede Kamer werd ge
zonden. Enige aanbevelingen uit dit
rapport:
meer nadruk bij het verkeersonder
wijs op de belevingswereld van het
kind.
meer oefenen in de praktijk,
ouders dienen meer dan tot nu toe
betrokken te worden bij het verkeer
sonderricht aan hun kinderen,
ook verkeersonderricht in het voort
gezet onderwijs, waarbij verkeerson
derwijs een apart vak moet worden
en aan de docent minimum-eisen
moeten worden gesteld.
Al deze projekten en studies zullen ten
slotte moeten uitlopen op het Beleids
plan voor de verkeerseducatie, waarin
zal worden gesteld dat de mens zijn
mogelijkheden tot deelneming aan het
verkeer kan ontwikkelen door opvoe
ding en vorming, door opleiding en
training en door voorlichting.
Minister Tuijnman (Verkeer en Water
staat) wil eerst laten nagaan wat de ge
volgen voor de verkeersveiligheid zijn
als de regel: rechts heeft voorrang ook
zou gaan gelden voor fietsers en brom
fietsers. Hij schrijft dit in een brief aan
de Tweede Kamer.
Ook over de gevolgen voor de doorstro
ming van het langzaam en gemotori-
'seerde verkeer zal de overheid zich
moeten beraden. In het afgelopen jaar is
bij het ministerie van Verkeer en Wa
terstaat een inventarisatie gemaakt om
een inzicht in deze problemen te krijgen.
Daarover zal binnenkort een voorlopig
rapport verschijnen.
Er zijn internationaal weliswaar afspra
ken gemaakt over voorrang voor lang
zaam verkeer van rechts, maar er zal nog
beslist moeten worden of Nederland bij
toetreding tot dit verdrag (Wenen 1968)
niet een voorbehoud op dit punt zal
moeten maken. Als je de voorrangsre
geling tussen langzaam en gemotori
seerd verkeer gaat wijzigen, brengt de
overgang een aantal problemen met zich
mee, aldus de minister. Hij wijst erop,
dat het hier gaat om een reeds jarenlang
bestaande gedragsregel in het verkeer.
Minister Tuijnman merkt voorts op, dat
bij de wijziging van de voorrangsrege
ling ook andere overwegingen moeten
worden betrokken uit een oogpunt van
het verkeersveiligheidsbeleid. Daarbij
denkt hij aan een eventuele invoering
van het onderscheid in verkeers- en ver-
blijfsgebieden en de mogelijkheid om
onder bepaalde omstandigheden de
snelheidsbeperking binnen de bebouw
de kom te kunnen wijzigen.
Omdat het een gecompliceerd probleem
is, dat niet alleen het beleid van Verkeer
en Waterstaat raakt, wil minister Tuijn
man uit inderdepartementaal overleg
een advies krijgen.
In het afgelopen jaar is het aantal ver
huizingen met een erkende verhuisfir-
ma. in de particuliere sektor met ±30%
gedaald. Als belangrijkste reden hier
voor wordt gezien, dat er minder van
woning wordt gewisseld (onzekerheid in
de huizenmarkt). Het huren van een
vrachtwagen om zelf te verhuizen is
daarbij toegenomen.
Wat zijn de voor- en nadelen van het
"laten" verhuizen door een verhuison-
derneming? Het kost u natuurlijk heel
wat minder moeite en uö spulletjes zijn
verzekerd. Als er iets kapot gaat, keert
de verzekeringsmaatschappij van uw
verhuizer dit uit. Er is trouwens heel wat
minder kans op schade, want voo/ zo'n
bedrijf is het tenslotte routinewerk. Men
demonteert kasten en heeft alle midde-,
len bij de hand om grote stukken als
piano's te takelen. Het nadeel ervan is,
dat het wel meer geld kost. Maar als de
meubels waardevol en/of dierbaar zijn,
is het toch wel aan te raden. Door on
handigheid of onwetendheid kunnen nl.
maar al te gauw beschadigingen ont
staan.
Vanavond, donderdag 11 december, om
half acht is er in de Roncallischool aan
de Zuidzijde te Bergen op Zoom voor
lichting voor ouders en leerlingen uit de
eindexamenklassen van de mavo's uit de
omgeving. Ook de Chr. en gem. Mavo
uit Tholen werken hieraan mee. Er zijn
totaal 28 scholen (Middelbaar en Hoger
Beroepsonderwijs M.B.O. en H.B.O.) en
een aantal bedrijven, zoals Aviolanda,
die informatie geeft over de bedrijfsop
leiding. Ook het arbeidsbureau en het
Instituut voor beroepskeuze werken mee
aan deze voorlichtingsavond. Er zijn
mogelijkheden om 2 a 3 onder— delen
van elk een uur te bezoeken.
m f
?J0<
Verschil in lens
Een standaardlens, zoals deze op de meeste kame
ra's te vinden is, geeft onze omgeving weer zoals
ook ons oog de dingen van deze afstand ziet. Die
blik kan wel eens te ruim zijn voor duidelijke
foto's. Wie beschikt over een kamera met een ver
wisselbare lens, kan inplaats van die standaard
lens, bijvoorbeeld ook een telelens gebruiken. En
dan ontstaat het beeld van foto 2: een klein deel
wordt groot weergegeven. De achtergrond is on
scherp, daardoor krijgt het dier hier alle aksent en
dat maakt de foto veel aantrekkelijker.
